“Tôi phải sống thế nào khi đây là mẹ – người thân nhất của chồng tôi… Mẹ chồng tôi đã 60 tuổi nhưng vẫn ham hố có thêm con trai vì chồng tôi mất khả năng sinh sản sau vụ tai nạn năm ngoái. Vừa đẻ em chồng được vài hôm, bà gọi tôi đến bên giường thông báo từ nay tôi sẽ thay bà nuôi đứa trẻ này. Tôi định từ chối luôn thì bà mỉm cười nói cho tôi biết sự thật động trời…”
Tôi tên là Mai, 29 tuổi, một nhân viên văn phòng bình thường ở Hà Nội. Tôi lấy chồng – anh Dũng – sau hai năm yêu nhau. Anh là người chững chạc, điềm đạm, lại có công việc ổn định. Tôi từng nghĩ đời mình may mắn khi có được một người chồng như vậy và một người mẹ chồng có vẻ hiền hậu, thương con.
Mẹ chồng tôi – bà Hoa – góa bụa từ khi chồng mất cách đây hơn chục năm. Bà ở cùng hai vợ chồng tôi trong căn nhà ba tầng nhỏ ở quận Thanh Xuân. Lúc đầu, cuộc sống chung không có gì đáng phàn nàn. Mẹ chồng kỹ tính nhưng chăm sóc tôi từng ly từng tí, đặc biệt sau khi tôi về làm dâu, bà không bắt tôi nấu nướng gì nhiều. Tôi thậm chí thấy có phần may mắn khi có một người mẹ chồng biết điều, không soi mói hay xét nét.
Cho đến ngày tai nạn xảy ra.
Chồng tôi bị tai nạn xe máy nghiêm trọng trên đường đi công tác ở Thái Nguyên. Anh phải nằm viện gần 3 tháng. Ngoài việc phải mổ chỉnh hình xương chậu và cột sống, một sự thật đau lòng được bác sĩ thông báo với tôi trong lần tôi gặp riêng – anh Dũng không còn khả năng sinh sản.
Tôi nhớ như in cảm giác lúc đó. Mặt tôi nóng ran, cổ họng nghẹn lại. Tôi không biết nên vui hay buồn khi bác sĩ bảo chồng tôi vẫn giữ được mạng sống. Còn mẹ chồng tôi, khi tôi kể lại, bà im lặng không nói gì. Không khóc. Không than. Chỉ gật đầu, bảo tôi giữ kín chuyện này.
Từ ngày anh Dũng xuất viện, bà chăm sóc anh chu đáo hơn cả tôi. Bữa ăn, thuốc thang, mọi thứ bà đều lo. Nhưng ánh mắt bà thi thoảng đăm chiêu, như đang nghĩ ngợi điều gì sâu xa.
Tôi cũng chẳng nghĩ ngợi gì nhiều – cho đến cách đây hai tháng.
Một tối, khi tôi đang chuẩn bị đi ngủ, bà gọi tôi xuống bếp. Trên bàn có một ly trà nóng, bà bảo tôi ngồi xuống. “Mai này, con có muốn có con không?” – bà hỏi, giọng nhẹ tênh, như đang hỏi chuyện trời mây.
Tôi cười gượng: “Có chứ mẹ, nhưng con và anh Dũng còn đang cố gắng…”
Bà không trả lời, chỉ nhìn tôi thật lâu, rồi bảo: “Đôi khi, có những cách khác để có con…”
Tôi không hiểu bà định ám chỉ điều gì, nhưng một tuần sau đó, tôi mới vỡ lẽ mọi chuyện không đơn giản như tôi nghĩ.
Mẹ chồng tôi… sinh con. Ở tuổi 60.
Cả xóm rộ lên bàn tán. Người thì nói bà Hoa dở hơi, người thì thương hại. Bà không trả lời báo chí, không giải thích gì với ai. Bà sinh mổ ở một bệnh viện tư, kín đáo, lặng lẽ.
Ba ngày sau khi về nhà, bà gọi tôi lên phòng. Đứa bé trai đỏ hỏn nằm trong nôi, mắt còn chưa mở. Tôi nhìn nó mà không biết cảm xúc gì. Còn bà thì rất bình thản:
– Từ hôm nay, con sẽ nuôi nó thay mẹ. Nó sẽ là con của con và chồng con.
Tôi tưởng bà nói đùa, tôi phản đối ngay: “Không được đâu mẹ, sao con có thể…”
Chưa để tôi nói hết câu, bà mỉm cười. Một nụ cười khiến tôi lạnh sống lưng.
– Nó là con của Dũng. Con hiểu ý mẹ không?
Tôi sững sờ, đứng như hóa đá. Cổ họng khô khốc, tôi thì thào: “Sao có thể…”
– Trước lúc tai nạn, mẹ đã giục nó đi lưu trữ tinh trùng. Lúc đó mẹ chỉ nghĩ để phòng bất trắc. Ai ngờ… Sau khi tai nạn xảy ra, bác sĩ nói không còn hy vọng. Nhưng tinh trùng vẫn còn. Và… mẹ quyết định sinh cho nó một đứa con.
