“Ở quê tôi có câu ‘chó ăn đá, gà ăn sỏi’ – nghèo đến mức không còn gì để mất.
Nên khi được mai mối lấy chồng Đài Loan, tôi cứ nghĩ đời mình sang trang, sẽ ‘ngồi mát ăn bát vàng’ như người ta vẫn đồn.
Ai ngờ đâu, mới sang chưa đầy 3 tháng, tôi đã thành người giúp việc không công, chồng thì xem tôi như thứ đồ mua về, đêm nào cũng đòi hỏi.
Một năm sau, mẹ chồng – người mà tôi sợ nhất – lại chính là người dúi vào tay tôi cọc tiền 200 triệu rồi nói:
‘Con trốn đi đi. Trốn ngay khi tao giữ chân nó giúp mày.’“
Tôi tên Hương, quê ở một làng nhỏ miền Trung, sát biển, quanh năm bão lũ. Nhà có 5 miệng ăn, chỉ dựa vào mấy sào ruộng bạc màu. Học hết lớp 9 thì nghỉ, đi làm phụ quán ăn, phụ hồ, ai thuê gì làm nấy.
Năm tôi 18 tuổi, dì họ giới thiệu: “Có mối lấy chồng Đài Loan, giàu lắm, bên đó sống sướng, khỏi cực khổ. Gửi tiền về nuôi cả nhà.”
Tôi không yêu, cũng chẳng quen. Nhưng nghe đến chuyện lấy chồng rồi được đưa đi nước ngoài, tôi thấy như bắt được vàng. Chẳng phải gái trong làng tôi đứa nào đi lấy chồng ngoại về cũng sắm được nhà, gửi tiền đều cho cha mẹ sao?
Thế là tôi gật đầu.
Ngày cưới diễn ra gọn lỏn trong cái nhà bạt dựng tạm ở sân. Tôi mặc áo cưới trắng, tay run rẩy ký vào giấy tờ mà chẳng hiểu hết chữ nghĩa. Người đàn ông sắp thành chồng tôi hơn tôi gần 15 tuổi. Lùn, đậm người, gương mặt lạnh lùng. Nhưng khi chụp ảnh thì cười hết cỡ.
Ba mẹ tôi không khóc tiễn con gái. Chỉ dúi vào tay tôi một xấp phong bì cưới – tiền mừng, hy vọng tôi mang lại cuộc đời mới cho cả nhà.
Chuyến bay sang Đài Loan là chuyến đi xa đầu tiên trong đời tôi. Tim tôi đập liên hồi, vừa sợ vừa mừng. Tôi hình dung đến nhà cao, xe đẹp, thức ăn đầy tủ lạnh như trong phim.
Nhưng đời không phải phim.
Căn nhà mà tôi về làm dâu chỉ có một tầng, không sang trọng như mơ. Trong nhà có mẹ chồng, bố chồng, chồng tôi, và hai em chồng – một trai, một gái. Không ai nói tiếng Việt. Tôi chỉ biết bập bẹ vài câu tiếng Trung cơ bản học vội ở lớp môi giới.
Từ ngày đầu tiên, tôi đã biết mình không phải nàng dâu – mà là người ở không lương.
Mẹ chồng đưa tôi cây lau nhà, chỉ chỗ giặt đồ, nói dứt khoát bằng giọng lệnh:
“Việc mày đó. Làm sạch.”
Mỗi ngày tôi dậy lúc 5h sáng, nấu ăn, dọn dẹp, rửa bát, đi chợ, về lại nấu tiếp. Đến tối, chưa kịp thở thì chồng tôi lại bảo:
“Vợ thì phải phục vụ chồng. Không thì lấy làm gì?”
Mỗi đêm là một lần tôi bật khóc trong lặng lẽ. Đau. Mệt. Nhục. Nhưng tôi không dám nói. Không dám than.
Tôi nhớ nhà. Muốn gọi về, nhưng sợ mẹ lo. Muốn bỏ đi, nhưng chẳng biết đi đâu. Tôi không có giấy tờ, không có tiền. Làm gì cũng bị mẹ chồng kiểm soát.
