Giữa cái nắng hanh hao của một buổi chiều cuối thu ở Hà Nội, cánh cửa kính của tập đoàn Nam Minh — một trong những công ty lớn nhất nhì thủ đô — khẽ mở ra. Một người phụ nữ với bộ váy thổ cẩm sặc sỡ, đôi dép nhựa mòn gót, tay ôm túi vải sờn cũ bước vào. Không ai biết cô là ai. Cũng chẳng ai nghĩ cô đến đây để… xin việc.
Giữa cái nắng hanh hao của một buổi chiều cuối thu ở Hà Nội, cánh cửa kính lớn của trụ sở chính tập đoàn Nam Minh khẽ mở ra. Một người phụ nữ với bộ váy thổ cẩm rực rỡ, gương mặt rám nắng, tay ôm chiếc túi vải sờn cũ bước vào. Không ai biết cô là ai. Đôi dép nhựa đã mòn gót khiến bước chân cô khẽ lẹp kẹp vang lên giữa sảnh, lọt thỏm giữa những bộ vest bóng loáng, giày da sáng bóng.
“Chị ơi, chị tìm ai ạ?” — cô lễ tân nhướng mày, liếc qua từ đầu đến chân người phụ nữ, nụ cười gượng gạo trên môi.
“Tôi… tôi muốn xin việc,” người phụ nữ nói, giọng đặc sệt âm vùng cao, vừa ngại ngùng vừa cương quyết.
Lễ tân nhìn cô như thể vừa nghe nhầm. “Xin việc ạ? Chị có hẹn trước không?”
“Không, tôi đi thẳng đến đây. Tôi thấy trên mạng công ty mình tuyển người…”
Xung quanh, vài nhân viên đi ngang dừng lại, liếc mắt nhìn nhau, cười khẩy. Một anh nhân viên marketing thì thầm với bạn: “Chắc nhầm chỗ rồi. Ở đây đâu phải chợ lao động đâu.”
Người phụ nữ không phản ứng. Cô vẫn đứng đó, mắt nhìn thẳng, tay ôm túi chặt hơn như sợ ai đó giật mất.
Lúc đó, một tiếng nói vang lên phía sau:
“Chuyện gì thế?”
Là ông Phan – Giám đốc nhân sự – tình cờ đi qua. Sau khi nghe cô trình bày, ông cười nhạt: “Chị nghĩ mình phù hợp với vị trí gì ở đây?”
Người phụ nữ ngẫm nghĩ vài giây. “Tôi… làm gì cũng được. Tôi biết trồng trọt, thêu thùa, làm sổ sách đơn giản… Ở bản tôi từng làm tổ trưởng hợp tác xã. Tôi học không nhiều, nhưng tôi làm được.”
Một tràng cười khúc khích vang lên từ nhóm thực tập sinh ngồi gần đó. “Tổ trưởng hợp tác xã mà xin vào Nam Minh? Đùa à?”
Ông Phan không nói gì, nhưng quay sang bảo lễ tân đưa cô ra ngoài. “Chị thông cảm, công ty chúng tôi yêu cầu bằng cấp tối thiểu. Mong chị hiểu.”
Đúng lúc ấy, giám đốc điều hành của Nam Minh – ông Đoàn – vừa đi ngang sảnh chính. Ánh mắt ông dừng lại vài giây trên gương mặt người phụ nữ. Ông quay sang hỏi:
“Có chuyện gì vậy?”
Sau khi nghe sơ qua, ông Đoàn ngạc nhiên nhìn người phụ nữ. “Chị từ đâu đến?”
“Tôi từ Mường Lát, Thanh Hóa xuống. Tôi không có bằng đại học. Nhưng tôi tin tôi làm được nhiều việc.”
“Chị nghĩ vì sao tôi nên cho chị một cơ hội?” – ông Đoàn hỏi, nửa tò mò nửa thử thách.
Người phụ nữ trả lời không do dự:
“Vì ở quê tôi, tôi từng dẫn 38 hộ nghèo thoát nghèo trong 2 năm mà không cần ngân sách nhà nước. Tôi chỉ cần một cơ hội. Nếu sau 30 ngày không chứng minh được mình, tôi sẽ rời đi mà không đòi gì cả.”
Cả sảnh im lặng.
Ông Đoàn nhướn mày, mắt ánh lên tia hứng thú. “Câu chuyện này… thú vị đấy.”
Ông Đoàn cho cô một cơ hội. Không phải vì lòng thương hại, mà vì ánh mắt cô nhìn thẳng vào ông, không chút sợ hãi. Một sự tự tin kỳ lạ, mộc mạc nhưng vững vàng. Ông giao cô về bộ phận hậu cần, làm việc như một nhân viên kho bình thường. Mức lương thử việc thấp, công việc nặng, nhưng cô không ngần ngại.
Ngày đầu tiên, cả phòng kho xôn xao. Ai cũng nhìn cô bằng ánh mắt nửa thương hại, nửa mỉa mai.
“Chắc vài bữa là bỏ thôi. Ở bản chứ ở đây đâu phải chỗ chơi.”
“Nghe nói không biết dùng Excel, mà vào công ty công nghệ? Thua.”
Thế nhưng, chỉ sau vài ngày, mọi thứ bắt đầu thay đổi. Không ai bảo ai, họ dần bớt tiếng cười.
