Tôi từng nghĩ rằng ly hôn là điều tồi tệ nhất có thể xảy ra với một người phụ nữ, cho đến khi tôi phải đối mặt với cảnh sống một mình, gồng gánh mọi thứ và… để lại đứa con trai bé bỏng của mình cho mẹ đẻ nuôi giúp. Không ai hiểu được nỗi đau đó. Tôi không rời bỏ con vì không yêu thương, mà vì tôi không đủ sức, không đủ thời gian và không đủ tiền để cùng con vượt qua những ngày tháng khốn khổ ấy.

Chúng tôi ly hôn sau gần 5 năm chung sống. Lý do? Anh ta ngoại tình. Trắng trợn, công khai, thậm chí còn dẫn người đàn bà ấy về nhà khi tôi đi làm ca đêm. Nhưng điều khiến tôi quyết định buông tay không phải vì sự phản bội, mà là vì ánh mắt dửng dưng của anh ta khi con trai ngã cầu thang phải khâu bốn mũi ở trán. Anh không hỏi han, không đưa đi viện, không một câu xin lỗi, chỉ nói: “Tự trông không được thì ráng chịu.”

Sau ly hôn, anh ta chẳng chu cấp nổi một đồng. Tôi thì làm công nhân ở khu công nghiệp, lương ba cọc ba đồng. Mẹ tôi ở quê, già yếu nhưng thương cháu nên chấp nhận nuôi nấng, chăm sóc thằng bé để tôi có thể yên tâm đi làm, mong có ngày khá hơn để đón con về. Nhiều đêm tăng ca đến khuya, tôi vừa dọn dẹp trong xưởng vừa bật khóc. Con tôi còn nhỏ quá, nó cần mẹ, nhưng tôi biết nếu cố giữ con bên mình trong cảnh thiếu thốn, thì thằng bé sẽ còn khổ hơn.

Một hôm, đang tăng ca thì mẹ gọi điện. Giọng bà run rẩy:

– Con ơi… thằng Bin nó bị ngất, bà gọi hoài mà nó không tỉnh…

Tôi rụng rời. Chân đứng không vững, tay làm rơi cả linh kiện đang lắp. Tôi lao ra khỏi xưởng, gọi xe về quê ngay trong đêm. Trên đường, tôi khóc như một đứa trẻ, miệng không ngừng lẩm bẩm cầu nguyện. Mẹ tôi đang già rồi, làm sao xoay xở nổi trong tình huống thế này?

Tôi thử gọi cho chồng cũ – người đáng lẽ cũng phải có trách nhiệm với con. Anh không bắt máy. Gọi đến lần thứ ba thì có người nhấc máy, là mẹ chồng cũ. Bà ta quát thẳng vào điện thoại:

– Cô gọi làm gì? Thằng Bin không phải cháu nhà này. Đừng có mà mang thứ rác rưởi dính dáng đến họ Trần nữa!

Tôi chết lặng. Bà từng cưng chiều cháu lắm mà? Sao bây giờ lại tàn nhẫn như vậy?

Không một ai trong nhà chồng cũ quan tâm. Tôi đưa con nhập viện, loay hoay vay mượn tiền đặt cọc. Kết luận của bác sĩ khiến tôi chết đứng: Bin bị tim bẩm sinh, cần mổ gấp. Trước đó, vì điều kiện khó khăn, không ai phát hiện ra. Tôi như người mất hồn. Từ lúc con tỉnh lại, ánh mắt nó tìm kiếm tôi, tay bấu chặt lấy áo mẹ. Tôi biết, dù có chuyện gì xảy ra, tôi cũng không thể rời xa nó nữa.

Thế là tôi nghỉ việc ở xưởng, về quê, nhận làm tất cả các việc từ bốc vác nhẹ, phụ hồ, rửa bát thuê… miễn có tiền lo cho con. Mỗi đồng gom được tôi đều tính toán cẩn thận. Có khi thiếu thuốc cho mẹ, tôi đành chịu; thiếu tiền ăn cho mình cũng được, miễn sao con khỏe. Tôi không dám ngã bệnh, vì nếu tôi gục, ai lo cho con?

Cuộc sống kéo dài mấy năm như vậy. Tôi từng quỵ xuống đường vì kiệt sức. Cũng có lần có người đàn ông tốt bụng muốn cưới tôi, nói sẽ cùng tôi lo cho con, nhưng tôi từ chối. Tôi sợ. Tôi không còn tin vào ai ngoài chính bản thân mình nữa.

Rồi may mắn cũng mỉm cười khi tôi xin được một công việc ở trung tâm logistics, lương cao hơn, giờ giấc ổn định. Con trai tôi ngày một khá hơn, chuẩn bị lên lớp một. Tôi cố gắng bù đắp, đưa con đi học, đi chơi, đọc sách cùng con mỗi tối. Cuộc sống dù còn khó, nhưng đã có màu sắc.

Tưởng rằng mọi chuyện sẽ dừng ở đó, cho đến một ngày tôi nhận được tin bố chồng cũ – người từng một thời quý tôi như con gái – đang hấp hối. Anh ta muốn gặp con một lần cuối.

Tôi phân vân rất lâu. Đáng ra tôi có thể từ chối. Nhưng rồi tôi nghĩ đến con, nghĩ đến việc thằng bé có quyền biết về ông nội. Tôi dẫn con đến, tay cầm một tờ giấy đã in sẵn. Tôi chuẩn bị cho khoảnh khắc này từ lâu rồi – không phải để níu kéo tình thân, mà để dạy cho gia đình ấy một bài học không bao giờ quên.

Tôi dẫn con về nhà chồng cũ, nơi mà hơn 5 năm nay tôi chưa từng quay lại. Căn nhà ấy không thay đổi mấy, nhưng cảm giác trong tôi đã hoàn toàn khác xưa – lạnh lẽo, buốt giá như một cơn gió đông. Bin nắm chặt tay tôi, mắt nhìn quanh ngơ ngác. Đây từng là nơi nó chập chững tập đi, nơi tôi từng đứng giữa bếp nấu ăn, tay còn run vì sợ mẹ chồng quát mắng. Giờ thì khác rồi.

