Tôi lên thành phố với một túi quần áo cũ và niềm tin giản dị rằng chỉ cần chịu khó vài năm, đời sẽ khác. Ban ngày tôi rửa bát thuê cho quán phở ở góc phố đông người, tay ngâm trong nước xà phòng đến nứt nẻ. Đêm về, tôi ngủ ghép trong căn phòng trọ ẩm thấp, nghe tiếng xe ngoài đường và tự nhủ: rồi sẽ ổn thôi.
Sáu tháng sau, tôi quen ông ta. Ông hơn tôi hai chục tuổi, dáng người bảnh bao, đi xe sang, là khách quen hay boa đậm. Mỗi lần ông đến, bà chủ quán nhìn tôi cười đầy ẩn ý. Ban đầu chỉ là những câu hỏi han vu vơ, rồi những lần đưa tôi về, những bữa ăn tử tế hiếm hoi. Tôi biết khoảng cách giữa hai thế giới là quá lớn, nhưng khi người ta nghèo, một cánh tay chìa ra cũng giống như chiếc phao.
Ông ta hứa hẹn rất khéo. Rằng ông cô độc, rằng cần một đứa con trai nối dõi, rằng chỉ cần tôi sinh cho ông một đứa con, tôi sẽ có ba tỷ để đổi đời. Ba tỷ — con số ấy đối với tôi không khác gì phép màu. Tôi đã đắn đo, đã sợ hãi, nhưng rồi tin. Tin vào những lời nói nhẹ như gió, tin vào ánh mắt tự tin của người quen được nhiều người nể.
Những tháng mang thai trôi qua trong lặng lẽ. Ông ta chu cấp đủ, thỉnh thoảng ghé thăm, nói về tương lai. Tôi giấu quê nhà, giấu bạn bè, ôm một giấc mơ được đổi đời, được làm lại từ đầu. Tôi nghĩ, chỉ cần chịu thêm một chút, mọi thứ sẽ ổn.
Đến ngày sinh, tôi đau quặn người trên bàn đẻ, mồ hôi lạnh túa ra, miệng gọi tên ông ta như bám víu cuối cùng. Điện thoại tôi gọi không ai nghe. Gọi nữa — tắt máy. Trong khoảnh khắc đứa bé đỏ hỏn cất tiếng khóc đầu đời, tôi cũng hiểu ra: lời hứa tan như bọt xà phòng tôi từng rửa mỗi ngày.
Tôi ôm con, nằm trong phòng bệnh trắng toát, xung quanh là những gia đình có đủ cha mẹ. Tôi không khóc, chỉ thấy trống rỗng. Cái giá của niềm tin hóa ra rẻ đến mức người ta có thể bỏ đi không ngoái đầu. Nhưng khi nhìn con, tôi tự hỏi: nếu đây là đáy, liệu còn đường nào để đi lên? Và tôi không biết rằng, câu trả lời đang chờ tôi ở phía trước — bằng một con đường đau đớn hơn, nhưng cũng thật hơn.
Tôi xuất viện sau năm ngày, bế con về phòng trọ. Ba tỷ không thấy đâu, điện thoại ông ta vẫn im lìm. Tôi nghỉ việc rửa bát vì không còn ai trông con, tiền dành dụm cạn dần. Những đêm con khóc, tôi bế con đi đi lại lại trong căn phòng chật hẹp, nghĩ đến việc quay về quê nhưng lại sợ ánh mắt xì xào. Tôi hiểu, lựa chọn nào cũng có giá.
Một người bạn cùng phòng trọ giới thiệu tôi đến trung tâm hỗ trợ phụ nữ đơn thân. Lần đầu bước vào đó, tôi xấu hổ đến mức muốn quay đi. Nhưng rồi, những câu chuyện giống tôi khiến tôi thôi tự trách. Tôi được tư vấn pháp lý: giấy tờ thai sản, bằng chứng tin nhắn, chuyển khoản. Tôi lục lại tất cả — từng lời hứa, từng dấu vết. Hóa ra, không phải mọi lời nói đều trôi đi vô hình.
Tôi gửi đơn yêu cầu xác nhận cha cho con. Quá trình kéo dài, mệt mỏi. Ông ta cuối cùng cũng xuất hiện, không còn hào phóng như trước, chỉ lạnh lùng phủ nhận. Tôi run rẩy, nhưng không lùi. Tôi nghĩ đến con, đến những đêm đói sữa, và đứng vững. Xét nghiệm ADN là lằn ranh cuối cùng. Khi kết quả trả về, ông ta im lặng. Luật sư nói với tôi: công lý không nhanh, nhưng có đường.
