Đưa vợ về nhà nhờ dạy bảo lại, sáng hôm sau nhìn bài đăng của bố vợ trên Facebook mà tôi tái mặt… Thật sự, tôi không ngờ mọi chuyện lại đi xa đến thế.”

Tôi tên là Dũng, 32 tuổi, hiện đang làm quản lý kỹ thuật cho một công ty xây dựng. Vợ tôi – Trang – là giáo viên mầm non, nhỏ hơn tôi ba tuổi, hiền lành, dịu dàng, ít nói. Chúng tôi lấy nhau đến nay được gần ba năm, chưa có con vì vợ tôi đang điều trị nội tiết. Dù đôi lúc có những bất đồng nhỏ, nhưng nhìn chung cuộc sống vợ chồng khá yên ổn.

Cho đến tối hôm đó.

Tôi đi làm về trễ, mệt rã rời, vừa vào đến cửa đã thấy Trang đang ngồi bấm điện thoại, còn bữa tối thì chưa nấu. Bếp lạnh tanh, đồ ăn vẫn nằm trong túi đi chợ chưa gỡ ra. Tôi điên tiết:

– Em làm gì cả buổi chiều thế? Không nấu ăn, không dọn dẹp, còn ngồi nghịch điện thoại?

Trang ngước lên, giọng mệt mỏi:

– Em có nói với anh rồi, hôm nay em mệt. Trưa còn đi bệnh viện, bác sĩ đổi thuốc…

Tôi gằn giọng:

– Mệt thì cũng phải biết sắp xếp! Anh đi làm về không có nổi bữa cơm nóng hổi, thế này gọi là vợ à?

Chúng tôi cãi nhau, to tiếng. Cái tôi lớn trong người đàn ông khiến tôi chẳng nhún nhường. Đỉnh điểm, tôi gắt lên:

– Em sống kiểu này thì về nhà bố mẹ em đi! Nhờ ông bà dạy lại!

Và tôi thật sự đưa Trang về nhà bố mẹ vợ ngay trong đêm, vẫn trong cơn tức giận. Tôi không đánh đập cô ấy, nhưng lời lẽ tôi dùng lúc đó — lạnh lùng, tổn thương và đầy xúc phạm.

Trang không nói gì nhiều. Cô lặng lẽ gom ít đồ, bước lên xe cùng tôi về quê — cách Hà Nội gần 40km.

Bố mẹ vợ tôi đón con gái về trong ánh mắt ngỡ ngàng. Tôi nói thẳng:

– Bố mẹ khuyên lại con gái mình giúp con. Con lấy vợ là để có một người vợ đúng nghĩa, chứ không phải người chỉ biết nằm than mệt rồi bỏ mặc mọi thứ.

Không để bố vợ kịp phản ứng, tôi lên xe đi thẳng về Hà Nội.

Sáng hôm sau, tôi mở Facebook như thói quen. Vừa lướt xuống đã thấy bài đăng mới nhất của bố vợ — một người đàn ông ngoài 60, vốn ít khi viết gì công khai. Nhưng lần này, ông viết rất dài.

Bài đăng có nội dung như sau:

“Gửi con rể,

Cảm ơn con đã đưa con gái tôi về trong lúc nó đang cần người bên cạnh nhất.

Tôi không muốn can thiệp vào chuyện riêng của vợ chồng con, nhưng hôm nay, tôi phải lên tiếng — không phải để chỉ trích, mà để con hiểu rằng, có những việc nếu không biết nhìn nhận, sẽ khiến con mất đi nhiều hơn là được.

Con gái tôi không phải người hoàn hảo. Nhưng nó là một người vợ biết yêu, biết chịu đựng, biết hi sinh. Chỉ có điều, cái “biết” của nó, đôi khi lại khiến người ta nghĩ nó yếu đuối, lười biếng.

Con có biết, hôm qua nó phải tiêm nội tiết lần thứ ba trong tháng không? Loại thuốc ấy làm người mệt như bị rút cạn năng lượng. Vậy mà sáng ra vẫn đi dạy, chiều tranh thủ đi chợ, nhưng về đến nhà thì choáng váng, nằm gục bên giường.

Nó không trách con, chỉ bảo: “Chắc em sai gì đó, để anh bực đến vậy.”

Con trách nó không nấu cơm? Nó có lỗi vì không báo trước, tôi đồng ý. Nhưng con có từng hỏi tại sao nó mệt? Con có biết sau mỗi lần tiêm, nó phải nằm bất động mấy tiếng để tránh rối loạn nội tiết không?

Vợ chồng, không phải cứ tức giận là mang nhau về trả bố mẹ. Đó không phải là cách người đàn ông trưởng thành hành xử.

Con có thể không đồng cảm, nhưng ít nhất, hãy công bằng. Đừng để đến một ngày, người hiểu và yêu con nhất mỏi mệt, bỏ đi, lúc ấy con có muốn sửa cũng đã muộn.

Tôi không giận, nhưng tôi thất vọng. Rất thất vọng.

— Một người cha.”**

Tôi đọc xong mà sững sờ. Mắt cay, tim như bị bóp nghẹt.

Tôi đã làm gì vậy? Tôi có còn là người chồng đáng tin không? Tôi chưa từng hỏi vợ về việc điều trị ra sao, thuốc thế nào. Tôi thấy cô ấy mệt thì gắt lên, đòi “trả về nơi sản xuất” như một món đồ lỗi.

Tối đó, tôi gọi điện. Trang không bắt máy. Tôi nhắn tin, chỉ nhận lại một câu:

“Em cần thời gian suy nghĩ. Làm vợ anh, em mệt quá rồi.”

Tôi ngồi lặng trên ban công suốt buổi tối hôm đó, lòng rối bời.

Mỗi câu chữ trong bài viết của bố vợ như dao cứa vào tim tôi – nhưng không phải vì tức giận, mà vì tôi biết ông nói đúng. Tôi đã sống quá hời hợt với chính người đầu ấp tay gối. Tôi biết Trang đang điều trị nhưng chưa một lần đi cùng, chưa một lần hỏi chi tiết xem loại thuốc ấy khiến cô ấy mệt mỏi ra sao. Tất cả những gì tôi quan tâm là… bữa cơm nóng sẵn sau giờ tan ca.

Lúc này đây, tôi mới nhận ra mình chưa từng thật sự hiểu vợ.

Ba ngày trôi qua. Tôi gọi không ai bắt máy, nhắn tin thì Trang chỉ trả lời ngắn gọn, xã giao. Tôi lái xe về nhà bố mẹ vợ nhưng Trang không ở đó. Mẹ vợ nói Trang xin sang nhà bạn dạy học mấy hôm để “suy nghĩ cho thoáng”.

Tôi không trách cô ấy. Tôi trách mình.

Một tuần sau, tôi quyết định xin nghỉ phép ba ngày. Không nói ai biết, tôi âm thầm đến phòng khám nơi Trang đang điều trị để hỏi. Sau một hồi vòng vo, tôi được biết về loại thuốc cô ấy đang dùng — đúng là loại có tác dụng phụ nặng: buồn nôn, chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí trầm cảm nhẹ. Bác sĩ còn bảo:

– Chúng tôi luôn dặn người nhà đi cùng. Có người chăm, tinh thần bệnh nhân mới ổn định.

Tôi thấy nhói ở ngực. Trong khi những cặp đôi khác đi cùng nhau vượt qua giai đoạn này, thì tôi… chỉ biết đòi hỏi.

Chiều hôm đó, tôi đứng trước cổng trường mầm non nơi Trang dạy, chờ cô tan ca.

Nhìn Trang bước ra, dáng đi mỏi mệt, áo sơ mi hơi nhăn, tóc cột vội. Một ánh mắt chạm vào nhau – Trang sững lại.

Tôi tiến tới, khẽ nói:

– Em có thể nói chuyện với anh 5 phút không?

Cô im lặng giây lát, rồi gật đầu. Chúng tôi vào quán nước nhỏ bên cạnh.

Tôi không vòng vo:

– Anh xin lỗi. Thật sự xin lỗi vì đã quá vô tâm, quá nóng nảy. Anh đọc bài của bố rồi… anh biết, anh sai.

Trang mím môi. Giọng cô nhẹ nhàng nhưng xa cách:

– Em không cần anh xin lỗi đâu. Em cần anh hiểu. Không phải hiểu qua lời người khác, mà từ chính sự quan sát, chia sẻ của anh mỗi ngày.

– Anh đang cố để hiểu đây… – Tôi nghẹn giọng – Anh đã đến phòng khám, hỏi bác sĩ. Anh biết em mệt, rất mệt. Và anh biết mình đã quá tệ…

Trang thở ra, mím môi cố kiềm nước mắt. Tôi nhìn thấy rõ viền mắt cô đỏ lên.

– Anh đã cư xử như một gã chồng ích kỷ. Lúc em cần anh nhất, anh lại lạnh lùng quay đi. Anh cư xử như thể em là người giúp việc lười biếng, chứ không phải là vợ. Anh…

Tôi không nói nổi nữa. Cổ họng nghẹn ứ. Tôi thấy cô quay đi, nước mắt rơi.

– Em không trách anh… Chỉ là em thấy sợ. Sợ nếu sau này có con, em yếu hơn, mệt hơn, thì anh cũng sẽ… bỏ rơi em như vậy.

– Không. Không bao giờ nữa. Anh thề. – Tôi nói, gần như van vỉ – Anh biết lời hứa bây giờ nghe rẻ tiền lắm, nhưng anh sẽ không để em phải một mình nữa đâu. Anh đã sai, nhưng anh không muốn mất em chỉ vì cái tôi ngu ngốc của mình.

