Đám tang chồng tôi vừa kết thúc trong cơn mưa lất phất. Người ta đã về gần hết, chỉ còn vài người thân đứng nói chuyện xã giao. Tôi mệt mỏi, đầu óc trống rỗng. Người đàn ông gắn bó với tôi hơn ba mươi năm đã nằm lại dưới lớp đất lạnh. Tôi nghĩ, ít nhất từ nay, tôi còn có con trai.
Nó đến gần, nói ngắn gọn:
– Mẹ lên xe, con chở về.
Tôi không nghi ngờ gì. Chiếc xe là do chồng tôi mua, đứng tên con, nhưng tiền là của gia đình. Tôi ngồi ghế sau, ôm chiếc túi cũ đựng vài bộ đồ tang. Xe chạy rất lâu, rời khỏi khu dân cư, tiến dần vào con đường đất đỏ vắng người.
Tôi bắt đầu thấy lạ.
– Sao không về nhà? – tôi hỏi.
Nó không trả lời. Xe dừng lại đột ngột. Bụi mù bay lên. Con trai tôi quay lại, ánh mắt lạnh đến mức tôi không nhận ra đứa bé từng ôm chân tôi khóc mỗi khi đi học mẫu giáo.
– Mẹ xuống đi.
Tôi sững người.
– Con nói gì?
– Nhà và xe giờ là của con. Mẹ xuống đây. – Giọng nó đều đều, không chút cảm xúc.
Tôi nhìn quanh. Hai bên là bãi đất trống, cỏ dại cao ngang người. Không nhà cửa. Không người qua lại. Điện thoại tôi đã để ở nhà từ hôm tang lễ vì pin yếu. Trong túi chỉ có vài trăm nghìn lẻ.
– Con định bỏ mẹ ở đây sao? – Tôi run giọng.
Nó thở dài, như thể tôi mới là gánh nặng.
– Mẹ sống nhờ con bao năm rồi, giờ con cần ổn định cuộc sống riêng. Mẹ tự lo đi.
Cửa xe đóng sầm. Chiếc xe quay đầu. Tôi đứng chết lặng nhìn theo, bụi đỏ phủ mờ bóng dáng đứa con duy nhất. Trong khoảnh khắc đó, tôi nhận ra: nếu tôi gục xuống, chẳng ai biết, chẳng ai tìm.
Tôi đứng giữa con đường hoang, tay siết chặt chiếc túi cũ. Nước mắt rơi, nhưng rồi… tôi bật cười. Một tiếng cười khàn, cay đắng.
Nó nghĩ tôi trắng tay thật sao?
Nó không hề biết rằng… trước khi cha nó qua đời, khi bệnh viện còn mùi thuốc sát trùng, tôi đã âm thầm chuẩn bị nước cờ cuối cùng. Một nước cờ mà người chủ quan nhất chính là nó.
Và ván cờ này… người thua chắc chắn không phải là tôi.
Tôi không ngồi sụp xuống như nó tưởng. Tôi xách túi, đi bộ gần một cây số thì gặp một trạm sửa xe nhỏ. Tôi mượn điện thoại gọi cho một số duy nhất mà tôi đã thuộc lòng suốt mười năm.
– Alo, luật sư Hùng phải không? Tôi đây.
Chỉ mười lăm phút sau, một chiếc xe bán tải dừng lại. Người đàn ông trung niên bước xuống, nhìn tôi đầy lo lắng.
– Cô ổn chứ?
Tôi gật đầu. Trên xe, tôi kể ngắn gọn mọi chuyện. Ông ta không ngạc nhiên, chỉ lắc đầu.
– Tôi đã đoán sẽ có ngày này.
Ba tháng trước khi chồng tôi mất, ông phát hiện con trai thường xuyên lục giấy tờ nhà đất, hỏi han chuyện sang tên. Trực giác của một người đàn bà sống hơn nửa đời khiến tôi thấy bất an. Tôi thuyết phục chồng đi gặp luật sư, trong danh nghĩa “chuẩn bị phòng rủi ro”.
Tất cả tài sản lớn: căn nhà, mảnh đất ngoại ô, sổ tiết kiệm… đều đứng tên chồng, không phải con. Và quan trọng nhất: chồng tôi đã lập di chúc hợp pháp, có công chứng, có nhân chứng.
Di chúc ghi rõ:
– Toàn bộ tài sản giao cho vợ toàn quyền quản lý.
– Con trai chỉ được quyền thừa kế khi thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng mẹ.
– Nếu vi phạm, mất toàn bộ quyền thừa kế.
Luật sư nhìn tôi:
– Cô có muốn khởi kiện không?
Tôi lắc đầu.
– Chưa. Để tôi tự xử.
Hai ngày sau, tôi xuất hiện trước căn nhà – nơi con trai tôi đang hí hửng dọn dẹp, chuẩn bị đưa vợ con về ở. Nó chết sững khi thấy tôi.
– Mẹ… sao…
Tôi đặt tập hồ sơ công chứng lên bàn.
– Mẹ đến thông báo một chuyện.
Nó đọc, mặt tái mét. Tay run lên.
– Không… không thể nào…
– Con bỏ mẹ giữa đường. Nghĩa vụ phụng dưỡng bị vi phạm. – Tôi nói chậm rãi. – Theo di chúc, con không còn quyền gì ở đây.
Nó gào lên, đập bàn.
– Con là con ruột! Mẹ không thể làm vậy!
Tôi nhìn thẳng vào mắt nó:
– Chính con đã làm vậy trước.
Con trai tôi không chịu buông. Nó thuê luật sư, kiện ngược tôi. Nhưng mọi thứ đều rõ ràng, hợp pháp, chặt chẽ. Phiên hòa giải đầu tiên, nó vẫn ngẩng cao đầu. Đến phiên thứ ba, nó cúi mặt, không nói một lời.
Cuối cùng, tòa tuyên:
– Tôi là người sở hữu hợp pháp toàn bộ tài sản.
Căn nhà được bán đi. Tôi chuyển đến một căn hộ nhỏ hơn, yên tĩnh. Tiền bán nhà và đất đủ để tôi sống an nhàn phần đời còn lại. Tôi không giàu có, nhưng tự do.
Con trai tôi mất tất cả. Gia đình nó lục đục. Vợ nó bỏ về nhà ngoại. Nghe đâu nó phải đi thuê trọ, làm công việc lương thấp. Một lần, nó tìm đến, đứng dưới mưa, gọi tôi là “mẹ”.
Tôi không đóng cửa, cũng không ôm nó.
– Con cần gì?
Nó khóc:
– Con sai rồi. Cho con một cơ hội.
Tôi im lặng rất lâu rồi nói:
– Mẹ không trả thù con. Mẹ chỉ dạy con một bài học.
Tôi đưa nó một phong bì – không phải tiền, mà là danh sách những trung tâm hỗ trợ việc làm, một số khóa học nghề.
– Mẹ cho con cơ hội đứng dậy bằng chính sức mình, không phải bằng tài sản của người khác.
Nó quỳ xuống. Tôi quay đi.
Có những đứa con chỉ hiểu chữ “hiếu” khi cái giá phải trả đủ đắt.
Tôi bước ra ban công, nhìn nắng chiều. Lần đầu tiên sau rất lâu, tôi thấy lòng nhẹ nhõm. Tôi đã mất chồng, nhưng không mất chính mình.
Ván cờ kết thúc.
Người thua… không phải là tôi.
