Chị dâu cũ nhìn tôi bằng ánh mắt lạnh tanh, nhưng rồi chị gật đầu: “Tôi sẽ cho em vay 100 triệu để cứu mẹ. Nhưng em phải đồng ý một điều kiện.”
Tôi thở phào chưa kịp cảm ơn, thì chị chậm rãi nói tiếp. Từng chữ như tiếng gõ cửa quan tài:
— Em phải sinh con cho anh trai tôi.
Tôi tên là Ngọc, 26 tuổi, nhân viên văn phòng bình thường, sống cùng mẹ ở một căn nhà nhỏ vùng ven Sài Gòn. Mẹ tôi là tất cả những gì tôi còn lại trên đời. Bố mất từ khi tôi còn học cấp hai, anh trai tôi—anh Hùng—là trụ cột gia đình cho đến khi anh mất vì tai nạn giao thông ba năm trước.
Từ ngày anh mất, chị dâu tôi—chị Hằng—chuyển đi, mang theo đứa con gái bé bỏng mới 2 tuổi. Cũng phải, ở lại làm gì khi không còn ai thân thích? Chị không cắt đứt liên lạc, nhưng giữa tôi và chị, không thể nói là thân thiết. Tôi luôn có cảm giác chị chưa bao giờ ưa tôi.
Mọi chuyện bắt đầu từ tuần trước, khi mẹ tôi đột ngột ngất xỉu trong nhà. Bác sĩ nói bà bị tắc nghẽn mạch vành cấp tính, cần phẫu thuật gấp. Chi phí trọn gói hơn 100 triệu. Tôi chỉ còn đúng 12 triệu trong tài khoản. Bạn bè tôi không ai có số tiền lớn như vậy. Vay ngân hàng thì mất thời gian, làm hồ sơ chứng minh thu nhập mà tôi thì lương ba cọc ba đồng, lại không có tài sản thế chấp.
Tôi nghĩ đến người cuối cùng có thể giúp: chị Hằng.
Tôi nhắn tin cho chị, thật lòng cầu xin. Chị đọc rồi không trả lời. Nhưng hôm sau, chị gọi lại, bảo tôi qua nhà chị.
Căn hộ của chị nằm ở khu chung cư cao cấp, sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi. Tôi bước vào, chợt cảm thấy mình như một kẻ ăn xin lạc vào thế giới khác. Chị rót nước, lạnh lùng hỏi:
— Em cần 100 triệu?
— Vâng… mẹ em… mẹ bệnh nặng… Em hứa sẽ làm việc trả dần cho chị.
Chị nhìn tôi, rồi chậm rãi gật đầu.
— Tôi sẽ cho em vay. Nhưng em phải đồng ý một điều kiện.
Tôi chưa kịp mừng, chị đã nói tiếp, giọng bình thản đến rợn người:
— Em phải sinh con cho anh trai tôi. Một đứa con trai.
Tôi chết lặng. Tôi cứ tưởng mình nghe nhầm. Nhưng ánh mắt chị không đùa.
— Chị… chị nói gì cơ?
— Tôi không đùa. Tôi không còn sinh con được nữa. Bác sĩ nói tôi bị suy buồng trứng sớm. Nhưng gia đình bên nội anh Hùng… họ vẫn còn cổ hủ. Họ không chấp nhận con gái tôi thừa kế tài sản của nhà chồng nếu không có một đứa cháu trai. Em biết nhà bên ấy có khối tài sản khổng lồ không? Đất đai ở Biên Hòa, nhà máy, cổ phần công ty… Nếu con em sinh ra là con ruột của anh Hùng, nó sẽ được chia phần. Tôi cũng vậy.
Tôi chưa từng nghe đến chuyện hoang đường như vậy.
— Nhưng anh Hùng đã mất rồi mà?
— Em còn giữ tinh trùng của anh ấy. Sau khi anh mất, anh có hiến tạng. Trước đó, anh ký giấy lưu trữ tinh trùng phòng trường hợp muốn có con sau này. Lúc ấy tôi không biết mình đã bị bệnh… Tôi giữ lại. Giờ tôi muốn dùng nó. Nhưng không thể tự mang thai. Pháp luật không cho phép một phụ nữ độc thân thụ tinh bằng tinh trùng người quen. Em thì khác.
Tôi lùi lại như bị tát.
— Chị… chị bị điên rồi.
— Em có thể từ chối. Nhưng mẹ em… bà ấy sẽ sống được bao lâu nếu em không lo chi phí viện?