– Mẹ… mẹ… dùng tinh trùng của con trai mình? Với ai?
– Với mẹ.
Không thể tin nổi điều tai mình nghe. Trái tim tôi thắt lại. Tôi chưa từng tưởng tượng nổi một người mẹ có thể đi đến bước này.
– Mẹ làm vậy là loạn luân! Mẹ không nghĩ cho con trai mẹ, cho cháu mẹ à?
– Mẹ không loạn. Tinh trùng là của Dũng. Mẹ chỉ là người mang thai hộ, bằng IVF. Không phải theo cách con nghĩ. Bác sĩ thực hiện, không có gì trái luật. Giấy tờ mẹ cũng có đầy đủ. Chỉ là, người ta không công khai vì tuổi mẹ quá lớn.
Tôi không biết mình rời khỏi phòng bà Hoa thế nào. Mọi thứ quay cuồng trong đầu. Tại sao? Vì sao bà lại làm thế? Đứa trẻ kia… là con tôi? Là em chồng tôi? Hay là… cháu tôi?
Tôi vật vờ mấy đêm liền, không dám kể với ai. Chồng tôi cũng không biết gì, hoặc nếu có, anh chưa từng hé miệng. Dường như anh bị động như tôi. Mỗi lần tôi gợi ý về chuyện có con, anh chỉ im lặng.
Mẹ chồng tôi vẫn gọi tôi chăm em bé mỗi ngày. “Cháu nó hợp hơi con”, bà nói vậy. Mỗi lần tôi từ chối, bà chỉ lặng lẽ: “Con không nuôi thì ai nuôi? Còn ai là mẹ nó ngoài con?”
Tôi hoảng loạn, nhưng cũng không thể bỏ mặc. Đứa trẻ vô tội. Nhưng tôi không biết… nên yêu thương nó theo cách nào.
Cuối cùng, tôi phải làm sao? Làm mẹ? Làm chị? Làm người nuôi con của mẹ chồng?
Tôi tưởng tượng viễn cảnh một ngày nào đó đứa bé lớn lên, hỏi tôi: “Mẹ ơi, bà nội là ai? Sao lại bảo bà là người sinh ra con?”
Tôi chưa có câu trả lời.
Từ hôm mẹ chồng tôi tiết lộ sự thật, tôi sống như người đi trên dây. Mỗi sáng mở mắt ra, tôi đều tự hỏi: “Mình là ai trong cái nhà này? Vợ à? Mẹ à? Con dâu à? Hay chỉ là người trông trẻ thuê mà không ai trả lương?”
Chồng tôi – anh Dũng – dường như cũng cảm nhận có điều gì đó không ổn. Nhưng anh không hỏi. Anh thay đổi, khép kín hơn, hay ngồi lặng thinh nhìn đứa bé trong nôi. Một lần tôi thấy anh thở dài, đặt tay lên đầu con – đứa bé mà anh chưa từng bế lấy một lần từ khi nó được đưa về nhà.
Một đêm, tôi không chịu nổi nữa, kéo tay anh lại khi anh đang chuẩn bị ra khỏi phòng:
– Anh biết chuyện đúng không?
Anh quay lại nhìn tôi. Ánh mắt mệt mỏi. Và rồi… gật đầu.
– Anh biết. Mẹ nói hết với anh rồi.
Tôi bật khóc:
– Sao anh không ngăn bà?
Anh lắc đầu:
– Em nghĩ anh không muốn có con à? Anh là đàn ông, là trụ cột, nhưng lại không thể cho em một đứa con. Anh đã từng định ly hôn. Tự biến mất. Nhưng mẹ nói bà sẽ lo được. Rồi… anh cũng bị cuốn vào. Mẹ là người thực hiện tất cả, âm thầm, kín đáo… Anh không biết mọi chuyện lại đi xa đến thế.
Tôi lặng đi. Nước mắt cứ thế rơi.
Không phải vì tôi trách anh. Mà vì tôi thương chính bản thân mình – một người phụ nữ bị đẩy vào vòng xoáy gia đình mà không ai hỏi tôi có muốn hay không.
Sau khi sự thật dần hiện rõ, tôi vẫn tiếp tục chăm em bé. Không phải vì mẹ chồng ép, mà vì… tôi không đành lòng. Thằng bé rất ngoan. Mỗi lần tôi ru ngủ, nó nắm tay tôi chặt cứng như sợ bị bỏ rơi. Nó không có lỗi gì trong chuyện này. Nhưng nếu lớn lên trong một gia đình như vậy – nó sẽ tổn thương biết bao nhiêu?
