“Khi bố chồng tôi – một người đàn ông 64 tuổi, tóc đã muối tiêu và từng tuyên bố ‘sống vì con cháu’ – tuyên bố vừa có con với người vợ kế trẻ hơn mình 30 tuổi, cả gia đình tôi như rơi xuống hố băng. Nhưng cú sốc chưa dừng lại ở đó. Ngày đầy tháng của đứa bé, ông yêu cầu vợ chồng tôi tặng một căn hộ 128m² để chứng minh ‘anh em ruột thịt’ và lòng hiếu thảo. Chồng tôi chỉ lặng lẽ rút ra phong bì đỏ 2 triệu, đặt lên bàn… và nói một câu khiến cả căn phòng chết lặng.”
Gia đình chồng tôi vốn yên bình, êm ấm và có phần bảo thủ như nhiều gia đình gốc Hà Nội khác. Bố chồng – ông Hữu – là một người đàn ông từng làm cán bộ cấp trung trong ngành xây dựng, về hưu đã hơn chục năm. Ông sống cùng chúng tôi suốt một thời gian dài sau khi mẹ chồng mất, nhưng cách đây ba năm, ông quyết định tái hôn với một người phụ nữ kém ông tới 30 tuổi – cô Mai, một nhân viên massage mà ông quen trong một lần đi du lịch Đà Nẵng cùng hội cựu chiến binh.
Ban đầu, cả nhà phản đối dữ dội. Chồng tôi – anh Minh – không đồng ý, tôi thì im lặng vì không muốn căng thẳng thêm. Nhưng bố chồng cương quyết, nói rằng “đời người ngắn lắm, sống cho mình chút cũng đâu có sai”. Vài tháng sau, ông tổ chức đám cưới nhỏ, không mời họ hàng, chỉ có vài bạn già cùng người bên nhà cô Mai.
Từ ngày ông chuyển ra ngoài sống cùng vợ mới, gia đình chúng tôi tưởng mọi chuyện sẽ tạm yên. Thỉnh thoảng ông vẫn về thăm cháu, vẫn nhận lì xì dịp Tết, vẫn gọi điện thăm hỏi mỗi khi trời chuyển mùa. Dù mối quan hệ có phần xa cách, nhưng nhìn chung là bình ổn.
Cho đến một buổi chiều tháng Ba, ông gọi điện cho chồng tôi, giọng có vẻ phấn khởi lạ thường:
– “Bố có tin vui. Mai nó mới sinh, là con trai. Con của bố đấy! Mày có thêm em trai rồi!”
Tôi đang rửa bát thì thấy chồng tôi đứng sững người giữa phòng khách, điện thoại vẫn áp tai, tay nắm chặt. Gương mặt anh không giấu nổi sự hoang mang. Tôi chưa từng thấy chồng mình hoảng hốt như vậy – kể cả lúc tôi sinh con đầu lòng cũng không đến mức đó.
– “Bố nói gì cơ? Em trai? Bố… có con?” – anh lắp bắp hỏi lại.
– “Ừ, em trai ruột của mày! Đẹp trai lắm, giống hệt bố hồi trẻ. Ngày mai đầy tháng, hai đứa nhớ đến, nhà Mai tổ chức nhỏ thôi, nhưng bố muốn cả nhà có mặt.”
Chồng tôi gác máy mà không nói gì. Tối đó, anh hút hết ba điếu thuốc liền, dù trước giờ chỉ hút xã giao. Tôi hiểu, với anh, đó không chỉ là cú sốc về mặt gia đình – mà còn là một cuộc khủng hoảng về đạo lý, về vị trí và giá trị của một người con trai trưởng.
Ngày đầy tháng của đứa trẻ, chúng tôi đến – vì phép lịch sự, vì quan hệ máu mủ, hoặc đơn giản vì tò mò. Căn hộ nơi cô Mai ở không sang trọng như tôi nghĩ, nhưng đầy đủ và gọn gàng. Trên bàn là bánh kem, vài đĩa trái cây và rượu vang.
Đứa bé kháu khỉnh thật – tôi không thể phủ nhận điều đó. Nhưng khoảng cách thế hệ quá lớn giữa ông Hữu và con trai ông khiến bầu không khí trở nên… khó diễn tả.