Chúng tôi im lặng hồi lâu. Cuối cùng Trang mới nói:

– Em không muốn ly hôn, nhưng em cũng chưa muốn về ngay. Em cần thời gian, để tin anh thêm lần nữa.

Tôi gật đầu. Dù không nhận lại ngay cái ôm, cái tha thứ, nhưng ít ra cô vẫn mở cánh cửa nhỏ cho tôi bước lại gần.

Một tháng sau, tôi bắt đầu thay đổi. Không chỉ bằng lời nói, mà hành động.

Tôi chủ động đến đón Trang sau giờ dạy, mua thuốc đúng loại bác sĩ kê, tự tìm hiểu chế độ ăn phù hợp với người đang điều trị nội tiết. Cuối tuần, tôi về quê, tự tay nấu một bữa cơm rồi mời bố mẹ vợ sang ăn. Bữa đó, tôi đứng dậy giữa bàn, cúi đầu nói:

– Con xin lỗi bố mẹ. Con đã cư xử hồ đồ, thiếu suy nghĩ. Con xin hứa, từ nay về sau, nếu một lần nữa khiến Trang khóc, bố mẹ có thể bắt con… đưa đơn ký ngay mà không cần lý do gì thêm.

Bố vợ nhìn tôi. Lát sau ông gật đầu, nói:

– Không ai không sai. Quan trọng là biết sai, và sửa. Cố giữ lời.

Trang ngồi bên, lần đầu tiên kể từ hôm chia tay hôm ấy, mỉm cười nhìn tôi. Nụ cười mệt mỏi nhưng dịu dàng. Tôi biết, mình vẫn còn cơ hội.

Ba tháng sau, chúng tôi cùng nhau tái khám. Kết quả khả quan. Trang bắt đầu điều trị theo hướng tích cực hơn. Tôi vẫn tiếp tục theo sát, không còn than phiền về cơm canh, nhà cửa. Tôi hiểu rằng: một người vợ không phải để phục vụ, mà để đồng hành.

Có những sai lầm khiến người ta phải đánh đổi bằng thời gian, bằng lòng kiên nhẫn để được tha thứ.

Tôi đã từng suýt đánh mất Trang, chỉ vì sự vô tâm trong một khoảnh khắc. Và tôi sẽ không bao giờ để chuyện đó xảy ra lần thứ hai.

Ngày rước dâu, nhà trai không được mở cổng vào đón cô dâu như thông lệ. Cổng bị khóa, người thì vắng, chỉ có vài ánh mắt nhìn từ trong song sắt. Khi mẹ cô dâu bước ra, nhà trai mới hiểu vì sao lễ cưới lại bắt đầu bằng một cú sốc — và kết thúc bằng một cú trèo tường.

6:00 sáng. Ngày cưới.

Căn nhà cuối con hẻm nhỏ ở Quận 12 vẫn im lìm dù giờ rước dâu đã gần kề. Nhà trai – gồm chú rể Hưng, ba mẹ anh và vài người thân, đứng ngơ ngác trước cánh cổng sắt đóng chặt. Không một ai trong nhà cô dâu ra mở cửa. Không tiếng nhạc, không lời chào, không bóng dáng người.

“Chuyện gì vậy? Nhà gái quên giờ?” – Mẹ Hưng nhìn đồng hồ, chau mày.

“Không thể nào. Hôm qua còn gọi xác nhận rõ giờ giấc. 6:30 là làm lễ, bây giờ hơn 6 rồi…” – Hưng sốt ruột. Anh nhìn lên tầng hai, thấy rèm cửa khẽ động, có người đang đứng đó.

“Em gọi cho Vy chưa?” – Ba Hưng hỏi.

“Dạ rồi, máy bận.” – Hưng nắm điện thoại, tay đổ mồ hôi. Mắt anh lạc về bức tường phía sau nhà, cao tầm hơn 2m. “Chắc có gì đó không ổn.”

Cách đó vài phút, bên trong căn nhà.

Vy, cô dâu, ngồi trên giường, váy cưới trắng phủ ngang đùi, đôi mắt ướt nhưng không khóc. Mẹ cô đứng cạnh, lặng lẽ, tay cầm điện thoại vừa ngắt cuộc gọi.

“Con vẫn muốn đi theo nó?” – Giọng mẹ nhỏ, nhưng lạnh.

Vy không trả lời. Cô cúi xuống nhìn bụng mình – nơi chỉ mới lộ ra một chút dấu hiệu của thai gần ba tháng. Cái thai là lý do mẹ cô đóng cửa hôm nay.

“Không cưới cưới gì hết. Nó để con có bầu rồi mới về xin cưới. Vậy mà còn trơ mặt tới rước dâu?”

“Anh ấy đâu có trốn tránh. Bên nhà trai đồng ý, còn xin cưới gấp. Tụi con thương nhau thật mà mẹ…” – Vy run giọng.

“Cưới kiểu gì? Chửa rồi mới làm lễ, người ta cười vô mặt tôi à?” – Mẹ cô giật mạnh cánh cửa sổ, nhìn xuống sân.

Ngoài kia, nhà trai vẫn đang đứng đó.

6:20 sáng. Ngoài cổng.

Cánh cổng vẫn khóa. Hàng xóm xung quanh bắt đầu xì xào. Một vài người còn đứng ngoài cổng rình xem.

“Trời ơi, có khi nào nhà gái ‘phản kèo’? Mới nghe nói con nhỏ bầu bí rồi phải cưới gấp…”

“Ghê quá ha, chứ lỡ nhà gái không ưng nhà trai thì sao?”

Nghe những lời đó, mặt Hưng nóng ran. Anh siết chặt bó hoa cưới. Cứ mỗi phút trôi qua, anh lại thấy tim mình lặng thêm một chút.

6:30 sáng.

“Không lẽ mình trèo tường vô?” – Thằng Tùng, bạn thân Hưng đùa nửa thật nửa chơi.

“Có lẽ là cách duy nhất rồi đó…” – Một người trong đoàn nhà trai nói nhỏ, nửa bất mãn, nửa lo lắng.

Ba Hưng nhìn con trai. “Con quyết định đi. Nếu con thật lòng thương con bé, thì đừng ngại. Nhưng sau đó phải nói chuyện rõ ràng với mẹ vợ.”

Hưng gật. Anh đưa bó hoa cho Tùng giữ, rồi cởi áo vest, quay sang bức tường phía sau nhà. Tường không quá cao, nhưng leo vào lễ rước dâu theo kiểu này thì chắc chắn… thiên hạ sẽ không để yên.

6:45 sáng. Bên trong.

Vy giật mình nghe tiếng động ngoài sân sau.

Tiếng chân chạy. Rồi tiếng gọi nhỏ: “Vy! Vy! Là anh đây!”

Cô bật dậy, kéo váy chạy ra sau. Qua cửa sổ bếp, cô thấy Hưng đang leo qua tường, tay bám mép tường, chân quặp vào gờ xi măng đã cũ. Một vài người trong nhà trai đang đỡ anh từ phía dưới.

Mẹ cô từ trong bếp chạy ra, ánh mắt giận dữ.

“Cái gì đây? Mấy người đang làm trò gì vậy?”

Hưng đáp đất, thở mạnh. Anh chỉnh lại áo sơ mi, quỳ gối xuống trước mặt mẹ Vy.

“Cô à… con xin lỗi nếu đã làm cô giận. Nhưng con yêu Vy thật lòng. Dù cô không đồng ý, con cũng sẽ không bỏ cô ấy. Con xin phép được đón Vy về.”

Không gian chết lặng.

Vy bước tới, cầm lấy tay Hưng. “Mẹ… tụi con không hối hận.”

7:00 sáng. Cổng vẫn khóa.

Sau vài phút im lặng, mẹ Vy thở mạnh, rồi quay lưng đi vào trong. Tưởng bà từ chối, ai ngờ chưa tới 1 phút sau, tiếng lách cách mở khóa vang lên. Cánh cổng mở ra, bà nhìn thẳng vào nhà trai, giọng dửng dưng:

“Vào đi. Đừng để hàng xóm nói hoài.”

Hưng ngỡ ngàng, đứng bật dậy, cùng cả đoàn nhà trai bước vào trong. Ai nấy thở phào, nhưng chưa ai dám cười. Không khí vẫn nặng trĩu.

Tối hôm đó.

Tiệc cưới diễn ra đơn giản, không linh đình như dự định ban đầu. Nhưng cả hai họ đều ngồi đầy đủ. Mẹ Vy không cười, cũng không chụp hình cùng con gái. Nhưng bà ngồi yên cho đến hết buổi.

Khi Vy ra chào từng bàn, cô dừng lại bên mẹ.

“Mẹ… cảm ơn vì đã mở cửa.”

Mẹ cô nhìn lên, mắt đục ngầu. “Tao làm mẹ mày, tao đâu bỏ mày được.”Tưởng rằng lễ cưới đã qua êm xuôi, nhưng chính cái bức tường hôm đó đã để lại một vết nứt khó lành trong lòng người mẹ. Và vài tháng sau, khi Vy sinh con, bí mật bị chôn giấu bấy lâu mới dần lộ rõ — rằng không phải chỉ vì cái thai, mà còn vì một điều quá khứ của Hưng mà mẹ cô đã biết trước…

Vy nằm trên giường bệnh, gương mặt nhợt nhạt vì vừa trải qua ca sinh khó. Đứa con trai đầu lòng nằm gọn trong tay cô, đỏ hỏn, yếu ớt. Bên cạnh, Hưng đứng lặng im, bàn tay run run khi vuốt nhẹ mái tóc vợ.