Mẹ chồng tôi ngày càng yếu. Có lần tôi nghe bà ho cả đêm trong phòng, nhưng vẫn cố giấu đi. Tôi đưa bà đi khám, bác sĩ bảo bà có dấu hiệu suy tim nhẹ, sau khi sinh khó phục hồi vì tuổi cao.
Lần đầu tiên, tôi thấy bà yếu đuối như thế. Không còn là người phụ nữ cứng rắn chỉ biết điều khiển người khác. Bà ngồi ở bậc cầu thang, ôm ngực thở dốc, nói với tôi:
– Mẹ biết con hận mẹ. Nhưng mẹ chỉ muốn Dũng có một đứa con. Dù sai, mẹ vẫn muốn để lại cho nó thứ gì đó… trước khi mẹ đi.
Tôi không đáp. Vì tôi không còn biết phải cảm xúc thế nào cho đúng nữa.
Một tháng sau, tôi quyết định làm một điều chưa từng nghĩ tới: đưa đứa bé đi xét nghiệm ADN. Tôi cần biết. Không chỉ để rõ ràng cho bản thân mà còn cho tương lai đứa nhỏ.
Kết quả khiến tôi chết lặng.
Đứa bé… không cùng huyết thống với chồng tôi. Không phải con của anh. Không phải cháu tôi.
Tôi đối chất với bà Hoa. Bà không chối. Chỉ mím môi, ánh mắt đờ đẫn:
– Phôi của Dũng… bác sĩ nói không còn sống được sau khi rã đông. Lúc đó, mẹ… mẹ hoảng loạn. Bác sĩ có gợi ý mẫu tinh trùng hiến. Mẹ ký đồng ý. Mẹ sợ nói với con, sợ con sẽ bỏ đi… sợ con không chịu nhận đứa bé.
Tôi ngã khuỵu. Tim tôi như bị đâm hàng trăm mũi kim.
Tôi đã sống giữa một gia đình dối trá. Không chỉ là sự điên rồ về đạo đức, mà là một lớp lớp những lời giấu kín, đẩy tôi ngày càng xa khỏi sự thật.
– Vậy mẹ sinh đứa bé này… vì ai? Vì con? Vì chồng con? Hay vì chính mẹ?
Bà khóc. Lần đầu tiên, tôi thấy mẹ chồng mình khóc.
– Mẹ già rồi, đơn độc quá lâu rồi. Mẹ chỉ muốn có một sinh linh trong nhà… để cảm thấy còn ai đó cần đến mẹ. Dù là ích kỷ, nhưng… mẹ xin con, đừng ghét nó. Đừng bỏ rơi nó.
Tôi mất hơn hai tuần để quyết định. Sự thật đã thay đổi tất cả. Nhưng nó cũng cho tôi thấy rõ một điều: đứa bé này – không liên quan gì đến tôi, về mặt huyết thống. Nhưng về mặt nhân đạo, nó là một sinh linh bị đem ra làm công cụ cho những người lớn không đủ can đảm đối mặt với nỗi cô đơn và bất lực của chính mình.
Tôi xin nghỉ việc một thời gian. Dành thời gian chăm sóc em bé, nhưng không phải với tư cách “mẹ” như bà Hoa mong muốn. Tôi chỉ là người nuôi dưỡng. Tạm thời.
Chồng tôi cũng thay đổi. Anh chủ động bế con, chăm sóc, không còn né tránh như trước. Tôi biết anh vẫn yêu tôi, nhưng giữa chúng tôi có một vết rạn sâu, khó có thể lành.
Mẹ chồng tôi sức khỏe yếu dần. Một tháng sau, bà nhập viện vì suy tim nặng. Trước khi đi, bà nắm tay tôi:
– Mẹ biết mẹ sai. Nhưng nếu được làm lại, mẹ vẫn sẽ làm. Vì đó là tất cả những gì mẹ có thể để giữ lấy một gia đình.
Tôi không biết nói gì, chỉ nắm tay bà thật lâu.
GIỜ ĐÂY…
Tôi không còn là Mai của ngày trước – cô gái mơ về một gia đình tròn đầy và một đứa trẻ kháu khỉnh. Tôi là một người phụ nữ từng bị đẩy vào vai trò làm mẹ, làm con dâu, làm người thay thế… và từng muốn bỏ trốn khỏi tất cả.
Nhưng tôi vẫn ở lại. Không phải vì chồng. Không phải vì mẹ chồng. Mà vì đứa trẻ ấy. Nó cần một người lớn đủ tỉnh táo để không làm tổn thương nó thêm lần nữa.
Và tôi hy vọng… một ngày nào đó, khi nó đủ lớn để hiểu về sự thật cuộc đời mình, tôi có thể nói với nó bằng giọng điềm tĩnh:
“Con không phải con của mẹ. Nhưng mẹ từng chọn ở lại, vì mẹ tin con xứng đáng được yêu thương như bất kỳ ai.”
