Người ta nói hôn nhân là nơi nương tựa, là chốn bình yên cuối ngày. Nhưng tôi, người đàn ông ngoài 40 với cái mác “trụ cột gia đình”, đã nhiều lần giơ tay đánh vợ mình – người phụ nữ nhỏ bé luôn cúi đầu nhẫn nhịn.
Mỗi lần bị tôi đánh, cô ấy không khóc lóc, không cãi lại. Chỉ lặng lẽ lau nước mắt, rồi khuya đến, lại leo lên căn phòng thờ ở tầng áp mái một mình.
Tôi từng nghĩ cô ấy lên đó để than thân trách phận. Nhưng một đêm nọ, tò mò, tôi lén đi theo. Và thứ tôi chứng kiến trong bóng tối căn phòng thờ… khiến tôi như bị ai đấm thẳng vào tim.
Tôi tên là Hưng, ngoài 40 tuổi, sống cùng vợ là Lan và con gái nhỏ trong một căn nhà ba tầng ở ngoại ô. Tôi làm nghề xây dựng, ngày ngày bươn chải ngoài công trình, người lúc nào cũng nồng mùi thuốc lá và bụi vôi vữa. Cuộc sống mưu sinh khiến tôi trở nên cộc cằn, dễ nổi nóng, nhất là sau vài chén rượu.
Lan – vợ tôi – trước từng là cô giáo mầm non, nhưng nghỉ việc sau khi sinh con. Từ đó, cô ấy ở nhà lo cơm nước, chăm con, làm hậu phương đúng nghĩa. Nhẹ nhàng, ít nói, chẳng bao giờ kêu ca.
Ban đầu tôi thương vợ. Nhưng dần dần, khi áp lực công việc ngày một lớn, thu nhập không ổn định, tôi bắt đầu bực dọc vì những chuyện vụn vặt. Mỗi lần mâm cơm muộn, con khóc, hay nghe cô ấy “nhắc nhẹ” về chuyện chi tiêu, tôi nổi nóng. Có lần tôi xô ghế, có lần đập vỡ bát, có lần… không kìm được, tát cô ấy.
Lần đầu là cái tát trong cơn say. Tôi còn nhớ tiếng “bốp” vang lên, gò má cô ấy đỏ bừng, mắt nhìn tôi kinh hoàng. Nhưng cô ấy không gào khóc, chỉ im lặng. Những lần sau, cô ấy càng im lặng hơn. Mỗi khi tôi quát, chửi hay đánh, Lan chỉ lặng lẽ chịu đựng. Rồi khi đêm xuống, sau khi con ngủ, cô ấy lại lặng lẽ lên tầng ba – căn phòng thờ hương khói suốt mười năm nay chưa bao giờ tắt.
Tôi từng thấy lạ. Tại sao mỗi đêm Lan lại lên đó? Đôi khi cả tiếng đồng hồ mới xuống. Có hôm, tôi giả vờ ngủ, nhưng nghe tiếng bước chân khe khẽ trên cầu thang, rồi tiếng cửa phòng thờ khép lại.
Tôi bắt đầu nghi ngờ. Có phải cô ấy đang gọi điện cho ai? Hay đang nói xấu tôi, than thở, cầu xin một điều gì đó? Có phải cô ấy đã âm thầm giấu giếm điều gì?
Rồi một đêm, sau khi cãi nhau vì chuyện tiền nong, tôi ném chiếc túi xách của cô ấy xuống đất. Cô ấy chỉ cúi nhặt lên, không nói một lời. Nửa đêm, cô ấy lại lên tầng ba. Và lần đầu tiên, tôi quyết định đi theo.
Tôi lặng lẽ bước từng bước thật khẽ, nép sau bức tường cạnh cầu thang. Ánh đèn mờ từ phòng thờ hắt ra khe cửa hé mở. Tôi nhón chân nhìn vào qua khe.
