Tôi sinh ra và lớn lên ở một thị trấn nhỏ. Vợ chồng tôi cả đời buôn bán lặt vặt, tằn tiện từng đồng với một mong ước giản dị: con gái lấy chồng xa vẫn có chỗ dựa, không phải cúi đầu trước ai. Ngày con báo tin mang thai, rồi sau đó là đám cưới vội vì công việc của chồng nó ở thành phố lớn, tôi và ông xã ngồi với nhau suốt đêm. Cuối cùng, chúng tôi quyết định dốc hết tiền tích cóp, cộng thêm bán mảnh đất hương hỏa của ông bà, gom tròn trịa 2 tỷ đồng đưa cho con làm của hồi môn. Tôi chỉ nói một câu: “Mẹ không cần con trả ơn, chỉ mong con có căn nhà tử tế mà an cư.”
Con gái tôi rơm rớm nước mắt. Con rể nắm tay tôi, cúi đầu cảm ơn, nói sẽ coi tôi như mẹ ruột. Lúc đó, tôi tin.
Con mua một căn chung cư tầm trung, không quá sang nhưng gọn gàng, có phòng cho ông bà ngoại lên chơi. Khi cháu ngoại chào đời, tôi xách va li lên thành phố ở cữ chăm cháu. Những ngày đầu, tôi chỉ thấy mệt nhưng vui. Cháu ngoan, con gái gầy rộc sau sinh. Con rể đi làm sớm về muộn, ít nói, nhưng tôi nghĩ đàn ông lo sự nghiệp là chuyện thường.
Rồi những điều nhỏ nhặt bắt đầu lộ ra.
Bà ngoại – là tôi – tất bật từ sáng đến khuya: nấu ăn, giặt giũ, đêm bế cháu cho con ngủ. Còn bà nội? Hầu như không thấy mặt. Mỗi lần tôi hỏi, con rể chỉ cười: “Mẹ con bận lắm.” Nhưng lạ là đồ chơi đắt tiền, xe tập đi nhập khẩu, nôi điện mấy chục triệu… liên tục xuất hiện trong nhà. Toàn là quà “bà nội gửi”.
Tôi thắc mắc: “Mẹ con không lên thăm cháu sao?”
Con rể đáp qua loa: “Mẹ con ngại phiền ông bà.”
Một buổi chiều, tôi vô tình nghe con gái gọi điện, giọng nghẹn: “Anh nói với mẹ anh giúp em chút được không? Em mới sinh…” Đầu dây bên kia im lặng rất lâu.
Đêm đó, tôi không ngủ được. Nhìn con gái quay mặt vào tường lau nước mắt, tôi chợt thấy lạnh sống lưng. Cảm giác bất an bám lấy tôi, như thể căn nhà này có điều gì đó sai sai, mà tôi chưa đủ can đảm gọi tên.
Và rồi, một tin nhắn vô tình hiện lên trên màn hình điện thoại con rể hôm sau đã mở ra cánh cửa của một sự thật khiến vợ chồng tôi chết lặng…
Hôm đó, con rể để điện thoại trên bàn ăn rồi đi tắm. Màn hình sáng lên vì tin nhắn đến liên tục. Tôi không có thói quen tò mò chuyện riêng tư, nhưng dòng chữ hiện lên quá rõ:
“Tháng này nhớ chuyển thêm. Đừng để mẹ phải nhắc.”
Tên người gửi được lưu là “Mẹ”.
Tôi lặng người. Chuyển thêm là chuyển cái gì? Tôi cố trấn tĩnh, tự nhủ có thể là tiền sinh hoạt bình thường. Nhưng từ khoảnh khắc đó, tôi bắt đầu để ý nhiều hơn. Những cuộc gọi ngắn gọn, gương mặt con rể căng thẳng mỗi khi nhắc đến tiền, và đặc biệt là thái độ lạnh nhạt với con gái tôi sau sinh.
Một buổi tối, khi cháu đã ngủ, tôi kéo con gái ra ban công. Gió thổi lạnh, con bé run lên. Tôi hỏi thẳng:
“Con có chuyện gì giấu mẹ không?”
Con gái tôi im lặng rất lâu rồi bật khóc nức nở. Con thú nhận, từ ngày cưới, con rể không hề đứng tên căn chung cư. Toàn bộ giấy tờ chỉ có tên con gái tôi, đúng theo lời khuyên của tôi trước đó. Nhưng đổi lại, con rể yêu cầu con phải “gánh” trách nhiệm tài chính cho gia đình chồng.
Hóa ra, số tiền 2 tỷ chúng tôi cho không chỉ dùng để mua nhà. Một phần đã bị con rể âm thầm rút ra, lấy lý do “đầu tư làm ăn”, rồi đều đặn hàng tháng chuyển cho mẹ anh ta. Những món đồ chơi đắt tiền kia chính là cách bà nội “trả lại” một phần tiền – không phải cho cháu, mà để giữ thể diện.
