“Ngày chôn cất chồng tôi, trời đổ cơn mưa lất phất. Chiếc ô đen nhỏ chẳng đủ che khuất sự cô đơn trong lòng. Tôi run run nắm nén nhang, nhìn xuống nấm mộ mới đắp, chưa kịp khô. Người bạn đời gần bốn mươi năm trời, nay chỉ còn là nắm đất lạnh.”
Sau đám tang, tôi không có thời gian để chìm trong đau buồn. Con trai cả, Tuấn, người được chồng tôi tin tưởng tuyệt đối, nhanh chóng cầm chùm chìa khoá nhà. Tôi nhớ lại vài năm trước, khi chồng tôi còn khoẻ, ông bảo: “Bà già rồi, tôi già rồi, mọi thứ cũng để lại cho con. Đứng tên nó thì nó mới có trách nhiệm.” Tôi không phản đối, vì nghĩ cha mẹ nào chẳng thương con. Giấy tờ nhà đất, sổ đỏ, đều đã sang tên Tuấn.
Đến ngày thứ bảy sau tang lễ, Tuấn bảo đưa tôi ra ngoài dạo một chút cho thoáng. Tôi không ngờ, chuyến xe hôm đó lại là một nhát dao đâm vào lòng. Xe dừng ở rìa thị trấn, Tuấn lạnh lùng nói:
— Đây là chỗ mẹ xuống. Con với vợ con không thể nuôi nổi mẹ nữa. Từ nay, mẹ tự lo đi.
Tai tôi ù đi, mắt hoa lên. Tôi tưởng mình nghe nhầm. Nhưng ánh mắt nó kiên quyết, như muốn đẩy tôi xuống ngay lập tức. Tôi ngồi thẫn thờ bên lề đường, trong tay chỉ còn túi vải nhỏ đựng ít quần áo. Ngôi nhà – nơi tôi đã sống, đã chăm sóc chồng con, giờ thuộc về nó. Tôi không còn quyền trở về.
Người ta bảo “mất chồng thì còn con”, nhưng tôi nhận ra có khi còn con mà như không. Tôi bị chính đứa con mình dồn vào bước đường cùng. Thế nhưng, điều Tuấn không biết: tôi không hoàn toàn trắng tay. Trong túi áo ngực, tôi luôn mang theo một cuốn sổ tiết kiệm – số tiền chồng tôi và tôi chắt chiu cả đời, hơn 10 tỷ đồng. Chúng tôi giấu kỹ, không để con cái hay ai biết. Bởi chồng tôi từng nói: “Người ta chỉ tốt với mình khi mình còn thứ gì đó trong tay.”
Hôm ấy, tôi quyết định im lặng. Tôi sẽ không van xin, không lộ bí mật. Tôi cần xem Tuấn và cuộc đời này còn đối xử với tôi thế nào.
Ngày đầu tiên bị bỏ lại, tôi ngồi ở quán nước ven đường. Bà chủ thương tình, mời tôi chén trà. Tôi kể rằng mình vừa mất chồng, bị con ruồng bỏ. Bà chỉ thở dài:
— Thời nay nhiều cảnh vậy lắm cô à. Con cái nó coi tiền hơn tình.
Tôi thuê tạm một căn phòng trọ nhỏ bằng tiền lời lãi rút ra từ sổ tiết kiệm. Tôi cẩn thận: không bao giờ để ai biết mình có trong tay cả gia tài. Tôi sống giản dị, mặc quần áo cũ, mua đồ ăn rẻ, không gây chú ý.
Có những đêm nằm co ro trên chiếc giường tre ọp ẹp, tôi nhớ căn nhà xưa, nhớ tiếng quạt cánh gỗ quay lạch cạch, nhớ mùi chè xanh chồng tôi hay pha. Nỗi nhớ dằn vặt, nhưng rồi tôi tự nhủ: mình còn sống, còn phải đi tiếp.