Lâu dần, tôi sống như cái bóng. Vô hình, vô tiếng. Người giúp việc thì còn có lương, tôi thì không.
Chồng tôi ngày càng thô lỗ. Về nhà là mắng, là lườm nguýt. Uống rượu vào là đập bàn, đập ghế, đòi hỏi như một con thú. Tôi từ chối thì hắn nhốt tôi ngoài ban công giữa mùa đông lạnh cắt da.
Tôi từng nghĩ đến việc nhảy lầu. Nhưng mỗi lần nghĩ đến mẹ tôi ở quê, tôi lại không dám. Tôi phải sống. Dù chỉ là để gửi tiền về. Dù chỉ để “sướng” thay ba mẹ.
Một hôm, chồng tôi đi làm đêm. Tôi đang giặt đồ thì mẹ chồng đi xuống, đưa tôi một cái túi vải. Mở ra là cọc tiền 200 triệu – toàn tờ mới.
Tôi hoảng hốt:
“Gì đây? Sao mẹ…?”
Bà không nói nhiều, chỉ dúi vào tay tôi cái sim điện thoại và một tờ giấy ghi địa chỉ. Giọng bà nhỏ nhưng dứt khoát:
“Mày đi đi. Tao gọi xe cho. Tao giữ chân nó giúp. Cứ đi, đừng quay lại.”
Tôi đứng chết lặng.
Người mà tôi sợ nhất – mẹ chồng – giờ lại bảo tôi trốn đi. Không giận, không đay nghiến. Chỉ có ánh mắt mệt mỏi và điều gì đó… giống như thương hại.
– Sao… mẹ lại giúp con?
Mắt bà hoe đỏ. Lần đầu tiên, tôi thấy bà không còn là người đàn bà lạnh lùng nữa. Bà nhìn tôi chằm chằm, rồi nói chậm rãi:
“Vì tao cũng từng là mày. Tao từng là dâu Việt ở đây. Tao hiểu.”
Tôi ngồi thụp xuống, tim đập dồn dập, mắt không dám chớp khi nghe bà nói:
“Vì tao cũng từng là mày… Tao cũng là gái Việt lấy chồng Đài Loan.”
Tôi chết lặng.
Mẹ chồng tôi – người phụ nữ luôn mắng chửi, kiểm soát tôi từng bữa ăn, giấc ngủ – lại từng là một cô dâu như tôi, cách đây hơn 30 năm?
Nhưng sao bà lại tàn nhẫn với tôi như vậy?
Bà ngồi xuống ghế nhựa cạnh sân giặt đồ, thở dài, rít một hơi thuốc mà từ trước đến giờ tôi chưa từng thấy bà hút.
– Hồi đó tao còn trẻ hơn mày. Mới 16 đã bị bán qua đây. Chồng tao không khác gì chồng mày bây giờ. Mẹ chồng tao thì ác hơn cả phim. Tao trốn một lần bị bắt lại, đánh gần chết.
Tôi nín thở nghe, không dám chen vào.
– Rồi tao có thai. Không còn đường lùi. Tao buộc phải sống, phải biến mình thành người mà tao ghét nhất: lạnh, cứng, độc đoán. Tao sống được, nhưng đánh đổi bằng linh hồn.
Giọng bà khàn đi.
– Tao tưởng mày cũng sẽ như vậy. Rồi tao thấy mày y chang tao: mắt vô hồn, tay chai sạn. Nhưng khác một điều: mày còn đường thoát. Tao không muốn mày giống tao.
Tôi nghẹn ngào, ôm lấy bà lần đầu tiên. Trong vòng tay không còn là mẹ chồng – mà là một người phụ nữ đau khổ nhận ra chính mình trong tôi.
Sáng hôm sau, tôi rời nhà lúc 5h sáng khi mọi người còn ngủ. Mẹ chồng đã thuê sẵn một chiếc xe 7 chỗ qua người quen của bà – một ông bác Đài gốc Việt làm nghề đưa người trốn khỏi hôn nhân bạo hành.