“Em mệt không?” – Anh thì thầm.

Vy chỉ mỉm cười, rồi nhìn ra cửa: “Mẹ đâu rồi?”

Hưng quay ra. Không thấy mẹ vợ đâu cả. Bà đến sớm, ngồi ở hành lang đợi, vậy mà khi ca sinh bắt đầu, bà lại rời đi không một lời. Vy hơi thất vọng, nhưng không nói ra.

Chiều tối hôm đó, khi cả hai mẹ con đã ổn định, mẹ Vy quay lại. Trên tay bà là một túi cháo gà còn nóng. Bà lặng lẽ múc cháo ra chén, không nói một lời.

“Mẹ… mẹ coi cháu ngoại nè.” – Vy cố làm giọng vui.

Bà chỉ cúi xuống nhìn đứa bé, môi mím lại, mắt đầy tâm sự.

“Giống nó.” – Bà buột miệng.

Vy chững lại. “Giống… Hưng?”

Bà không trả lời, đặt chén cháo xuống rồi đứng dậy đi ra ngoài. Vy nhìn theo, tim nặng trĩu. Hưng cũng cảm nhận có gì đó không ổn, nhưng anh chưa từng dám hỏi thẳng.

Một tuần sau, cả nhà về lại căn nhà trọ nhỏ ở Gò Vấp. Hưng và Vy bắt đầu cuộc sống làm cha mẹ, dù còn bỡ ngỡ. Mẹ Vy thì vẫn giữ khoảng cách. Bà ít đến thăm, dù chỉ cách nhau vài cây số.

Một buổi trưa, khi Hưng đi làm, Vy ghé nhà mẹ. Cô mở tủ sách cũ để tìm vài cuốn thai giáo bà từng giữ. Bất ngờ, trong một ngăn tủ kín, cô thấy một bức ảnh cũ — ba người đang đứng trước tiệm vàng “Thanh Hòa” năm 2015.

Người phụ nữ chính là mẹ cô, trẻ hơn gần chục tuổi. Bên cạnh là một người đàn ông đeo kính — không ai khác chính là ba Hưng. Và… đứa con trai trong ảnh, cỡ tầm 20 tuổi, chính là Hưng.

“Ủa… sao Hưng lại có hình chụp với mẹ mình hồi đó?” – Vy thầm nghĩ.

Phía sau bức ảnh có ghi:
“Nguyễn Văn Hưng – học trò cũ, gặp lại sau 5 năm. 2015.”

Tim Vy đập mạnh. Cô lập tức mang ảnh đến gặp mẹ.

“Mẹ… cái này là sao? Mẹ quen ba mẹ Hưng từ trước hả?”

Mẹ cô im lặng một lúc lâu.

“Ừ. Mẹ biết nó từ hồi nó còn là học sinh cấp ba. Học thêm Toán ở trung tâm của mẹ.”

Vy ngạc nhiên. “Sao mẹ chưa từng nói?”

“Vì mẹ muốn quên.” – Mắt bà chùng xuống. “Lúc đó nó gây rối trong lớp, đánh bạn, bị đuổi học. Ba nó tới xin mẹ đừng báo công an. Mẹ mềm lòng. Nhưng rồi… nó còn ăn cắp điện thoại của cô giáo dạy Văn. Từ đó, mẹ cạch luôn cái nhà đó.”

Vy sững sờ.

“Nhưng… sao mẹ không nói gì từ đầu? Tụi con yêu nhau ba năm rồi mà.”

Mẹ cô thở dài: “Mẹ biết trễ. Mãi đến ngày con báo có bầu. Mẹ nhìn ảnh cưới mới nhận ra. Mẹ không muốn tin… nhưng khi mẹ gặp lại ba nó trong ngày hỏi cưới, mẹ chắc chắn.”

Vy cắn môi. Mọi thứ như sụp xuống. Cô quay mặt đi.

“Mẹ nghĩ nó không thay đổi. Mẹ nghĩ nó vẫn là đứa trẻ hư đó.”

“Mẹ không tin là anh ấy đã khác?” – Vy hỏi nhỏ.

“Mẹ tin… nhưng mẹ sợ.” – Giọng bà nghẹn lại. “Mẹ sợ con rồi cũng bị như cô giáo Văn năm xưa, bị thương cả đời mà không ai biết.”

Tối đó, Vy đối diện với Hưng trong căn phòng nhỏ. Cô không giấu.

Anh lặng người khi nghe cô kể về bức ảnh và quá khứ bị phanh phui.

“Anh không ngờ mẹ em là người đó…” – Anh nói, mắt đỏ hoe. “Anh xin lỗi… quá khứ của anh thật sự không đáng để tự hào. Nhưng anh đã thay đổi, anh thề.”

Vy nắm tay anh. “Em biết. Nếu không, mẹ em đã không mở cổng hôm đó.”

Hưng nhìn cô, ngỡ ngàng.

“Ngày hôm đó, lúc anh trèo tường vào, mẹ em đã mở cửa. Vì bà tin… rằng anh không giống ba anh. Bà chỉ cần anh chứng minh.”

Ngôi nhà cũ ở Quận 12 giờ đã sửa sang lại. Mẹ Vy sống cùng vợ chồng Vy – Hưng và cháu ngoại. Bức tường nơi Hưng từng trèo qua ngày cưới đã được đập bỏ, thay bằng một lối đi nhỏ lát gạch, trồng hoa hai bên.

Trong một buổi chiều, mẹ Vy bế cháu đi dạo, nhìn về phía lối đi mới, nói với Vy:

“Ngày xưa mẹ xây tường vì muốn bảo vệ con. Nhưng giờ mẹ hiểu… tình yêu không thể bảo vệ bằng rào chắn. Nó phải được thử thách, như thằng Hưng đã từng trèo qua bức tường ấy vì con.”

Vy cười, gật đầu. “Và giờ tụi con sẽ trèo qua mọi thử thách vì mẹ.”

Có những bức tường không phải để ngăn cản, mà để thử xem ai đủ kiên trì trèo qua. Có những tổn thương quá khứ không thể xóa, nhưng có thể được chữa lành bằng lòng chân thành và thời gian.

Đến nhà hàng tại Hạ Long, chị Hà gọi 3 bát bún hải sản, 1 bánh cuốn và 1 bát cháo cho con 8 tháng tuổi. Tổng cộng bữa ăn hết 810.000 đồng.

Phản ánh đến báo Dân trí, chị Hà (ở Sông Lô, Phú Thọ) cho biết, cuối tháng 6 vừa qua, gia đình chị đã có trải nghiệm kém vui tại một quán ăn ở khu phố ẩm thực ở phường Bãi Cháy, Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Chị Hà phải chi trả số tiền 810.000 đồng cho bữa bún của gia đình bao gồm 4 người lớn và 1 trẻ nhỏ 8 tháng.

Người phụ nữ chia sẻ, trưa 25/6, chị Hà di chuyển từ Phú Thọ đến Hạ Long. Vì vừa di chuyển đường dài nên chị say xe và khá mệt. Gia đình chị muốn ăn tạm chút gì đó rồi về nghỉ ngơi để chiều tối sẽ đi dạo và ăn uống những món ngon.

Chị ra cổng khách sạn bắt một chiếc taxi ở gần đó và nhờ tài xế chở đi ăn bún. “Tôi nói với tài xế chở đến quán nào ngon một chút. Tài xế liền chở tôi đến quán bún có tên Thu Hương ở phường Bãi Cháy”, chị Hà kể.

Khi vào quán, chị Hà được nhân viên đưa ra một tờ menu (thực đơn) rời không ghi giá. Xem qua menu chị Hà gọi 3 bát bún hải sản, 1 bánh cuốn và 1 bát cháo cho con 8 tháng tuổi.

Từng đến Hạ Long một lần trước đó và ăn những bát bún giá từ 50.000-70.000 đồng nên chị Hà nghĩ quán này cũng bán mức tương tự nên không hỏi kỹ giá. Ít phút sau, nhân viên bê lên các suất ăn như đã gọi. Bát bún hải sản có tôm, mực, bề bề, chả cá, mỗi loại 1-2 miếng. Bánh cuốn thông thường ăn kèm với mấy miếng chả mực.

Theo cảm nhận của nữ du khách, nước dùng bún trong vắt và nhạt, không có vị ngọt của hải sản. Chất lượng bữa ăn ở mức bình thường, không có gì ấn tượng.

Khi thanh toán, chị Hà giật mình khi hóa đơn ghi tổng số tiền là 810.000 đồng, trong đó bún hải sản có giá 150.000 đồng/bát, bánh cuốn 150.000 đồng/suất, cháo 150.000 đồng/bát, nước ép 60.000 đồng/cốc.

“Đi Hạ Long tôi biết giá mặt bằng chung cao hơn các điểm du lịch khác. Tôi cũng xác định tâm lý, song vẫn quá bất ngờ với mức giá mà quán đưa ra”, chị Hà kể.

Theo chị Hà, ngay lúc đó, chị đã tỏ rõ thái độ bức xúc với nhà hàng. Tuy nhiên, phía nhà hàng không có lời giải thích nào. Vì các thành viên trong gia đình không muốn đôi co thêm nên chị Hà chấp nhận trả tiền rồi rời đi trong sự bực tức.

