67 tuổi, tôi sống nương nhờ con cái, nghĩ rằng cuộc đời cuối cùng cũng được an yên. Nhưng chỉ vì một lần vô tình mở nhầm túi rác, tôi phát hiện ra một sự thật khiến tim mình như thắt lại. Hóa ra, cái gọi là “tình thân” đôi khi cũng có thể mục nát mà ta chẳng hề hay…
Tôi tên là Nhàn, năm nay 67 tuổi. Sau khi chồng tôi mất cách đây hơn 10 năm, tôi sống một mình trong căn nhà cũ ở quê. Hai đứa con tôi, con trai tên Hưng và con gái tên Hoa, đều đã có gia đình, lập nghiệp ở thành phố. Những năm gần đây, tuổi cao, sức yếu, một lần tai biến nhẹ khiến tôi không thể tự chăm sóc bản thân như trước. Hoa bàn với anh trai đưa tôi lên thành phố ở cùng con cháu, vừa tiện chăm sóc, vừa đỡ phần nào cô quạnh.
Tôi về ở với vợ chồng Hưng đầu năm ngoái. Nhà nó rộng, có phòng riêng cho tôi, đầy đủ tiện nghi. Mỗi sáng tôi thường dậy sớm, quét sân, tưới cây, nấu cơm. Không phải để “trả ơn” con, mà là để thấy mình vẫn có ích trong căn nhà này. Dù tuổi già, tôi vẫn thích làm việc lặt vặt, miễn là còn được vận động và nhìn thấy người thân.
Vợ Hưng – con dâu tôi – tên là Lan. Nó ít nói, từ tốn, chăm lo nhà cửa chu đáo. Nhưng không hiểu sao tôi luôn cảm thấy giữa hai mẹ con có một khoảng cách vô hình, như thể Lan không muốn tôi ở đây. Có những bữa cơm, Lan chỉ cắm cơm vừa đủ cho ba người, rồi mới chợt nhớ ra tôi. Có lần nó để tôi tự dọn mâm, rồi ngồi ăn một mình vì mọi người đã ăn xong.
Tôi không trách, chỉ nghĩ: “Thôi thì, dâu con khác máu tanh lòng.”
Thằng cháu nội – bé Bin – học lớp 4, rất ngoan. Nó quấn tôi, hay khoe điểm, đọc truyện cho tôi nghe mỗi tối. Có nó, lòng tôi dịu lại. Tôi sống nhờ con, không dám đòi hỏi, chỉ mong nhà cửa yên ấm, cháu con học hành tốt là mãn nguyện.
Một buổi chiều thứ Bảy, trời mưa lâm râm, tôi dọn dẹp phòng khách. Thùng rác trong bếp đầy, nên tôi mang ra trước nhà để thay. Lúc tôi định bỏ túi rác cũ vào thùng ngoài cổng thì chợt nhớ hôm nay có hai túi: một của phòng bếp, một của phòng ngủ Hưng và Lan. Tôi không để ý, vô tình cầm nhầm túi từ phòng ngủ. Nó nặng bất thường, lạo xạo bên trong. Tôi tò mò – thứ cảm giác mà người già hay có – mở túi ra nhìn thử.
Đó là khoảnh khắc mọi thứ vỡ vụn trong tôi.
Trong túi, ngoài giấy vụn, còn có một cuốn sổ tay nhỏ bị xé rách, một tập giấy A4 in chi chít chữ và một phong bì chưa niêm phong hẳn. Tôi nhặt cuốn sổ lên, mở ra. Dù giấy bị rách, tôi vẫn nhận ra nét chữ con dâu tôi – nét chữ gọn gàng, quen thuộc vì tôi từng thấy nó ghi thực đơn trong bếp.
“Mẹ anh ở lâu thế này thì đến bao giờ mới có nhà riêng?”
“Em thật sự không chịu nổi cái mùi thuốc xoa bóp, và cả việc phải rửa chén hai lần vì mẹ rửa không sạch.”
“Tết này nói khéo để anh đưa bà về quê. Em không muốn bị gò bó nữa.”