Người mở cửa là dì ba – em gái chồng cũ. Cô ta trố mắt nhìn tôi, nhìn Bin, rồi hất hàm hỏi lạnh lùng:

– Cô đến đây làm gì?

Tôi không nói gì, chỉ cầm tay Bin bước vào. Bên trong, mẹ chồng đang ngồi thắp nhang. Thấy tôi, bà sững sờ, giọng chua như giấm:

– Cô còn mặt mũi quay lại đây à? Tôi đã nói là nhà này không nhận cháu ngoại!

Tôi không phản ứng gì, cũng không để con bị ảnh hưởng. Tôi cúi người chào bà rồi nói thẳng:

– Tôi dẫn cháu đến gặp ông nội lần cuối. Ông muốn gặp nó.

Không khí chợt im bặt. Trong phòng, chồng cũ của tôi bước ra. Anh ta nhìn con, có chút bối rối. Có lẽ đây là lần đầu tiên anh ta đối diện với “nghĩa vụ làm cha” sau từng ấy năm trốn tránh.

Chúng tôi vào phòng nơi bố chồng đang nằm. Ông đã gầy rộc đi, thở yếu, đôi mắt lờ đờ. Nhưng khi nhìn thấy Bin, ông mở mắt rõ hơn, khóe môi run run:

– Là… là thằng Bin đó hả? Cháu nội của ông…

Tôi đẩy con tới bên giường. Con trai tôi cúi đầu lễ phép:

– Con chào ông nội.

Nước mắt người đàn ông từng khắt khe rơi xuống hai bên gò má hóp lại. Ông cố đưa tay ra, nắm lấy tay cháu. Tôi không ngăn. Đó là quyền của cả hai.

Tôi đợi cho khoảnh khắc ấy lắng xuống. Rồi tôi lấy từ túi xách ra tờ giấy, đặt lên bàn. Tiếng giấy chạm mặt gỗ khô khốc vang lên rõ ràng trong căn phòng im lặng.

Mọi người đều nhìn về phía tôi.

– Đây là kết quả xét nghiệm ADN – tôi nói, giọng bình thản nhưng dứt khoát – Trong đó ghi rõ: Bin là con ruột của Trần Văn Hùng. Không thể chối bỏ.

Tôi nhìn thẳng vào mẹ chồng cũ, người từng quát vào mặt tôi rằng “nhà này không có cháu nội như vậy.”

– Tôi không cần cái danh con dâu. Tôi không cần một đồng chu cấp. Tôi không cần một ai trong nhà này quan tâm đến hai mẹ con tôi nữa. Nhưng hôm nay tôi đến, là để khẳng định: đứa bé này là máu thịt của nhà các người. Những năm qua, khi gia đình này quay lưng, từ chối thằng bé, thì tôi – một người mẹ đơn độc – đã gồng gánh tất cả. Tôi không trách các người, vì tôi hiểu: tình thân không phải ai cũng có. Nhưng đừng bao giờ nói rằng “nó không phải cháu các người.”

Căn phòng im lặng. Bà mẹ chồng nghẹn lời. Chồng cũ của tôi cúi gằm mặt. Dì ba đứng như tượng gỗ.

Tôi nói tiếp, từng câu từng chữ như dao khía vào lòng họ:

– Nếu các người từng dang tay dù chỉ một lần, Bin đã không phải chờ gần chết mới được gặp lại ông nội. Nếu từng có một lời hỏi han, một cử chỉ nhỏ, tôi đã không mang theo tờ giấy này hôm nay.

Tôi cúi xuống, đỡ con trai đứng dậy, nhẹ nhàng nói:

– Chúng ta về thôi con. Ông nội con đã biết con là ai rồi. Vậy là đủ.

Chúng tôi bước ra khỏi căn nhà ấy. Tôi không quay đầu lại. Con tôi đi bên cạnh, ngẩng cao đầu, bước từng bước vững chãi.

Ra đến cổng, bất ngờ có tiếng gọi khàn khàn phía sau:

– Cô… cô cho tôi xin bản sao cái giấy đó… Tôi sẽ để lại một phần tài sản cho thằng Bin. Dù sao… nó cũng là đích tôn…

Là giọng bố chồng. Ông gắng ngồi dậy, run rẩy nói.

Tôi quay lại, nhìn ông một lúc lâu rồi nói:

– Cảm ơn ông, nhưng không cần đâu. Con tôi không lớn lên bằng tiền, mà bằng tình yêu thương. Và cái đó, nhà các người không có.

Tôi rút tờ giấy lại, gấp lại cẩn thận, cất vào túi.

**

Từ hôm đó, gia đình nhà chồng cũ không còn liên hệ gì nữa. Cũng tốt. Tôi và con sống một cuộc đời bình yên, không còn dây dưa với những người từng quay lưng. Bin lớn lên thông minh, mạnh mẽ, sống tử tế như cách tôi đã dạy con.

Tôi không cần trả thù bằng nước mắt, bằng hận thù, hay bằng tiếng gào khóc. Tôi chỉ cần một tờ giấy, một sự thật, và lòng kiêu hãnh của một người mẹ – để dạy cho họ một bài học đắt giá: Tình thân không phải là thứ muốn từ bỏ là được.

Chiếc xe khách đang chạy trên quốc lộ 1, đoạn qua Hà Tĩnh, bất ngờ mất lái đâm vào cột mốc bên đường rồi bị lật. Vụ tai nạn nghiêm trọng khiến nhiều người thương vong.

Nghe tin chị gái và cháu gái bị lũ cuốn, anh Moong Văn Nghệ tức tốc từ huyện Quỳ Hợp về Kỳ Sơn cũ, đi bộ hàng chục km qua điểm sạt lở để kịp lo hậu sự.

Chiều 23/7, anh Nghệ, 23 tuổi, trú bản Cha Nga, xã Bắc Lý, huyện Kỳ Sơn cũ, cùng 5 người bạn đến bản Thăm Thẩm, xã Tri Lễ, huyện Quế Phong cũ, sau nhiều giờ cuốc bộ. Cả nhóm dừng chân ven đường, ăn tạm bát mì tôm tại quán nhỏ, tranh thủ nghỉ ngơi trước khi tiếp tục cuốc bộ về nhà.