Lan đang ngồi trên sàn nhà, mặc chiếc áo lam cũ. Trước mặt cô là bàn thờ cha mẹ chồng – bố mẹ tôi – đã mất từ lâu. Cô không bật đèn sáng, chỉ có ánh nến và khói hương tỏa ra một mùi trầm dịu nhẹ.
Và rồi tôi thấy… cô ấy rút từ túi áo ra một xấp giấy – là những bức thư tay.
Tôi cố lắng nghe. Giọng cô run run:
– “Mẹ ơi… hôm nay con lại làm chồng con buồn… con không khéo ăn khéo nói, làm anh ấy bực… nhưng con không trách anh đâu… con chỉ mong một ngày anh hiểu, con chưa từng muốn chống đối hay hơn thua với ai trong nhà này…”
Tôi sững người.
Cô ấy viết thư… gửi cha mẹ tôi. Không phải viết một bức, mà là nhiều bức. Mỗi đêm lại đọc một ít. Có bức giấy nhàu nhĩ, mực nhòe vì nước mắt. Có bức dài kín hai mặt giấy. Cô ấy tâm sự với người đã khuất, kể lại từng chuyện nhỏ trong nhà – cả những lần bị tôi đánh.
– “Bố ơi… hôm qua con bị đánh… nhưng con biết, anh ấy mệt, anh ấy áp lực… con chỉ mong con gái con lớn lên không sợ bố nó như con đang sợ…”
Câu ấy như một nhát dao xuyên thẳng vào ngực tôi.
Tôi như hóa đá. Không ngờ, người phụ nữ tôi luôn nghĩ là cam chịu, im lặng… lại sống một đời nội tâm sâu sắc đến vậy. Không kêu than, không bỏ đi, không đáp trả. Chỉ lặng lẽ giữ cho con một mái ấm, giữ cho tôi chút nhân cách cuối cùng mà có lẽ chính tôi đã quên mất.
Tôi quay về phòng, mà chân không vững. Cả đêm ấy tôi không ngủ được. Trong đầu chỉ vang mãi những lời thì thầm của cô ấy trước bàn thờ. Giọng nói đầy nhẫn nhịn, không một lời oán hận, chỉ mong tôi “biết nghĩ lại”.
Tôi – một gã đàn ông tưởng mình mạnh mẽ – đã khóc như một đứa trẻ trong đêm hôm ấy.
Sau đêm đó, tôi thấy cuộc đời mình như bị vỡ ra từng mảnh. Không phải vì vợ tôi đã làm điều gì sai trái, mà chính vì tôi – người đàn ông luôn cho rằng mình có quyền, đã khiến người phụ nữ bên cạnh sống như một cái bóng, đến mức mỗi đêm phải “tâm sự” với người đã khuất để không phát điên.
Sáng hôm sau, tôi lặng lẽ dậy sớm, dọn cơm. Cô ấy bước xuống bếp, vẫn dáng vẻ quen thuộc – im lặng, nhẹ nhàng. Tôi đặt bát cháo lên bàn, không nhìn cô mà chỉ nói:
– Ăn đi… lạnh là mất ngon.
Cô ngẩng lên nhìn tôi, ngỡ ngàng. Đó là lần đầu tiên sau rất lâu tôi nói với cô không bằng tiếng quát.
Ngày hôm đó, tôi về sớm. Cố ý lôi từ rương cũ ra những tấm hình cưới năm xưa – cái thời cô ấy còn cười rạng rỡ, còn tựa vào tôi không chút dè dặt. Tôi nhìn tấm hình mà thấy tim mình nặng trĩu. Bao nhiêu năm qua, tôi đã vô tình giết chết nụ cười đó.
Tôi bắt đầu thay đổi. Không dễ, nhưng tôi cố.
Tôi dọn lại phòng khách, giúp vợ dọn mâm, đưa con đi học, bớt uống rượu. Mỗi lần nổi nóng, tôi cố bước ra ngoài, hít thở sâu. Tôi không nói lý do. Không biện minh, không xin lỗi bằng lời. Tôi chỉ làm.