Khi trở về khách sạn, chị vẫn lựa chọn chiếc xe mình đi trước đó vì chưa thanh toán mức phí chiều đi. Chị liền chia sẻ với tài xế trải nghiệm của mình và đặt nghi vấn về việc ăn chia giữa tài xế và nhà hàng.

“Nam tài xế nói rằng, không hề biết quán này “chặt chém” du khách. Nếu biết đã không chở tôi đến. Tuy nhiên, tôi không tin vào lời giải thích này”, chị Hà cho hay.

Những ngày sau đó, chị Hà cùng gia đình đi ăn ở các nhà hàng, quán ăn khác đều thấy các món ngon, giá cả phù hợp. Gia đình chị cũng đi ăn bún hải sản nhưng chỉ phải trả mức giá 50.000-70.000 đồng/bát.

Chủ quán thừa nhận chi 5%-10% gửi “cảm ơn” tài xế

Theo tìm hiểu, cơ sở kinh doanh ăn uống được nhắc tới là nhà hàng Thu Hương nằm ở khu phố cổ, thành phố Hạ Long.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, anh Q.T. chủ quán xác nhận đây là đoàn khách từng tới đây dùng bữa. Tuy nhiên, chủ cơ sở khẳng định quán có niêm yết giá cả từng món ăn.

Cụ thể, bún/phở hải sản của quán được bán với giá 100.000 đồng/bát. Bún/phở bề bề giá 100.000 đồng/bát. Bún/phở bò hoặc bún/phở gà đồng giá 80.000 đồng/bát. Bún/phở rau củ giá 70.000 đồng/bát.

Theo cách giải thích của chủ nhà hàng, bát bún/phở hải sản giá 150.000 đồng là loại đặc biệt do khách yêu cầu muốn gọi thêm nhiều loại đồ ăn.

“Chúng tôi thường thỏa thuận trước với khách, nếu muốn ăn thêm hải sản, thịt bò/gà thì mức giá sẽ thành 150.000 đồng/bát. Đây cũng là giá chung ở khu vực phố cổ. Với mức giá cao, nếu khách chấp nhận được thì ăn”, chủ quán nói.

Tuy nhiên, khi xem hình ảnh trong thực đơn được chủ quán cung cấp, phóng viên chỉ thấy giá các loại bún phở cháo niêm yết ở mức từ 70.000 đồng tới 100.000 đồng/bát. Trong khi đó, bát bún/phở đặc biệt loại 150.000 đồng không xuất hiện trong bảng giá này.

Khi được phóng viên đề cập tới vấn đề liệu có hiện tượng quán phải chiết khấu phần trăm cho tài xế lái xe khiến mức giá tăng cao và khách hàng là đối tượng phải gánh chịu phần chi phí này hay không, chủ quán thừa nhận việc trích hoa hồng là có.

“Ít hay nhiều chúng tôi cũng sẽ gửi tài xế lon nước uống. Còn điểm du lịch như khu vực Bãi Cháy không thể tránh được chuyện gửi hoa hồng cho người đưa khách đến. Chúng tôi làm kinh doanh cũng phải tìm nguồn, tìm người móc nối. Gửi tặng bát cháo, lon nước cho anh em tài xế là điều đương nhiên”, anh T. nói.

Cũng theo vị chủ quán, chi phí chi trả cho tài xế tùy từng nhà hàng, dao động từ 5% đến 10%. Trong khi đó tại cơ sở kinh doanh này, các tài xế được nhận khoảng 5%.

Về phía chị Hà, sau khi nghe phản hồi từ chủ quán về việc “menu của nhà hàng có ghi giá rõ ràng, bát bún có giá 150.000 là do khách gọi thêm”, chị Hà bất bình cho biết, thông tin này không đúng sự thật.

“Tôi không hề yêu cầu gì thêm, chỉ gọi 3 bát bún hải sản, 1 bánh cuốn, 1 cháo nên không thể nói đó là các suất đặc biệt để tính giá đắt đỏ. Tờ menu thời điểm nhân viên đưa ra không hề ghi giá”, chị Hà khẳng định.

Tổng hợp

Căn phòng của người phụ nữ tên Mai Anh nằm ở vị trí tách biệt, được bố trí riêng, có khóa riêng, không ghép chung với bất kỳ bệnh nhân nào.

Chiều 23/6, Công an TP Hà Nội công bố vụ án liên quan tới 36 lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y tâm thần Trung ương bị khởi tố do nhận hối lộ, tổ chức sử dụng ma túy, môi giới hối lộ và lợi dụng chức vụ quyền hạn. Trong số này có Viện trưởng Trần Văn Trường và Phó viện trưởng Lâm Văn Thành.

Cơ quan điều tra xác định từ năm 2016, Nguyễn Thị Mai Anh – đối tượng phạm nhiều tội danh và đang trong diện bắt buộc chữa bệnh, cấu kết với nhiều cán bộ trong viện để “chạy” kết luận tâm thần cho bản thân và các bị can khác, qua đó thoát tội. Mai Anh cùng chồng nhiều lần hối lộ để được ra ngoài, sử dụng ma túy, đi du lịch, thậm chí mời cả nhân viên viện đi cùng.

Mai Anh còn đóng vai trò trung gian, nhận tiền từ gia đình các bị can để dàn xếp kết luận giám định tâm thần sai lệch, giúp nhiều người thoát truy cứu hình sự, hưởng lợi hàng tỷ đồng. Đổi lại, các cán bộ nhận tiền để viết sai tình trạng bệnh, làm sai lệch hồ sơ giám định.

EVN Hà Nội đã xác định được 3 nguyên nhân khiến tiền điện của nhiều hộ gia đình tăng bất thường trong tháng 6.

Những ngày qua, nhiều người dân ở Hà Nội than phiền vì tiền điện tháng 6 tăng đột biến. Liên quan đến vấn đề này Tổng Công ty Điện lực Thành phố Hà Nội (EVN Hà Nội) đã đưa ra lý giải.

Theo thống kê của EVNHANOI, trong tháng 6/2025, sản lượng điện bình quân theo ngày trên toàn địa bàn Hà Nội đạt hơn 90 triệu kWh, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng sản lượng trong tháng 6 đạt xấp xỉ 2.700 triệu kWh, trong đó mức đỉnh được ghi nhận vào ngày 2/6 với 110,9 triệu kWh – cao nhất từ đầu năm đến nay.

Riêng nhóm khách hàng thuộc thành phần Quản lý tiêu dùng dân cư chiếm hơn 59,5% tổng sản lượng, tăng 1,15 lần so với tháng 5. Điều này phản ánh tác động trực tiếp của thời tiết tới hành vi sử dụng điện trong các hộ gia đình.

Đặc biệt, khi kỳ nghỉ hè của học sinh trùng với cao điểm nắng nóng , dẫn đến thời gian sử dụng điều hòa và các thiết bị điện kéo dài liên tục cả ngày lẫn đêm.

Nhiệt độ cao không chỉ làm tăng tần suất sử dụng điện mà còn khiến các thiết bị làm mát tiêu tốn nhiều năng lượng hơn để duy trì hiệu quả vận hành. Khi chênh lệch nhiệt độ giữa trong nhà và ngoài trời lớn, điều hòa phải hoạt động liên tục, ít ngắt máy, dẫn đến mức tiêu thụ điện tăng cao dù thời lượng sử dụng không thay đổi.

Ngoài ra, việc điều chỉnh giá bán lẻ điện sinh hoạt theo Quyết định 1279/QĐ-BCT từ ngày 10/5/2025 với mức tăng 4,8% ở tất cả các bậc thang cũng là yếu tố khiến chi phí điện của các hộ gia đình trong tháng 6 tăng cao.

Như vậy lượng điện năng tiêu thụ tăng theo quy luật hàng năm vào những tháng hè cộng với việc giá bán điện điều chỉnh và các cháu nhỏ nghỉ hè ở nhà làm tổng số tiền điện tháng 6/2025 các hộ dân phải trả tăng hơn so với tháng trước.

Trước tình hình đó, EVNHANOI khuyến cáo khách hàng cần chủ động theo dõi lượng điện tiêu thụ của gia đình hằng ngày thông qua hệ sinh thái chăm sóc khách hàng của EVNHANOI như App EVNHANOI, website evnhanoi.vn,… Khách hàng nên thường xuyên kiểm tra sản lượng điện, đặt ngưỡng cảnh báo khi vượt mức tiêu thụ bình thường để kịp thời điều chỉnh hành vi sử dụng điện.

Đặc biệt trong mùa hè, người dân nên sử dụng điều hòa ở mức nhiệt độ hợp lý (từ 26-28°C), kết hợp với quạt, tắt các thiết bị khi không cần thiết và hạn chế sử dụng cùng lúc nhiều thiết bị công suất lớn trong khung giờ cao điểm từ 12h00 ÷ 15h00 và từ 22h00 ÷ 24h00 hàng ngày.

Việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả không chỉ giúp giảm hóa đơn điện mà còn góp phần giảm áp lực lên hệ thống điện quốc gia, nhất là trong giai đoạn cao điểm mùa nắng nóng. EVNHANOI luôn đồng hành cùng người dân Thủ đô thực hiện mục tiêu “Tiết kiệm điện – Thành thói quen”, vì lợi ích của từng gia đình và sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Theo Website của Tổng Công ty điện lực TP.HN

Giá vàng bật tăng mạnh trong chiều 3.7 và vượt qua ngưỡng 121 triệu đồng một lượng.

