“Ông già này còn ở đây thì bao giờ chúng ta mới có đất để xây nhà to? Anh không thấy chật chội sao? Bao nhiêu năm rồi, cha anh vẫn khư khư giữ mảnh đất ấy. Nếu anh không đuổi ông đi, thì đừng trách em không còn tình nghĩa vợ chồng!”
Câu nói của Lan – cô con dâu vốn nổi tiếng tính toán – khiến không khí trong căn nhà vốn ấm áp bỗng chùng xuống. Minh, người con trai duy nhất của ông Tư, lặng im. Anh biết cha mình đã ngoài bảy mươi, sức khỏe yếu dần, suốt đời chỉ biết cày cấy nuôi con. Mảnh đất hơn 400 mét vuông ấy là cả tài sản mà ông Tư dành dụm, và cũng là nơi ông muốn an hưởng tuổi già.
Nhưng Lan không cam lòng. Từ ngày lấy Minh, cô luôn thấy tủi thân khi bạn bè đều có nhà cửa khang trang, còn vợ chồng cô phải sống chung cùng cha trong căn nhà cũ kỹ. Sự đố kỵ và lòng tham cứ lớn dần.
Một buổi tối, sau bữa cơm, Lan lại khơi chuyện:
-
“Anh nghĩ đi, nếu mình bán nửa đất, xây cái nhà mặt đường thì vừa có chỗ kinh doanh, vừa có chỗ ở. Cha già rồi, cho ông về quê ở với bác Hai cũng được. Ở đây làm gì cho chật?”
Minh thở dài, nhưng trong lòng cũng dao động. Anh vốn thương cha, nhưng cũng không phủ nhận ước mơ có một căn nhà riêng, rộng rãi hơn. Và rồi, sự khéo léo cộng với những lời nói ngọt nhạt lẫn gay gắt của Lan dần khiến anh xiêu lòng.
Một tuần sau, Minh lấy hết can đảm nói với cha:
-
“Cha à… con tính rồi. Nhà mình chật quá. Hay cha về quê ở với bác Hai, tụi con sẽ lo gửi tiền phụng dưỡng hàng tháng.”
Ông Tư lặng người. Đôi mắt già nua ngân ngấn nước:
-
“Con muốn cha đi thật sao? Cả đời cha gắn bó với đất này, nơi có bàn thờ mẹ con, có từng gốc cây cha trồng…”
Nhưng Minh tránh ánh mắt ấy. Phía sau, Lan đứng khoanh tay, ra vẻ quyết đoán. Cuối cùng, trước áp lực từ con trai và con dâu, ông Tư chỉ lặng lẽ gói ghém vài bộ quần áo, ôm theo chiếc rương gỗ cũ, rời khỏi ngôi nhà mình đã sống hơn nửa đời người.
Ngày ông đi, không một ai trong xóm không bàn tán. Người trách Lan tàn nhẫn, kẻ chê Minh bất hiếu. Nhưng cả hai vợ chồng bỏ ngoài tai, mải mơ về ngôi nhà mới. Minh nhanh chóng làm thủ tục sang tên đất, để chuẩn bị vay ngân hàng xây nhà.
Lan hớn hở vẽ ra viễn cảnh: một cửa hàng buôn bán tấp nập ngay mặt đường, một căn nhà khang trang để “nở mày nở mặt”. Minh thì tin rằng mình chỉ “tạm” đẩy cha đi, rồi sau này thành công sẽ bù đắp.
Chỉ một tuần sau khi ông Tư rời đi, biến cố bắt đầu ập xuống. Thủ tục vay vốn không suôn sẻ vì ngân hàng yêu cầu giấy tờ chứng minh toàn bộ quyền sở hữu đất, trong khi ông Tư vẫn giữ lại một phần. Không những thế, họ còn vướng phải tranh chấp với người chú họ từ quê lên, khẳng định mảnh đất có phần thừa kế của mình.
Trong khi đó, tin tức về việc đuổi cha lan khắp làng trên xóm dưới, khiến vợ chồng Minh bị hàng xóm xa lánh, bạn bè dè bỉu. Họ tưởng rằng sẽ được tung hô khi có “nhà to”, nhưng ngược lại, họ đang dần đối mặt với một kết cục không ngờ tới…
Những ngày đầu, Lan vẫn phấn khởi, liên tục vẽ ra trong đầu viễn cảnh cửa hàng buôn bán sầm uất, bạn bè đến chơi sẽ trầm trồ ngợi khen căn nhà mới. Nhưng càng đi sâu vào thực tế, cô mới nhận ra giấc mơ không dễ thành hiện thực.