Trong lúc chờ đợi, tôi đi làm lại — lần này là ca đêm ở xưởng may, ban ngày trông con. Mệt đến mức đứng không vững, nhưng mỗi tháng có tiền sữa. Tôi học thêm may đo cơ bản từ cô quản lý, tranh thủ nhận sửa đồ lặt vặt. Những đồng tiền nhỏ khiến tôi thấy mình không hoàn toàn bất lực.
Phiên hòa giải diễn ra căng thẳng. Ông ta đề nghị một khoản thấp để “cho xong chuyện”. Tôi từ chối. Tôi không cần bố thí; tôi cần trách nhiệm. Cuối cùng, tòa buộc ông ta cấp dưỡng dài hạn cho con. Không phải ba tỷ như lời hứa hão, nhưng đủ để tôi thở được. Quan trọng hơn, tên cha được ghi trong giấy khai sinh — một sự thật pháp lý, không phải lời nói.
Tôi chuyển phòng trọ, gần xưởng may hơn, gửi con nhà trẻ bán trú. Buổi tối, tôi học thêm kinh doanh online, bán đồ may sẵn. Đơn đầu tiên đến chậm, rồi đều dần. Tôi nhận ra: không có phép màu, chỉ có từng bước nhỏ.
Có những lúc tôi vẫn thấy uất ức. Nhưng rồi, khi con bập bẹ gọi “mẹ”, tôi hiểu: nỗi đau không biến mất, nó biến hình thành sức đẩy. Tôi không còn chờ ai cứu. Tôi tự thắp đèn cho mình — dù ánh sáng còn yếu.
Ba năm trôi qua nhanh hơn tôi tưởng. Xưởng may nơi tôi làm giải thể, nhưng tôi không hoảng. Tôi đã có khách quen, có vài mẫu tự thiết kế. Tôi thuê một góc nhỏ, mở tiệm sửa – may đo, đặt tên giản dị theo tên con. Ngày khai trương, không băng rôn rình rang, chỉ có mấy bó hoa của hàng xóm và tiếng cười trẻ con.
Ông ta thỉnh thoảng chuyển khoản cấp dưỡng đúng hạn, không liên lạc thêm. Tôi không còn chờ một lời xin lỗi. Tôi hiểu, khép lại không phải là quên, mà là thôi mong. Tôi dành năng lượng cho việc mở rộng bán hàng online, học cách quản lý, chụp ảnh sản phẩm. Có tháng lãi ít, có tháng khá. Quan trọng là tôi thấy mình đi lên bằng đôi chân thật.
Con tôi lớn nhanh, khỏe mạnh. Tôi dạy con biết cảm ơn, biết xin lỗi, biết không hứa những điều mình không làm được. Tôi không nói xấu cha con, chỉ nói: mỗi người phải chịu trách nhiệm cho lựa chọn của mình. Tôi muốn con lớn lên không mang gánh nặng oán hận.
Một ngày, trung tâm hỗ trợ phụ nữ mời tôi đến chia sẻ. Tôi đứng trước những gương mặt giống mình của ngày trước, kể câu chuyện không tô hồng. Tôi nói về pháp lý, về lao động, về việc đừng bán tương lai lấy lời hứa. Có người khóc, có người gật đầu. Tôi biết, nếu câu chuyện của tôi giúp ai đó đứng vững, thì những năm tháng kia không vô nghĩa.
Tiệm của tôi dần ổn định. Tôi thuê thêm một thợ, mở lớp dạy may cuối tuần cho các bà mẹ đơn thân, thu phí tượng trưng. Tôi không giàu nhanh, nhưng đủ sống tử tế. Có lúc tôi nghĩ về ba tỷ ngày nào và bật cười. Hóa ra, đổi đời không đến từ một cú nhảy, mà từ hàng trăm bước nhỏ không ai vỗ tay.
Một buổi chiều, tôi đón con tan học, nắng rơi trên vai hai mẹ con. Con nắm tay tôi, kể chuyện được cô khen. Tôi nhận ra: cái “có hậu” không phải là người đàn ông quay lại hay một khoản tiền lớn, mà là việc tôi không còn sợ hãi. Tôi có nghề, có con, có cộng đồng, có sự tự trọng.
Nếu ngày ấy tôi không tin mù quáng, có lẽ con đường khác. Nhưng tôi không hối tiếc. Vì chính từ cú ngã ấy, tôi học được cách đứng thẳng. Niềm tin từng rẻ, nhưng giá trị tôi xây bây giờ thì không ai mua nổi. Và mỗi sáng, khi mở cửa tiệm, tôi biết mình đã thật sự đổi đời — theo cách bền vững nhất.