Cô làm việc không nghỉ. Từng kiện hàng, từng sổ sách tồn kho, cô kiểm tra cẩn thận. Những gì không biết, cô xin chỉ. Không sĩ diện, không giấu dốt. Cô học cách dùng máy tính như một đứa trẻ học chữ – kiên trì, chậm rãi nhưng chắc chắn.
Có lần, khi hệ thống kiểm kê bị lỗi, phần mềm không cập nhật tồn kho chính xác, cả phòng náo loạn. Cô ngồi lại một mình sau giờ, lật từng biên bản nhập – xuất, so sánh từng món hàng. Sáng hôm sau, cô trình lên bản thống kê bằng tay — chính xác đến từng con số.
Ông Tùng, trưởng phòng kho, nhìn bản giấy và sững người. “Cô làm cái này… trong một buổi tối?”
Cô gật đầu. “Ở bản tôi, mùa vụ chỉ sai một ngày là cả vụ mất trắng. Tôi quen rồi.”
Một tuần sau, khi cả phòng họp bị lúng túng với một lô hàng bị thất lạc, chính cô là người phát hiện nó bị lưu sai mã số. Không cần hệ thống, cô dựa vào một tờ giấy giao nhận mà mọi người đã bỏ sót.
Kể từ hôm đó, không ai cười cô nữa.
Một tháng trôi qua, ông Đoàn nhận được báo cáo đặc biệt từ phòng hậu cần: “Hiệu suất tăng 23%, sai sót giảm gần như bằng 0. Cô H’Mai là người góp công lớn.”
H’Mai. Đó là tên cô. Cô không hề giấu. Nhưng chẳng ai nghĩ cái tên dân tộc ấy lại có thể vang lên giữa trung tâm một tập đoàn lớn.
Ông Đoàn quyết định triệu tập một buổi họp đặc biệt. Lần này, có cả giám đốc các bộ phận và ban truyền thông tham dự. Chủ đề: cải tổ chuỗi cung ứng cho nhánh sản phẩm mới – sản phẩm cộng đồng, sản xuất theo mô hình bền vững.
Ông hỏi: “Có ai trong công ty từng tổ chức hệ thống sản xuất cộng đồng chưa?”
Im lặng.
Ông nhìn về phía H’Mai – người phụ nữ vẫn đang mặc bộ váy giản dị, tay ôm cuốn sổ ghi chép cũ.
“Cô kể lại tôi nghe mô hình cô từng làm ở bản Mường?”
H’Mai đứng dậy, giọng nhỏ nhưng rõ:
“Tôi chia nhóm hộ theo khả năng: nhóm trồng trọt, nhóm dệt, nhóm chế biến. Mỗi nhóm cử người ghi chép, báo cáo sản lượng. Tôi dùng bảng gỗ làm bản đồ chuỗi. Họp mỗi tuần, đổi vật phẩm theo nhu cầu. Không tiền mặt, chỉ hàng đổi hàng và công đổi công. Chúng tôi không có phần mềm, nhưng không ai thiếu ăn.”
Cả phòng họp chết lặng.
Đó không chỉ là một mô hình sản xuất. Đó là chuỗi cung ứng sơ khai, nhưng đầy đủ – và bền vững đến ngỡ ngàng.
Ông Đoàn cười. “Cô có thể giúp chúng tôi thiết kế chuỗi cung ứng cho sản phẩm thổ cẩm vùng cao không?”
Cô gật đầu. “Tôi cần một bản đồ, vài cây bút, và năm ngày.”
Hai tháng sau, Nam Minh ra mắt dòng sản phẩm “Hơi Thở Cao Nguyên” – thổ cẩm thủ công theo thiết kế hiện đại, nguyên liệu tự nhiên, sản xuất bền vững. Truyền thông rầm rộ. Các đơn đặt hàng từ Nhật, Hàn, Pháp ùn về. Mô hình chuỗi cung ứng của H’Mai được đưa vào bản tin nội bộ như một kỳ tích.
Nhưng bất ngờ chưa dừng lại ở đó.
Trong một buổi hội thảo ngành thủ công mỹ nghệ tại Hội An, H’Mai được mời phát biểu. Tại đây, ông Đoàn mới biết cô không phải một phụ nữ “bình thường”.
H’Mai là con gái của nghệ nhân H’Lên – người từng được UNESCO vinh danh. Từ nhỏ cô sống trong nghề, học nghề. Nhưng thay vì chọn con đường danh tiếng, cô về bản, dạy người dân làm kinh tế.
“Vì tôi biết, danh tiếng không nuôi nổi cả bản làng. Nhưng công việc thì có thể.”
Ngày cô chính thức được bổ nhiệm làm Giám đốc Dự án Cộng đồng, cả công ty đứng dậy vỗ tay.
Những người từng cười cô giờ cúi đầu chúc mừng.
Lễ tân năm nào bẽn lẽn xin lỗi. H’Mai mỉm cười:
“Không sao đâu. Ngày đầu tôi cũng không tin mình nữa mà.”
Ông Đoàn bắt tay cô, ánh mắt long lanh:
“Cảm ơn cô đã đến. Không phải ai cũng đủ gan bước vào một thế giới từng đóng cửa với mình.”
Cô gật đầu.
“Muốn mở cửa, trước hết phải dám gõ.”
