Có những khoảnh khắc, chỉ một tiếng “cạch” nhẹ của ổ khóa thôi cũng đủ làm cả tuổi thơ, cả niềm tin, cả hình ảnh người cha bao năm tạc trong tim… rạn nứt.
Bố tôi năm nay tròn 60. Một con số tròn trịa, nhưng cuộc đời ông thì không hề bằng phẳng. Cả tuổi trẻ của ông là những ngày nắng cháy ngoài đồng, những mùa gió rét cắt da ở bãi sông, đôi bàn tay chai sạn nắm chặt cán cuốc như nắm lấy sự sống của cả nhà. Gia đình tôi nghèo, nghèo đến mức bữa cơm thường chỉ có rau muống luộc và bát nước mắm, thỉnh thoảng mới được cắn một miếng cá khô. Nhưng trong cái nghèo ấy, chúng tôi lớn lên bằng một niềm tin vững chắc: bố là trụ cột, là người không bao giờ lung lay.
Ông thương mẹ tôi, ít nhất là trong suy nghĩ của mấy chị em tôi. Ông ít nói, nhưng sáng nào cũng cặm cụi sửa lại cái cúc áo cho mẹ trước khi bà ra chợ bán rau. Ông tiết kiệm từng đồng, đi làm thuê đủ việc, từ đổ bê tông đến phụ hồ, để chúng tôi có tiền đóng học. Mỗi khi ai hỏi về ước mơ của mình, tôi thường nói: “Tôi chỉ muốn được mạnh mẽ như bố.”
Thế nhưng, thời gian gần đây, tôi nhận thấy ở ông có những thay đổi lạ. Ông hay cầm điện thoại, nhắn tin cười mỉm một mình. Những chuyến đi “gặp bạn làm ăn” bỗng xuất hiện nhiều hơn. Mẹ tôi tin tưởng chồng, nên không mảy may nghi ngờ. Nhưng trong lòng tôi, một mối hoài nghi bắt đầu lớn dần, âm ỉ như cục than hồng trong tro.
Một buổi chiều, tôi thấy ông lúi húi bỏ quần áo vào túi xách, bảo đi công việc hai ngày ở tỉnh bên. Giọng ông bình thản, nhưng ánh mắt hơi tránh đi. Bằng một sự thôi thúc kỳ lạ, tôi quyết định theo dõi. Tôi xin nghỉ làm, lặng lẽ đi chuyến xe sau ông.
Đêm hôm đó, thành phố xa lạ chìm trong ánh đèn vàng hắt xuống mặt đường. Tôi bước chậm, giữ khoảng cách vừa đủ. Ông không vào khách sạn sang trọng, mà là một nhà nghỉ bình thường nằm khuất trong con hẻm nhỏ. Tim tôi đập thình thịch khi thấy ông đứng đợi ai đó trước cửa. Rồi một người phụ nữ xuất hiện, trạc tuổi mẹ tôi, ăn mặc giản dị nhưng gương mặt lại sáng rỡ khi thấy ông.
Tôi không nhớ rõ mình đã đứng đó bao lâu. Chỉ đến khi họ cùng bước vào, tôi mới rón rén theo lên tầng. Cánh cửa phòng khép lại. Tôi bấu tay vào tường, cảm giác như mình đang làm một việc tội lỗi, nhưng sự thôi thúc muốn biết sự thật đã thắng.
Tiếng ổ khóa xoay nhẹ. Tôi đẩy mạnh cửa. Ánh đèn phòng bật sáng, và… trước mắt tôi là bố tôi, ngồi đối diện người phụ nữ ấy trên chiếc bàn gỗ nhỏ. Giữa bàn là một chiếc bánh sinh nhật cắm 6 ngọn nến. Người phụ nữ nhìn tôi ngạc nhiên, còn bố thì đứng bật dậy, gương mặt thoáng qua hàng chục cảm xúc: sốc, lo lắng, rồi buồn bã.
“Con… sao lại ở đây?” – giọng ông khàn đặc.
Tôi run run: “Bố… đây là… ai?”
Ông im lặng. Người phụ nữ cúi đầu, khẽ đẩy chiếc bánh về phía ông. Tôi liếc nhìn — trên chiếc bánh có hàng chữ vụng về: Chúc mừng sinh nhật lần thứ 60 của anh trai.
Tôi chết lặng. “Anh trai”…?
Bố thở dài. “Con à… đây là em gái bố. Cùng cha khác mẹ. Bố tìm được em mới 2 năm nay…”
Tôi đứng như trời trồng, những suy nghĩ trong đầu va vào nhau loạn xạ. Tôi đã tưởng tượng đủ kịch bản, nhưng không phải thế này.
Có những sự thật không phải vì xấu mà bị che giấu, mà vì nỗi đau của quá khứ chưa từng được phép chạm đến ánh sáng.
