Tám năm trời, tôi gần như biến mất khỏi cuộc sống của chính mình. Từ ngày con gái tôi sinh đứa đầu lòng rồi tiếp đứa thứ hai, tôi nghỉ hẳn công việc may đo quen tay quen mắt, dọn về sống chung để “giúp con một thời gian”. Thời gian ấy kéo dài đến tám năm lúc nào không hay.
Ngày tôi bắt đầu, hai đứa cháu còn đỏ hỏn, một đứa hay ọ ẹ đêm, một đứa sinh non, sức đề kháng yếu. Tôi là người pha sữa, thay tã, canh từng cơn sốt. Có những đêm ba giờ sáng, tôi bế đứa này trên tay, đứa kia nằm quấy khóc trong cũi, nước mắt tôi rơi mà không dám khóc thành tiếng. Con gái tôi đi làm ca sớm, con rể đi công trình xa, nhà chỉ còn tôi và hai đứa trẻ.
Bữa ăn của chúng, tôi nấu theo từng giai đoạn: cháo rây, bột mịn, cơm nát. Tôi nhớ rõ đứa lớn dị ứng trứng, đứa nhỏ không uống được sữa lạnh. Tôi biết lúc nào chúng sốt chỉ cần sờ trán, biết tiếng khóc nào là đau bụng, tiếng nào là đòi bế. Tôi không mua đồ chơi đắt tiền. Tôi dành tiền mua sữa tốt, mua thuốc dự phòng, mua sách tranh cũ ngoài chợ. Tôi nghĩ: yêu thương là ở đó.
Bà nội của chúng sống riêng, kinh tế khá hơn. Mỗi lần ghé thăm là mang theo hộp đồ chơi mới tinh, xe điều khiển, búp bê biết nói. Hai đứa cháu háo hức chạy ra cửa mỗi khi nghe tiếng xe. Tôi đứng trong bếp, tay vẫn đảo nồi canh, lòng có chút chạnh nhưng không nghĩ nhiều.
Cho đến hôm qua.
Chỉ là một buổi chiều bình thường. Tôi hỏi vu vơ:
– Cuối tuần này, bà ngoại đưa tụi con ra công viên nhé?
Đứa lớn ngẩng lên, nói tỉnh queo:
– Thôi, tụi con thích bà nội hơn.
Tôi sững lại:
– Sao vậy con?
Nó cười, vô tư như nói chuyện thời tiết:
– Vì bà nội hay mua đồ chơi.
Câu nói nhẹ tênh, nhưng như ai đó dội nước lạnh vào tim tôi. Tôi đứng im, không trách, không giận, chỉ thấy trống rỗng. Hóa ra tám năm yêu thương âm thầm, không bằng vài món đồ lấp lánh.
Đêm đó, khi cả nhà đã ngủ, tôi ngồi một mình trong phòng, nhìn đôi bàn tay chai sần. Lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi nghĩ đến bản thân. Và tôi đưa ra một quyết định mà chính mình cũng không ngờ tới…
Sáng hôm sau, tôi dậy sớm hơn thường lệ. Không phải để nấu cháo hay giặt quần áo trẻ con, mà để thu dọn đồ đạc của chính mình. Một va-li nhỏ: vài bộ quần áo cũ, hộp thuốc, cuốn sổ tiết kiệm mỏng dính mà tôi vẫn giữ phòng thân.
Khi con gái tôi thức dậy, thấy tôi kéo va-li ra phòng khách, nó hoảng hốt.
– Mẹ đi đâu vậy?
Tôi bình tĩnh:
– Mẹ về nhà mình.
Nó sững người:
– Sao tự nhiên mẹ nói vậy? Hai đứa nhỏ ai lo?
Câu hỏi ấy làm tôi đau, nhưng tôi vẫn nói chậm rãi:
– Tám năm rồi, mẹ lo đủ rồi. Giờ mẹ muốn sống phần đời còn lại cho mẹ.
Con rể tôi cũng ra, vẻ bối rối. Họ thuyết phục, nói chỉ là trẻ con nói vô tư, rằng tôi nghĩ nhiều. Tôi hiểu. Tôi không trách hai đứa cháu. Điều làm tôi tỉnh ra không phải câu nói của chúng, mà là việc tôi đã quên mất mình cũng là một con người, không chỉ là “người giữ trẻ miễn phí”.
Tôi rời đi trong ánh mắt ngỡ ngàng của cả nhà. Hai đứa cháu không khóc, chỉ mải xem hoạt hình. Cánh cửa khép lại, lòng tôi vừa đau vừa nhẹ.