Ngay khi nộp hồ sơ vay ngân hàng, vợ chồng Minh bị yêu cầu cung cấp giấy tờ chứng minh quyền sở hữu toàn bộ mảnh đất. Trước đây, ông Tư chỉ đồng ý để Minh đứng tên chung một phần, còn phần đất gốc ông vẫn giữ để thờ cúng và phòng thân tuổi già. Thế nhưng, Minh và Lan đã tự ý khai là toàn bộ đất thuộc quyền mình. Khi ngân hàng kiểm tra hồ sơ, sự thật lộ ra.
Lan tức giận:
-
“Sao anh không bắt cha ký sang hết từ đầu? Giờ rắc rối rồi đấy!”
Minh im lặng, bởi anh biết cha vốn cẩn trọng, sẽ chẳng bao giờ trao hết cho con khi chưa yên lòng.
Không dừng lại ở đó, người chú họ từ quê cũng bất ngờ xuất hiện, mang theo giấy tờ chứng minh phần đất vốn là đất thừa kế chung của ông bà nội Minh. Bao năm qua, vì thương em trai góa vợ nuôi con một mình, ông chú chẳng tranh chấp. Nhưng khi nghe tin Minh và Lan có ý định bán đất, ông quyết định đòi lại phần của mình.
Sóng gió dư luận
Tin vợ chồng Minh đuổi cha già ra khỏi nhà để chiếm đất nhanh chóng lan rộng. Người trong xóm nhìn họ bằng ánh mắt khinh bỉ. Những lời xì xào sau lưng trở thành gánh nặng vô hình.
Một bà hàng xóm nói thẳng:
-
“Có phúc mà không biết hưởng. Đuổi cha đi, rồi coi thử có yên ổn được không!”
Lan bực bội, nhưng càng giận bao nhiêu, cô lại càng cay cú nghĩ rằng nếu nhanh chóng xây được nhà to, người ta sẽ phải im miệng. Cô thúc Minh bán gấp phần đất mà cha đã giữ, bất chấp.
Minh bắt đầu mâu thuẫn nội tâm dữ dội. Anh thương cha, nhưng lại bị vợ dồn ép từng ngày. Trong lòng dấy lên sự áy náy. Những đêm dài, anh nhớ hình ảnh cha lặng lẽ ôm rương gỗ bước ra khỏi cổng. Nhưng mỗi khi nhìn Lan bực tức, anh lại nuốt nước mắt, tự nhủ rằng mình không còn đường lùi.
Ông Tư ở nhờ nhà người anh cả ở quê. Dù được chăm sóc, ông vẫn không giấu nổi nỗi buồn. Ông thường ngồi thẫn thờ bên hiên, thở dài:
-
“Mình già rồi, chẳng mong gì nhiều, chỉ mong có chỗ thắp nhang cho bà ấy… Con cái sao lại nỡ như vậy…”
Lời ông khiến người anh đau lòng, càng làm hàng xóm thêm thương xót. Có người khuyên ông kiện ra tòa, nhưng ông lắc đầu:
-
“Con mình, máu thịt mình… sao nỡ làm thế.”
Trong khi đó, Minh và Lan càng lún sâu. Không vay được vốn, họ xoay sang vay nóng ngoài xã hội đen để lấy tiền sửa nhà. Nhưng khoản vay ấy chẳng bao lâu đã biến thành gánh nợ khổng lồ với lãi chồng lãi.
Chưa kịp hoàn tất sửa sang, thì giấy mời từ chính quyền xã gửi tới: vụ tranh chấp đất đai giữa Minh và người chú họ chính thức được thụ lý. Minh toát mồ hôi, còn Lan thì lo lắng đến mất ăn mất ngủ. Họ không ngờ rằng, tham vọng của mình lại dẫn đến vòng xoáy pháp lý phức tạp như vậy.
Chỉ một tháng sau ngày đuổi cha, căn nhà vốn định sửa sang dở dang, ngổn ngang gạch đá. Nợ nần bủa vây, bạn bè xa lánh, hàng xóm dè bỉu. Lan bắt đầu trách móc chồng:
-
“Tất cả tại anh nhu nhược! Nếu anh cứng rắn hơn, ép cha ký sang hết đất từ đầu thì đâu đến nỗi này!”
Minh gắt lại:
-
“Đừng đổ lỗi cho tôi! Chính em là người xúi tôi đuổi cha. Giờ cha bỏ đi rồi, tôi không còn mặt mũi nào nữa!”
Lời qua tiếng lại, vợ chồng lục đục triền miên. Tổ ấm tưởng chừng sắp “nở hoa” lại hóa thành địa ngục ngột ngạt.