Tôi ngồi xuống chiếc ghế cạnh cửa, lòng vẫn còn chấn động. Căn phòng im lặng đến mức tôi nghe rõ tiếng kim đồng hồ trôi qua từng nhịp. Người phụ nữ ấy — “em gái bố” — nhìn tôi, đôi mắt vừa xa lạ vừa ấm áp kỳ lạ. Bố tôi, người đàn ông mà tôi luôn nghĩ đã kể cho tôi tất cả, lại ngồi đối diện, tay đan vào nhau, cúi gằm.
“Con à…” – ông bắt đầu, giọng run nhẹ – “Bố sinh ra ở làng bên, trước khi gặp mẹ con. Ông bà nội… không hạnh phúc. Bố rời nhà từ năm mười tám tuổi. Sau này bố mới biết, cha mình… có thêm một gia đình khác, và để lại một đứa con gái… là nó đây.”
Tôi quay sang nhìn người phụ nữ ấy. Chị khẽ gật đầu, môi run run: “Em tên là Lan. Em tìm anh trai đã lâu. Nhưng vì hoàn cảnh, bố anh… à, bố chúng ta, không muốn nhắc tới. Em lớn lên trong một mái nhà nghèo hơn cả nhà anh. Khi biết anh là ai, em đã ngần ngại suốt, sợ làm phiền.”
Bố hít một hơi sâu, ánh mắt rưng rưng: “Bố giấu mẹ con… vì sợ bà ấy buồn, sợ bà ấy nghĩ bố còn vướng bận quá khứ. Nhưng khi biết mình còn một người em ruột, sống đơn độc, bệnh tật lại nghèo… bố không thể làm ngơ. Bố muốn giúp em ấy chút tiền, chút sức. Ngày hôm nay… là sinh nhật em, 50 tuổi… bố muốn dành cho nó chút niềm vui.”
Tôi im lặng, ngực như bị ai bóp chặt. Tất cả sự giận dữ mấy hôm qua bỗng trở nên nhỏ bé trước câu chuyện này. Tôi nhớ lại hình ảnh bố đạp xe trong mưa để đưa chúng tôi từng cân gạo, nhớ những đêm ông thức trắng vá lại mái nhà dột, nhớ cả bàn tay chai sần bưng bát cháo cho tôi khi tôi ốm. Người đàn ông ấy không phải là kẻ phản bội gia đình — ông chỉ là một người anh, một người con, và trên hết là một con người không thể bỏ mặc máu mủ của mình.
Bữa sinh nhật đêm đó diễn ra trong im lặng nhiều hơn lời nói, nhưng là im lặng của sự thấu hiểu. Tôi ngồi ăn miếng bánh kem mà thấy nghèn nghẹn. Lan kể vài câu chuyện tuổi thơ, những năm tháng đi bán vé số, nhặt ve chai, rồi mắc bệnh khớp. Bố tôi ngồi nghe, mắt ánh lên vừa thương xót vừa ân hận vì đã không tìm được em sớm hơn.
Trước khi ra về, tôi nói với bố: “Bố… lần sau, chuyện gì cũng nói với con. Con không muốn phải đoán mò rồi hiểu lầm.”
Ông chỉ gật đầu, bàn tay ấm áp siết lấy tay tôi. Tôi nhận ra bàn tay ấy đã từng dẫn tôi qua tuổi thơ đầy giông bão, và giờ đang dẫn tôi đi qua một cơn bão khác — cơn bão của lòng nghi kỵ và sự thật.
Khi về đến nhà, tôi nhìn mẹ. Bà vẫn đang ngồi vá áo dưới ánh đèn dầu. Tôi thoáng thấy ánh mắt bố nhìn mẹ, dịu dàng như bao năm. Tôi chợt hiểu, có những sự thật, không phải giấu vì xấu, mà vì người ta muốn bảo vệ những gì đang yên bình. Nhưng cũng có những sự thật cần được chia sẻ, để tránh làm vỡ đi niềm tin vốn mong manh.
Vài tháng sau, Lan dọn về sống gần nhà tôi. Mẹ tôi, sau khi biết chuyện, chỉ lặng lẽ nấu cho cô ấy một bát canh nóng và bảo: “Chị em thì cũng là ruột thịt, từ nay coi như người một nhà.” Bố tôi hôm đó ngồi im một góc, mắt đỏ hoe.
Giờ đây, khi nhìn lại, tôi hiểu ra rằng:
Gia đình không chỉ là nơi ta sinh ra, mà còn là nơi ta dang tay nhận thêm những mảnh ghép bị bỏ lỡ. Và đôi khi, lòng tin không phải là không bao giờ nghi ngờ, mà là biết buông bỏ nghi ngờ khi sự thật mở ra.