Tôi lặng người. Tim tôi đập mạnh. Tôi không biết mình đang giận, đang đau, hay chỉ là hụt hẫng. Từng câu từng chữ như những nhát dao nhỏ đâm vào lòng tôi, chậm rãi, âm thầm.
Phong bì rơi ra từ sổ tay, trong đó là… 3 triệu đồng và một tờ giấy ghi nguệch ngoạc:
“Mẹ, đây là tiền phụ thêm tháng này. Con xin lỗi vì không gọi được cho mẹ. Con bận quá. Thương mẹ.”
Là của Hoa – con gái tôi. Tờ giấy ghi tháng 3, giờ đã là tháng 6. Tôi chưa từng nhận được số tiền hay lời nhắn đó.
Một luồng lạnh chạy dọc sống lưng tôi. Tôi bắt đầu hiểu. Có lẽ… không phải lần đầu.
Tôi buông túi rác xuống, cảm thấy chân mình run lên. Tôi ngồi phịch xuống bậc thềm, nhìn cơn mưa lất phất bay. Bao nhiêu tháng ngày qua tôi sống ở đây, tưởng mình là một phần của gia đình. Hóa ra chỉ là một “gánh nặng” được gói ghém tử tế.
Lúc ấy, cháu Bin chạy ra, đưa tôi cái khăn:
– Bà ơi, sao bà ngồi ngoài này vậy? Bà bị ướt rồi.
Tôi cười gượng, lau mặt, không rõ là nước mưa hay nước mắt.
– Bà đang hong người một chút thôi con ạ. Bà không sao.
Cháu nội nhìn tôi, ánh mắt ngây thơ mà ấm áp. Tôi ôm nó vào lòng, như bám víu vào chút hơi ấm cuối cùng trong ngôi nhà không còn là tổ ấm nữa.
Tối hôm đó, tôi không ăn cơm. Tôi nói với Lan là thấy mệt, muốn nghỉ sớm. Nó không hỏi thêm gì, chỉ “vâng” một tiếng rồi đóng cửa phòng.
Tôi nằm trên giường mà lòng trĩu nặng. Tôi nhắm mắt nhưng không thể ngủ. Trong đầu cứ lặp lại hình ảnh túi rác, cuốn sổ tay và tờ giấy của con gái.
Hóa ra tôi đã tự ru mình sống trong ảo tưởng quá lâu. Cái gọi là “yên vui tuổi già” mà tôi từng tin tưởng, hóa ra lại là sự chịu đựng có giới hạn của người khác.
Hưng – con trai tôi – là đứa hiếu thảo từ bé. Nhưng có lẽ, khi đã làm chồng, làm cha, trách nhiệm của nó bị chia nhỏ. Nó mải lo toan những điều lớn lao, mà không thấy những điều nhỏ nhặt đang bào mòn lòng mẹ.
Sáng hôm sau, tôi dậy sớm hơn mọi khi, pha sẵn một ấm trà rồi gọi Hưng ra hiên ngồi. Nó hơi bất ngờ, nhưng vẫn ngoan ngoãn nghe lời.
Tôi chậm rãi nói:
– Mẹ muốn hỏi con một chuyện. Từ hồi mẹ về ở đây, mẹ có phiền các con lắm không?
Hưng ngẩn ra:
– Mẹ nói gì vậy? Sao lại phiền ạ? Mẹ là mẹ con, không ai thấy phiền cả.
Tôi cười buồn, nhìn thẳng vào mắt nó:
– Mẹ nhặt được vài thứ trong túi rác của con hôm qua. Không cố ý. Nhưng mẹ đọc rồi… mẹ hiểu hết.
Mặt Hưng tái đi. Nó ú ớ:
– Mẹ… mẹ đọc gì cơ ạ?
– Những điều Lan viết trong sổ. Cả tờ giấy của Hoa. Số tiền đó… mẹ chưa từng nhận được.
Không khí im phăng phắc. Chỉ nghe tiếng đồng hồ tích tắc và tiếng xe cộ lờ mờ ngoài phố.
