Ở làng Đông Phú, mỗi lần con bé Na ho khan giữa đêm, cũng là lúc tiếng chửi bới từ nhà ông Hào lại vang vọng sang tận đầu xóm. Người ta bảo, nhà đó có phúc sinh cháu gái đầu lòng, mà cũng là họa vì đẻ phải… con dâu không “biết đẻ biết giữ”.
Truyện diễn ra ở một làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ, xã Đông Phú, nơi người dân vẫn giữ lối sống truyền thống: tôn ti trật tự, trọng nam khinh nữ còn hiện hữu dù đã là những năm 2020. Gia đình ông Hào nổi tiếng trong làng không phải vì giàu sang, mà vì tiếng mắng nhiếc của ông mỗi khi cháu nội – bé Na – ốm đau.
Ông Hào là một lão nông cố chấp, góa vợ hơn chục năm, sống cùng vợ chồng con trai út là Hưng và con dâu là Nhàn. Hưng đi làm công nhân ở khu công nghiệp cách nhà 30km, tuần mới về một hai lần. Mọi gánh nặng chăm sóc con nhỏ và cha chồng gần như đổ lên vai Nhàn – cô con dâu xứ khác, vốn ít lời, nhẫn nhịn nhưng không ngu dại.
Hôm ấy, mưa dầm suốt từ sáng đến chiều. Trời vừa tối thì bé Na – đứa con gái gần 3 tuổi – bắt đầu sốt. Nhàn pha thuốc hạ sốt, lau người cho con. Nhưng tới 11 giờ đêm, bé bắt đầu co giật nhẹ, thở khò khè.
– “Ông ơi, ông giúp con cái phích nước với ạ, cháu nó đang sốt co giật!” – Nhàn chạy ra hiên gọi.
Từ trong buồng, ông Hào hét vọng ra:
– “Con cái ốm là do mày vụng nuôi! Tao chưa thấy ai đẻ con ra mà để nó ốm suốt ngày như mày!”
Ông ném cái nắp ấm trà sang góc nhà. Bé Na giật mình khóc thét. Nhàn bế con vào, nước mắt rưng rưng nhưng cố không rơi.
Cô biết, hôm nay lại là một đêm dài. Và những đêm như vậy, không chỉ có con cô đau mà chính cô cũng như bị lột từng mảng da sống.
Sáng hôm sau, khi trời còn chưa sáng rõ, ông Hào đã lôi cái chiếu ra sân:
– “Đẻ con ra không biết chăm, cháu thì ốm suốt. Nhà này vô phúc vì có đứa con dâu như mày! Tao mà có tuổi trẻ hơn tí, tao lấy vợ cho thằng Hưng mới xứng đáng!”
Câu nói như nhát dao cứa sâu vào lòng Nhàn.
Nhàn không đáp lại, chỉ im lặng cho con uống thuốc rồi đưa đi trạm y tế xã. Cô đã quen với kiểu mắng đó. Cô từng viết thư cho chồng, kể về những lần bị ông Hào mắng mỏ, chửi bới. Nhưng Hưng chỉ đáp lại vỏn vẹn:
“Em cố nhịn bố. Ông già rồi, không thay đổi được đâu…”
Và cứ thế, mỗi lần bé Na ốm – là một lần Nhàn sống lại cảm giác bị phán xét, bị đổ lỗi, bị dồn vào chân tường. Không ai hỏi cô có mệt không. Không ai hỏi, một mình cô đêm hôm bế con chạy ra trạm y tế, có sợ không. Mọi thứ đều mặc định là lỗi của… con dâu.
Một chiều cuối tháng Ba, khi bé Na vừa khỏi đợt sốt kéo dài gần hai tuần, ông Hào đùng đùng tuyên bố trong bữa cơm:
– “Tao nói thật, chứ con này mà còn ốm một lần nữa, tao đi hỏi vợ mới cho thằng Hưng. Gái phố còn khối đứa giỏi giang, đẹp đẽ. Tao không thể để cái nhà này mang tiếng vì con dâu vụng nữa!”
Hưng sặc cơm, lắp bắp:
– “Bố… bố nói cái gì thế?”
Ông Hào quát:
– “Mày im! Cái nhà này tao làm chủ! Không có đàn bà nào được ngồi chễm chệ ở đây rồi làm khổ cháu tao. Muốn giữ chồng thì phải giữ lấy danh phận!”
Nhàn lặng thinh. Cô không khóc. Cô cũng không nhìn ai. Chỉ gắp miếng rau bỏ vào bát con, mắt nhìn xa xăm.
Tối hôm ấy, khi mọi người đã ngủ, Nhàn ngồi bên bậu cửa, nhớ về mẹ ruột và mẹ chồng – người đã khuất cách đây 5 năm. Bà là người phụ nữ điềm đạm, hay lặng lẽ đứng giữa mỗi lần hai cha con mâu thuẫn. Bà từng nắm tay Nhàn bảo:
“Làm dâu thì khổ, nhưng con sống tử tế, trời không phụ con đâu.”
Bà mất, Nhàn thấy như mất đi người duy nhất hiểu và bênh vực cô trong nhà này.
Cô nhìn bé Na ngủ ngoan trong chăn mỏng, ngực vẫn phập phồng. Lúc đó, ý nghĩ đầu tiên vụt qua đầu cô là: “Mình phải thoát khỏi cái nhà này… vì con.”