Anh Nghệ cho biết đang làm công nhân tại doanh nghiệp khai thác quặng ở huyện Quỳ Hợp. Chiều 22/7, anh nhận tin chị gái 30 tuổi cùng cháu gái 9 tuổi bị lũ cuốn khi băng qua suối sang bản bên mua nhu yếu phẩm. Mẹ anh đi cùng, bám được vào cành cây và thoát nạn. Sau nhiều giờ tìm kiếm, lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể chị, còn cháu gái vẫn mất tích.

“Tôi đã khóc nhiều lần sau khi nhận tin dữ. Muốn về ngay trong đêm để lo hậu sự cho chị và tìm cháu, nhưng quốc lộ 48 ngập sâu, quốc lộ 16 – đường chính về xã – bị sạt lở nghiêm trọng”, anh Nghệ nói.

Sáng 23/7, nước lũ trên quốc lộ 48 rút, anh Nghệ cùng 4 người bạn trú cùng bản Cha Nga đang làm công nhân quặng ở huyện Quỳ Hợp cũ bắt taxi về nhà. Tuy nhiên, đi đến quốc lộ 16 ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong cũ thì đường sạt lở, ôtô không thể chạy tiếp. Cả nhóm thanh toán tiền xe, mang hành lý đi bộ về nhà.

Trên đường về, nhóm của anh Nghệ phải lội qua nhiều đoạn suối, bùn đất ngập sâu 0,5 m. Một số vị trí đường chia cắt, họ phải băng đường rừng, men theo những bụi cây, sau đó tiếp tục men theo quốc lộ 16.

Từ xã Tri Lễ về nhà ở xã Bắc Lý còn 100 km nữa, cả nhóm dự định đi bộ, vì cả ngày hôm qua các thành viên liên tục gọi cho người thân để nhờ lái xe máy đến điểm gần nhất tăng bo nhưng không thể, do cả xã mất sóng điện thoại.

“Tôi không biết còn bao lâu nữa mới về tới nhà, nhưng cứ đi vậy thôi”, Nghệ nói. Cả nhóm đã mua sẵn nhiều bánh mì, mì tôm, nước uống và một số vật dụng thiết yếu, sẵn sàng cho hành trình vượt đồi núi và các điểm sạt lở để trở về.

Cùng đi với anh Nghệ là anh Pịt Văn Thén, 24 tuổi, trú bản Cha Nga, người cũng bị sập một phần mái nhà do lũ quét qua xã Bắc Lý chiều 22/7. Cuốc bộ qua các điểm sạt lở ngập bùn đất, Thén nhớ nhất đoạn đường rừng trơn trượt ở bản Thăm Thẩm, xã Tri Lễ có lúc cả nhóm phải bám rễ cây, bò qua những tảng đá lớn.

“Dù nắm tay nhau đi qua đường sạt lở, song có lúc tôi cũng suýt ngã xuống suối. Được mọi người động viên, tôi tự nhủ cố gắng hết sức để về với gia đình. So với mất người thân như Nghệ, thấy mình vẫn còn may mắn”, Thén chia sẻ, mắt nhìn về dãy núi phía xa, nơi nhiều bản làng đang bị chia cắt do mưa lũ

Xã Bắc Lý là vùng cao của huyện Kỳ Sơn cũ, cách trung tâm tỉnh Nghệ An hơn 300 km, giáp biên giới Lào. Hầu hết người dân là đồng bào Mông, sống rải rác tại các bản nằm sâu trong núi. Mùa mưa lũ, đường vào bản thường xuyên bị chia cắt, một số nơi chỉ đi được bằng cách men theo bờ suối hoặc leo dốc rừng.

Hiện xã Bắc Lý có 11/13 bản bị chia cắt, mất điện, mất sóng điện thoại do mưa lũ. Chính quyền đang huy động lực lượng tìm kiếm người mất tích, khắc phục sạt lở, đảm bảo lương thực và nhu yếu phẩm cho người dân.

“Trong lúc đường sá chia cắt, việc người dân đi bộ hàng chục km như anh Nghệ rất phổ biến. Mong người dân tuân thủ cảnh báo an toàn, tránh đi lại khi thời tiết còn phức tạp”, ông Lữ Quang Hưng, Bí thư Đảng ủy xã Bắc Lý, nói.

Do ảnh hưởng bão Wipha, từ đêm 21 đến hết ngày 22/7, Nghệ An mưa rất to, phổ biến 100-200 mm, riêng Quỳ Châu đạt 259 mm. Lũ từ thượng nguồn đổ về gây ngập lụt, lũ ống, lũ quét tại nhiều huyện miền núi như Kỳ Sơn, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong.

Đỉnh lũ tại hồ thủy điện Bản Vẽ đạt 12.800 m3/s, vượt xa mức thiết kế. Đến 17h30 ngày 23/7, mưa lũ khiến ít nhất ba người tử vong, một người mất tích, bốn người bị thương; hơn 3.700 nhà dân ngập sâu, hàng trăm căn tốc mái, nhiều bản bị cô lập.

Sáng 24/7, miền núi Nghệ An đã ngớt mưa, song các nhà máy thủy điện vẫn xả lũ. Nước từ thượng nguồn tiếp tục đổ về khiến xã Tương Dương, Con Cuông, Anh Sơn bị ngập diện rộng, quốc lộ 7 chia cắt, giao thông tê liệt. Các xã vùng biên giới như Bắc Lý, Mỹ Lý (huyện Kỳ Sơn cũ) và Nhôn Mai (huyện Tương Dương cũ) đang bị cô lập, không có sóng điện thoại.

Tôi đứng trước cổng căn biệt thự quen thuộc, nơi từng là “nhà chồng” của mình. Trên tay là đứa con trai đỏ hỏn, mới đầy hai tháng tuổi. Nó lim dim ngủ, má phúng phính và đôi tay nhỏ xíu nắm lấy ngón tay tôi như bấu víu vào cả thế giới này.

Trời vừa ngớt mưa. Mùi đất ẩm và hơi lạnh của gió đầu mùa khiến tôi rùng mình. Nhưng thứ khiến tôi lạnh buốt tận xương tủy không phải là thời tiết, mà là ký ức đau đớn tôi từng trải qua dưới mái nhà này.