Tôi mang theo balo nhỏ, vài bộ đồ, giấy tờ tùy thân photocopy và hơn 200 triệu tiền mặt bà dúi cho tôi.
Trên xe, tôi ngoái lại nhìn căn nhà đã từng là ngục tù của tôi. Không thấy bà ra tiễn, nhưng tôi biết, bà đang nhìn qua khe rèm cửa, nước mắt lặng lẽ rơi.
Bắt đầu lại
Tôi đến Cao Hùng – nơi có một trung tâm bảo trợ cô dâu Việt từng bị bạo hành, do chính một chị người Việt lập ra sau khi trốn khỏi cuộc hôn nhân giống tôi. Chị tên là Hòa, 35 tuổi, nói tiếng Việt lơ lớ pha tiếng Trung như người lai.
Chị đón tôi bằng một cái ôm thật chặt:
– Em không cần phải sợ nữa. Ở đây, ai cũng từng giống em.
Ở đó, tôi gặp những người phụ nữ từ khắp nơi ở Việt Nam: Quảng Ngãi, Hậu Giang, Nam Định… Có người bị đánh đến hỏng một mắt, có người mang thai mà bị đuổi ra đường. Nhưng họ vẫn sống sót.
Chúng tôi cùng làm việc trong tiệm bánh, quán ăn, xưởng đóng gói nhỏ của cộng đồng Việt. Tôi học tiếng Trung mỗi tối, học cách đi xe bus, cách mở tài khoản ngân hàng. Sau ba tháng, tôi đủ vững để xin vào làm tạp vụ cho một tiệm nail lớn của người Đài.
Lương không cao, nhưng là tiền của tôi – không ai giành, không ai kiểm soát. Từng đồng tôi cầm được là từng nhịp thở tự do.
📩 Lá thư từ người mẹ chồng cũ
6 tháng sau, tôi nhận được một bưu phẩm: là một lá thư tay của mẹ chồng, kèm theo tấm ảnh cũ – là bà hồi trẻ, mặc áo dài trắng ngày cưới.
Bức thư viết bằng chữ Việt xiêu vẹo, nét chữ run rẩy:
“Con Hương,
Tao biết chắc mày sẽ sống được. Tao tin vậy. Tao không cần mày quay lại, cũng không cần cảm ơn. Tao chỉ muốn mày sống khác tao. Sống đúng với phần người trong mình.
Còn tao… tao đã không thể rời khỏi nhà đó, nhưng tao sẽ không để mấy đứa con tao lớn lên thành người như cha chúng. Tao hứa với mày.
Thương con.
Mẹ (cũ).”_
Tôi đã khóc. Khóc như đứa trẻ được tha thứ.
Tôi biết, trên đời này, tình thương có thể ẩn giấu trong lớp vỏ cứng như đá. Nhưng nếu đủ đau, nó sẽ nứt ra, rồi nở thành một thứ gì đó… gọi là nhân hậu.
🌱 Ba năm sau
Tôi giờ 24 tuổi. Làm quản lý tiệm nail, biết 2 thứ tiếng, có căn hộ thuê riêng, và gửi tiền về cho cha mẹ mỗi tháng.
Tôi chưa lấy chồng lại. Tôi chưa sẵn sàng. Nhưng tôi biết, nếu có lần sau – tôi sẽ chọn bằng con tim và lý trí, không phải bằng miếng ăn và lời hứa hão.
Tôi cũng đã bắt đầu tham gia hỗ trợ phiên dịch cho các cô gái Việt mới sang, làm cầu nối để các em không rơi vào địa ngục như tôi từng trải.
🌸 Kết
Ngày xưa tôi nghĩ lấy chồng Đài Loan là con đường đổi đời.
Bây giờ tôi hiểu, chỉ có chính mình mới cứu được đời mình.
Và trong một thế giới khắc nghiệt, đôi khi, người giơ tay cứu mình lại chính là người mình sợ nhất.