Tôi nghẹn họng.
— Nếu em đồng ý, tôi sẽ làm hợp đồng cam kết. Sau khi sinh, em có thể giữ đứa bé, tôi không tranh chấp. Em sẽ được thêm một khoản tiền nữa. Còn nếu em không muốn nuôi, tôi sẽ nhận. Mọi chuyện hoàn toàn hợp pháp. Em chỉ cần đồng ý.
Tôi ra về, đầu óc quay cuồng. Câu nói “sinh con cho anh trai đã mất” cứ ám ảnh tôi như một lời nguyền. Từ chối thì mẹ tôi có thể chết. Đồng ý thì… tôi sẽ sống như thế nào sau này? Ai sẽ tin tôi? Ai sẽ chấp nhận một đứa trẻ ra đời bằng cách đó?
Tôi mất ngủ suốt hai đêm. Cuối cùng, tôi gọi lại cho chị.
— Em đồng ý… Nhưng em có một điều kiện.
— Nói đi.
— Em muốn mọi thủ tục hợp pháp, không vi phạm pháp luật. Em sẽ là người mẹ trên giấy khai sinh, và em được quyết định có nuôi con hay không sau khi sinh.
Chị im lặng một hồi lâu.
— Được.
Chị chuyển khoản 100 triệu ngay trong đêm đó.
Ba ngày sau, tôi đến bệnh viện theo lịch hẹn. Ký giấy tờ thụ tinh nhân tạo bằng tinh trùng lưu trữ. Các bác sĩ xác nhận tất cả đều hợp pháp: tôi độc thân, người hiến là chồng cũ của chị tôi, đã mất nhưng còn lưu trữ hợp lệ. Thủ tục diễn ra trong im lặng như thể không có gì bất thường.
Khi tôi nằm trên giường bệnh, chuẩn bị bước vào ca cấy, một y tá thì thầm:
— Em còn trẻ… nghĩ kỹ chưa?
Tôi bật khóc.
Nhưng đã quá muộn để quay đầu.
Ba tuần sau ca cấy, tôi biết mình đã mang thai. Kết quả dương tính khiến lòng tôi rối như tơ vò. Tôi không biết phải vui hay sợ. Tôi cố ép bản thân nghĩ rằng mình chỉ là một “người mang thai hộ có tình”, nhưng sự thật là mỗi sáng thức dậy, bàn tay tôi không tự chủ mà đặt lên bụng, thì thầm những điều chưa ai dạy.
Mẹ tôi phẫu thuật thành công. Bà chưa biết chuyện tôi đã làm để có tiền. Tôi nói dối rằng bạn thân cho vay. Mẹ tin. Bà vui vẻ, khỏe lên từng ngày. Còn tôi thì đêm nào cũng trằn trọc, lồng ngực nặng như đá đè.
Chị Hằng thì trái lại. Từ sau khi tôi mang thai, chị thường xuyên ghé thăm, đưa tôi đi khám thai, mua sữa dưỡng thai, còn thuê hẳn một bác sĩ riêng. Chị chăm tôi kỹ như bảo mẫu nuôi gà quý.
Nhưng càng về sau, tôi càng cảm thấy có gì đó sai sai.
Chị bắt đầu nói nhiều về “tương lai đứa bé”. Rằng chị sẽ đăng ký cho bé học trường quốc tế, mua trước bảo hiểm, mở tài khoản tiết kiệm. Tôi cười gượng, nghĩ đơn giản là chị nôn nóng, muốn lo cho cháu mình.
Cho đến tháng thứ 5, mọi chuyện vỡ lở.
Một buổi tối, tôi nghe lén được cuộc gọi của chị khi chị đang đứng ở ban công nhà tôi, tưởng tôi đã ngủ:
— …Vâng, mẹ yên tâm. Con bé đó chỉ là cái lồng ấp. Đợi sinh xong, con sẽ làm thủ tục nhận nuôi… Không, nó không có quyền gì cả. Giấy tờ, con đã chuẩn bị. Nó nghĩ nó là mẹ ruột, nhưng luật không đứng về phía nó đâu… Vâng, đúng là ngu ngốc như hồi trước thôi…
Tôi chết sững.
