Nhiều doanh nghiệp vận hành tải cho rằng nguyên nhân chính gây tai nạn giao thông nằm ở con người chứ không phải phương tiện tiện lợi và việc làm không hợp lệ khi chưa có giải pháp thay thế sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của hoạt động kinh doanh.
Nhiều ý kiến cho rằng cần phải chỉ ra rõ ràng nếu có chế độ xe ngủ nằm. Ảnh: CV
Gần đây, xuất hiện ý tưởng sản xuất se khít quản lý, thậm chí còn đảm bảo xe khách nằm để giảm tai nạn giao thông. Tuy nhiên, vấn đề sản xuất này lập tức nguy hiểm phải phản ứng từ phía doanh nghiệp vận tải và các hiệp hội lớn. Nhiều ý kiến cho rằng việc cấm sẽ không được giải quyết triệt để để gây ra nạn nhân, gây xáo trộn thị trường vận tải, ảnh hưởng đến quyền lợi của hàng triệu hành khách.
“Xe giường nằm không có tội”
Trao đổi với Báo Thanh tra, ông Đỗ Văn Bằng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, nhận định đây chỉ là quan điểm cá nhân, về bản chất không khả thi và chưa có cơ sở khoa học cũng như pháp lý để áp dụng.
“Xe giường nằm không có tội. Ngược lại, đây là loại hình vận động tải đáp ứng rất hiệu quả nhu cầu đi lại đường dài của khách hàng”, ông Bằng nói.
Theo ông Bằng, nhiều doanh nghiệp vận hành đã bỏ ra khoản vốn rất lớn để mua sắm, nâng cấp đội xe giường nằm, bảo đảm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn và điều kiện kinh doanh theo quy định pháp luật.
“Do đó, nếu muốn hạn chế hoặc cấm loại hình này, cần có lộ trình rõ ràng để tránh xáo trộn thị trường vận tải, đồng thời bảo vệ quyền lợi của hành khách và doanh nghiệp”, ông Bằng nói thêm.
Tương tự, ông Khúc Hữu Thanh Hải, Giám đốc Công ty Cổ phần Vận tải, thương mại và dịch vụ Đất Cảng cho rằng xe khách giường nằm hiện đang đáp ứng rất tốt nhu cầu đi lại của người dân, đặc biệt trên các tuyến đường dài.
Theo ông, yếu tố quyết định an toàn hay không vẫn nằm ở con người, từ người lái cho đến khâu quản lý, giám sát, chứ không phải ở bản thân phương tiện.
“Thị trường vận tải đường bộ, nhất là ở phân khúc đường dài, xe khách giường nằm đã chứng minh được hiệu quả cả về phục vụ hành khách lẫn hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp. Nhu cầu lớn, lượng khách ổn định và chi phí vận hành hợp lý giúp loại hình này duy trì lợi thế. Nếu cấm, chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và quyền lợi đi lại của hành khách”, ông Hải nhận định.
Ông Hải cũng đặt vấn đề: Nếu cấm thì phương tiện thay thế là gì và cần có lộ trình rõ ràng, tránh gây xáo trộn lớn cho thị trường và đời sống người dân.
“Trước mắt, thay vì cấm, nên siết chặt quy trình sản xuất và kiểm định phương tiện, nâng cao tiêu chuẩn kỹ thuật, tăng cường đào tạo lái xe, đồng thời giám sát chặt chẽ việc chấp hành quy định an toàn giao thông để bảo đảm an toàn tối đa cho hành khách”, ông Hải nêu quan điểm.
Xe đủ điều kiện an toàn được phép lưu thông
Theo ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA), các xe ô tô giường nằm được phép lưu thông hiện nay đều đã đăng ký và kiểm định theo đúng quy định về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Với xe khách giường nằm hoán cải, ông Quyền nhấn mạnh đây chủ yếu là thay đổi về nội thất và quá trình hoán cải phải được thiết kế, phê duyệt, thi công đúng quy trình, tuân thủ đầy đủ các quy định của cơ quan có thẩm quyền thì phương tiện mới đủ điều kiện ra đường.
Về nguyên nhân các vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe giường nằm, Chủ tịch VATA khẳng định vấn đề không nằm ở kết cấu xe mà chủ yếu do yếu tố con người. Cụ thể, có trường hợp doanh nghiệp sử dụng lốp quá hạn, thiếu kiểm tra bảo dưỡng định kỳ hoặc không chấp hành quy định về vận hành, phù hiệu xe…
“Việc đổ lỗi hoàn toàn cho xe khách giường nằm khi xảy ra tai nạn là chưa khách quan và không đúng cơ sở pháp lý”, ông Quyền nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Văn Quýnh, đại diện hãng Vận tải Bắc Nam, cho rằng về nguyên tắc, bất kỳ loại xe nào cũng phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật tối thiểu theo quy định pháp luật mới được phép lưu thông. Tuy nhiên, mỗi loại phương tiện có mức độ an toàn khác nhau, và quan trọng hơn cả là phải được vận hành phù hợp với đặc thù của chính loại phương tiện đó.
Ông Quýnh phân tích, cùng một chiếc xe, dù chạy ở đường đeo dốc, nhiều khúc cua sẽ đòi hỏi kỹ năng điều khiển, tốc độ và quy trình an toàn khác chắc chắn nên khi chạy ở đường bằng bằng. Làm như vậy, để đảm bảo an toàn, không chỉ phương tiện phải đạt tiêu chuẩn, mà con người điều khiển cũng phải được đào tạo, giám sát và kèm thủ thuật đúng quy định vận hành.
“Tuy nhiên, để quyết định sách khách hàng, cần thiết phải phân tích rõ các dịch vụ tai nạn xem nguyên nhân xuất phát kết cấu xe hay từ lỗi con người. Khi có số liệu minh bạch và đầy đủ, cơ quan chức năng mới có thể đưa ra đề xuất phù hợp, vừa đảm bảo an toàn giao thông, vừa không tạo ảnh hưởng quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp và hành khách”, ông Quýnh nêu quan điểm.
Đồng quan điểm, ông Đỗ Văn Bằng cho biết, thống kê cho thấy nguyên nhân các tai nạn giao thông chủ yếu xuất phát lỗi của người điều khiển phương tiện tiện lợi. Vì vậy, theo ông, giải pháp trước tiên để giảm thiểu rủi ro cho xe giường nằm là chặt công tác quản lý, từ khâu kiểm tra phương tiện tiện lợi để đến giám sát hoạt động tải.
“Doanh nghiệp phải tăng cường giám sát nội bộ, bảo đảm mọi quy luật đi kèm thủ pháp luật. Về phía tài xế, cần nâng cao ý thức chấp hành luật, đặc biệt là các quy định về tốc độ, điều kiện sức khỏe và thời gian làm việc phù hợp với từng ngày, từng điều kiện đường sá”, ông Bằng đề xuất.
Ý kiến trúc chặt, thậm chí là đột phá xe ngủ nhằm giảm tai nạn giao thông được nêu ra tại hội nghị trao đổi doanh nghiệp kinh doanh vận hành đường bộ về công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông gần đây. Nhóm hỗ trợ cho rằng loại phương tiện tiện lợi này có kích thước lớn, quan trọng, có khả năng cơ động thân thiện, khi xảy ra va chạm dễ dàng để giảm hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là vì phần lớn hoạt động vào ban đêm. Một số quốc gia đã hạn chế chế độ xe tương tự lưu trữ thông tin ở những đường dây chuyền tuyến hoặc vào khung giờ nguy hiểm.