Tôi bắt đầu hòa nhập vào cuộc sống mới. Ban ngày, tôi xin phụ bán ở chợ, rửa rau, bưng bê. Người ta trả ít tiền nhưng tôi chẳng nề hà. Tôi muốn tự đứng bằng đôi chân mình, chứ không phải nương nhờ lòng thương hại. Những người bạn buôn ở chợ gọi tôi là “bà Hạnh hiền lành”. Họ không biết, mỗi lần tan chợ, tôi về phòng trọ, mở cuốn sổ tiết kiệm ra nhìn, rồi lại cất kỹ. Đó là bí mật sống còn.
Một lần, tôi vô tình gặp lại người quen cũ – bà Thoa, bạn thân thời trẻ. Bà ngạc nhiên khi thấy tôi ở trọ. Tôi chỉ nói chồng mất, cuộc sống khó khăn. Bà thương, rủ tôi đến phụ quán ăn của gia đình bà. Tôi đồng ý. Công việc vất vả nhưng đổi lại có chỗ ngủ, có bữa cơm. Tôi càng có lý do giữ kín sổ tiết kiệm.
Trong khi đó, tin tức về Tuấn vẫn rơi rớt đến tai tôi. Nó đang sống cùng vợ con trong căn nhà rộng rãi, mua xe mới, nhưng lại nợ nần cờ bạc. Người quen thì thào: “Có khi nào nó cắm sổ đỏ rồi không?” Tôi nghe mà lòng se thắt, nhưng quyết không liên lạc. Nó đã lựa chọn con đường bỏ mẹ, thì mẹ này cũng chẳng còn gì để nói.
Một buổi chiều, khi đang quét dọn ở quán ăn, có người đàn ông lạ ghé tìm. Hắn ăn mặc bảnh bao nhưng gương mặt căng thẳng. Tôi thoáng nhận ra – đó là bạn nhậu thường xuyên của Tuấn. Hắn nhìn tôi chằm chằm, rồi hỏi:
— Bà là mẹ của Tuấn phải không?
Tôi khựng lại, gượng gạo gật đầu. Hắn liền ghé sát, giọng gấp gáp:
— Nó đang nợ bọn tôi cả tỷ bạc. Giờ trốn biệt. Nếu bà còn thương con thì lo mà giúp nó.
Tôi sững sờ. Tôi chỉ cười nhạt:
— Tôi giờ nghèo lắm, không còn gì để giúp.
Hắn hậm hực bỏ đi. Nhưng chuyện đó khiến tôi suy nghĩ nhiều. Tôi thương con, nhưng cũng giận nó đến tận xương tủy. Nó từng nhẫn tâm bỏ tôi bên vệ đường. Nay nó gặp quả báo, có phải cũng là lẽ công bằng?
Vài tháng sau, Tuấn tìm đến. Nó gầy sọp, hốc hác, mắt đỏ hoe. Vừa thấy tôi, nó quỳ sụp xuống, nghẹn ngào:
— Mẹ ơi, con sai rồi. Con khốn nạn. Xin mẹ cứu con một lần. Nếu không, cả gia đình con mất hết.
Lúc đó, trái tim tôi dậy sóng. Tôi nhớ đến những đêm khóc thầm vì nó, nhớ cảnh bị nó bỏ rơi. Nhưng tôi cũng nhớ đến lời chồng dặn trước khi mất: “Dù thế nào, nó vẫn là con mình.”
Tôi im lặng rất lâu. Rồi chậm rãi bước vào phòng, lấy ra cuốn sổ tiết kiệm 10 tỷ. Tôi đặt nó trước mặt Tuấn, ánh mắt lạnh lùng:
— Đây là số tiền cha mẹ để lại. Ta giấu vì sợ các con không biết quý trọng. Giờ ta đưa cho con, nhưng nhớ, nếu con còn một lần dẫm đạp lên tình mẹ, thì dù tiền nhiều mấy, con cũng chẳng bao giờ ngẩng mặt được.
Tuấn run rẩy nhận lấy. Nó khóc như mưa.
Tôi biết, có thể rồi nó sẽ thay đổi, cũng có thể không. Nhưng ít nhất, tôi đã thực hiện phần trách nhiệm cuối cùng của một người mẹ. Và bí mật 10 tỷ kia, cuối cùng cũng được lật mở, đúng lúc cần thiết.
