Cả xóm Bến Tre hôm ấy xôn xao như có hội: bà Năm – người đàn bà già nhất, nghèo nhất, và ít nói nhất xóm – bỗng trở thành tâm điểm. Không phải vì bà mua cái tivi mới hay sửa lại căn nhà dột nát, mà vì… bà vừa nhặt được 300 triệu. Và rồi, ba ngày sau, trước cửa nhà bà xuất hiện 10 chiếc ô tô sáng bóng. Chuyện gì đã xảy ra?
Bà Năm năm nay đã gần 70 tuổi, sống một mình trong căn nhà lá xập xệ, tường đã mục, mái dột mỗi khi mưa xuống. Cuộc sống của bà gắn liền với việc mót lúa thuê, rửa chén quán cơm và bán rau ngoài chợ. Người trong xóm thương lắm, thỉnh thoảng cho bà ít gạo, ít mắm, nhưng bà vẫn luôn từ tốn:
— “Cảm ơn nghen, để tui làm trả công lại… chứ ăn không của ai tui ngại lắm.”
Một buổi chiều, trên đường từ chợ về, bà Năm thấy bên lề đường có một túi nilon đen, tưởng rác ai vứt, bà định cúi xuống nhặt bỏ vào sọt. Nhưng khi mở ra, bà sững người: bên trong là một cọc tiền dày cộm, mùi giấy mới hăng hắc. Bà run tay đếm: đúng 300 triệu đồng.
Bà Năm cả đời chưa từng thấy nhiều tiền đến vậy. Nhưng bà không mảy may nghĩ đến chuyện giữ. “Không phải của mình, một đồng cũng không xài được” – bà nghĩ. Ngay hôm đó, bà nhờ một cậu thanh niên trong xóm dẫn mình đến trụ sở công an xã để báo.
Công an xác minh, số tiền đó thuộc về một ông chủ doanh nghiệp ở thị trấn, đánh rơi khi mang đi trả tiền hàng. Ông chủ nghe tin, tức tốc đến nhận lại. Ai cũng nghĩ ông sẽ cảm ơn rối rít, gửi bà chút gì gọi là hậu tạ. Nhưng không, ông ta nhìn đống tiền rồi chau mày:
— “Ủa, tôi rớt 420 triệu lận, sao chỉ có 300 triệu? Thiếu 120 triệu rồi bà ơi!”
Cả phòng im phăng phắc. Bà Năm bối rối, khẳng định mình nhặt được chừng đó, không hề bớt đi đồng nào. Nhưng ông chủ khăng khăng, giọng mỗi lúc một gắt. Một vài người bắt đầu xì xào, ánh mắt hoài nghi hướng về phía bà.
Vì sợ bị mang tiếng ăn chặn, bà Năm hoảng hốt. Bà lục hết tủ, bán đôi bông tai bằng vàng tây, gom được 10 triệu. Số còn lại bà cắn răng vay ngân hàng chính sách. Ngày đưa thêm 120 triệu cho ông chủ, bà run run:
— “Tui trả cho ông để khỏi mang tiếng thôi… chứ số tiền dư đó không phải tui lấy.”
Ông chủ chẳng nói cảm ơn, chỉ bỏ đi. Cả xóm thương bà nhưng không ai dám can thiệp vì nghĩ “chắc họ biết chuyện gì đó mình không biết”.
Có phải vậy không?
Người đàn ông dẫn đầu nhóm tiến đến, nắm chặt tay bà Năm:
— “Bà Năm, tụi con từ thành phố xuống. Con xin phép kể lại cho bà và bà con nghe hết câu chuyện.”
Hóa ra, ông chủ doanh nghiệp hôm trước chính là… một “khách hàng giả” trong một thử thách do một nhóm thiện nguyện và kênh truyền hình thực hiện. Họ muốn tìm kiếm những câu chuyện thật về lòng trung thực, để giúp đỡ những người xứng đáng. Kịch bản là cố tình “đánh rơi” tiền, rồi thử phản ứng của người nhặt được. Nhưng đến đoạn “thiếu tiền” hơn 100 triệu, hầu hết người ta sẽ bỏ về hoặc nổi giận phản đối. Không ngờ, bà Năm lại chọn cách… đi vay để trả, chỉ để bảo vệ danh dự.
Người đàn ông nghèn nghẹn:
— “Bà không chỉ trung thực, mà còn đặt danh dự lên trên cả bản thân mình. Điều đó quý giá vô cùng.”
Ông quay sang chỉ vào hàng ô tô: mỗi chiếc chất đầy gạo, mắm, dầu ăn, quần áo, thuốc men và một số tiền mặt được gói kỹ. Ngoài ra, nhóm thiện nguyện còn trao cho bà 500 triệu đồng tiền mặt, một sổ tiết kiệm 1 tỷ đồng, và lời hứa xây lại nhà cho bà kiên cố.
Cả xóm òa khóc. Bà Năm bối rối, nước mắt lăn dài:
— “Trời đất ơi, tui đâu có làm gì to tát… tui chỉ làm điều tui nghĩ là đúng thôi.”
Những ngày sau đó, căn nhà lá xiêu vẹo nhanh chóng biến thành ngôi nhà mái tôn mới tinh, sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi. Bà Năm không còn phải mót lúa hay bán rau. Nhưng bà vẫn giữ nếp sống giản dị: sáng tưới luống rau nhỏ sau nhà, chiều ngồi trước hiên nói chuyện với lũ trẻ.
Điều bà trân trọng nhất không phải số tiền, mà là việc cả xóm – những người từng im lặng khi bà bị nghi oan – nay tìm đến xin lỗi, rồi cùng nhau chia sẻ bữa cơm vui vẻ. Niềm tin và sự tử tế lan ra, khiến cả xóm thay đổi. Người ta bắt đầu quan tâm đến nhau nhiều hơn, không chỉ vì sợ “có camera giấu kín”, mà vì họ nhận ra… ở đời, sự ngay thẳng và lòng tốt luôn được đáp lại, sớm hay muộn.
Mười chiếc ô tô hôm ấy không chỉ chở quà, mà còn chở đến một thông điệp: đôi khi, điều quý nhất bạn giữ không phải là tiền, mà là danh dự và lòng ngay thẳng. Và nếu bạn giữ được nó, cuộc đời sẽ trả lại bạn gấp nhiều lần, theo cách không ngờ nhất.
