“Tiền bạc có thể san sẻ, nhưng tình nghĩa thì không bao giờ mua lại được. Có những thứ mất đi, hối hận cả đời cũng chẳng kịp nữa…”
Ngôi nhà mái ngói cũ kỹ nằm ở cuối làng, nơi có hàng cau cao vút và con đường đất đỏ gập ghềnh, vốn là chỗ trú ngụ cả đời của bà Lành. Chồng mất sớm, một mình bà tần tảo nuôi ba cô con gái khôn lớn. Nhiều người trong xóm vẫn thường bảo, “bà Lành nuôi con giỏi lắm, ba đứa con gái đều ngoan, lấy chồng cũng có phần khá giả.” Nhưng trong sâu thẳm, bà hiểu rõ tình cảm chị em đâu còn gắn kết như hồi thơ ấu.
Một hôm, bà gọi ba người con về nhà. Trên chiếc bàn gỗ cũ, bà đặt xấp giấy tờ nhà và sổ đỏ. Bà chậm rãi nói:
– “Mẹ già rồi, sức yếu chẳng làm gì nổi. Mẹ tính bán căn nhà này, chia cho các con mỗi đứa một phần để sau này khỏi tranh giành. Nhưng mẹ có điều kiện: ai nhận phần nhiều hơn thì phải hứa mỗi tháng gửi mẹ 3 triệu để mẹ sống thuốc thang, chợ búa.”
Căn phòng bỗng im lặng. Cô út đưa mắt sang cô thứ hai, rồi cả hai khẽ lắc đầu. Cô út cười gượng:
– “Mẹ ơi, giờ tụi con cũng khó khăn lắm, chồng con làm công nhân, lương ba cọc ba đồng. Gánh thêm 3 triệu mỗi tháng thì chịu sao nổi.”
Cô thứ hai nói thẳng:
– “Mẹ, tụi con thương mẹ nhưng thực tình ở riêng quen rồi, mẹ cứ ở nhà này, tụi con thỉnh thoảng gửi ít tiền. Chứ cam kết cố định mỗi tháng thì… con sợ làm không được.”
Ánh mắt bà Lành chùng xuống. Bà nhìn sang người con cả – chị Lan. Chị im lặng hồi lâu rồi chậm rãi gật đầu:
– “Mẹ cứ yên tâm. Con nhận. Dù sao con cũng ở gần mẹ, tiện qua lại. Con hứa mỗi tháng gửi đủ cho mẹ, chỉ xin mẹ giữ sức.”
Hai cô em nhìn nhau, thoáng có chút nhẹ nhõm. Trong thâm tâm họ nghĩ, “chị cả ở gần mẹ, để chị lo cũng phải thôi.”
Thế là căn nhà bán đi, số tiền chia làm ba. Chị Lan được thêm một phần vì gánh trách nhiệm. Bà Lành dọn về sống trong căn phòng nhỏ sau vườn nhà chị cả. Người ngoài nhìn vào tưởng như bà đã an yên tuổi già. Nhưng ít ai biết, những đêm dài, bà vẫn nằm trăn trở: “Không lẽ tình máu mủ, cuối cùng lại đo bằng tiền bạc sao?”
Thời gian thấm thoắt trôi. Bà Lành dần yếu đi, lưng còng thêm, mỗi bước đi đều run rẩy. Chị Lan chu toàn lời hứa, tháng nào cũng đều đặn gửi mẹ 3 triệu. Không chỉ tiền, chị còn lo từng bữa cơm, mua thuốc, dắt mẹ đi khám. Cái tình của chị khiến nhiều người trong làng khen ngợi.
Ngược lại, hai cô em ít khi ghé thăm. Lúc thì bận con nhỏ, lúc thì bận công việc, rồi xa xôi đường sá. Cứ thế, những cuộc gọi thưa dần, rồi chỉ còn vài lần lễ Tết mới thấy bóng dáng họ về.
Một chiều mùa đông, trời đổ mưa lất phất. Bà Lành ngồi trên chiếc giường tre, mắt nhòe đi vì tuổi tác. Bà gọi chị Lan lại, cầm tay run run:
– “Con à, mẹ sống đến giờ nhờ con chăm sóc, mẹ biết ơn nhiều lắm. Sau này mẹ mất, con nhớ… đừng oán trách các em. Máu mủ ruột rà, đừng để hận thù.”
Nói rồi, bà nắm chặt tay chị, như muốn truyền lời nhắn nhủ cuối cùng.
Vài tháng sau, bệnh bà trở nặng. Dù chị Lan đưa đi viện, chạy chữa, nhưng tuổi già sức yếu, bà ra đi trong một sáng đầu xuân, nhẹ nhàng như ngọn gió.
Ngày tang lễ, hai cô em gái có mặt, áo tang trắng toát. Họ khóc lóc nhiều, nhưng nước mắt chan hòa chẳng thể che đi nỗi áy náy trong lòng. Cả xóm đều xầm xì:
– “Chị cả lo cho mẹ từng bữa ăn giấc ngủ. Còn hai đứa em thì thờ ơ. Đến lúc mẹ mất rồi, khóc có ích chi?”
Sau đám tang, người làng tụ tập giúp dọn dẹp. Hàng xóm bác Tư – người biết rõ chuyện bán nhà trước đây – lặng lẽ kéo chị Lan ra cánh đồng sau làng. Ông chỉ xuống mảnh đất lúa đang thì con gái, rồi thở dài:
– “Bà cụ lúc sinh thời có tâm sự với tôi. Tiền bán nhà chỉ là một phần. Thực ra bà còn để dành riêng cho người nào chịu chăm sóc bà. Bà chôn một hũ nhỏ ngay dưới góc ruộng này. Nói là của để dành, coi như lời tri ân.”
Nghe vậy, chị Lan sững sờ. Vội vàng cùng bác Tư đào lên, quả nhiên có hũ gốm cũ, bên trong là vài chục triệu bạc và vài món nữ trang xưa. Đôi bàn tay chị run lên, nước mắt tuôn trào. Không phải vì số tiền, mà vì tình thương mẹ dành cho mình.
Hai cô em khi hay tin, chết lặng. Họ hiểu ra, thứ họ mất không chỉ là hũ tiền vàng, mà là cơ hội ở bên mẹ, chăm sóc, sẻ chia những năm tháng cuối đời. Đó là thứ không bao giờ lấy lại được.
Chị Lan lặng lẽ giữ hũ gốm, rồi quyết định: “Tiền này không phải của riêng tôi. Tôi sẽ dùng nó để giỗ mẹ hằng năm, để cả ba chị em còn dịp sum vầy.”
Câu chuyện ấy lan khắp làng. Người ta bảo, “tiền bạc mất đi còn kiếm lại, nhưng tình thân một khi lơ là thì mãi mãi chẳng bù đắp được.” Và mỗi năm, khi hương khói bay lên từ căn bếp nhà chị cả, người ta lại nhớ về bà cụ hiền hậu, cùng bài học đắng cay nhưng thấm thía: đừng để đến lúc mất đi mới hối tiếc vì đã không kịp thương yêu.