Chiều 3.7, giá vàng trong nước đồng loạt tăng. Vàng miếng tại Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) được mua vào 119,3 triệu đồng/lượng và bán ra 121,3 triệu đồng, tăng 400.000 đồng so với đầu ngày. Tổng cộng mỗi lượng vàng miếng đã tăng 600.000 đồng một lượng so với hôm qua.

ẢNH: NGỌC THẮNG

Tương tự, giá vàng nhẫn 4 số 9 tại SJC cũng tăng thêm 200.000 đồng khi giá mua lên 114,5 triệu đồng, bán ra lên 117 triệu đồng. Như vậy chỉ sau một đêm vàng nhẫn tăng thêm 500.000 đồng/lượng. Trong khi đó hệ thống PNJ giữ nguyên giá mua vàng nhẫn như đầu ngày là 114,8 triệu đồng và bán ra 117,4 triệu đồng/lượng.

Trên thị trường, công ty Bảo Tín Minh Châu vẫn là đơn vị bán vàng nhẫn cao nhất với giá mua vào 116,2 triệu đồng, bán ra 119,2 triệu đồng. Đồng thời, chênh lệch giá mua vàng nhẫn tại Bảo Tín Minh Châu cũng giữ mức cao nhất thị trường với 3 triệu đồng/lượng trong khi SJC và các công ty khác chỉ dao động từ 2,5 – 2,7 triệu đồng.

Giá vàng thế giới tăng 8 USD lên 3.351 USD/ounce so với đầu ngày. Quy đổi theo tỷ giá Vietcombank, giá vàng thế giới tương đương 106,4 triệu đồng/lượng (chưa bao gồm thuế, phí). Hiện mỗi lượng vàng miếng SJC đắt hơn thế giới 14,9 triệu đồng trong khi vàng nhẫn cùng thương hiệu cao hơn 10,6 triệu đồng.

Ngân hàng Thế giới dự báo trong ngắn hạn, nhu cầu vàng vẫn ở mức cao, được hỗ trợ bởi bất ổn toàn cầu và rủi ro địa chính trị. Giá vàng được kỳ vọng sẽ tăng khoảng 35% trong năm 2025 (so với cùng kỳ năm trước), trước khi điều chỉnh nhẹ vào năm 2026 khi một số bất ổn hiện nay bắt đầu hạ nhiệt. Các diễn biến địa chính trị được dự đoán sẽ tiếp tục là nguồn bất ổn lớn nhất và thúc đẩy giá vàng đi lên. Thậm chí nếu căng thẳng toàn cầu leo thang hơn nữa, giá vàng có thể vượt các dự báo hiện tại…

“Tôi không bao giờ quên được buổi chiều nhận được gói hàng ấy. Trên vỏ hộp ghi rõ nét chữ quen thuộc: ‘Gửi anh – người từng là chồng em.’ Tôi cứ nghĩ đó là vài món đồ còn sót lại. Nhưng khi mở ra, thấy một chiếc khăn tay cũ, một xấp thư tay và cuốn sổ nhỏ… tôi đã quỳ sụp xuống, bàn tay run rẩy, nước mắt chảy không ngừng. Tôi đã không ngờ, mất cô ấy lại là cái giá cho những năm tháng mải miết mưu sinh nơi đất khách…”

Tôi và Linh quen nhau từ năm đại học. Cô ấy là lớp trưởng, thông minh, nhanh nhẹn, còn tôi là sinh viên tỉnh lẻ, học hành bình thường nhưng chịu khó. Chúng tôi yêu nhau sau một chuyến đi tình nguyện mùa hè. Linh chính là kiểu phụ nữ khiến người khác tin tưởng – dịu dàng, biết chăm sóc, luôn nghĩ cho người khác trước. Tôi vẫn luôn thấy mình may mắn khi cưới được cô ấy.

Sau khi cưới, vợ chồng tôi sinh được một bé gái đặt tên là Bông – là “bông hoa nhỏ” mà cả hai vợ chồng cùng nâng niu. Cuộc sống gia đình dù không giàu sang nhưng ngập tiếng cười. Linh nghỉ việc ở một công ty truyền thông nhỏ để chăm con, còn tôi nhận làm thêm buổi tối, đủ trang trải cuộc sống tạm bợ ở Hà Nội.

Khi Bông lên ba, tôi được một người họ hàng giới thiệu đi xuất khẩu lao động sang Nhật. Hợp đồng ba năm, lương khá. Ban đầu, tôi đắn đo rất nhiều. Bởi xa vợ con là điều tôi không mong muốn. Nhưng Linh lại là người động viên:

– “Anh cứ đi. Em ở nhà sẽ chăm sóc con. Ba năm thôi mà, rồi mình lại đoàn tụ. Con gái mình sẽ có tương lai tốt hơn.”

Tôi nắm tay vợ, gật đầu. Chuyến bay sang Nhật hôm đó, tôi thấy cô ấy quay đi lau nước mắt.

Nhật Bản là một đất nước ngăn nắp và bận rộn. Tôi làm trong một xưởng sản xuất linh kiện điện tử, làm việc từ 8 giờ sáng đến 10 giờ đêm, tuần chỉ nghỉ một ngày. Tiền lương tốt, tôi gửi gần hết về cho Linh – để cô ấy lo cho Bông và tiết kiệm phòng sau này mua nhà.

Ban đầu, chúng tôi thường xuyên gọi video, kể chuyện con, hỏi han nhau từng bữa ăn, giấc ngủ. Nhưng dần dần, cuộc gọi thưa thớt đi. Mỗi lần tôi gọi, Linh đều tỏ ra mệt mỏi, vội vàng. Có lần tôi nghe thấy Bông hỏi mẹ:

– “Mẹ buồn à? Mẹ khóc sao mẹ không cho con biết?”

Tôi hỏi Linh, cô ấy chỉ cười trừ:

– “Có gì đâu. Chắc em cảm.”

Rồi một ngày, tôi nhận được tin nhắn từ Linh, chỉ vỏn vẹn một dòng:
“Em muốn ly hôn.”

Tôi sững sờ. Cả đêm hôm đó không ngủ nổi. Tôi gọi điện, nhắn tin, nhưng Linh không bắt máy. Phải đến ba ngày sau, cô mới nhắn lại:

– “Em mệt mỏi lắm rồi. Một mình lo cho con, không ai chia sẻ. Em cảm thấy như một người mẹ đơn thân vậy. Em không trách anh, nhưng em không thể tiếp tục sống như thế này nữa.”

Tôi gọi, cô bắt máy. Chúng tôi cãi nhau – lần đầu tiên sau nhiều năm. Tôi trách cô ích kỷ, không đợi tôi. Cô im lặng rất lâu rồi nói:

– “Anh có biết, suốt hai năm qua, đêm nào em cũng dỗ con ngủ một mình, bệnh cũng không dám nói, tiền thì có đấy… nhưng em lạnh lẽo. Con gái mình mỗi lần ốm chỉ gọi ‘mẹ ơi’, không còn biết bố là ai nữa. Em chịu đủ rồi.”

Tôi níu kéo, van xin, hứa sẽ về, nhưng Linh kiên quyết. Cô ấy nói một câu khiến tôi chết lặng:

– “Không phải em không còn yêu anh. Mà là em không còn yêu bản thân mình trong cuộc sống này nữa rồi.”

Cuối cùng, tôi đồng ý ký đơn. Chúng tôi ra tòa qua ủy quyền. Bông ở với mẹ, nhưng chỉ vài tháng sau, Linh gọi bảo tôi làm thủ tục đón con sang Nhật. Cô nói muốn con có điều kiện tốt hơn, còn cô… sẽ đi xa một thời gian.

Tôi vừa vui vừa lạ lẫm. Vui vì được gặp lại con gái sau bao ngày xa cách. Lạ vì Linh như đã biến mất hoàn toàn khỏi đời tôi.

Hai tuần sau khi Bông sang Nhật, tôi nhận được một kiện hàng từ Việt Nam, người gửi: Linh.

Chiếc hộp giấy không lớn, nhưng khi mở ra tôi như bị ai đó đâm thẳng vào tim. Trong hộp là một chiếc khăn tay cũ, vài tấm ảnh gia đình, một xấp thư tay ghi ngày tháng rõ ràng, và một cuốn sổ ghi chép.

Bức thư đầu tiên có dòng đề: “Viết cho anh – người từng là thanh xuân của em.”

Tôi run run mở thư, và những dòng chữ quen thuộc hiện ra:

“Anh à, nếu anh đang đọc những dòng này, nghĩa là em đã buông tay thật rồi. Em không gửi hộp này để trách móc, chỉ muốn anh hiểu điều em chưa từng nói… Em đã yêu anh, yêu đến mức quên cả bản thân mình. Nhưng em cũng cần được yêu lại, cần một bờ vai, không chỉ là tiền gửi về mỗi tháng. Giá như… anh về sớm hơn, có lẽ mọi thứ đã khác…”

Mỗi lá thư là một đoạn đời Linh đã sống – những ngày chăm con sốt 40 độ giữa đêm, những lần đi viện không người thân bên cạnh, những lần gọi anh mà không dám nói thật lòng mình cô đơn biết bao.

Tôi ôm cuốn sổ, gục đầu xuống bàn, khóc như một đứa trẻ. Từ bao giờ tôi đã đánh đổi vợ mình để lấy tương lai không trọn vẹn?

Từ ngày nhận được chiếc hộp ấy, tôi không còn là chính mình nữa.

Mỗi tối sau khi cho Bông ngủ, tôi lại mở từng lá thư Linh viết. Cô ấy viết gần như mỗi tuần, trải dài suốt hai năm tôi ở Nhật. Viết rồi cất, không gửi. Mỗi lá thư là một lần cố gắng níu lấy hạnh phúc, và rồi lại tự buông tay.