Ba năm trước, tôi bước vào gia đình ấy với niềm tin trọn vẹn. Tôi yêu Huy – chồng cũ của tôi, bằng cả thanh xuân và trái tim. Anh là người đàn ông lịch lãm, thành đạt, con nhà gia giáo. Tôi cứ nghĩ, chỉ cần yêu nhau là đủ để vượt qua mọi thứ.

Nhưng tôi sai.

Chúng tôi kết hôn được hơn một năm thì mẹ chồng bắt đầu tỏ ra không hài lòng. Từ việc soi mói cách tôi dọn nhà, nấu ăn, cho đến chuyện tôi không mang thai. “Một năm rồi, sao chưa có gì?” – bà buột miệng hỏi vào một bữa cơm, khiến tôi nghẹn ứ không nuốt nổi miếng cá trong miệng.

Tôi và Huy đi khám. Kết quả xét nghiệm ghi rõ ràng: “Chồng có tinh trùng yếu, khả năng thụ thai tự nhiên thấp.” Tôi mừng thầm vì ít nhất, tôi không có vấn đề gì.

Nhưng anh giấu nhẹm kết quả đó khỏi mẹ. Với bà, lỗi lầm đều là ở tôi.

Rồi bà bắt đầu nói bóng gió: “Phụ nữ mà không đẻ được thì khác gì cái cây không ra quả?” hoặc “Con dâu nhà người ta ba tháng cưới đã có bầu, còn con dâu nhà này thì…” Đau nhất là khi bà nói với hàng xóm: “Tôi xui quá, cưới phải con dâu vô sinh.”

Tôi chịu đựng. Nhẫn nhịn. Tôi cầu mong tình yêu của chồng đủ lớn để làm chỗ dựa. Nhưng Huy ngày càng lạnh nhạt. Anh về muộn, tránh né chuyện chăn gối, rồi viện cớ công việc để bỏ mặc tôi một mình.

Hai năm sau, tôi phát hiện anh ngoại tình. Với một cô gái trẻ trung, kém tôi năm tuổi. Và nghiệt ngã thay, cô ta có thai.

Tôi điếng người.

Mẹ chồng tôi cười rạng rỡ như thể sắp được bồng cháu đích tôn. Bà không giấu nổi vẻ hả hê khi nhìn tôi nước mắt ngắn dài: “Cô thấy chưa, do cô thôi. Người ta có thai ngay còn gì!”

Tôi gói ghém hành lý, rời khỏi căn nhà đó trong lặng lẽ. Không một lời níu kéo. Không một cái ngoái đầu.

Tôi bắt đầu lại từ con số không. Bỏ phố về quê, xin dạy học ở một trường cấp ba, sống kín đáo và thu mình.

Rồi số phận lại mở ra một cánh cửa bất ngờ – tôi gặp Minh.

Minh là kỹ sư công trình, từng trải qua một cuộc hôn nhân tan vỡ. Chúng tôi đồng cảm, tìm thấy sự bình yên trong nhau. Không ồn ào, không đòi hỏi. Chúng tôi không đăng ký kết hôn – chỉ đơn giản là sống chung, yêu thương và trân trọng nhau.

Khi phát hiện có thai, tôi hoảng loạn.

Tôi sợ, sợ đó là một sai sót, là một trò đùa tàn nhẫn của số phận.

Nhưng không. Thai nhi lớn dần, máy nhẹ trong bụng tôi từng ngày, như lời khẳng định rõ ràng: “Tôi – không – vô – sinh.”

Tôi khóc. Tôi ôm lấy cái bụng đang nhô lên mà khóc như một đứa trẻ bị oan ức lâu ngày.

Sau khi sinh con trai, tôi ngắm đứa bé hàng giờ liền. Thằng bé có đôi mắt y chang tôi, cái miệng chúm chím lúc ngủ khiến tôi chỉ muốn ôm mãi không rời. Và rồi, một ý nghĩ hiện lên – tôi muốn trở về. Không phải để nối lại gì với Huy, mà để đòi lại danh dự. Để nói cho cả thế giới biết: tôi không hề vô sinh.

Hôm nay, tôi bế con đến nhà chồng cũ.

Mẹ Huy vừa mở cổng, ánh mắt bà dừng lại trên đứa trẻ trong tay tôi. Lần đầu tiên tôi thấy sự bối rối trong mắt bà – xen lẫn hoang mang và nghi ngờ.

Tôi nhìn thẳng vào mắt bà, nói rõ ràng:

– Tôi đến không để làm phiền. Chỉ để cho bà thấy… tôi sinh con rồi. Tôi không vô sinh.

Không khí ngưng đọng. Mẹ chồng cũ tôi nhìn đứa trẻ, rồi nhìn tôi.

Ba giây. Năm giây. Mười giây.

Bà không nổi giận. Không nói lời cay nghiệt như tôi nghĩ.

Bà chỉ điềm tĩnh đáp lại ba từ, khiến tôi sững sờ:

– “Không cần thiết.”

Tôi đứng chết lặng.

Ba từ ấy – “không cần thiết” – vang lên nhẹ như gió thoảng, nhưng đủ để khiến lòng tôi vỡ vụn lần nữa.

Tôi mang nặng đẻ đau, nuôi con một mình giữa bao ánh mắt soi mói. Tôi đã vượt qua tất cả chỉ để chờ một giây phút minh oan. Vậy mà, chỉ ba chữ thản nhiên ấy, bà chối bỏ tất cả.

Tôi siết chặt vòng tay quanh con trai, cố giữ cho giọng nói mình không run:

– Bà nói gì cơ?

Mẹ chồng cũ ngước mắt nhìn tôi. Không lạnh lùng, không căm ghét, mà lại đầy mỏi mệt:

– Tôi bảo, cô không cần thiết phải chứng minh gì nữa cả.

Tôi ngỡ ngàng. Bà… đổi giọng ư?

Như hiểu được sự bối rối của tôi, bà thở dài, tựa lưng vào cánh cửa gỗ phía sau:

– Ngày xưa, tôi sai. Tôi sai nhiều thứ. Nhưng tôi sẽ không xin lỗi, vì lúc đó tôi tin mình đúng. Tôi có lỗi khi ép Huy bỏ cô, vì tôi nghĩ… cô không thể sinh con. Mà nhà tôi thì cần cháu nối dõi.