Một lát sau, Hưng cúi đầu:
– Con xin lỗi mẹ. Con không biết Lan làm vậy. Cô ấy… chắc là cô ấy mệt mỏi thật. Nhưng con sai vì đã không để ý, không lắng nghe mẹ. Con xin lỗi…
Tôi đặt tay lên vai nó, giọng dịu lại:
– Mẹ không trách gì con. Mẹ biết mỗi người một cuộc sống, không ai nợ ai cả. Nhưng có những thứ không cần phải “trả nợ” – đó là tình thân. Mẹ đến tuổi này rồi, không cần ai chăm sóc, chỉ cần được sống thật với lòng mình.
– Ý mẹ là… mẹ muốn về quê? – Hưng hỏi, lo lắng.
Tôi gật đầu.
– Ừ. Về quê mẹ có cây cau, bụi chuối, có mái hiên ngả nắng. Không có ai cau có vì mùi dầu gió hay bát đũa rửa hai lần. Vài triệu mẹ để dành vẫn đủ sống. Lúc nào nhớ các con, mẹ sẽ gọi. Mẹ vẫn là mẹ các con, chỉ là không sống cùng nữa.
Hưng im lặng thật lâu. Nó là đứa đàn ông trưởng thành, làm giám đốc chi nhánh, nhưng giờ lại như một đứa trẻ không biết phải làm gì.
Tôi không oán giận Lan. Mỗi người phụ nữ đều có nỗi khổ riêng. Nhưng sự thật là: nếu không cùng chung nhịp, sống gần nhau chỉ là tra tấn nhau âm thầm.
Trưa hôm đó, tôi lặng lẽ thu dọn đồ đạc. Không nhiều – chỉ vài bộ quần áo, một bức ảnh cưới cũ với chồng, lọ dầu gió, và cuốn nhật ký nhỏ tôi vẫn viết từ ngày về thành phố.
Lan không nói gì. Cô ấy chỉ cúi đầu, né ánh mắt tôi. Tôi cũng không muốn làm khó. Trước khi ra cửa, tôi nói khẽ:
– Cảm ơn con thời gian qua. Dù không trọn vẹn, mẹ vẫn biết ơn.
Cháu Bin khóc òa khi biết tôi đi. Tôi ôm nó thật chặt. Tim tôi như bị bóp nghẹt khi nghe nó hỏi:
– Bà không thương con nữa hả?
Tôi nghẹn giọng:
– Bà thương, thương nhiều lắm. Nhưng bà già rồi, bà cần một chỗ để thở. Khi nào con nhớ bà, gọi điện cho bà, bà sẽ đọc truyện cho con nghe, được không?
Nó gật đầu, nước mắt ròng ròng. Tôi cố quay mặt đi, vì nếu nhìn thêm giây nào nữa, tôi sẽ không đủ can đảm bước chân.
Về lại quê, tôi sống trong căn nhà cũ phủ rêu xanh, tường vôi tróc lở. Nhưng lòng tôi bình yên hơn. Mỗi sáng, tôi tưới cây, nấu ăn, mở radio nghe cải lương, rồi chiều dạo bộ quanh làng. Hàng xóm lâu năm vẫn còn đó, đôi khi sang ngồi uống trà, nói chuyện tuổi già.
Mỗi tháng, Hoa gửi tiền đều đặn, gọi điện thường xuyên. Hưng thì có gọi, nhưng ít hơn. Có lẽ vì bận, hoặc vì vẫn mang mặc cảm. Tôi không trách.
Tôi học cách dùng điện thoại thông minh, lên Zalo xem ảnh cháu. Bin hay nhắn tin: “Bà ăn cơm chưa?”, “Bà kể chuyện nha?”, “Bà gửi ảnh con mèo nhà bà đi.” Những dòng chữ ngắn ngủi đó là niềm vui lớn nhất mỗi ngày của tôi.
Có người hỏi tôi: “Sao không ở cùng con cháu, cho tiện? Ở một mình buồn lắm.”
Tôi chỉ cười:
– Ở cùng chưa chắc đã vui. Ở riêng chưa chắc đã buồn. Chỉ cần lòng mình yên, thì chỗ nào cũng là nhà.
Tuổi già, điều người ta cần không phải là vật chất dư thừa, mà là sự tôn trọng và thấu hiểu. Đôi khi, lựa chọn rời xa không phải vì không còn yêu thương, mà là để giữ lại chút ấm áp cuối cùng cho cả hai phía.
