Tôi là dân Hà Nội chính gốc, sống ở quận Hoàn Kiếm – nhà mặt phố, ba tầng, nội thất gỗ lim bóng loáng. Con trai tôi – Minh – là niềm tự hào của cả dòng họ: 30 tuổi, tốt nghiệp đại học ngoại thương, lương tháng 30 triệu, lại chưa vợ. Nó cao ráo, mặt sáng, ăn nói có duyên, lại khéo sống. Bao nhiêu mối mai, từ con giám đốc công ty xây dựng đến cháu phó phòng ngân hàng BIDV, tôi đều cẩn trọng sàng lọc, vậy mà nó không ưng ai.
Rồi một hôm, nó dẫn về một cô gái tên Lan – nhỏ nhẹ, nước da ngăm, giọng nói mộc mạc. Tôi nhìn cái áo len xù, đôi giày vải đã mòn gót mà thấy… buốt mắt. Nó bảo: “Cô ấy là giáo viên tiểu học trên Lai Châu.” Tôi tưởng nó đùa.
Mấy hôm sau, nó lại khẳng định sẽ cưới Lan, dứt khoát không đổi ý. Tôi hỏi gì cũng chỉ cười: “Mẹ cứ tin con.” Vợ tôi – người vốn mềm mỏng – thì nhẹ nhàng: “Con nó thương, miễn là hạnh phúc.” Nhưng tôi thì không dễ xuôi. Nhà tôi là nhà danh giá, không thể gả con như người ta gả trâu bò!
Tôi quyết định thử cô ta. Lễ hỏi làm thật gọn, ba tráp sơ sài: bánh chưng, ít trà Thái Nguyên, chai rượu gạo, vài hộp bánh kẹo của hàng tạp hóa đầu ngõ. Tổng cộng đúng một triệu đồng, không hơn. Tôi nghĩ: “Nhà nó chắc vui lắm, dân vùng núi nghèo, được nhà tôi hỏi cưới khác gì trúng số?”
Đoàn nhà trai chỉ hơn chục người – tôi, vợ, bác Minh, chú Tuấn và vài đứa em. Chúng tôi ngồi xe đò thuê riêng, leo đèo lội suối, đường xóc như tàu lượn. Tới Lai Châu khi trời đã ngả chiều, người mệt rã rời. Nhưng vừa đặt chân xuống, tôi sững sờ…
Ngôi nhà hiện ra trước mặt không giống tôi tưởng. Dù đơn sơ một tầng, mái ngói đỏ au, nhưng sân gạch rộng rãi, cờ phướn giăng kín, trống chiêng dập dồn. Người trong làng đứng thành hàng, có cả đoàn múa xòe Thái nhảy chào khách. Tôi bối rối – không lẽ mình nhầm?
Cô Lan bước ra trong bộ áo dài thêu tay cầu kỳ, tóc vấn cao, tay nâng mâm trà. Sau lưng cô là một người đàn ông trung niên mặc vest chỉnh tề, tay cầm micro: “Xin mời nhà trai vào! Hôm nay là ngày vui của gia đình tôi – ông Lê Văn Thành, giám đốc công ty dược liệu Thiên Sơn.” Tôi đứng chết trân.
Con dâu tôi… là con gái giám đốc công ty lớn nhất Lai Châu?
Tôi quay sang vợ – bà ấy cũng mắt tròn mắt dẹt. Con trai tôi thì chỉ cười khẽ. Tôi chợt thấy lưng mình ướt mồ hôi – không phải vì nắng, mà vì xấu hổ. Cái tráp lễ lỏng chỏng của tôi nhìn chẳng khác gì trò cười giữa khung cảnh sang trọng, bài bản của nhà gái.
Tiệc đãi khách diễn ra ở một nhà hàng lớn nhất thị xã. Tôi như ngồi trên lửa. Từng lời chúc tụng, từng tiếng nhạc vang lên là từng đợt xấu hổ dội vào lòng tôi. Trong suốt bữa, ông Thành – bố cô dâu – vẫn giữ vẻ điềm đạm, nói chuyện nhẹ nhàng, không một lời trách móc. Càng vậy tôi càng cảm thấy ông ta… ở một đẳng cấp khác.
Sau buổi lễ, ông mời riêng tôi ra uống trà. Tôi toan xin lỗi, thì ông chỉ mỉm cười:
– “Anh Hòa không cần ngại. Tôi hiểu tâm lý cha mẹ – ai chẳng muốn tốt cho con. Nhưng tốt không phải là vẻ ngoài, là hộ khẩu, mà là người biết trân quý hạnh phúc.”
Tôi cúi đầu, lòng rối như tơ. Ông kể: vợ ông mất sớm, một mình nuôi Lan học hết đại học Sư phạm, cô nhất quyết về bản dạy học dù có thể ở lại Hà Nội. Cô sống giản dị, nhưng có nghị lực. Ông từng đề nghị cô cưới con trai bạn mình ở Hà Nội, giàu có, nhưng cô từ chối. “Con chỉ cưới người hiểu con và yêu thương con thật lòng,” cô nói vậy.
Tôi chợt hiểu… không phải con trai tôi “cứu vớt” cô gái miền núi. Mà chính con tôi – và cả tôi – đã được cô lựa chọn. Cô gái ấy không chỉ có trái tim ấm, mà còn có bản lĩnh và lòng tự trọng lớn lao.
Trên đường về, tôi ngồi lặng. Nhìn Minh nắm tay Lan, ánh mắt họ hướng về nhau đầy tin tưởng, tôi mới thấy mình… từng sai. Tôi đã nhìn người bằng mắt của một người có quá nhiều định kiến.
Hôm sau, tôi gọi Minh lại:
– “Bố sai rồi. Con đã chọn đúng. Hãy sống hạnh phúc.”
Nó nhìn tôi, mắt long lanh. Lần đầu tiên tôi cảm thấy mình – một người cha, một người Hà Nội gốc – học được bài học lớn nhất đời từ một người con dâu miền núi.
