“Người ta bảo, thử lòng nhau không phải lúc hoạn nạn, mà là khi chia chác quyền lợi. Tôi thì thấy, đôi khi một cái bàn thờ cũng đủ khiến anh em từ máu mủ hóa thành xa lạ…”
Tôi lấy vợ được 12 năm. Vợ tôi là con một, mẹ vợ tôi mất chồng từ khi chị ấy mới học cấp 2, một mình tần tảo nuôi con khôn lớn. Bà cả đời chẳng tái hôn, dành hết tình thương cho con gái. Năm chúng tôi cưới nhau, mẹ vợ ở một mình trong căn nhà nhỏ, sức khỏe lại yếu. Được vài năm, bà bệnh nặng rồi mất, để lại trong lòng vợ tôi một khoảng trống không gì lấp nổi.
Ngày đưa tang, vợ tôi ôm di ảnh mẹ, vừa khóc vừa khẽ hỏi tôi:
– Anh… em muốn xin bố mẹ cho đưa bàn thờ mẹ về nhà mình thờ chung, được không? Em sợ để ở nhà cũ lạnh lẽo quá…
Tôi biết bà yêu con gái đến mức nào. Tôi cũng thương vợ, nên lập tức gật đầu. Bố mẹ tôi nghe chuyện, tuy hơi bất ngờ nhưng cũng đồng ý:
– Ừ, con là dâu trong nhà, mẹ vợ cũng là người sinh thành, mang về thờ phụng là phải đạo.
Thế là từ đó, trong gian thờ của nhà tôi, bên cạnh bàn thờ tổ tiên, có thêm một góc trang nghiêm dành cho mẹ vợ tôi. Mỗi dịp giỗ tết, vợ tôi chăm chút hương khói, lau dọn sạch sẽ. Bố mẹ tôi vẫn hay nhắc: “Con bé hiếu thảo như thế, mình phải quý nó.”
Thế nhưng đời chẳng ai ngờ, mọi chuyện bắt đầu đổi khác từ khi bố mẹ tôi lần lượt qua đời. Lúc ấy, tôi mới thấm cái câu “khi cây đổ, bầy chim tán loạn”.
“Hóa ra cái gọi là ‘tình anh em ruột thịt’ có thể bị bóp méo chỉ vì vài chục centimet vuông trên bàn thờ.”
Bố mất chưa đầy năm, mẹ tôi cũng theo ông về với tổ tiên. Sau tang mẹ, 3 anh trai tôi – những người từng đồng ý chuyện để bàn thờ mẹ vợ tôi trong nhà – bỗng thay đổi thái độ. Một hôm, anh cả lên tiếng trước bữa cơm giỗ:
– Chú à, giờ bố mẹ mình mất cả rồi. Chú là con út, ở nhà thờ cúng là phải, nhưng bàn thờ mẹ vợ chú… anh thấy để chung nó… lạc.
Anh hai phụ họa:
– Phải đấy, để bàn thờ ngoại người ta trong nhà nội thì không hợp. Với lại, sau này con cháu cũng khó giải thích.
Vợ tôi ngồi cạnh, mặt tái mét. Chị im lặng, nhưng đôi bàn tay siết chặt vạt áo. Tôi nhìn thấy, tim mình nhói lên. Tôi hỏi thẳng:
– Thế mấy anh định bảo tôi mang bàn thờ mẹ vợ ra ngoài đường à?
Anh ba cười nhạt:
– Không ai bảo mang ra đường, nhưng để riêng chỗ khác đi. Đấy là việc nhà vợ chú, không liên quan họ hàng bên này.
Câu nói ấy như tát thẳng vào mặt vợ tôi. Sau hôm đó, không khí trong nhà nặng nề. Vợ tôi vẫn âm thầm hương khói cho mẹ, nhưng tôi biết trong lòng chị đầy lo sợ và tủi thân. Mấy anh thì thi thoảng bóng gió nhắc lại chuyện “dời bàn thờ”.
Hôm qua là giỗ bố tôi – ngày trọng của gia đình. Theo lệ, 3 anh trai và cả nhà đều sẽ sang cúng. Tôi cùng vợ chuẩn bị 7 mâm cơm, bày biện đủ đầy. Nhưng đến giờ cúng, nhà 3 anh đều vắng bóng. Chỉ có mấy người cháu lấy lý do bận, nhắn qua loa vài câu.
Vợ tôi cố cười, bảo:
– Chắc bận thật anh ạ…
Nhưng tôi thì biết, đây là cách họ gây áp lực.
“Có những lúc, im lặng là nhẫn nhịn… nhưng cũng có lúc, im lặng là chấp nhận bị coi thường.”
Tôi ngồi nhìn mâm cơm nghi ngút khói mà trong lòng sôi sục. Càng nghĩ càng tức. Không thể để chuyện này kéo dài, tôi đứng dậy, lấy giấy bút, viết một tờ tuyên bố. Nội dung vỏn vẹn mấy dòng:
“Tôi, Nguyễn Văn T., con út của bố mẹ, từ nay sẽ là người duy nhất phụ trách hương khói tổ tiên. Ai cảm thấy không đồng ý hoặc không tôn trọng, xin mời ra khỏi chuyện của gia đình tôi.”
Viết xong, tôi ký tên, đóng dấu đỏ (cái dấu của công ty tôi). Tôi gọi mấy bác họ và mấy anh em họ hàng sang chứng kiến. Sau khi đọc to trước mọi người, tôi dán ngay tờ giấy lên cột nhà, đối diện bàn thờ.
Chưa đầy nửa tiếng sau, cả 3 anh trai lũ lượt kéo đến. Anh cả vừa bước vào đã gằn giọng:
– Chú làm cái gì thế hả? Việc nhà mà chú đưa ra cho họ hàng bàn tán à?
Tôi nhìn thẳng:
– Không phải tôi đưa ra cho bàn tán, mà tôi công khai để khỏi phải nghe bóng gió sau lưng. Đây là nhà tôi, tôi thờ ai là quyền của tôi.
Không khí căng như dây đàn. Vợ tôi ngồi bên, mắt đỏ hoe nhưng ánh nhìn kiêu hãnh. Tôi biết, ít nhất hôm nay, tôi đã đứng về phía chị – và về phía lẽ phải.
Từ hôm đó, chẳng ai còn dám nhắc đến chuyện “dời bàn thờ” nữa. Mối quan hệ anh em thì vẫn có khoảng cách, nhưng tôi chấp nhận. Bởi có những thứ không thể đem ra mặc cả, dù là với người mang chung dòng máu.