Có những lá thư không giận hờn gì cả – chỉ kể chuyện hôm nay con tập tô, hôm qua bị té trầy đầu gối, hay tháng này phải xoay xở tiền học ra sao. Có những lá thư lại đẫm nước mắt:

“Em đã từng đứng ở ban công, nhìn thấy một cặp vợ chồng dắt con đi chơi, em bật khóc. Người đàn bà trong em không cần vàng bạc, chỉ cần một cái nắm tay giữa đời mỏi mệt. Nhưng anh không ở đây. Em không trách. Chỉ buồn thôi…”

Tôi đọc đến đâu, cảm thấy tim như có ai bóp nghẹt đến đó. Suốt hai năm, tôi chỉ chăm chăm nghĩ đến tương lai, đến tiền, đến ngôi nhà sẽ mua, mà quên mất có một người phụ nữ đang gồng gánh cả gia đình phía sau bằng nước mắt.

Bông sống với tôi ở Nhật, ban đầu có vẻ hào hứng. Nhưng một đứa bé năm tuổi dù thông minh đến mấy vẫn không giấu nổi nỗi nhớ mẹ. Đêm nào con bé cũng ôm chặt con gấu bông cũ, nói mớ:

– “Mẹ ơi, mẹ đừng đi mà…”

Tôi thức trắng nhiều đêm. Đưa con đi học xong lại lao vào làm. Nhưng không còn cảm giác “đi làm vì gia đình” nữa. Tôi làm như một cái máy – vô hồn.

Tôi cố gọi điện về nhà Linh, gọi cho bạn bè cô ấy, ai cũng bảo: “Linh nghỉ việc rồi, không liên lạc được. Hình như cô ấy chuyển đi đâu đó.”

Cô ấy biến mất như chưa từng tồn tại.

Gần một năm sau ngày ly hôn, tôi nhận được cuộc gọi từ một người bạn cũ – Nga, đồng nghiệp thân với Linh. Nga nói:

– “Có chuyện này… tôi nghĩ anh nên biết. Linh… đang nằm viện.”

Tôi như chết lặng. Cô ấy bị phát hiện ung thư cổ tử cung từ năm thứ hai tôi sang Nhật, thời điểm tôi vẫn đang mải miết làm thêm để gửi tiền về.

– “Linh không nói với ai cả. Cô ấy vẫn đi làm, chăm con, chữa bệnh âm thầm. Sau ly hôn, bệnh chuyển sang giai đoạn ba. Giờ thì… di căn rồi. Linh chuyển vào một trung tâm chăm sóc cuối đời ở Đà Lạt. Cô ấy không muốn ai thấy mình trong hình hài yếu ớt.”

Tôi ngồi sụp xuống. Cảm giác ân hận dâng lên đến nghẹt thở. Cô ấy đã một mình đi qua những tháng ngày khủng khiếp nhất, không một ai bên cạnh. Và tôi – người đáng lẽ phải ở đó, lại là người rời đi.

Tôi quyết định xin nghỉ việc sớm, làm thủ tục về nước. Đưa Bông theo. Tôi kể với con rằng “chúng ta sẽ về thăm mẹ”. Con bé cười, reo lên như lâu lắm rồi không được vui thật sự.

Chuyến xe lên Đà Lạt giữa đêm khuya khiến tôi bồn chồn. Tôi không biết mình sẽ nói gì khi gặp lại Linh. Tôi đã mất quyền được gọi cô ấy là vợ, mất cả tư cách trách móc hay oán giận. Giờ tôi chỉ là một người chồng cũ, đến muộn.

Khi chúng tôi bước vào căn phòng nhỏ nơi trung tâm chăm sóc, Linh đang nằm bên cửa sổ, người gầy rộc đi, tóc rụng gần hết. Nhưng ánh mắt cô ấy vẫn thế – sâu thẳm và dịu dàng.

Bông chạy đến:

– “Mẹ ơi!!!”

Linh bật khóc. Cô ôm con, không nói được thành lời. Tôi đứng sau, không dám bước tới. Nhưng Linh nhìn tôi, nhoẻn miệng cười nhẹ:

– “Anh gầy đi nhiều.”

Tôi không thể kìm được nữa. Tôi ngồi xuống cạnh giường, nắm lấy tay cô ấy:

– “Anh xin lỗi…”

Linh lắc đầu:

– “Không cần đâu. Em cũng chưa từng trách anh. Mỗi người đều chọn cách yêu thương khác nhau. Chỉ là… anh chọn đi xa, còn em chọn ở lại.”

Tôi khóc. Như một đứa trẻ.

Hai tuần sau, Linh mất.

Đám tang giản dị, ít người. Cô ấy dặn dò kỹ lưỡng trước khi đi – không để ai quá đau lòng. Cô ấy để lại một bức thư viết tay cuối cùng:

“Gửi anh – người từng là nhà của em.

Nếu anh đang đọc lá thư này, chắc em đã đi rồi. Em không buồn, vì cuối cùng cũng được gặp lại anh và Bông – là ước nguyện lớn nhất đời em.

Em không trách gì anh cả. Anh là một người chồng tốt theo cách riêng, chỉ là cuộc đời cho mình ít cơ hội ở bên nhau. Em chỉ mong sau này, anh đừng sống vì ai đó mà quên mất chính người bên cạnh. Hạnh phúc không đợi lâu đâu anh.

Dù không còn là vợ chồng, em vẫn cảm ơn anh… vì đã cho em một đời thanh xuân có ý nghĩa.

Tạm biệt anh.
Linh.”

Sau khi Linh mất, tôi đưa Bông trở lại Nhật thêm một năm, rồi quyết định nghỉ việc hẳn, về Việt Nam sống. Tôi mở một tiệm sách nhỏ, gần trường con bé học.

Mỗi tối, tôi kể cho con nghe về mẹ – về một người phụ nữ đã yêu ba nó bằng cả tuổi trẻ và sự hy sinh lặng thầm.

Con bé lớn lên, ngoan ngoãn và hay viết nhật ký – giống hệt mẹ nó.

Còn tôi, có một ngăn tủ khóa kỹ. Trong đó là cuốn sổ tay, những bức thư Linh để lại, và chiếc khăn tay cũ đã thấm đẫm mồ hôi và nước mắt một thời.

Tôi không bao giờ mở ngăn đó khi có người ngoài. Vì đó là nơi tôi giữ lại một người – người đã từng là cả thế giới của tôi.

Người ta bảo đàn ông giỏi là người biết kiếm tiền, biết yêu thương vợ con, và biết nhẫn nhịn. Nhưng có ai nói cho anh biết: nếu cả đời cố gắng chỉ để đổi lấy một câu “Anh yếu đuối quá, em không thể chịu đựng được nữa” thì phải làm sao?

Hưng là một người đàn ông bình thường – nghĩa là không tài giỏi xuất chúng, cũng chẳng đẹp trai ngời ngời. Nhưng anh có một thứ mà không phải người đàn ông nào cũng giữ được suốt đời: sự kiên trì và lòng chung thủy.

Anh lấy Dung năm 27 tuổi, khi trong tay chưa có gì ngoài một công việc kỹ thuật viên sửa điện tử lương 7 triệu. Dung xinh, nói năng khéo, có học hơn anh, lại được lòng mọi người. Lúc hai người cưới nhau, không ít người ái ngại: “Dung lấy Hưng, thiệt cho nó quá”.

Nhưng Dung vẫn gật đầu. Và đó là động lực để Hưng bắt đầu “cày cuốc” đúng nghĩa.

Suốt 10 năm, anh làm hai việc cùng lúc: ban ngày làm kỹ thuật viên, tối về mở tiệm sửa điện tử nhỏ ở nhà. Có khi khách đông, anh làm tới tận 1–2 giờ sáng. Dung nghỉ việc công sở sau khi sinh đứa con đầu lòng, ở nhà chăm con và bán hàng online.

Anh không tiếc gì cho vợ: tiền làm ra bao nhiêu, đưa hết cho Dung giữ. Tiền xây nhà – 1,6 tỷ – phần lớn là từ anh vay ngân hàng và trả dần trong 7 năm. Chiếc ô tô cũ 5 chỗ mua cho vợ đi lại, 420 triệu, anh vay tiếp 100 triệu và bán chiếc SH mới mua cho mình.

Cuối năm thứ 9, cả nhà chuyển về nhà mới 2 tầng, có sân nhỏ, ô tô đậu gọn gàng. Anh nhớ rõ hôm đó Dung cười rạng rỡ: “Đúng là nhà mơ ước của em rồi đó!”

Nhưng giấc mơ không kéo dài lâu.

Khoảng tháng 3 năm ngoái, Hưng bắt đầu thấy mệt. Ban đầu chỉ là đau lưng, sau đó là chóng mặt, sút cân, khó ngủ. Dù vợ hối đi khám, anh vẫn chần chừ vì tiếc tiền. Đến khi không chịu nổi nữa, anh mới đi bệnh viện.

Kết quả: ung thư thận giai đoạn giữa, có dấu hiệu di căn.

Dung lặng người. Hưng chỉ cười gượng: “Chắc không sao đâu, bác sĩ bảo còn kịp mà”.

Nhưng hóa trị không dễ dàng như anh nghĩ. Sau đợt đầu tiên, tóc rụng, mặt sạm, người tiều tụy. Anh phải nghỉ việc ban ngày, chỉ làm việc vặt ở tiệm lúc khỏe.