Tôi lặng người.

– Rồi sau khi Huy cưới con bé kia, tôi cứ nghĩ ông trời thương tôi. Con bé ấy có bầu thật. Nhưng… bà ngừng lại, chậm rãi nói tiếp, – …đứa trẻ sinh ra không phải máu mủ nhà tôi.

Tôi há hốc miệng.

– Huy không dám kể cho tôi biết. Nó nhận nuôi đứa bé, rồi ly dị cô ta không lâu sau đó. Còn tôi, tôi cạn lời. Cái mà tôi từng tin là danh dự, là huyết thống, cuối cùng chỉ là ảo tưởng.

Một luồng hơi lạnh chạy dọc sống lưng tôi.

– Cô không vô sinh, tôi biết. Từ trước… tôi đã biết. – Bà cúi đầu, đôi tay gầy guộc đan vào nhau – Tôi tìm thấy tờ kết quả cũ Huy giấu. Tôi biết lỗi không phải ở cô. Nhưng tôi đã lỡ đẩy cô đi.

Tôi không tin vào tai mình nữa.

– Vậy… sao bà không nói? Sao bà để tôi mang tiếng? Bị chồng phản bội? Bị xua đuổi? Bị xem là đàn bà vô dụng?

– Vì tôi hèn. – Bà cười nhạt – Tôi không đủ can đảm nhận mình sai. Tôi nghĩ thời gian sẽ xóa hết, sẽ không ai nhắc lại nữa. Nhưng hôm nay cô quay lại, bế theo đứa bé này…

Bà tiến lại gần, nhìn con trai tôi đang ngủ trong tay. Ánh mắt không còn cay nghiệt, mà dịu lại như một làn nước mát.

– …tôi biết mình phải đối diện. Không để biện minh. Chỉ là… tôi không xứng để cô phải đến vì tôi.

Tôi nghẹn lời. Những oán giận bao năm chợt hóa thành nỗi trống rỗng trong tim.

Tôi tưởng mình sẽ hả hê. Sẽ thỏa mãn khi chứng minh được sự thật. Nhưng không. Tôi chỉ thấy mệt mỏi. Vì hóa ra… sự thật chẳng làm tôi hạnh phúc hơn.

Tôi khẽ nói:

– Tôi không trở về để tìm lại ai hay điều gì. Tôi chỉ muốn cho bà biết… tôi từng không có lỗi.

Mẹ chồng cũ gật đầu, mắt hoe đỏ.

– Và giờ cô có hạnh phúc không?

Tôi nhìn xuống đứa trẻ, nở một nụ cười nhẹ:

– Có. Hạnh phúc nhất là lúc con gọi tôi là mẹ.

Một khoảng lặng trôi qua giữa hai người phụ nữ từng ở hai đầu chiến tuyến. Không cần nói thêm gì nữa. Mọi oán hờn cũng đã tan theo gió.

Tôi quay lưng đi. Lần này, không là người bỏ chạy, mà là người đã vượt qua.

Phía sau, bà gọi với theo một câu – không hề để níu kéo, mà để thừa nhận:

– Cảm ơn cô… vì đã quay lại. Dù chỉ một lần.

Tôi không đáp. Nhưng trong lòng, tôi biết mình vừa khép lại được một chương cũ – đầy nước mắt, để mở ra một hành trình mới – nơi tôi không còn phải chứng minh giá trị của mình qua bất kỳ ai nữa.

Ngày 24/7, mạng xã hội xuất hiện đoạn video dài gần một phút ghi lại tình huống gây tranh cãi trong một con hẻm nhỏ.

Ngày 24/7, lực lượng cứu hộ tỉnh Quảng Ninh vẫn tiếp tục triển khai công tác tìm kiếm 2 nạn nhân còn mất tích trong vụ lật tàu trên Vịnh Hạ Long ngày 19/7. Đồng chí Nguyễn Văn Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh đã trực tiếp có mặt tại hiện trường để chỉ đạo công tác tìm kiếm 2 nạn nhân.

Nhấn mạnh việc nhanh chóng tìm kiếm 2 nạn nhân còn mất tích là nhiệm vụ vô cùng quan trọng, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh đề nghị các lực lượng tìm kiếm khắc phục khó khăn, tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng liên quan mở rộng phạm vi tìm kiếm tại các luồng lạch, chân núi, phương pháp tìm kiếm theo tiêu chuẩn ngang, dọc, đảm bảo có mật độ tìm kiếm dày đặc, không được bỏ sót diện tích tìm kiếm trên mặt biển, sử dụng các xuồng nhỏ để luồn lách tại các ngõ ngách nhỏ… Đồng thời, các lực lượng tiếp tục thông tin, tuyên truyền, huy động bà con ngư dân trên biển, các tàu thuyền vận tải khu vực đi qua tích cực tham gia cùng tìm kiếm các nạn nhân.

Cũng trong sáng nay, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đến thăm, động viên đối với thân nhân các nạn nhân chưa tìm thấy trong vụ lật tàu trên Vịnh Hạ Long ngày 19/7.

Hiện nay, lực lượng tham gia tìm kiếm của Bộ CHQS tỉnh gồm 42 CBCS cùng 3 tàu, 6 xuồng; Công an có 30 CBCS cùng 8 xuồng; Ban Quản lý vịnh Hạ Long cử 8 CBNV cùng 2 xuồng.

Đặc biệt, công tác tìm kiếm các nạn nhân còn nhận được sự hỗ trợ tích cực của lực lượng thiện nguyện như: nhóm flycam Hạ Long,Đội cứu hộ cứu nạn 116(đội chuyên hỗ trợ miễn phí cho các gia đình nạn nhân có người thân bị đuối nước, được thành lập năm 2020 tại tỉnh Thái Bình cũ), bà con ngư dân… tham gia tìm kiếm trên biển và dọc bờ biển phường Tuần Châu, Bãi Cháy…

Được biết, trước đó ngày 23/7, Bộ CHQS tỉnh, Ban Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh, Công an tỉnh phối hợp với các lực lượng và bà con ngư dân trên biển tích cực tham gia tìm kiếm. Đại tá Lê Hồng Vân, Phó Giám đốc Công an tỉnh, động viên CBCS nỗ lực khắc phục khó khăn, tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng liên quan mở rộng phạm vi tìm kiếm, tranh thủ từng giờ, từng phút. Đồng chí cũng yêu cầu lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH, Cảnh sát đường thủy phải thường xuyên trao đổi thông tin với Công an các xã, phường ven biển tiếp tục tuyên truyền, huy động bà con ngư dân trên biển tích cực tham gia cùng tìm kiếm các nạn nhân.

