“Có những cuộc gặp gỡ khiến cả đời ta ám ảnh, và cũng có những khoảnh khắc, chỉ trong vài giây, lại đủ để thay đổi mọi suy nghĩ về quá khứ…”
Tôi vốn không nghĩ rằng một ngày nào đó mình sẽ gặp lại bà – mẹ vợ cũ, người từng gắn bó với tôi một thời gian dài, dù mối quan hệ ràng buộc chỉ tồn tại thông qua cuộc hôn nhân chóng vánh với người vợ đầu. Sau ly hôn, tôi ít khi để tâm tới họ, bởi giữa tôi và vợ cũ đã không còn lý do qua lại. Nhưng số phận lại sắp đặt cho tôi chứng kiến cảnh tượng không ngờ.
Hôm ấy, tôi đi cùng vợ mới vào một nhà hàng bình dân sau buổi tan ca. Khi đang chờ gọi món, tôi tình cờ nhận ra một bóng dáng quen thuộc bên khu bồn rửa bát. Người phụ nữ dáng gầy, tóc bạc lốm đốm, đôi tay khô ráp run rẩy trong làn nước lạnh, gương mặt hốc hác đến khó tin. Tôi dụi mắt, trái tim khựng lại – đó chính là mẹ vợ cũ.
Hình ảnh bà ngày xưa vẫn còn trong ký ức tôi: một người đàn bà nghiêm nghị, có phần khó tính, nhưng thương con gái hết mực. Tôi nhớ lần tôi dẫn vợ cũ về thăm, bà nấu cả mâm cơm thịnh soạn, cứ gắp liên tục vào bát tôi mà dặn: “Ăn đi con, lấy sức mà lo cho vợ con.” Cái tình thương giản dị ấy khiến tôi từng rất kính trọng bà. Vậy mà giờ đây, trước mắt tôi lại là một cảnh đời lam lũ, bà phải rửa bát thuê để kiếm từng đồng lẻ.
Tôi chột dạ. Không hiểu vì sao bà rơi vào tình cảnh này? Nhà bà vốn chẳng khá giả, nhưng ngày trước cũng chưa đến nỗi. Tôi đứng dậy, tiến lại gần. Bà thoáng giật mình khi nhận ra tôi, ánh mắt vừa lúng túng vừa ngượng ngùng. Tôi vội vã rút ví, lấy ra 5 triệu, đặt nhẹ vào tay bà:
“Bác ạ, giữ lấy số tiền này, coi như phòng thân. Con chỉ muốn giúp một chút thôi.”
Bà sững người, đôi bàn tay run run không chịu cầm. Tôi tưởng bà ngại, bèn nắm lấy tay bà, ép tờ tiền vào. Vợ mới của tôi đứng cạnh, có chút khó hiểu nhưng vẫn im lặng. Cả ba rơi vào một khoảng lặng đầy gượng gạo. Và rồi, phản ứng sau đó của bà khiến chúng tôi chết lặng…
Bà bất ngờ giật mạnh tay lại, đôi mắt ngấn nước nhưng giọng nói đầy kiên quyết:
“Con cất đi! Bác không thể nhận. Con rể cũ giúp gì bác chứ? Bác còn tự trọng của mình!”
Tôi bàng hoàng. Tôi nghĩ bà sẽ mừng rỡ hoặc ít ra cũng xúc động, vậy mà bà lại kiên quyết từ chối. Ánh mắt bà đầy sự tự ái, khiến tôi cảm thấy mình vừa phạm phải một điều sai trái. Tôi lắp bắp:
“Nhưng… bác đang vất vả quá, con chỉ muốn san sẻ chút nào đó thôi.”
Bà lắc đầu, đưa bàn tay nhăn nheo quệt vội dòng nước mắt:
“Cuộc đời bác chọn, bác chịu. Con có lòng, bác hiểu, nhưng con đã có gia đình mới rồi, đừng để vợ con phiền lòng. Người ngoài nhìn vào lại bảo bác hèn mọn đi xin con rể cũ, nhục lắm!”
Câu nói ấy như một nhát dao xoáy vào lòng tôi. Tôi ngước nhìn vợ mới, thấy cô ấy thoáng chau mày, không phải vì giận, mà có lẽ vì sự thương cảm. Cô nhẹ nhàng nắm lấy tay tôi, khẽ lắc đầu ra hiệu: đừng ép nữa.
Bà tiếp tục:
“Hồi trước con và nó (ý bà là vợ cũ tôi) không hạnh phúc, trách nhiệm một phần cũng do bác nuông chiều con bé quá. Nay hai đứa mỗi người một ngả, con lo cho gia đình con là được. Bác chỉ cần vậy, đừng áy náy. Người già rồi, miễn còn đôi tay, còn sức, thì còn làm được. Không có gì đáng thương cả.”
Tôi cứng họng, trong lòng vừa kính phục vừa đau xót. Bà kiên cường hơn tôi tưởng. Tôi chỉ biết cúi chào bà, khẽ nói: “Bác giữ gìn sức khỏe.” Rồi nắm tay vợ bước ra khỏi nhà hàng. Nhưng cả quãng đường về, tâm trí tôi nặng trĩu. Vợ tôi im lặng, rồi bất chợt cất giọng:
“Anh à, em nghĩ… bà tuy nghèo nhưng không cần tiền của mình. Có lẽ bà chỉ cần sự tôn trọng.”
Lời nói ấy làm tôi lặng người. Đúng vậy, nhiều khi giúp đỡ không chỉ là đưa tiền, mà còn phải nghĩ đến lòng tự trọng của người nhận. Tôi đã quá hấp tấp, vô tình khiến bà tổn thương.
Đêm đó, tôi trằn trọc mãi không ngủ được. Hình ảnh bà cúi mình bên bồn rửa bát ám ảnh trong đầu. Tôi nhớ lại những năm tháng từng làm con rể bà. Dù hôn nhân của tôi và con gái bà thất bại, nhưng bà chưa từng trách tôi nặng lời. Thậm chí khi ly hôn, bà chỉ dặn: “Dù thế nào cũng mong con sống tử tế.” Câu nói ấy theo tôi đến tận bây giờ.
Sáng hôm sau, tôi quyết định quay lại nhà hàng. Tôi không mang tiền nữa, mà chuẩn bị một giỏ quà nhỏ: ít bánh, sữa, vài thứ đồ bổ. Khi gặp lại, tôi chỉ cúi chào và đặt giỏ quà vào góc bếp:
“Bác ạ, cái này là quà cho bác, không đáng bao nhiêu, coi như tấm lòng. Con không dám làm phiền bác nữa.”
Bà thoáng sững lại, lần này không từ chối. Bà nhìn tôi, ánh mắt dịu đi, mấp máy:
“Thế thì bác nhận. Nhưng nhớ này, con sống sao cho vợ con sau này không phải chịu khổ. Đó mới là cách trả nghĩa cho bác.”
Tôi gật đầu, cổ họng nghẹn ứ.
Trên đường về, vợ mới của tôi nắm tay tôi thật chặt. Cô mỉm cười:
“Em thấy anh là người có tình, nhưng lần này anh đã hiểu thêm một điều quan trọng: không phải ai cũng cần tiền. Người ta cần sự tôn trọng và tình cảm nhiều hơn.”
Tôi chợt nhận ra, cuộc gặp ấy không chỉ là sự tình cờ, mà là một bài học lớn. Bài học về cách đối nhân xử thế, về sự tinh tế khi giúp đỡ, và về lòng tự trọng của mỗi con người. Có những điều tưởng chừng nhỏ bé, nhưng lại khắc sâu đến suốt đời.