Cũng từ đây, Dung thay đổi.

Ban đầu chỉ là những câu cằn nhằn:
“Anh yếu quá rồi đó, giờ có khi em phải đứng ra cáng đáng hết đống nợ này!”
Sau là những lần bỏ mặc anh nằm một mình, không mang thuốc, không hỏi han.

Đỉnh điểm là lúc anh thấy cô ấy đi đêm về muộn, có mùi nước hoa đàn ông. Một lần, anh lặng lẽ tra camera ô tô – phát hiện xe vợ chạy đến một khu biệt thự quận 9, ở lại gần 3 tiếng.

Một tuần sau, anh thấy cô ngồi sau xe một gã đàn ông trạc 40, ăn mặc bóng bẩy, chạy lòng vòng trong khu phố. Họ cười nói, thậm chí còn nắm tay giữa đường. Người quen bắt đầu xì xào: “Dung có bồ đó, thấy đi chung hoài mà không ngại ai”.

Anh im lặng.

Không phải vì không biết giận, mà vì còn thương. Anh nghĩ có lẽ cô đang quá áp lực, hoặc chỉ là phút yếu lòng. Anh tin cô sẽ quay lại, nếu anh cố gắng.

Nhưng anh nhầm.

Một đêm mưa, anh nằm co ro trong góc phòng, sốt cao, lạnh run. Dung không ở nhà. Gọi điện, cô không bắt máy. Đến gần 1 giờ sáng mới về, váy ngắn, mùi nước hoa nam nồng nặc. Anh hỏi nhỏ:

– Em đi đâu giờ này?

Cô bật cười:

– Em đi đâu là việc của em. Anh nằm đó cả ngày có làm ra đồng nào đâu mà đòi hỏi?

Câu đó như nhát dao cuối cùng. Anh quay mặt vào tường, cắn chặt răng đến bật máu.

Sáng hôm sau, anh lấy 300 nghìn trong ví – số tiền cuối cùng – rồi âm thầm rời khỏi nhà. Không nói gì, không để lại lời nhắn.

Tối đó, Dung về. Không thấy anh đâu. Cô cười khẩy: “Đi rồi thì tốt!”. Nhưng chưa đầy 2 tiếng sau, điện thoại cô reo. Đầu dây bên kia là một giọng nam:

– Chị có phải là vợ anh Nguyễn Văn Hưng không? Anh ấy bị ngất ở ghế đá công viên X, tụi tôi đưa vào cấp cứu…

Dung ngồi sụp xuống sàn, chiếc điện thoại rơi khỏi tay.

Dung ngồi lặng trên chiếc ghế chờ ở bệnh viện, hai tay run rẩy, mắt vô hồn nhìn vào cánh cửa phòng cấp cứu vẫn còn sáng đèn đỏ.

Cô không gọi cho ai, cũng không dám nhắn tin cho nhân tình. Chỉ còn lại mình cô trong cái đêm dài đằng đẵng, đứa con trai đang ngủ ở nhà với bà nội, còn người chồng mà cô từng xem là “kẻ ăn bám” thì đang nằm trong kia, giữa ranh giới sống chết.

Cô không biết vì sao mình khóc. Có lẽ vì sợ. Có lẽ vì tội lỗi. Có lẽ vì lần đầu tiên cô nhận ra… mình đã tệ đến thế nào.

Một tiếng sau, bác sĩ bước ra. Người phụ trách cấp cứu nói nhẹ:

– Tạm thời ổn. Nhưng thể trạng bệnh nhân yếu, có dấu hiệu trầm cảm nặng. Anh ấy có để lại mẩu giấy trong túi áo. Không phải thư tuyệt mệnh, nhưng… chị nên đọc.

Dung đón lấy mảnh giấy nhỏ đã bị nhàu nát. Nét chữ nguệch ngoạc, yếu ớt:

“Em không cần phải thương hại anh. Anh biết em không còn yêu anh nữa. Anh chỉ mong em sau này, nếu có yêu ai, thì hãy yêu người biết thương con em, chứ đừng vì vài lời ngọt mà đánh đổi mọi thứ.

Căn nhà này là của em, chiếc xe cũng vậy. Anh không lấy gì cả. Chỉ xin giữ lại bức ảnh cưới – để con lớn lên còn biết cha nó từng là ai…”

Dung bật khóc. Lần đầu tiên, cô thấy mình nhỏ bé và hèn mọn. Một người đàn ông từng vì mình mà làm quần quật cả thập kỷ, đến cuối cùng chỉ xin giữ lại… một bức ảnh.

Cô về nhà sáng sớm hôm sau. Căn nhà im lặng. Đứa con vẫn ngủ say, không biết đêm qua mẹ nó vừa đi qua một cơn địa chấn trong tâm can.

Cô bắt đầu dọn lại tủ áo của Hưng. Mỗi ngăn đều ngăn nắp, từng chiếc áo sơ mi được xếp cẩn thận, gấp gọn gàng. Ngăn dưới cùng là một chiếc hộp gỗ nhỏ. Mở ra, cô thấy cuốn sổ tiết kiệm – 72 triệu, đứng tên con trai. Ghi chú rõ: “Dành cho cu Bi học đại học”.

Kèm theo là hóa đơn thuốc, kết quả xét nghiệm, lịch hóa trị… tất cả được kẹp gọn vào một bìa hồ sơ. Anh không nói, không than vãn. Chỉ âm thầm chịu đựng.

Lúc đó, Dung mới nhớ lại: những ngày Hưng yếu đi, anh không đòi hỏi gì ở cô, không tra hỏi, không oán trách. Chỉ lặng lẽ, lặng lẽ… sống như thể đang tự rút hết phần còn lại trong tim mình để nuôi cho cuộc đời vợ con đầy đủ.

Ba tuần sau, Hưng xuất viện. Vẫn là Dung tới đón, không có ai khác. Cô đứng trước cửa phòng bệnh, cầm bó hoa hướng dương nhỏ. Lần đầu tiên sau nhiều năm, cô cúi đầu trước anh.

– Em xin lỗi.

Hưng gầy rộc, da xanh xao. Nhưng vẫn mỉm cười:

– Có gì đâu. Chuyện qua rồi.

– Em đã sai…

– Ừ. Nhưng em là mẹ của con anh. Anh không trách. Chỉ mong từ giờ… em sống cho đúng, đừng sai nữa. Không phải vì anh – mà vì con.

Dung gật đầu, nước mắt rơi lặng lẽ.

Từ ngày đó, Dung thay đổi. Cô chấm dứt với gã nhân tình – người mà khi nghe Hưng cấp cứu chỉ buông một câu: “Anh đâu có liên quan đến vợ chồng em”. Cô đi làm lại, dậy sớm chuẩn bị cơm nước, cùng Hưng đi bệnh viện tái khám, đưa đón con đi học. Những việc nhỏ nhặt, nhưng là điều cô đã quên mất từ lâu.

Hưng không nói gì. Cũng không hẳn tha thứ hoàn toàn. Nhưng anh chọn cách sống tiếp, vì con.

Dẫu sao, anh vẫn là một người cha.

Tết năm đó, cả nhà chụp một tấm ảnh bên cây mai trước cửa. Hưng mặc áo sơ mi xanh, tay ôm con trai. Dung đứng bên cạnh, không còn là một người đàn bà kiêu kỳ, mà là người phụ nữ hiểu rõ: có những người đàn ông cả đời không biết nói lời yêu, nhưng sẵn sàng chết đi từng chút một chỉ để người mình thương không thiếu gì.

Câu chuyện về Dung và Hưng sau này trở thành một bài học trong khu phố. Không phải để chỉ trích, mà để nhắc nhở:

Hôn nhân không cần người hoàn hảo – chỉ cần một người chịu hy sinh và một người đủ trân trọng.

Cán bộ thú y đóng dấu kiểm dịch sai quy trình đối với heo bệnh tại cơ sở gia công giết mổ cho C.P. Việt Nam (Hậu Giang cũ) đã bị kỷ luật cảnh cáo, điều chuyển công tác.

Liên quan đến vụ việc đóng dấu kiểm dịch sai trên thân thịt heo tại cơ sở giết mổ gia công cho Công ty C.P. Việt Nam tại Hậu Giang (nay là TP Cần Thơ), một cán bộ thú y đã bị kỷ luật cảnh cáo và điều chuyển công tác do vi phạm quy trình, gây hậu quả nghiêm trọng.

Tại họp báo thường kỳ sáng 3/7, ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, người vi phạm là một viên chức chẩn đoán động vật hạng III, công tác tại Trạm Chăn nuôi, Thú y – Thủy sản huyện Phụng Hiệp cũ (nay thuộc TP Cần Thơ).

Theo đánh giá của Sở NN&MT Hậu Giang (nay là Sở NN&MT Cần Thơ), viên chức này đã không tuân thủ quy trình, quy định chuyên môn, nghiệp vụ và có hành vi vi phạm lần đầu, gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài việc xử lý cá nhân, Trạm Chăn nuôi, Thú y – Thủy sản huyện cũng bị yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo liên quan đến vụ việc.

Siết quản lý, tránh lặp lại sai phạm

Theo thông báo từ Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Sóc Trăng (cũ), sau khi xác minh nguồn tin tố giác tội phạm, cơ quan chức năng xác định không có dấu hiệu hình sự, không khởi tố vụ án về vi phạm quy định an toàn thực phẩm.