Tôi nghẹn họng. Con gái nói tiếp, giọng như gió thổi qua kẽ răng:
“Anh ấy bảo, con là dâu, có trách nhiệm lo cho bên nội. Mẹ anh nói, tiền của hồi môn cũng là tiền của nhà chồng.”
Tôi sững sờ. Bao năm chắt chiu, tôi đâu ngờ đồng tiền mình đưa con lại trở thành sợi dây trói buộc con. Con gái tôi sau sinh yếu, xin chồng thuê người giúp việc vài tháng thì bị gạt đi: “Có mẹ em lên rồi, tốn kém làm gì.” Nhưng tiền cho bên nội thì không bao giờ được thiếu.
Đỉnh điểm là khi con gái phát hiện con rể đứng tên bảo lãnh cho một khoản vay của mẹ anh ta. Nếu không trả được, căn hộ – tài sản duy nhất của con – có nguy cơ bị ảnh hưởng.
Tôi run lên vì giận. Ông xã tôi nghe xong chỉ im lặng rất lâu, rồi nói một câu:
“Tiền không làm hỏng người. Nhưng nó lột trần bản chất.”
Chúng tôi biết, nếu không hành động ngay, con gái tôi sẽ còn khổ dài dài. Nhưng đối đầu thế nào, khi mọi thứ đã ràng buộc bằng hôn nhân, con cái và pháp lý?
Sau đêm đó, vợ chồng tôi quyết định không im lặng nữa. Nhưng chúng tôi hiểu, nóng vội chỉ khiến con gái rơi vào thế yếu. Việc đầu tiên tôi làm là khuyên con sao kê toàn bộ tài khoản, ghi lại các khoản tiền đã chuyển đi. Đồng thời, tôi nhờ một người quen làm luật sư tư vấn kín đáo.
Sự thật còn phũ phàng hơn chúng tôi tưởng. Con rể không chỉ chuyển tiền cho mẹ, mà còn dùng uy tín của con gái để đứng ra vay mượn cho gia đình bên nội. Mọi thứ đều được “ngụy trang” dưới danh nghĩa tự nguyện của vợ. Nếu ly hôn trong tình trạng này, con gái tôi có thể vừa mất tiền, vừa mang nợ.
Chúng tôi khuyên con tạm thời bình tĩnh, không vạch mặt ngay. Một tối cuối tuần, tôi giả vờ gọi điện cho bà thông gia, nói chuyện thăm cháu. Bà cười nói xã giao, nhưng khi tôi nhắc đến chuyện tài chính, giọng bà lập tức đổi khác:
“Tiền hồi môn là để lo cho gia đình. Con trai tôi có trách nhiệm với mẹ, với em nó.”
Tôi hỏi nhẹ: “Thế còn vợ con, cháu nội thì sao?”
Bà im lặng.
Cuộc gọi kết thúc trong sự lạnh lẽo. Tôi biết, mọi hy vọng vào sự tử tế tự nguyện đã chấm dứt.
Chúng tôi chọn cách bảo vệ con gái trước, rồi mới nói đến đúng sai. Luật sư hướng dẫn con gái làm văn bản xác nhận các khoản tiền là cho vay cá nhân, không phải nghĩa vụ chung vợ chồng. Đồng thời, con gái tôi bắt đầu giữ lại tiền lương, không chuyển thêm bất kỳ khoản nào cho bên nội.
Khi dòng tiền bị cắt, bộ mặt thật của con rể lộ rõ. Anh ta cáu gắt, chì chiết vợ vô ơn, thậm chí buông lời đe dọa. Lần đầu tiên, con gái tôi nhìn thẳng vào chồng và nói:
“Tiền đó là mồ hôi nước mắt của bố mẹ em. Không phải của anh, càng không phải của mẹ anh.”
Cuộc hôn nhân rạn nứt nhanh chóng. Cuối cùng, khi con rể yêu cầu bán nhà để “giải quyết nợ gia đình”, con gái tôi đã đủ tỉnh táo để nói lời dừng lại. Thủ tục ly hôn diễn ra không dễ, nhưng nhờ giấy tờ rõ ràng, căn hộ được giữ lại cho mẹ con cháu.
Ngày bế cháu về nhà ngoại, con gái tôi gầy đi, nhưng ánh mắt đã khác – không còn cam chịu. Tôi ôm con, vừa thương vừa xót, nhưng cũng nhẹ lòng. Ít nhất, con đã thoát.
Tiền bạc, rốt cuộc không mua được hạnh phúc. Nhưng sự tỉnh táo thì có thể cứu một đời người. Nếu được chọn lại, tôi vẫn cho con của hồi môn. Chỉ tiếc, chúng tôi đã không dạy con nhận diện lòng tham sớm hơn, để bi kịch này không phải trả bằng cả một cuộc hôn nhân.