Tôi không thể ngủ được đêm đó. Sáng hôm sau, tôi đi hỏi luật sư. Quả thật, nếu tôi không đăng ký khai sinh đứa bé ngay sau sinh, mà để chị Hằng đứng tên làm mẹ nuôi, chị hoàn toàn có thể đưa bé đi mà tôi không làm gì được. Hơn nữa, chị còn có thể tố tôi đã “cho con”, và như thế tôi mất quyền nuôi con vĩnh viễn nếu không chứng minh được lý do đặc biệt.
Tôi cảm thấy mình bị lừa.
Tôi gọi chị đến nhà, yêu cầu nói chuyện rõ ràng. Lúc đầu chị còn chối, nhưng khi thấy tôi đã tìm hiểu luật và có bằng chứng ghi âm, chị đổi giọng:
— Em muốn gì? Em muốn nuôi con à? Em lấy gì để nuôi? Lương tháng 6 triệu? Căn nhà dột nát? Hay mẹ già bệnh tật?
— Đó là con em. Em không cần gì hết ngoài việc làm mẹ nó.
Chị cười khẩy:
— Em tưởng mình cao thượng lắm à? Em chấp nhận mang thai bằng tinh trùng người chết để cứu mẹ. Em đã đặt giá rồi. Bây giờ muốn lật ngược?
Tôi run rẩy:
— Em không bán con.
— Em đã nhận tiền. 100 triệu. Cả hợp đồng. Em ký rồi.
Tôi lục túi, rút ra bản hợp đồng đã bị tôi xé vụn từ đêm trước, vứt xuống bàn.
— Chị kiện đi. Em không sợ.
Chị đứng dậy, khuôn mặt lạnh như băng:
— Được. Vậy chúng ta để pháp luật giải quyết.
Chuyện kéo dài đến tận khi tôi sinh con—một bé trai kháu khỉnh, nặng 3,4 kg. Tôi không ngăn được nước mắt khi lần đầu ôm bé vào lòng. Mọi mệt mỏi, đau đớn, ân hận… tan biến chỉ trong một khoảnh khắc khi đôi mắt nhỏ bé kia nhìn tôi như đã quen từ lâu lắm rồi.
Chị Hằng không đến bệnh viện hôm tôi sinh. Nhưng sáng hôm sau, chị gửi đơn kiện: yêu cầu công nhận quyền nuôi dưỡng hợp pháp dựa trên “thỏa thuận mang thai hộ có chứng cứ”.
Tôi nhận được giấy mời tòa.
Cuộc chiến bắt đầu.
Thời gian trôi qua như ác mộng. Tôi vừa chăm con sơ sinh, vừa đối mặt với những lần triệu tập, những buổi điều trần. Chị Hằng thuê luật sư giỏi, đưa ra bản sao hợp đồng, ảnh tin nhắn giữa hai người, giấy chuyển tiền. Tôi thì chỉ có lời khai, nước mắt, và lòng quyết tâm bảo vệ con.
Tưởng như tôi sẽ thua.
Nhưng rồi, luật sư do bạn tôi giới thiệu phát hiện điểm mấu chốt: Hợp đồng mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải được lập tại cơ sở y tế được Bộ Y tế cấp phép, và phải có sự đồng thuận của vợ chồng người nhờ mang thai. Trong khi đó, anh Hùng đã qua đời. Hợp đồng giữa tôi và chị Hằng không được xác lập đúng quy trình, và việc cấy tinh trùng sau khi người hiến đã mất là một vùng xám pháp lý. Ngoài ra, không có giấy tờ nào thể hiện tôi đồng ý từ bỏ quyền làm mẹ.
Sau ba tháng, tòa tuyên: Tôi là mẹ hợp pháp. Chị Hằng không có quyền nuôi dưỡng hay can thiệp nếu không có sự đồng ý của tôi.
Chị Hằng đứng dậy khỏi ghế, mặt trắng bệch. Lần đầu tiên tôi thấy chị không còn lạnh lùng, không còn kiêu ngạo. Chị nhìn tôi như thể tôi vừa giết chết tất cả hy vọng của chị.
Tôi không mừng. Tôi chỉ thấy trống rỗng.
Ra về, tôi bế con. Trời mưa nhẹ. Đứa bé ngáp một cái, nắm tay tôi chặt như sợ tôi bỏ đi. Tôi khẽ thì thầm:
— Con là ánh sáng cuối cùng trong đời mẹ.
Tôi biết mình sẽ phải đối diện với vô vàn khó khăn phía trước: tiền bạc, công việc, định kiến xã hội. Nhưng có một điều tôi chưa từng nghi ngờ, từ lúc quyết định giữ đứa bé này:
Tôi không hối hận.
