Tôi từng tin rằng mỗi tháng gửi về cho bố mẹ 5 triệu là điều bình thường, thậm chí là một cách làm tròn bổn phận. Với mức lương hơn 20 triệu, số tiền ấy không phải quá lớn. Tôi nghĩ bố mẹ sẽ vui, sẽ thấy tôi trưởng thành, sẽ cần gì cũng nói với tôi. Nhưng hóa ra, tất cả chỉ là do tôi tự tưởng.
Hôm đó, công ty yêu cầu tôi chuẩn bị gấp giấy khai sinh bản gốc để hoàn thiện hồ sơ thăng chức. Vì đang ở xa, tôi gọi điện nhờ bố mẹ tìm hộ trong tủ tài liệu. Nhưng khi nghe tôi mở lời, giọng bố không chút do dự:
— Bố mẹ bận. Con tự mà về mà lấy.
Tôi sững người. Đó chỉ là một việc nhỏ, đúng hơn là một việc… vô cùng nhỏ. Tôi bảo rằng hạn nộp gấp, rằng tôi không thể xin nghỉ ngay được. Nhưng bố chỉ nói:
— Nhà con chứ nhà ai. Không thích phiền.
Tôi đứng chết lặng với chiếc điện thoại trên tay.
Tối đó tôi tiếp tục gọi lại, hy vọng mẹ sẽ nhẹ nhàng hơn. Nhưng mẹ cũng từ chối, còn bảo: “Bố con bảo rồi, đừng làm phiền.” Chỉ ba chữ làm phiền, như có ai gáo nước lạnh dội thẳng vào mặt tôi.
Tôi không nói thêm. Bao năm cố gắng, bao nhiêu tự hào lẫn thương yêu đều bị mấy câu nói nhạt như nước lã ấy cuốn sạch. Tôi thật sự bị tổn thương.
Tôi quyết định cắt khoản báo hiếu 5 triệu mỗi tháng. Không giận dỗi, không ầm ĩ. Chỉ đơn giản là… rút lại sự nhiệt tình của mình. Tôi còn nói dối rằng công ty giảm biên chế, thu nhập giảm, mong bố mẹ thông cảm.
Bố mẹ chỉ đáp một câu: “Ừ, tùy con.”
Buổi tối hôm đó, tôi ngồi trong căn phòng trọ yên ắng, nhận ra mình chưa từng thật sự hiểu bố mẹ. Hai người sống thế nào? Cần gì? Vui buồn gì? Tôi không biết. Mỗi tháng chỉ chuyển khoản rồi nghĩ thế là đủ.
Tôi ném mình vào công việc, sống như robot. Một năm trôi qua nhanh đến mức đáng sợ.
Rồi đợt Tết năm đó, tôi quyết định về nhà, chỉ định ở vài ngày. Nhưng khi bước qua cổng, cảnh tượng trước mắt khiến tôi đứng sững như có người tát mạnh vào ngực.
Mọi thứ hoàn toàn khác. Hoàn toàn không giống ngôi nhà quen thuộc của tôi.
Và rồi, khi lý do thật sự được nói ra… tôi chỉ biết đứng chết lặng, tim như bị bóp nghẹt.
Cổng nhà được sơn lại, nhưng không phải màu xanh cũ kỹ nữa mà là màu xám nhạt sang hơn. Tường rào cũng được xây thêm, sạch sẽ, chắc chắn. Tôi bước vào, trong lòng nổi lên cảm giác kỳ quái: nhà tôi… từ bao giờ trông khang trang thế?
Trong sân, mấy chậu hoa mười giờ được xếp gọn gàng. Bố đang cặm cụi gom lá, dáng người gầy hơn tôi nhớ nhiều. Còn mẹ ngồi bên hiên, vá chiếc áo cũ nhưng gương mặt xanh xao.
Tôi đặt túi xuống, cố nén những câu hỏi.
— Bố mẹ sửa nhà à?
Mẹ khựng tay, còn bố quay đi lấy ấm trà, giọng lảng tránh:
— Ừ… sửa chút cho đỡ dột.
Tôi nhìn quanh. Đây không phải “sửa chút”. Đây là sửa lớn.
Đêm đó, khi ăn cơm, tôi tinh ý nhận ra vài điều lạ. Mấy món mẹ nấu đều là loại rẻ: trứng, su su, canh rau. Không có món thịt nào. Bố nói không đói, nhưng tôi thấy ông chỉ ăn cơm chan nước rau.
Tôi gặng hỏi, nhưng bố mẹ cứ né. Đến khi tôi phát hiện ra một cuốn sổ ghi chép sau cửa tủ — cuốn sổ mà mẹ vô tình để hở — mọi thứ vỡ tung.
Trong sổ là những khoản tiền được ghi rất chi tiết: tiền viện phí của bố, tiền thuốc huyết áp của mẹ, tiền thợ xây, vay của bác Hai, trả góp mỗi tháng…
Tôi lật từng trang, càng đọc càng run.
Một năm qua, bố mẹ sống chắt chiu đến mức… đáng sợ. Có tháng chi chưa tới 2 triệu. Rồi tôi thấy mục ghi chú: “Tiền của con – tạm cắt, đừng để nó lo. Tự lo được.”