Tiệc vừa bắt đầu, sau vài lời khách sáo, ông Hữu nâng ly rồi nói:
– “Anh Minh à, bố biết chuyện này hơi bất ngờ. Nhưng thằng bé là máu mủ ruột thịt. Bố cũng đã lớn tuổi rồi, chỉ mong các con hiểu và thương bố. Nhân dịp đầy tháng, bố muốn vợ chồng con tặng em nó một căn hộ – coi như là quà khai sinh và cũng là cách thể hiện tình anh em, sự hiếu thảo.”
Cả căn phòng như im bặt. Tôi suýt đánh rơi ly nước. Cô Mai cúi mặt không nói gì, trong khi chồng tôi khẽ nhếch môi – không phải cười, mà là biểu cảm của người vừa nghe một điều vô lý đến mức không cần phải tranh luận.
Anh từ tốn mở ví, lấy ra một phong bì đỏ – trong đó có 2 triệu. Đặt xuống bàn, anh nói:
– “Bố ạ, với chúng con, chuyện bố có con riêng, chúng con tôn trọng. Nhưng chuyện tặng nhà – con xin phép từ chối. Đây là quà đầy tháng cho em, phần còn lại… bố nên tự lo liệu. Bố đã chọn sống cuộc đời mới, thì cũng nên có trách nhiệm với nó.”
Ông Hữu tím mặt, định nói gì đó, nhưng chồng tôi đã cúi chào, kéo tay tôi đứng dậy. Tôi không nhìn lại cô Mai, cũng không nhìn đứa bé nữa. Trong tôi, vừa thương chồng, vừa thấy cay đắng cho cái gọi là “gia đình”
Sau buổi đầy tháng hôm đó, không khí trong gia đình trở nên nặng nề hơn bao giờ hết. Chồng tôi – Minh – vốn là người trầm tính, ít nói, nhưng kể từ hôm đó anh gần như không giao tiếp với bố chồng nữa. Mỗi lần điện thoại đổ chuông mà là số của ông Hữu, anh chỉ liếc qua rồi để máy kêu cho đến khi ngắt.
Tôi hiểu anh đang giằng xé. Dù sao, ông Hữu vẫn là bố ruột của anh, là người đã nuôi anh khôn lớn, ăn học đàng hoàng. Nhưng trong anh cũng tồn tại một vết cắt – như bị phản bội, bị coi thường, như bị xô đẩy ra khỏi vòng ưu tiên trong cuộc đời của người cha mà anh từng tôn trọng tuyệt đối.
Ba tháng sau, chuyện không dừng lại ở cái phong bì 2 triệu.
Một buổi chiều thứ Sáu, tôi đang đón con ở trường thì Minh gọi điện, giọng căng thẳng:
– “Em về ngay nhé. Bố đến nhà mình. Mang theo cả giấy tờ gì đó… anh không rõ, nhưng anh thấy không ổn.”
Khi tôi về tới nhà, ông Hữu đang ngồi giữa phòng khách, tay cầm xấp hồ sơ, mặt căng như dây đàn. Cô Mai không đi cùng. Trên bàn là một bộ hồ sơ có bìa đỏ – giấy tờ nhà.
– “Bố muốn bàn chuyện nghiêm túc,” ông bắt đầu. “Căn nhà hiện tại các con đang ở là do bố mẹ mua từ năm 2000. Giờ, bố muốn sang tên lại cho em con – thằng Bảo. Bố định chia tài sản theo đúng pháp luật. Con là con lớn, sẽ được phần đất ở quê. Còn nhà phố này… bố giữ quyền định đoạt.”
Tôi chết sững. Căn nhà này – chúng tôi đã ở suốt hơn mười năm nay. Dù đúng là đứng tên ông Hữu, nhưng mọi sửa chữa, nâng cấp, bảo trì đều do vợ chồng tôi chi trả. Thậm chí khi bố ra ở riêng, chúng tôi vẫn chăm chút từng viên gạch như đó là tài sản của mình.
Minh im lặng vài giây, rồi cười nhạt:
– “Bố định đuổi con và cháu ra đường?”
– “Không ai đuổi ai cả. Bố chỉ muốn công bằng. Thằng Bảo là con ruột của bố. Nó cũng có quyền thừa kế như con. Con đã lớn, có sự nghiệp, có tài sản riêng, còn nó thì chưa có gì. Con nên hiểu cho bố.”