Những ngày vừa qua, mặc dù chịu ảnh hưởng của cơn bão số 3 và hoàn lưu sau bão khiến sóng to kèm theo mưa lớn, nhưng CBCS của 28 tổ tàu xuồng tìm kiếm thuộc Công an Quảng Ninh đã khắc phục khó khăn, vất vả, kiên trì phối hợp với các lực lượng chức năng liên quan mở rộng phạm vi tìm kiếm các nạn nhân trong vụ lật tàu.

Tính đến thời điểm hiện tại, trong 49 người có mặt trên tàu Vịnh Xanh 58 gặp nạn trên Vịnh Hạ Long chiều ngày 19/7, các lực lượng chức năng đã cứu sống 10 người, 37 thi thể được tìm thấy, bàn giao cho gia đình, 2 nạn nhân vẫn còn mất tích trên biển.

Chỉ sau một ngày kết thúc kỳ thi tốt nghiệp THPT, Hải Yến đã nộp hồ sơ vào nhà máy để làm công nhân.

Nguyễn Thị Hải Yến, học sinh lớp 12D2 trường THPT Nam Đàn 1 (Nghệ An), đạt danh hiệu học sinh giỏi trong suốt 3 năm học cấp ba. Sau khi hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, Hải Yến đã nộp hồ sơ xin việc làm công nhân tại một nhà máy ở Nghệ An.

Hải Yến đạt 29.25 điểm thi tốt nghiệp THPT khối C00

Lớn lên từ căn nhà dột nát

Liên hệ với Hải Yến, em cho biết, vừa hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp THPT vào ngày 27/6. Đến sáng 28/6, em nộp hồ sơ phỏng vấn vào làm công nhân ở nhà máy, với mức lương khoảng 7 triệu đồng. “Em muốn nhanh chóng đi làm để hỗ trợ mẹ phần nào và có tiền chuẩn bị cho việc nhập học vào trường sắp tới”,  Hải Yến cho hay.

Bố của Hải Yến bỏ đi khi mẹ em đang mang thai. Từ đó, em và mẹ (chị Nguyễn Thị Thắm, sinh năm 1973), sống trong một căn nhà cấp 4 tạm bợ, được gia đình bên ngoại xây dựng cho cách đây nhiều năm.

Bên trong ngôi nhà chỉ có một chiếc giường, bộ bàn ghế để em học tập và ít hoa màu hai mẹ con thu hoạch được. “Mỗi khi mùa mưa bão đến, căn nhà lại bị dột, gió thổi tốc cánh cửa, nước mưa tràn khắp nhà. Nhưng với em và mẹ, có được chỗ ở như thế này là tốt rồi” – Hải Yến chia sẻ.

Mẹ Hải Yến bị lãng tai, sức khỏe yếu, phải trải qua nhiều đợt điều trị nhưng vẫn nỗ lực làm việc để nuôi dưỡng con gái trong suốt những năm qua. Trong 12 năm đến trường, em đều được miễn học phí vì thuộc hộ nghèo. “Em hiểu rằng, chỉ có học giỏi mới giúp cuộc sống sau này của mẹ con em tốt hơn nên em đã rất cố gắng. Và em cũng sẽ phải nỗ lực nhiều hơn nữa để có được một tương lai tươi sáng hơn”  – Yến bày tỏ.

Trong 3 năm học cấp ba, cô giáo dạy Văn kiêm chủ nhiệm cũng đã hỗ trợ và giúp đỡ em rất nhiều. Bên cạnh đó, tình cảm và sự yêu thương từ bạn bè cũng là động lực lớn giúp Hải Yến có thêm động lực đến trường mỗi ngày.

Bộ bàn ghế học tập của em được người khác cho dùng lại. Cạnh bàn học là những tập hồ sơ em chuẩn bị để nộp vào làm công nhân.

Trong căn nhà nhỏ, Yến vẫn sử dụng bộ bàn ghế cũ được một người quen cho dùng lại từ những năm cấp 2. Dù chiếc bàn đã xuống cấp, ghế bị hỏng, rách nát, Yến vẫn khẳng định: “Cái ghế dù cũ nhưng giúp em ngồi học rất thoải mái. Em đã thử thay ghế khác nhưng cảm thấy không được dễ chịu và êm bằng ghế này”.

Ước mơ trở thành giáo viên dạy Văn

Với điểm thi 3 môn đạt 29,25 điểm (Văn 9,25; Địa: 10; Sử: 10), Hải Yến nộp nguyện vọng vào khoa Sư phạm Văn (Đại học Vinh).

Hải Yến cho biết, từ khi những thông tin của em được chia sẻ trên nhiều trang mạng xã hội, có rất nhiều người nhắn tin, gọi điện hỏi thăm. “Nhưng vì em đi làm từ sáng sớm đến chiều muộn mới về, buổi tối vì quá mệt nên em cũng nghỉ ngơi sớm, không thể trả lời hết tin nhắn của mọi người được”.

Nữ sinh cho biết thêm, khi đi làm ở nhà máy, có nhiều anh chị trong công ty biết được hoàn cảnh của em, mọi người cũng đã động viên và hỗ trợ em rất nhiều. “Dù mới quen nhau chưa được một tháng nhưng mọi người giúp đỡ và đối xử với em rất tốt”, Hải Yến cho hay.

Chia sẻ về ước mơ của mình, Hải Yến bày tỏ mong muốn trở thành giáo viên dạy Văn “vì em rất yêu thích nghề giáo, khao khát được đứng trên bục giảng để truyền đạt kiến thức cho thế hệ sau. Bên cạnh đó, việc chọn ngành Sư phạm sẽ giúp em tiết kiệm chi phí học đại học”. Em cũng ấp ủ sau này đi làm, gom góp được tiền sẽ xây lại cho mẹ một căn nhà mới khang trang hơn.