Những ngày đầu về lại căn nhà nhỏ của mình, tôi trống trải đến lạ. Không tiếng trẻ con, không đồng hồ sinh hoạt xoay quanh bữa ăn – giấc ngủ. Tôi mất ngủ, tay quen bế trẻ nên đêm cứ giật mình. Nhưng tôi bắt đầu học cách sống lại.
Tôi nhận may lại, từ những đơn hàng nhỏ. Tôi trồng thêm mấy chậu rau trước hiên. Buổi chiều, tôi đi bộ với mấy người hàng xóm cũ. Lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi có thời gian ngồi uống trà nóng khi còn nóng.
Tuần thứ hai, con gái tôi gọi. Giọng nó mệt mỏi.
– Mẹ ơi, mẹ về giúp con vài bữa được không? Con rối quá.
Tôi im lặng một lúc rồi nói:
– Mẹ có thể qua chơi, nhưng không ở hẳn nữa. Con phải tự sắp xếp.
Nó khóc. Tôi cũng rưng rưng. Nhưng tôi không lùi.
Khi tôi ghé thăm, nhà cửa bừa bộn, hai đứa trẻ quấy khóc. Bà nội có ghé, mang đồ chơi, nhưng chỉ ngồi được một lúc rồi về. Tôi không nói gì, chỉ lặng lẽ chơi với cháu, nấu bữa cơm đơn giản.
Trước khi về, đứa nhỏ ôm chân tôi:
– Bà đừng đi.
Tim tôi thắt lại. Nhưng tôi vẫn cúi xuống, xoa đầu nó:
– Bà về nhà bà. Mai bà lại qua.
Lần đầu tiên, tôi hiểu: yêu thương không nhất thiết phải hy sinh đến cạn kiệt.
Mọi thứ không thay đổi ngay lập tức. Nhưng từng chút một, gia đình con gái tôi buộc phải điều chỉnh. Chúng thuê người giữ trẻ bán thời gian. Con rể xin chuyển công trình gần hơn. Con gái tôi học cách sắp xếp công việc, không mặc định rằng “có mẹ là xong”.
Còn tôi, tôi giữ lời hứa. Tôi qua thăm cháu đều đặn, nhưng có giới hạn. Tôi chơi với chúng, kể chuyện, dạy chúng gấp quần áo, tự ăn, tự cất đồ chơi. Tôi không mua đồ chơi đắt tiền. Tôi mua sách, mua màu vẽ. Khi chúng hỏi, tôi nói:
– Bà không giàu tiền, nhưng bà có thời gian.
Một lần, đứa lớn khoe với tôi món xe điều khiển bà nội mới mua. Nó hỏi:
– Bà ngoại không mua cho con à?
Tôi mỉm cười:
– Con đã có rồi thì cần gì thêm. Bà ngoại tặng con cái khác.
– Là gì ạ?
– Là buổi chiều hai bà cháu cùng ra công viên.
Nó suy nghĩ rồi gật đầu.
Dần dần, tôi nhận ra ánh mắt của con gái tôi thay đổi. Không còn là sự mặc nhiên, mà là biết ơn. Một tối, nó sang nhà tôi, ngồi rất lâu rồi nói:
– Con xin lỗi. Lúc trước con nghĩ mẹ ở đó là điều hiển nhiên.
Tôi không trách. Tôi chỉ nói:
– Ai cũng cần học. Mẹ cũng vậy.
Hai đứa cháu giờ vẫn thích đồ chơi mới, nhưng chúng cũng quen với việc bà ngoại không phải lúc nào cũng ở đó. Mỗi lần tôi đến, chúng chạy ra ôm, không phải vì quà, mà vì câu chuyện tôi hứa kể dở hôm trước.
Tôi không hề ngừng yêu thương. Tôi chỉ yêu thương một cách khác – không làm mình biến mất.
Có lần, tôi nghe đứa lớn nói với bạn:
– Bà ngoại tớ không mua nhiều đồ chơi, nhưng bà lúc nào cũng lắng nghe.
Tôi quay đi, nước mắt rơi. Lần này không phải vì lạnh tim, mà vì ấm.
Tôi không sai. Và tôi cũng không quá tỉnh. Tôi chỉ kịp dừng lại trước khi đánh mất chính mình.
Và hóa ra, khi tôi biết trân trọng bản thân, yêu thương tôi trao đi mới thực sự có giá trị.