Tôi nghẹn lại, như ai bóp chặt cổ.
Tối đó, tôi ngồi xuống cạnh mẹ.
— Sao bố mẹ không nói cho con?
Mẹ cúi mặt, bàn tay nhăn nheo siết chặt áo.
— Khi con nói con khó khăn, bố mẹ… thương con lắm. Không muốn làm gánh nặng. Nhà dột, bố mẹ định để từ từ sửa, nhưng nước mưa chảy vào ổ điện nên phải làm gấp. Tiền thiếu thì vay. Con còn trẻ, bố mẹ không muốn con phải gửi thêm.
— Nhưng… lúc con nhờ bố mẹ tìm giấy tờ…
Bố thở dài.
— Khi đó bố đang nằm viện điều trị. Mẹ thì chạy qua chạy lại lo đủ thứ. Không muốn để con biết. Sợ con lo. Sợ con phải gửi thêm tiền.
Ngực tôi như rã ra.
Thì ra, cái tôi gọi là “lạnh lùng”… chính là họ đang cố gắng giấu đi bệnh tật, giấu đi khó khăn, để tôi không lo.
Còn tôi, chỉ vì một câu nói vô tình, lại rút hết tấm lòng của mình.
Tôi úp mặt vào hai bàn tay, nước mắt nóng hổi chảy ra.
Ngày đó, tôi nghĩ mình hiểu chuyện. Hóa ra, tôi chẳng hiểu gì cả.
Sau khi hiểu mọi chuyện, tôi gần như không ngủ được. Bố mẹ đã già đi nhiều hơn tôi tưởng. Một năm qua tôi bận rộn với sự tổn thương của mình, còn họ thì âm thầm xoay xở trong khó khăn, không nói một lời.
Sáng hôm sau, tôi dậy sớm, xuống bếp thấy mẹ đang nấu nước bằng bếp ga cũ sắp rò. Bố thì ho từng cơn dù cố giấu.
Tôi chợt nhận ra: tiền tôi gửi một năm trước, hóa ra không hề dư dả như tôi nghĩ. Họ không mua sắm gì cho mình, tất cả đều dành cho những thứ cần thiết mà họ không bao giờ kể với tôi.
Sau bữa sáng, tôi nói thẳng:
— Từ tháng này con sẽ gửi lại tiền cho bố mẹ. Và… nhiều hơn trước.
Mẹ đặt mạnh đôi đũa xuống.
— Không được! Con còn trẻ. Con còn phải lập nghiệp, còn phải tiết kiệm. Bố mẹ sống được!
— Nhưng con không yên lòng.
Bố nhìn tôi, mắt ông đỏ lên.
— Con tưởng bố mẹ không muốn nhận tiền của con sao? Nhận chứ. Nhưng bố mẹ sợ con vất vả.
Tôi bật cười trong nước mắt.
— Con đâu yếu đuối đến thế. Bố mẹ nghĩ con dễ gục vậy à?
Câu nói khiến bố mẹ đều im. Rồi lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi thấy bố khẽ gật đầu.
Tối đó, tôi ra quán nước cạnh nhà gặp bác Hai — người đã cho bố mẹ vay tiền sửa nhà. Bác kể rõ hơn:
— Hồi nghe mày nói khó khăn, mẹ mày khóc cả tối. Hai ông bà sợ làm gánh nặng cho con. Tao bảo nhận thêm tiền của con đi, nhưng mẹ mày nhất quyết từ chối.
Tôi nắm chặt tay.
Một năm qua, họ không lạnh lùng.
Họ chỉ… thương tôi theo cách của họ.
Tôi quyết định làm một việc: trả hết nợ cho bố mẹ và mua cho bố chiếc máy đo huyết áp tốt, mua thuốc bổ cho mẹ, đồng thời đề nghị một kế hoạch tài chính rõ ràng: mỗi tháng tôi sẽ gửi 7 triệu, thêm khoản dự phòng khi có việc gấp. Nhưng quan trọng hơn, tôi hứa sẽ về nhà thường xuyên hơn.
Vài ngày trước khi quay lại thành phố, tôi bất ngờ khi thấy mẹ gói cho tôi túi đồ toàn những thứ tôi thích: mấy hũ ruốc, bịch bánh tráng, ít trái cây. Giống như ngày tôi còn là sinh viên.
Lúc tôi chào ra xe, mẹ nói nhỏ:
— Con đừng nghĩ bố mẹ không cần con. Chỉ là… bố mẹ sợ con khổ. Thế thôi.
Tôi ôm mẹ thật chặt.
Giây phút đó, tôi hiểu rằng “báo hiếu” không phải chỉ là tiền. Là sự quan tâm, sự có mặt, là học cách hiểu những điều bố mẹ không nói ra.
Và đôi khi, để trưởng thành thật sự, ta phải học cách nhìn xa hơn cảm xúc bị tổn thương của chính mình.
Tôi bước lên xe, mở điện thoại, chuyển khoản cho bố mẹ số tiền đầu tiên trong kế hoạch mới.
Rồi nhấn gửi thêm một tin nhắn:
“Từ giờ, để con lo cho bố mẹ. Lần này… con thật sự trưởng thành rồi.”