Đêm ấy, sau khi ông Hào buông lời mỉa mai “chỉ muốn kiếm vợ khác cho thằng Hưng”, Nhàn thấy trong mình một điều gì đó đã rạn nứt hoàn toàn. Không phải mới mẻ – mà là nứt toác cái phần nhẫn nhịn cuối cùng cô vẫn giữ suốt 4 năm làm dâu.
Cô biết ông Hào không chỉ nói suông. Hôm sau, cô đi chợ, nghe mấy bà bán rau xì xào:
– “Này, tao nghe ông Hào đang nhắm con Thủy – cái con góa chồng ở xóm dưới. Trẻ đẹp lại khéo nuôi con…”
– “Ừ, chứ con dâu ông ấy thì ai mà chẳng biết, cháu thì ốm, người thì lù khù…”
Tai Nhàn nóng ran, nhưng lòng cô lạnh ngắt.
Từ hôm đó, mỗi tối bé Na ngủ say, Nhàn bắt đầu lục lại từng phong bì mừng cưới cũ, tiền làm thêm từ bán hàng online, và một ít Hưng gửi về. Tổng cộng được gần 19 triệu. Với người khác thì ít, nhưng với cô – nó là phao cứu sinh.
Cô không nói với ai, cũng không viết nhật ký. Mỗi ngày, cô đều dậy sớm hơn thường lệ, làm mọi việc chỉn chu, nhưng ánh mắt đã khác. Không cam chịu nữa. Mà là bình thản trước giông tố.
Một chiều tháng Tư oi ả, bé Na sốt cao kèm tiêu chảy. Nhàn bế con chạy ra trạm y tế, rồi được chuyển lên bệnh viện huyện. Trước khi đi, cô nhắn đúng một tin cho Hưng:
“Em đang ở viện với con. Nếu anh không đến, cũng được. Nhưng từ hôm nay, em không quay về nhà đó nữa.”
Hưng gọi liên tục. Nhàn không bắt máy.
Ba ngày sau, bé Na được chẩn đoán sốt siêu vi kết hợp mất nước nặng. Cô thức trắng nhiều đêm bên con. Và trong những giây phút ấy, cô hiểu: nếu còn sống trong căn nhà ấy, con gái cô sẽ luôn là người bị đổ lỗi… vì đã ốm.
Tối thứ tư, Hưng có mặt. Anh bối rối, mệt mỏi, và tức giận:
– “Em làm vậy là sao? Bố anh chỉ nói trong lúc nóng giận. Em định bỏ đi thật à?”
Nhàn không khóc. Cô chỉ đặt một túi hồ sơ trước mặt chồng. Trong đó là:
-
Giấy khám bệnh của bé Na suốt 2 năm qua
-
Một đơn tạm trú tại phòng trọ gần khu công nghiệp
-
Bản nháp đơn ly hôn… chưa ký
Cô nói:
– “Em không muốn con lớn lên trong tiếng chửi rủa, đổ lỗi. Em cũng không muốn làm cái bóng lặng lẽ nữa. Anh có thể ở lại với bố. Còn em – chọn con.”
Hưng lặng đi. Anh chưa bao giờ nghĩ cô vợ hiền lành từng bị mắng vì làm vỡ bát lại có thể thẳng thắn như vậy.
Sau một tuần, Hưng lên nhà. Ông Hào hỏi:
– “Đã xong chưa? Mày bảo nó về hay để tao đi tìm con Thủy?”
Hưng ngồi lặng một lúc lâu. Rồi anh nhìn cha:
– “Bố muốn có cháu khỏe mạnh mà suốt ngày đổ lỗi. Bố có biết, chính vì tiếng mắng của bố mà con bé nó hoảng sợ, đêm không ngủ, bệnh càng nặng không?”
– “Mày bênh nó à?”
– “Không, con bênh con gái con. Và cả mẹ nó. Từ giờ, con sẽ ở gần chỗ vợ con làm. Bố có thể sống thế nào tùy bố.”
Ông Hào sững người. Cả đời, ông nghĩ con trai sẽ mãi nghe lời. Giờ nó lại vì vợ con mà “bất hiếu” như vậy.
Hai tháng sau, Nhàn thuê được một phòng trọ nhỏ gần khu công nghiệp. Cô xin làm bán thời gian ở siêu thị mini, chiều đón con, tối bán hàng online.
Không dễ dàng. Nhưng mỗi lần nhìn thấy bé Na khỏe mạnh, nô đùa, không còn sợ bóng tối hay tiếng người lớn quát mắng – cô thấy đúng.
Một hôm, cô nhận được điện thoại từ chồng:
“Anh muốn xin lỗi. Và nếu được… anh xin về lại.”
Cô đáp:
“Chúng ta có thể là ba mẹ của Na. Nhưng làm vợ chồng… em cần thời gian.”
Câu chuyện của Nhàn không phải cá biệt. Ở những làng quê Việt Nam, còn hàng ngàn người phụ nữ đang sống giữa ranh giới giữa nhẫn nhịn và lặng lẽ chịu đựng.
Nhưng nếu một ngày họ lựa chọn đứng dậy – không phải là phản kháng hung hãn, mà là bảo vệ đứa trẻ đang lớn lên trong mình, thì đó không phải là nổi loạn. Mà là yêu thương đến tận cùng.
“Con gái tôi không sinh ra để bị đổ lỗi vì một cơn sốt.”