Căn nhà cấp 4 đơn sơ của mẹ con Yến

Theo nghị định 116 hiện hành, sinh viên Sư phạm được miễn học phí và hỗ trợ 3,63 triệu đồng/tháng chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, Hải Yến vẫn phải chuẩn bị những khoản tiền nhập học đầu khóa như: thuê trọ, ăn uống, đi lại…

Nhiều bài học và khuyến nghị được các chuyên gia, chủ tàu du lịch đưa ra sau vụ tai nạn lật tàu du lịch Vịnh Xanh 58 khiến 37 người chết, 2 người mất tích.

Thảm kịch tàu Vịnh Xanh 58 lật úp trên Vịnh Hạ Long chiều 19/7 khiến 37 người thiệt mạng, 2 người mất tích gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lỗ hổng trong công tác đảm bảo an toàn hàng hải. Từ hệ thống cảnh báo khẩn cấp, cập nhật thời tiết theo thời gian thực đến thiết kế tàu và quy trình giám sát hành trình – tất cả đều cần được rà soát, cải tiến.

Nhiều chuyên gia và chủ tàu đã lên tiếng đề xuất giải pháp nhằm ngăn chặn những bi kịch tương tự xảy ra trong tương lai.

Cần hệ thống cảnh báo tự động

Theo TS Phạm Hà, Tổng Giám đốc điều hành kiêm nhà sáng lập Tập đoàn Lux (đơn vị chuyên phục vụ khách du lịch hạng sang trải nghiệm tại Cát Bà, Hạ Long…), hiện nay đang tồn tại lỗ hổng trong thiết kế tàu du lịch khi chưa có hệ thống “cảnh báo tự động” trong những tình huống khẩn cấp mà người thuyền trưởng hoặc thuyền viên không kịp đưa ra phản ứng, như trường hợp tàu bị lật trên Vịnh Hạ Long chiều 19/7.

TS Phạm Hà nhìn nhận, Việt Nam là đất nước sở hữu nhiều hòn đảo và vịnh đẹp, là điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước nhưng cũng là nơi tiềm ẩn yếu tố thời tiết bất thường, nguy hiểm. Do đó, công tác dự báo thời tiết sớm và đánh giá chính xác là điều rất quan trọng.

Theo ông Hà, khi tàu đã rời bến nhưng tình hình thời tiết lại có sự thay đổi đột ngột thì những bản tin thời tiết định kỳ 6 tiếng một lần là chưa đủ. Việt Nam cần phải có hệ thống dự báo thời tiết biển theo thời gian thực, sử dụng công nghệ radar ven bờ, phao đo sóng, dữ liệu vệ tinh, trí tuệ nhân tạo (AI) để mô phỏng và cảnh báo theo từng vùng cụ thể.

Thông tin thời tiết cũng phải được chuẩn hóa quốc tế, dễ hiểu, truyền tải đa nền tảng – từ ứng dụng di động, đài VHF, đến màn hình trên tàu để nắm bắt kịp thời.

Ông Hà cũng đề xuất, cần quy định ngưỡng gió, sóng theo từng loại tàu, khi vượt ngưỡng thì tàu nào không đáp ứng được sẽ phải tạm dừng hoạt động. Đồng thời, cơ quan chức năng nên triển khai hệ thống xếp hạng an toàn cho tàu du lịch, công khai hồ sơ kỹ thuật, nhật ký bảo trì, lịch đào tạo thủy thủ đoàn.

Để thực hiện được những điều trên, theo Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn Lux, cần có những thay đổi mạnh mẽ trong quản lý du lịch biển dựa trên nền tảng số hóa toàn diện, như trình lệnh – cấp lệnh điện tử; quản lý khách theo mã QR để định danh, kiểm soát số lượng hành khách, quốc tịch, thời gian thực lên/xuống tàu.

Các tàu cần được theo dõi tọa độ GPS trực tuyến, tích hợp với hệ thống radar, bản đồ số và camera giám sát vịnh. Dữ liệu các tàu hoạt động cũng cần được liên thông giữa cảng vụ, biên phòng, doanh nghiệp, trung tâm khí tượng và trung tâm điều phối cứu nạn…

Thiết kế tàu Vịnh Xanh 58 “có vấn đề”

Là người theo dõi thông tin sự việc, ông Nguyễn Trọng Tùng – chủ tàu du lịch hoạt động tại vịnh Lan Hạ cho rằng, thiết kế hình dáng và kết cấu của tàu Vịnh Xanh 58 đang “có vấn đề”.

“Là người trong nghề, nhìn những hình ảnh tàu bị lật úp tôi nhận thấy thiết kế của tàu chưa ổn. Kinh nghiệm khi đóng tàu du lịch cần phải mở lườn, lườn rộng thì tàu chạy chậm hơn nhưng khả năng tránh gió, giữ thăng bằng sẽ tốt hơn.

Thêm nữa, tàu đi biển thường có vè chắn sóng ở hai bên thân tàu giúp giảm độ nghiêng khi gặp sóng và gió giật nhưng ở đây tàu Vịnh Xanh 58 lại được đóng theo kiểu cano, tàu cao tốc cộng với 2 tầng nên khi gặp gió giật, sóng lớn sẽ dễ bị nghiêng và lật hơn”, ông Tùng nhận định.

Cũng theo ông Tùng, trong trường hợp gặp tình huống nguy hiểm khẩn cấp như trên cần phải mở hết cửa sổ của tàu nhằm giảm sức giật của gió, quan trọng nhất là giúp hành khách bên trong có cơ hội thoát ra ngoài.

Trường hợp của tàu Vịnh Xanh 58, phần lớn hành khách mặc áo phao nhưng lại đóng hết cửa thì khi tàu bị lật úp sẽ gần như bị nhốt hết bên trong.

Thông tin thêm với Báo Điện tử VTC News, ông Trần Văn Hồng, Chi hội trưởng Chi hội tàu du lịch Hạ Long, cho biết chủ tàu Vịnh Xanh 58 cũng là một thành viên thuộc chi hội.