Vợ tôi nhìn thấy sự thay đổi đó. Nhưng cô ấy không hỏi. Chỉ im lặng, lặng lẽ chấp nhận.
Đến một tối, khi con gái ngủ say, cô bước ra sân sau – nơi tôi đang ngồi lặng lẽ. Cô mang cho tôi một tách trà. Rồi cô ngồi xuống bên cạnh, nhỏ nhẹ:
– Anh… có chuyện gì vậy?
Tôi không trả lời ngay. Một lúc sau, tôi nói chậm rãi:
– Em lên phòng thờ mỗi đêm, anh biết cả rồi…
– Anh…
– Đêm đó anh lén theo em.
Cô im lặng. Tôi quay sang nhìn cô, lần đầu tiên nhìn thật kỹ: khuôn mặt gầy hơn xưa, đôi mắt mệt mỏi nhưng vẫn hiền. Tôi nghẹn ngào:
– Anh là đồ tồi.
– …
– Em vẫn còn chịu nổi sao?
Cô không nói gì. Chỉ thở dài. Một lúc sau, cô rút ra từ túi áo một tờ giấy gấp gọn. Đưa cho tôi.
– Đây là… bức thư cuối cùng em viết. Đêm hôm đó em định đọc, nhưng không có tâm trạng… Em nghĩ em đã hết hy vọng.
Tôi run tay mở ra.
“Mẹ ơi, bố ơi… nếu ngày mai con quyết định rời khỏi căn nhà này, xin hãy tha thứ cho con. Con đã cố gắng. Đã thật sự cố gắng giữ lửa. Nhưng có lẽ anh ấy không còn cần con nữa.
Con đau… nhưng con không hận. Con chỉ tiếc cho con gái con…
Nếu một ngày nó hỏi: mẹ ơi, sao mẹ không bỏ đi sớm hơn?
Con chỉ biết trả lời: vì mẹ từng hy vọng…
Nhưng giờ thì không nữa.”
Tôi đọc mà như có ai bóp nghẹt trái tim. Tôi nắm tay cô thật chặt.
– Em còn giữ bức thư này… nghĩa là em chưa đi.
Cô mỉm cười, rất nhẹ:
– Vì hôm đó… lần đầu tiên anh xới cơm cho em. Em nghĩ: có thể anh đã đọc được điều gì đó trong những lá thư của em, dù không nói ra.
Tôi không giấu được giọt nước mắt. Tôi đặt lá thư vào lòng bàn tay cô, khẽ khàng:
– Đừng viết thêm bức nào nữa. Từ giờ, nếu em có gì muốn nói… cứ nói với anh. Đừng nói với người đã khuất.
Cô gật đầu, tay vẫn nắm tay tôi.
—
Ba năm sau
Gia đình tôi vẫn ở căn nhà cũ. Phòng thờ vẫn ở tầng ba, nhưng không còn là nơi vợ tôi phải tìm đến trong những đêm tuyệt vọng. Giờ là nơi cả nhà lên thắp hương vào mỗi rằm, mùng một. Con gái tôi bắt đầu vào cấp hai, vẫn hay líu lo kể chuyện trường lớp. Mỗi lần con ôm mẹ, tôi lại thầm cảm ơn vì mình đã kịp dừng lại trước khi đánh mất tất cả.
Tôi vẫn là một người đàn ông có phần thô kệch, nhưng tôi không còn giơ tay với vợ nữa. Tôi đã học cách xin lỗi – không bằng lời lẽ hoa mỹ, mà bằng hành động nhỏ mỗi ngày.
Người ta hay hỏi: “Làm sao để giữ được một gia đình?”
Tôi không có câu trả lời hoàn hảo. Nhưng tôi biết điều này: đừng để người phụ nữ của mình phải tâm sự với người đã khuất, chỉ vì không thể nói chuyện với người còn sống.
