Tôi với Minh quen nhau qua bạn bè. Không thân đến mức “sống chết có nhau”, nhưng đủ để tôi tin rằng anh ta sẽ không bao giờ đối xử tệ bạc. Minh luôn tỏ ra chân thành, luôn nói chuyện bằng giọng trầm đều có vẻ đáng tin, lại hay giúp người khác nhỏ nhặt: chở bạn đi sửa xe, dạy đứa em chung nhóm học toán, góp tiền làm từ thiện mỗi dịp Tết… Những điều đó đủ để khiến tôi nghĩ rằng anh ta là người tốt.
Tối hôm ấy, Minh gọi cho tôi, giọng run run như đang cố gắng bình tĩnh:
“Anh… mẹ anh phát hiện ung thư giai đoạn cuối rồi. Nhà anh giờ kiệt quệ, cần đóng viện phí gấp. Anh không biết mượn ai nữa. Em giúp anh được không? Chỉ cần 500 triệu… Anh thề sẽ trả.”
Tôi chết lặng. Tôi không có nhiều bạn, mà Minh lại là người tôi đã từng nghĩ là “đáng tin nhất”.
Tôi hỏi đi hỏi lại:
“Anh chắc là không lừa em chứ?”
“Hẳn nhiên rồi. Anh đang tuyệt vọng đến phát điên đây.”
Vậy là tôi chuyển toàn bộ số tiền dành dụm mấy năm liền—tiền tôi gom góp để mua nhà. Minh nhắn lại vỏn vẹn: “Cảm ơn em. Anh đội ơn.”
Ba ngày sau, tôi vô tình mở Instagram. Trên trang của Minh là một loạt ảnh gia đình anh ta đang du lịch Nha Trang: nhà hàng sang trọng, khách sạn 5 sao, cười tươi rạng rỡ. Ảnh chụp Minh nâng ly bia, caption: “Cả nhà đi xả hơi chút. Cuộc sống mà!”
Tôi không khóc. Không giận điên cuồng. Không đập phá.
Tôi chỉ… lặng người.
Vài người bạn xem story liền nhắn cho tôi:
“Ủa, mẹ Minh có bệnh gì đâu? Hôm trước còn thấy bác ấy đi tập thể dục mà?”
Cảm giác lúc đó thật khó diễn tả: nó không phải đau, cũng không phải sốc. Nó là sự im lặng lạnh lẽo khi ta phát hiện niềm tin của mình hóa ra rẻ đến vậy.
Tối đó, tôi ngồi nhìn số tiền trong tài khoản chỉ còn vài triệu. Tôi nhớ lại từng câu Minh nói, từng ánh mắt tội nghiệp hôm xin tiền… tất cả đều là diễn.
Tôi không nhắn cho Minh. Không gọi. Không trách.
Tôi chỉ làm một việc duy nhất—một việc hoàn toàn hợp pháp, nằm trong quyền lợi của tôi, liên quan đến thứ tài sản mà Minh không hề biết rằng tôi có quyền can dự.
Một tuần sau, khi họ về đến nhà, họ gọi tôi tổng cộng 99 cuộc, chỉ với một câu hoảng loạn tột độ:
“Nhà… không còn nữa rồi! Chúng tôi bây giờ phải đi đâu?!”
Tôi nhìn màn hình nhấp nháy sáng.
Và tôi mỉm cười.
Phần này sẽ kể rõ sự thật, động cơ, những gì tôi làm trong phạm vi pháp luật, và lý do khiến gia đình Minh hoảng loạn.
Để hiểu chuyện xảy ra, phải quay lại vài tháng trước ngày Minh vay tiền. Khi đó, tôi đang tìm mua một căn nhà nhỏ. Tôi chưa đủ tiền nên thường tìm các căn trong hẻm, giá vừa phải. Vô tình, tôi thấy một căn nhà cũ thuộc sở hữu của gia đình Minh đang được rao bán kín qua môi giới. Theo lời môi giới, gia đình anh ta cần tiền xoay sở việc làm ăn nên muốn bán nhanh.
Tôi hỏi Minh cho chắc. Anh ta bảo: “À, nhà đó dự định bán nhưng chưa vội. Em đừng mua nó.” Giọng Minh khi đó rất thản nhiên, nhưng lại có chút gì đó… né tránh.
Tôi không mua, nhưng tôi bắt đầu để ý. Căn nhà ấy thực chất không phải của Minh đứng tên, mà là của mẹ anh ta. Tuy nhiên, lúc đó tôi không bận tâm. Tôi chỉ ghi nhớ.
Rồi đến chuyện Minh bịa ra căn bệnh của mẹ để vay tiền. Tối hôm chứng kiến anh ta đi du lịch sang chảnh, tôi ngồi xem lại tin nhắn, rồi bất giác nhớ tới căn nhà ấy. Lúc đó tôi mới để ý rằng: gia đình Minh đã thế chấp sổ đỏ căn nhà cho một khoản nợ họ đang trễ hạn. Phía ngân hàng vừa gửi thông báo xử lý tài sản nếu không thanh toán đúng hạn. Mọi thứ đều công khai, không phải tôi đi tìm kiếm gì bí mật—tất cả đều có trên cổng thông tin của ngân hàng khi tra cứu tình trạng tài sản thế chấp.
Và tôi hiểu ngay: gia đình Minh không hề có ý định trả khoản nợ kia. Họ đang… mặc kệ.