Theo ông Hồng, sự việc tai nạn xảy ra đối với tàu Vịnh Xanh 58 là điều rất đau xót, không ai mong muốn. Thực tế, công tác phòng chống thiên tai, kỹ năng của người thuyền trưởng lúc nào cũng được đặt lên hàng đầu, thiên tai bất khả kháng không ai thể nói trước được điều gì. Dông gió bất chợt ập đến đúng vị trí của tàu thì cũng rất khó để làm chủ được tình hình.

“Các chủ tàu, thuyền trưởng có tàu hoạt động trên Vịnh Hạ Long vẫn thường xuyên đề cao công tác an toàn, kỹ năng nghề nghiệp. Việc xảy ra đối với tàu Vịnh Xanh 58 thực sự là việc bất khả kháng bởi ngay trong tiêu chuẩn kỹ thuật của tàu đã đáp ứng cao hơn mức yêu cầu mà cơ quan nhà nước đặt ra”, ông Hồng bày tỏ.

Nâng cấp định vị GPS

Nói về công tác giám sát hải trình của tàu thông qua định vị GPS, theo đại diện Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long, việc này do cơ quan cảng vụ thực hiện. Tuy nhiên theo nhiều chủ tàu, do địa hình trên Vịnh Hạ Long có nhiều núi đá vôi nên việc mất sóng điện thoại và tín hiệu GPS diễn ra khá phổ biến.

Trong quyết định số 50 ngày 30/12/2022 của UBND tỉnh Quảng Ninh, cũng không có quy định cụ thể về thời gian bao lâu sau khi tàu mất tín hiệu GPS thì được coi là mất tích hoặc gặp sự cố.

Thông thường, thuyền viên sẽ phải thường xuyên kiểm tra tình trạng kỹ thuật, đặc biệt hệ thống phòng cháy, chống đắm, thông tin liên lạc và đảm bảo thiết bị giám sát hành trình hoạt động thường xuyên, ổn định chất lượng. Khi mất tín hiệu giám sát hành trình, thuyền trưởng phải chủ động thông tin cho cảng vụ vị trí của tàu để giám sát.

Trường hợp phát hiện tàu mất tín hiệu GPS, nhân viên giám sát sẽ phối hợp với cảng vụ để xác minh bằng cách gọi điện cho thuyền trưởng hoặc chủ tàu để kiểm tra tình trạng tàu, nguyên nhân mất tín hiệu và yêu cầu báo cáo thường xuyên hoặc liên hệ các tàu lân cận để xác minh gián tiếp vị trí, tình trạng tàu. Nếu không liên lạc được, đơn vị sẽ điều xuồng đến vị trí mất tín hiệu để kiểm tra trực tiếp.

Được biết, công nghệ GPS dùng để giám sát hải trình tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long được đầu tư từ năm 2010 với một số tính năng như: cho biết vị trí, vận tốc, thời gian hoạt động, thời hạn lưu trú, tuyến hành trình, điểm tham quan, điểm lưu trú, số lượng khách, số lượng thuyền viên, nhân viên phục vụ.

Hệ thống này cũng hỗ trợ giám sát phương tiện tại các điểm tránh trú bão, điểm lưu trú ngủ đêm, phục vụ công tác kiểm soát, điều hành hoạt động tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long của cảng vụ.

Quy trình quản lý vận hành hệ thống gồm giám sát thường xuyên, giám sát xử lý vi phạm theo số lượng tàu du lịch trên vịnh. Ngoài ra, cảng vụ thành lập Tổ GPS gồm 6 người làm việc, chia thành 3 ca, hoạt động cả ngày.

Thực tế từ tháng 4/2025, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh cũng đã tổ chức nghiên cứu xây dựng phần mềm mới để phục vụ công tác quản lý, điều tiết hoạt động vận tải đường thủy nội địa trên địa bàn.

Một số ưu điểm của phần mềm mới bao gồm nâng cấp tính năng tự động cảnh báo, gửi yêu cầu đến thuyền trưởng, chia sẻ dữ liệu cảnh báo đến các lực lượng chức năng, nâng cấp thiết bị GPS, đề xuất bổ sung các trạm tiếp sóng internet trên vịnh.

Ngoài ra, Sở Xây dựng đang liên hệ một số chuyên gia để hỗ trợ xây dựng hệ thống cảnh báo những dấu hiệu thời tiết bất thường xuất hiện trên Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long và Cô Tô để phục vụ hoạt động du lịch và vận tải đường thủy nội địa trên địa bàn tỉnh.

Nói thêm về quy trình xuất bến, đại diện Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long cho biết, khách du lịch sẽ làm việc với chủ tàu để mua vé. Chủ tàu hoặc đại diện chủ tàu tiếp nhận thông tin từ khách để điền thông tin vào danh sách. Sau đó, dùng danh sách này để mua vé từ Ban Quản lý vịnh Hạ Long, xin xác nhận từ Cảng tàu khách rồi làm lệnh xuất bến cho tàu tại Cảng vụ và nộp một bản cho lực lượng Biên phòng.

Tiếp đó, chủ tàu hoặc thuyền trưởng dẫn khách qua cổng soát vé có nhân viên của Ban Quản lý vịnh soát và bấm từng vé. Cảng tàu cũng ủy quyền bán vé đi qua cảng cho Ban Quản lý vịnh Hạ Long như một hình thức nhờ thu hộ khoản phí qua cảng.

Lúc 12h55 ngày 19/7, tàu du lịch Vịnh Xanh 58 chở 46 du khách và 3 thuyền viên đi tham quan tuyến 2 trên vịnh Hạ Long. Đến 13h30 cùng ngày, tàu gặp cơn dông mạnh nên bị lật úp, mất tín hiệu kết nối GPS.

Một số hành khách kịp mặc áo phao và nhảy xuống biển. Tuy nhiên, phần lớn bị mắc kẹt trong cabin hoặc khoang máy.

Tính đến thời điểm hiện tại, các lực lượng chức năng đã cứu sống 10 người, tìm thấy 37 thi thể và còn 2 nạn nhân mất tích.

Danh tính 2 người còn mất tích gồm: Hoàng Văn Thái (SN 1985), Hoàng Thị Quyên (SN 1975).