Cục Chăn nuôi và Thú y cũng làm rõ quy trình sai phạm: kiểm dịch viên đã đóng dấu kiểm soát giết mổ lên một bên thân heo mà không kiểm tra đầy đủ hai bên. Sau đó, phát hiện bên còn lại có dấu hiệu viêm, người này không đóng dấu tiếp và yêu cầu tiêu huỷ.

Tuy nhiên, thay vì lập biên bản theo quy định, cán bộ kiểm dịch chỉ ký vào đơn đề nghị tiêu huỷ do C.P. lập mà không có tài liệu xác nhận quá trình xử lý vệ sinh.

Đây là điểm yếu trong công tác giám sát, khiến dư luận và doanh nghiệp bức xúc về tính minh bạch trong thực thi công vụ.

Ông Phạm Kim Đăng nhấn mạnh, Bộ NN&MT sẽ phối hợp với Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước và Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C05 – Bộ Công an) để tăng cường giám sát hệ thống kiểm dịch, đặc biệt tại các cơ sở giết mổ.

“Chúng tôi đã có văn bản yêu cầu các địa phương rà soát lại toàn bộ hệ thống kiểm dịch viên, đảm bảo tổ chức bộ máy và nhân sự đủ năng lực, tránh để sai sót tương tự xảy ra”, ông Đăng nói.

Đại diện Bộ NN&MT cũng cho biết, thời gian qua do sắp xếp lại hệ thống thú y, nhiều địa phương thiếu nhân lực, gây khó khăn cho kiểm soát an toàn thực phẩm. Bộ đề nghị các tỉnh khẩn trương củng cố tổ chức, bố trí lại lực lượng kiểm dịch phù hợp.

Trong bối cảnh an toàn thực phẩm ngày càng được quan tâm, việc kiểm soát giết mổ, xử lý nghiêm cán bộ sai phạm là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ sức khỏe người dân và uy tín ngành nông nghiệp.

Thịt gà sốt chanh dây, cá bống kho tộ, khô heo… là những món “chay giả mặn” không chỉ giống về hình thức mà cả về mùi vị. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia y tế, để có màu sắc bắt mắt, mùi vị thơm ngon, chắc chắn không thể chế biến đơn thuần chỉ bằng rau, đậu.

Nội ngoại có đủ

Phục vụ nhu cầu ăn chay rằm tháng Bảy, nhiều chợ, cửa hàng tại TPHCM bày la liệt các món chay, từ chế biến sẵn hoặc đóng gói; hàng nội địa hay nhập khẩu đều có đủ.

Dạo một vòng quanh các chợ Hồ Trọng Quý (Q.6), Hòa Hưng (Q.10), Tân Định (Q.1), Bình Triệu (Q.Thủ Đức)… dễ thấy, đồ chay được đặt trên chiếc bàn, kê sát ra giữa đường để thuận tiện cho người mua. Nhiều thực phẩm như đậu hũ, chả giò, chả cá chay không nhãn mác, không hạn sử dụng, không nguồn gốc, chỉ được đóng gói, bảo quản sơ sài bằng bao nilon.

Các chủ sạp vô tư bày bán, mặc cho nắng gió, bụi bẩn; người mua cũng không quan tâm ai sản xuất, làm từ bao giờ. Lựa vài món cho vào túi, chị Bích Thủy (35 tuổi, công nhân) thật thà nói: “Sản phẩm được bao gói nilon khá cẩn thận, hơn nữa, hàng ra ngày nào, bán hết ngày đó nên tôi nghĩ không vấn đề gì. Hơn nữa, ăn có mấy ngày chay thôi mà. Tiền nào của nấy, giá chỉ 15.000-20.000 đồng/sản phẩm mình đâu thể đòi hỏi cao hơn được”.

Thị trường đồ chay thời gian gần đây còn có nhiều sản phẩm nhập từ Thái Lan, Trung Quốc, Mỹ, Malaysia… Cầm gói thực phẩm toàn tiếng nước ngoài, tôi hỏi người bán đây là món gì thì được giải thích: “Thịt gà chay đó chị, có chữ chick nghĩa là gà nè. Hàng Mỹ chính hãng, chỉ cần xé bọc chiên sơ là có thể dùng ngay”. Xoay trở bịch sản phẩm vẫn chẳng thể tìm được nhãn ghi tiếng Việt, cũng như không thấy ngày sản xuất, hạn sử dụng, người bán bảo hàng xách tay, số lượng có hạn nên làm gì có nhãn phụ mà tìm. Khi được yêu cầu mua số lượng lớn, người này liền nói: Chiều quay lại có đủ hàng.

Không chỉ bày bán ở chợ, thực phẩm “chay giả mặn” ngoại nhập cũng xuất hiện ở nhiều cửa hàng thuần chay tên tuổi. Siêu thị thuần chay Hoa Đăng (Q.1) chuyên thực phẩm organic chủ yếu nhập từ Nhật, Mỹ. Cửa hàng thực phẩm chay Trí Huệ (Q.11) giới thiệu đủ thực phẩm chế biến sẵn được nhập từ Malaysia như cừu nướng, lẩu cừu, cừu xào nấm… Ngoài ra, còn có nhiều sản phẩm mới lạ như cá hồi, cà ri cá, trứng luộc, tạng động vật (bao tử vịt, gan vịt, tai heo), cua, sò điệp… giá 57.000-250.000 đồng/sản phẩm. “Đây đều là thực phẩm chay ngoại, vì sức khỏe nên rất an toàn. Màu sắc không lòe loẹt, bắt mắt; món ăn sau khi chế biến cũng không có độ giòn, sần sật, do sản phẩm gần như không có các chất phụ gia, phẩm màu…” – nhân viên cửa hàng Trí Huệ tư vấn.

Coi chừng chay giả

Tại chợ Bình Tây (Q.6), khu vực kinh doanh thực phẩm khô có đủ các nguyên liệu dùng trong chế biến thực phẩm chay như nấm đông cô, táo tàu, kim châm, tàu hủ ky… đựng trong bao nilon loại 20 kg hoặc trong thùng giấy, thông tin rất “tiết kiệm”. Tùy loại, thực phẩm chay sẽ có giá từ 100.000 đến 250.000 đồng/kg.

Ở một số sạp, khi hỏi về thực phẩm chay khô như thịt heo lát, thịt bò lát, cá, gà, vịt… tiểu thương luôn miệng khẳng định hàng ngoại nhập từ Thái Lan, Ấn Độ, Malaysia, Nhật. Tuyệt nhiên không có ai nhắc đến hàng Trung Quốc.

Trao đổi với chủ một siêu thị chuyên nhập thực phẩm chay từ Mỹ, được biết, đa số đồ chay ở chợ đều được nhập từ Trung Quốc qua đường tiểu ngạch.Bởi hàng chính hãng có giá không hề rẻ, không thể có giá vài trăm ngàn/kg. “Hơn nữa, Mỹ, Hàn Nhật…không có phong tục tập quán ăn chay như người Việt Nam nên thực phẩm chay của họ không thể xuất hiện các loại giống thực phẩm Việt Nam. Nếu có, chắc chắn là do người bán tự phong”, người này khẳng định.

TPHCM đã từng công bố một kết quả khiến những người ăn chay không khỏi lo ngại. Đó là hàm lượng acid oxalic, chất gây sỏi thận có trong thực phẩm chay khá cao. Kết quả này được đưa ra sau khi kiểm tra mẫu mì được dùng trong các mẫu đồ ăn chay như hủ tiếu khô, mì sợi khô, mì căn.

TS Phan Thế Đồng, giảng viên Bộ môn Công nghệ thực phẩm và Dinh dưỡng, Trường ĐH Hoa Sen cho biết, acid oxalic kết hợp với sắt, canxi, natri, kali… trong cơ thể sẽ kích thích không tốt với ruột và gan. Acid oxalic liên kết với canxi, do đó nếu sử dụng thực phẩm chứa acid oxalic trong thời gian dài sẽ dẫn đến hiện tượng thiếu hụt chất khoáng, chất dinh dưỡng.“Người có các rối loạn liên quan tới thận, thấp khớp, bệnh gút… không nên dùng thực phẩm chứa acid oxalic. Người có tiền sử sỏi thận nếu dùng thức ăn chứa acid oxalic sẽ bị nặng hơn, gây sỏi thận, làm nghẽn đường tiết niệu”, TS Đồng cảnh báo.

Theo BS Trần Văn Ký, Hội Khoa học Kỹ thuật An toàn Thực phẩm Việt Nam – Văn phòng phía Nam, người ăn chay là phải ăn theo chế độ dinh dưỡng thuần khiết tự nhiên nhất, trong khi thực phẩm chay giả mặn lúc này đã được bổ sung thêm nhiều chất khác có thể rất độc hại như chất bảo quản, chất tạo mùi, tạo vị, chất định hình… không rõ nguồn gốc, thậm chí ngay cả những nhà sản xuất cũng không biết được tác hại của nó.
Gói thực phẩm gà chay của Mỹ không thấy nhãn phụ tiếng Việt

Bác sỹ Trần Văn Ký khuyến cáo, khi chọn thực phẩm chay khô hoặc đã chế biến sẵn, ăn liền, người tiêu dùng nên tìm những thương hiệu có uy tín; sản phẩm phải có giấy chứng nhận đạt vệ sinh an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, cần chú ý màu sắc của sản phẩm, tránh mua thực phẩm đã bị mốc, thực phẩm tẩy trắng hay sản phẩm chế biến sẵn dùng nhiều phẩm màu lòe loẹt. Tốt nhất nên tự tay chế biến món chay từ rau củ tươi, không nên chạy theo trào lưu, “sính ngoại” dễ “ôm” bệnh.