Tôi không kìm được, cất giọng:
– “Nhưng còn công sức của tụi con? Bao nhiêu năm chúng con sống trong căn nhà này, sửa từng ổ điện, thay từng viên gạch, đóng tiền thuế đất…”
– “Công sức thì có thể tính. Nhưng nhà là nhà của bố,” ông đáp dứt khoát.
Tôi nhìn chồng. Anh vẫn giữ bình tĩnh đến lạ. Rồi anh đứng dậy, đi vào phòng, lấy ra một tập hồ sơ photo dày cộp – tôi nhận ra ngay đó là bản sao kê chi phí bảo trì nhà, hóa đơn sửa chữa từ năm 2011 đến nay. Anh đặt lên bàn, nói:
– “Bố muốn công bằng? Vậy mình cũng nên tính cho rõ. Đây là tổng chi phí con đã bỏ ra để duy trì ngôi nhà này suốt 13 năm qua. Tổng cộng hơn 720 triệu. Nếu bố muốn lấy lại nhà, vậy bố trả lại con từng ấy. Còn nếu bố không thể, thì con xin phép giữ lại nhà – coi như đổi ngang.”
Ông Hữu lặng người. Tôi chưa bao giờ thấy ông run rẩy như vậy. Một phần vì tức, một phần vì sợ – sợ đối mặt với sự lạnh lùng chưa từng có từ đứa con trai mà ông nghĩ sẽ mãi vâng lời.
– “Mày nói vậy là có ý gì? Là chống lại bố à?” – ông rít lên.
– “Không. Con đang bảo vệ gia đình con. Và… tự bảo vệ chính con khỏi nỗi thất vọng,” anh nói, rồi quay đi.
Hai tháng sau, ông Hữu chính thức gửi đơn đến tòa, yêu cầu phân chia tài sản. Chồng tôi, dù đau lòng, cũng thuê luật sư riêng để đối ứng. Mọi chuyện diễn ra trong âm thầm, không ầm ĩ, nhưng đủ để bà con hàng xóm bắt đầu xì xào.
Tôi biết, với ông Hữu, đây không còn là chuyện tiền bạc. Mà là cái tôi, là thể diện, là cảm giác bị con ruột “phản bội” vì không chấp nhận đứa con sau này của ông.
Vụ việc kéo dài gần một năm. Tòa cuối cùng phán quyết: căn nhà vẫn thuộc sở hữu của ông Hữu, nhưng ghi nhận công sức và chi phí của vợ chồng tôi, buộc ông phải trả lại phần tài chính tương đương – hoặc chuyển nhượng lại một phần tài sản khác có giá trị tương đương nếu không thể hoàn tiền.
Ông chọn cách im lặng. Và không liên lạc với chồng tôi nữa kể từ ngày ra phán quyết.
Một năm sau, vào một đêm giáp Tết, tôi nghe tiếng chuông cửa. Mở ra – là cô Mai, bế theo thằng bé Bảo. Gương mặt hốc hác, mắt đỏ hoe.
– “Chị ơi… bố anh Minh đột quỵ. Vừa cấp cứu xong. Em không biết gọi ai. Anh Minh… có thể đến bệnh viện được không?”
Chồng tôi không nói gì. Lặng lẽ khoác áo, rồi đi.
Ông Hữu qua đời sau đó 3 ngày. Trên giường bệnh, chồng tôi ngồi cạnh, nắm tay ông rất lâu. Không ai biết họ đã nói gì. Nhưng trong đám tang, anh là người đỡ linh cữu, là người quỳ đầu tiên trong lễ nhập quan, và là người đốt nén nhang cuối cùng tiễn ông về nơi yên nghỉ.
Sau tang lễ, cô Mai xin dọn về quê. Trước khi đi, cô để lại cho chồng tôi một chiếc hộp gỗ cũ. Trong đó là bản di chúc viết tay, ghi rõ: “Tôi, Hữu, để lại căn nhà phố cho con trai Minh. Coi như lời xin lỗi muộn màng vì những điều không thể sửa chữa.”
Chồng tôi nhìn tôi, im lặng rất lâu. Rồi khẽ nói:
– “Anh không cần nhà. Anh chỉ cần biết… bố anh đã từng hiểu.”