Còn tôi? Tôi có 500 triệu vừa bị lừa mất, và tôi biết một tài sản đang chuẩn bị bị thanh lý. Tôi cân nhắc cả tuần, xem xét luật, hỏi người quen trong ngành bất động sản. Mọi bước tôi làm đều hợp pháp và theo đúng quy trình: tôi chỉ đơn giản mua lại một tài sản đang được xử lý nợ, thông qua ngân hàng—không liên quan gì đến việc Minh lừa tôi. Ngân hàng đồng ý vì tôi đủ tài chính (dù phải vay thêm một phần), hồ sơ minh bạch, thủ tục rõ ràng.
Tôi trở thành chủ sở hữu hợp pháp của căn nhà đó.
Tôi không phá khoá, không xâm phạm tài sản. Tôi chỉ thông báo qua luật sư về việc gia đình Minh cần bàn giao nhà đúng thời hạn theo quyết định của ngân hàng và cơ quan thi hành dân sự. Tất cả được làm bằng văn bản.
Nhưng gia đình Minh… không đọc thư. Họ đang bận du lịch.
Khi họ trở về, trước cửa là niêm phong. Căn nhà chính thức bị thu hồi và chuyển giao theo quy định.
Minh gọi tôi 99 cuộc. Giọng hoảng loạn:
“Em đã làm gì?! Mẹ anh khóc suốt! Anh xin em, cho anh thêm thời gian!”
Tôi nhẹ nhàng đáp một câu duy nhất:
“Đó là tài sản ngân hàng đã thu hồi. Tôi chỉ là người mua hợp pháp. Còn việc anh lừa tôi 500 triệu—anh tính sao?”
Phía bên kia im lặng. Chỉ nghe hơi thở gấp và tiếng hỗn loạn của cả nhà anh ta đang la hét.
Lần đầu tiên, tôi không còn thấy mình là kẻ yếu.
Sau sự việc, tôi vẫn đi làm bình thường. Không ai biết câu chuyện giữa tôi và Minh ngoài vài người bạn thân. Nhưng Minh thì khác: cuộc đời anh ta bị cuốn vào một vòng xoáy mà chính anh ta tạo ra.
Một tuần sau, Minh tìm đến chỗ tôi làm. Trông anh ta bơ phờ, mắt đỏ ngầu.
“Em… cho anh nói chuyện chút được không?”
Tôi dẫn Minh ra quán nước trước cửa. Anh ta ngồi xuống, tay run run:
“Anh… sai rồi. Anh không biết chuyện nhà bị thu hồi. Anh tưởng ngân hàng chỉ hù dọa.”
“Tôi cũng tưởng mẹ anh bị ung thư,” tôi đáp thẳng.
Minh cúi đầu.
“Anh định trả em… chỉ là chưa xoay được. Anh xin lỗi. Nhưng giờ nhà anh bị mất thật rồi. Anh không còn chỗ cho mẹ ở. Em có thể… cho anh mua lại được không? Em thương lượng giá thấp chút…”
Tôi nhìn Minh.
“500 triệu của tôi—anh có dự định trả không?”
“Anh… chưa.”
Tôi gật đầu, như đã biết trước.
Tôi giải thích rõ ràng: căn nhà giờ thuộc quyền sở hữu của tôi; nếu họ muốn mua lại thì phải làm đúng thủ tục, giá theo thị trường, chứ không phải “giá rẻ cho người quen”. Còn số tiền Minh nợ, tôi đã nộp đơn dân sự để yêu cầu giải quyết. Hoàn toàn hợp pháp.
Minh nghe mà tái mặt.
Tôi không đòi anh ta phải đi tù. Tôi chỉ yêu cầu bồi hoàn số tiền tôi đã mất. Nhưng việc đó cũng đủ khiến gia đình Minh lao đao, vì họ đã tiêu sạch khoản tiền kia trong chuyến du lịch và những thứ xa xỉ khác. Không còn căn nhà, không còn tiền, họ bắt đầu nhận ra hậu quả của những lời nói dối “tưởng như vô hại”.
Vài tuần sau, mẹ Minh gọi cho tôi. Giọng bà khàn, nhưng không giận dữ—chỉ uất ức:
“Bác không ngờ Minh làm ra chuyện đó. Bác xin lỗi con. Nhưng nhà là nơi tụi bác sống mấy chục năm…”
Tôi im lặng. Tôi hiểu nỗi đau của bà, nhưng tôi cũng hiểu rằng tôi không thể gánh hậu quả thay sự dối trá của Minh. Tôi đã giúp một người mà tôi tưởng là bạn, và cái giá tôi phải trả suýt nữa là cả cuộc đời.
Tôi nói khẽ:
“Con không lấy nhà của bác. Ngân hàng đã lấy trước khi con mua. Con chỉ mua lại đúng quy trình. Con cũng từng mất hết—tiền dành dụm mấy năm. Bác nói con phải làm sao?”
Phía bên kia, bà nghẹn lại.
Khi Minh biết mẹ mình gọi cho tôi, anh ta giận dữ. Nhưng giận dữ không thay đổi được gì. Anh ta không còn cách nào khác ngoài việc chấp nhận trách nhiệm mà đáng lẽ anh ta phải đối diện từ rất lâu: trả nợ, xin lỗi gia đình, và học lại cách sống tử tế.
Còn tôi?
Tôi không vui khi gia đình họ khổ. Nhưng tôi thanh thản.
Niềm tin của tôi không còn ngây thơ như trước, nhưng tôi cũng không trở thành người cay độc. Tôi chỉ hiểu một điều:
Khi bạn lừa người khác bằng lý do “nhân đạo”, thì cái giá phải trả thường rất thật, rất nặng, và đến vào lúc bạn không ngờ nhất.
Câu chuyện của tôi kết thúc không hoành tráng, không trả thù đẫm máu.
Chỉ là một bài học:
Lòng tốt không sai—chỉ cần đặt đúng chỗ.
