“Nhiều người bảo già rồi chỉ cần yên ổn hưởng tuổi già, không nên bận tâm nhiều. Nhưng đời có mấy khi theo ý mình đâu? Cái đau không phải ở chỗ miếng ăn, mà ở chỗ lòng người…”
Bà Lý năm nay đã ngoài bảy mươi. Lương hưu gần 3 triệu, bà dành 2 triệu đưa cho con dâu – gọi là tiền chợ hằng tháng. Cả nhà ở chung, con trai bà làm công nhân, lương tháng cũng chỉ vừa đủ lo toan. Bà nghĩ mình góp chút tiền coi như chia sẻ, để gia đình đỡ chật vật.
Mọi chuyện vốn yên ổn cho đến một buổi tối. Hôm đó, con dâu nấu canh thịt. Bà ăn thấy hơi ngấy, mới buột miệng bảo:
– Thịt hôm nay mỡ quá, ăn không ngon lắm.
Chỉ là câu góp ý rất nhỏ, bà cũng chẳng trách móc. Nhưng sáng hôm sau, con dâu đi chợ về lại mua phải con cá ươn. Bà nhìn, bực mình lắm. Nghĩ thầm: “Đưa tiền chợ mà chợ búa thế này thì sao được? Không biết là vô ý hay cố tình nữa…”
Từ hôm đó, bà quyết định không đưa tiền chợ nữa. Coi như “ngưng trợ cấp” để xem thái độ thế nào. Ban đầu con dâu im lặng, nhưng đúng 3 ngày sau thì con trai bà gọi xuống phòng khách. Giọng nó trầm xuống, đầy nặng nề:
– Mẹ à, con thấy mẹ lúc nào cũng soi xét vợ con. Chúng con thật sự khó chịu. Nếu mẹ không thoải mái sống chung thì… thôi.
Bà nghe đến đó mà sững sờ. Câu nói như một nhát dao cứa vào tim: “Không thể tin nổi lũ bất hiếu này. Mình sống, lo cho chúng bao năm, đến giờ lại thành người dưng bị đuổi khéo…”
Đêm đó, bà trằn trọc mãi. Nước mắt rơi ra mà không sao kìm được. Nhưng trong nỗi tủi hờn, bà lại dần tỉnh táo. “Không, mình không thể để bị đẩy vào thế yếu thế này. Mình phải tính bước đi trước…”
Sáng hôm sau, bà dậy sớm hơn mọi ngày. Bà không ra chợ, không ngồi hóng chuyện hàng xóm, mà lẳng lặng mở chiếc rương gỗ cũ – nơi bà vẫn cất sổ đỏ và mấy giấy tờ quan trọng. Con trai bà tưởng mẹ già cả chẳng biết gì, nhưng nào ngờ bà đã suy tính từ lâu.
Từ ngày chồng mất, bà giữ riêng căn nhà tổ. Hiện nay, cả gia đình con trai đang ở cùng bà trong căn nhà này, nhưng sổ đỏ đứng tên duy nhất của bà. Bà biết rõ, đó là “lá bài tẩy” của mình.
Nghĩ lại, bà vẫn thương con. Nhưng nếu cứ tiếp tục, rồi một ngày nào đó bà sẽ bị đẩy ra đường. Bà quyết định đi công chứng giấy ủy quyền bán nhà, nhưng chỉ cho một người bạn thân – bà Hoa, hàng xóm lâu năm. Hai người có giao kèo: bà Hoa chỉ giữ hộ, khi nào bà Lý muốn bán thì mới làm. Như thế, con trai bà không thể tự tiện đụng tới.
Chiều về, bà giả bộ như không có gì xảy ra. Con dâu hỏi qua loa chuyện ăn uống, bà chỉ cười. Nhưng trong lòng, bà tự nhủ: “Lũ bất hiếu tưởng ta không biết gì, nhưng bà già này đi trước một bước rồi.”
Từ hôm đó, bà thay đổi. Bà ít nói, ít góp ý. Nhưng bà cũng chẳng đưa tiền chợ nữa. Thay vào đó, bà tự lo phần ăn riêng, thậm chí nhiều hôm lặng lẽ nấu chút cháo rồi ăn một mình. Con trai và con dâu bắt đầu nhận ra sự lạnh lẽo trong nhà, nhưng không ai dám nói gì thêm.
Đêm xuống, bà nằm nghe tiếng gió rít ngoài hiên. Bà nghĩ về cả một đời tần tảo, nuôi con khôn lớn. “Mình đâu mong giàu sang, chỉ mong con cái thương mình. Vậy mà cuối cùng lại thành ra thế này…” Nỗi buồn len lỏi, nhưng xen trong đó là chút kiêu hãnh. Ít nhất, bà không để ai coi thường mình.
Thời gian trôi, nhà bắt đầu xuất hiện khoảng cách rõ rệt. Bữa cơm chung trở nên gượng gạo. Con trai thỉnh thoảng định bắt chuyện, nhưng ánh mắt của bà khiến nó ngập ngừng. Con dâu cũng thôi không “giận ngấm” như trước, nhưng không còn sự niềm nở.
Một hôm, bà ốm nhẹ. Không ai hỏi han. Bà lẳng lặng pha thuốc, tự chăm mình. Đêm đó, bà gọi điện cho bà Hoa, dặn dò:
– Chắc tôi sẽ chuyển đi ở riêng. Nhà này, tôi sẽ tính toán cho rõ.
Tin tức như một tiếng sét giữa trời quang. Con trai nghe được, hoảng hốt. Nó nhớ đến giấy tờ nhà, nhớ đến những gì mẹ có thể làm. Nó vội vàng tìm bà:
– Mẹ… con xin lỗi. Con nóng nảy quá. Mẹ đừng giận.
Bà nhìn con trai, lòng mềm đi, nhưng rồi nghĩ lại câu “nếu mẹ không thoải mái thì thôi” mà nó từng nói. Nỗi đau khiến bà chỉ đáp hờ hững:
– Thôi, mẹ già rồi. Mẹ tự lo được.
Chính sự im lặng đó mới làm con trai và con dâu hoảng. Họ dần nhận ra, bà không còn là người phụ thuộc, mà có thể quyết định số phận cả gia đình.
Cuối cùng, con trai phải xuống nước. Nó ngồi cạnh bà, nghẹn giọng:
– Mẹ ơi, con sai rồi. Mẹ đừng bỏ con. Vợ chồng con sẽ thay đổi.
Bà nghe, lòng chùng xuống. Tình mẹ con dù sao vẫn là sợi dây khó dứt. Nhưng bà cũng biết, bài học này cần khắc sâu. Bà chậm rãi nói:
– Thương thì thương, nhưng không được coi thường mẹ. Còn bất hiếu, mẹ sẽ đi ngay, các con đừng hối hận.
Từ hôm đó, không khí trong nhà dần ấm lên. Con dâu biết điều hơn, không còn tỏ vẻ. Con trai thường xuyên hỏi han mẹ. Bà không cần quá nhiều, chỉ cần sự tôn trọng.
Ngồi trên hiên nhìn ánh nắng chiều, bà mỉm cười: “Bà già này vẫn còn đủ khôn ngoan để giữ phần mình. Không dễ bị đuổi đâu…”