Trong lúc ấy, ông Tư vẫn lặng lẽ ở quê, ôm nỗi đau bị con ruột ruồng bỏ, chẳng hay biết rằng sự sụp đổ của vợ chồng Minh – Lan mới chỉ bắt đầu…
Vụ tranh chấp đất đai ngày càng căng thẳng. Tòa án yêu cầu cả hai bên cung cấp giấy tờ gốc. Khi ông Tư được mời lên làm nhân chứng, ông mang theo rương gỗ cũ – bên trong chứa đầy đủ sổ đỏ, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cùng những giấy tờ mà Minh chưa từng biết.
Trước mặt cán bộ xã, ông chậm rãi nói:
-
“Đất này là phần ông bà để lại, tôi giữ để thờ cúng và dưỡng già. Tôi chỉ để thằng Minh ở chung, chứ chưa bao giờ cho phép nó bán.”
Minh cúi gằm, mặt đỏ bừng vì xấu hổ. Lan thì bực bội, lẩm bẩm:
-
“Ông già này cứng đầu thật…”
Nhưng những lời của ông Tư khiến cán bộ nghiêng hẳn cán cân pháp lý về phía ông và người chú họ.
Trong khi chờ phán quyết, vợ chồng Minh – Lan đã kiệt quệ. Khoản vay nóng lên đến hàng trăm triệu, lãi mẹ đẻ lãi con. Bọn cho vay không ngừng đến nhà quấy nhiễu, hăm dọa. Căn nhà ngổn ngang gạch đá trở thành nơi đầy căng thẳng và lo âu.
Hàng xóm chứng kiến cảnh ấy chỉ lắc đầu:
-
“Tham thì thâm, trời có mắt cả thôi.”
Lan bắt đầu suy sụp. Từ một người đàn bà sắc sảo, giờ cô mất ăn mất ngủ, khuôn mặt hốc hác. Nhiều lần cô đòi bỏ về nhà mẹ đẻ, nhưng rồi nghĩ lại, nếu bỏ đi, tất cả sẽ sụp đổ ngay.
Minh thì khác. Những ngày mệt mỏi, anh nhớ lại quãng thời gian cha còn ở nhà: những bữa cơm đạm bạc nhưng đầy ấm áp, những buổi tối cả nhà quây quần bên nhau. Giờ đây, nhà cửa tan hoang, vợ chồng lục đục, bạn bè xa lánh. Anh mới thấm thía thế nào là mất mát.
Một đêm, Minh lén về quê tìm cha. Thấy cha ngồi bên ngọn đèn dầu, ông gầy rộc đi nhưng ánh mắt vẫn hiền từ. Minh quỳ xuống, nghẹn ngào:
-
“Cha ơi, con sai rồi… Con xin lỗi cha.”
Ông Tư chỉ khẽ thở dài, đặt tay lên vai con:
-
“Con biết sai là được. Nhưng sai lầm có khi phải trả giá rất đắt, con à.”
Vài tháng sau, tòa án ra phán quyết: phần lớn đất thuộc quyền của ông Tư và người chú, chỉ để lại một phần nhỏ cho Minh. Điều đó đồng nghĩa với việc vợ chồng Minh không thể thực hiện kế hoạch xây nhà hay kinh doanh.
Không còn đường lui, bọn cho vay ép họ bán rẻ phần đất ít ỏi còn lại để trả nợ. Từ chỗ mơ ước “nhà to, cửa hàng sầm uất”, cuối cùng họ mất sạch – đất không còn, tiền cũng chẳng còn.
Lan khóc lóc, oán trách số phận. Minh thì câm lặng, hiểu rằng đây là hậu quả tất yếu từ lòng tham và sự bất hiếu.
Nhưng nỗi đau không chỉ dừng ở vật chất. Điều khiến Minh đau đớn hơn cả là ánh mắt thất vọng của cha. Ông Tư không trách mắng, chỉ im lặng – và chính sự im lặng ấy như ngàn nhát dao xoáy vào lòng anh.
Cả làng đều biết chuyện. Vợ chồng Minh – Lan không còn mặt mũi nào ngẩng lên. Những người bạn từng thân thiết cũng tránh xa. Họ bị xã hội phán xét, bị dư luận dè bỉu – đó mới là bản án nặng nề nhất.
Một buổi chiều cuối năm, khi thấy vợ chồng Minh gầy gò, kiệt quệ tìm về xin tha thứ, ông Tư chỉ nói:
-
“Tài sản có thể mất đi, nhưng nhân cách mà đã mất thì khó lấy lại. Các con hãy nhớ, đừng bao giờ vì lòng tham mà quên chữ hiếu. Cha già rồi, chẳng sống bao lâu nữa, chỉ mong con hiểu đạo làm người.”
Minh bật khóc như một đứa trẻ. Lan im lặng, nước mắt lăn dài.
Họ đã đánh đổi tất cả – đất đai, danh dự, hạnh phúc – để nhận ra một bài học cay đắng: đẩy cha ra khỏi nhà là tự tay đẩy chính mình xuống vực thẳm.
