“Mẹ chồng tôi là người đàn bà đặc biệt – lạnh lùng, quyết đoán và không bao giờ nói hai lần. Tôi vừa về làm dâu chưa đầy một tuần, thì bà đã vào phòng, mặt không cảm xúc, chìa tay đòi giữ toàn bộ vàng cưới. Tôi chưa kịp phản ứng, bà đã đi thẳng ra két, cầm luôn tay nải. Tôi hoảng hốt chạy theo, trách bà lấn lướt, nhưng chỉ đến sáng hôm sau, khi mọi bí mật dần hé lộ, tôi mới lặng người cảm ơn bà…”
Tôi tên là Vy, 26 tuổi, vừa kết hôn với Trung – người đàn ông tôi yêu suốt 3 năm qua. Đám cưới diễn ra trong niềm hân hoan của hai họ, và tôi cứ nghĩ cuộc sống sau hôn nhân sẽ là chuỗi ngày ngọt ngào, dù biết sẽ sống chung với mẹ chồng.
Mẹ Trung – bà Lành – là người phụ nữ từng trải, góa chồng sớm, một tay nuôi Trung và chị gái anh khôn lớn. Ai cũng bảo bà thương con, nhưng nghiêm khắc và khó tính. Hồi còn yêu nhau, tôi từng run khi lần đầu gặp bà, ánh mắt bà nhìn tôi sắc lạnh, không niềm nở, chẳng hỏi han nhiều.
Đêm đầu tiên sau đám cưới, tôi cùng Trung dọn dẹp vàng cưới: vòng tay, kiềng, nhẫn, hoa tai… tổng cộng hơn 10 cây vàng, phần lớn do nhà trai và khách mừng. Chúng tôi gói cẩn thận, bỏ vào chiếc túi nhung đỏ, khóa trong két sắt trong phòng ngủ.
Tôi thở phào, nằm dài ra giường:
— “Thế là ổn rồi, mình ngủ thôi chồng.”
Trung cười nhẹ, ôm tôi vào lòng:
— “Ừ, mai bắt đầu đời sống mới rồi.”
Tôi không ngờ, đời sống mới lại bắt đầu bằng… một cuộc “tịch thu”.
Tối hôm sau, khi tôi đang gấp quần áo trong phòng, thì mẹ chồng gõ cửa, rồi bước thẳng vào. Bà nhìn tôi, không cười, cũng chẳng chào:
— “Cái tay nải đựng vàng cưới đâu? Đưa mẹ giữ cho.”
Tôi sững người, chưa hiểu bà nói gì.
— “Vàng là tài sản lớn, để tụi bây giữ không yên tâm. Để mẹ cất.”
Tôi lắp bắp:
— “Mẹ… nhưng đó là của tụi con mà? Vợ chồng con tính sau này để dành…”
— “Không bàn. Đưa đây.”
Không đợi tôi nói thêm, bà bước thẳng đến két, bấm mật khẩu. Tôi hoảng hốt:
— “Mẹ! Mật khẩu đó… sao mẹ biết?!”
— “Nhà này của mẹ, két của mẹ, mật khẩu mẹ đặt.”
Tôi nghẹn họng. Tay bà thò vào lấy chiếc tay nải đỏ, điềm nhiên ra khỏi phòng.
Tôi bật dậy, chạy theo, hét lên:
— “Mẹ ơi, mẹ không thể như vậy được! Vàng đó là của tụi con! Mẹ không hỏi gì mà…”
Bà dừng lại, quay đầu nhìn tôi, ánh mắt lạnh băng:
— “Ở trong nhà này, cái gì của con cũng là của mẹ. Lo làm vợ tử tế đi đã.”
Rồi bà đi thẳng về phòng, đóng cửa cái rầm.
Tôi đứng như trời trồng giữa hành lang. Trung vừa đi công tác 2 ngày, không có nhà, tôi chỉ biết gọi điện khóc kể. Anh khuyên tôi bình tĩnh, nói mẹ làm gì cũng có lý, chờ anh về sẽ nói chuyện lại. Nhưng tôi thấy tủi nhục, cay đắng, cảm giác mình chẳng khác gì một đứa con dâu bị coi rẻ, không quyền lên tiếng.
Cả đêm tôi không ngủ được. Lòng dâng trào nỗi tức giận lẫn sợ hãi. Tôi thấy mình bị xúc phạm. Nhưng sáng hôm sau, khi tôi thức dậy và bước xuống bếp, một cảnh tượng đã khiến tôi đứng lặng.
Mẹ chồng đang ngồi với một người đàn ông lạ, đầu đội mũ bảo hiểm, mặt mày bặm trợn. Bà đưa tay nải vàng ra, nhưng lại nói:
— “Không có một cắc nào cho chú hết. Tôi cảnh cáo, nếu còn dám gọi đòi nợ thằng Trung lần nữa, tôi sẽ báo công an.”
Tôi giật mình, nép vào vách tường nghe lén. Người đàn ông giở giọng đe dọa:
— “Bà giỏi thì cứ thử xem. Con bà nợ tụi tôi 500 triệu tiền đánh bạc, trốn không trả, giờ bà định bảo kê?”
Mẹ chồng tôi không hề nao núng. Bà nhìn thẳng:
— “Tôi biết rõ con trai tôi sai, nhưng tụi bay cũng không vừa. Tao đã trả 200 triệu trước đám cưới, giờ vàng này coi như thêm 300 triệu, không thiếu một đồng. Nhận rồi thì cút. Đụng vào con dâu tao, đụng vào nhà tao, đừng trách tao ác.”
Người đàn ông cầm tay nải, mặt hằm hằm, rồi lầm lũi bước ra khỏi cổng.
Tôi đứng chết lặng.
Tay nải vàng… không còn… nhưng là để trả nợ cho chồng tôi.
Tôi đứng như hóa đá sau bức tường, tay run lên từng hồi. Tai tôi ù đi, tim đập nhanh đến nghẹt thở. Trong đầu tôi là một mớ hỗn độn: Trung – chồng tôi – nợ nần, đánh bạc? Mẹ chồng – người lạnh lùng ấy – vừa âm thầm bán sạch vàng cưới để cứu con trai và bảo vệ tôi?
Tôi không biết mình đã đứng đó bao lâu. Chỉ đến khi bà quay vào, tôi vội lùi về phòng, đóng cửa, ngồi sụp xuống mép giường, nước mắt rơi không kiểm soát. Mọi tự ái, giận hờn từ tối qua giờ phút này như tan biến, thay vào đó là một nỗi sợ – sợ hôn nhân của tôi không như mơ, sợ chồng tôi không như tôi từng tin tưởng, và sợ rằng mình chỉ là một con cờ trong cuộc chiến của mẹ chồng với những tai họa không ai biết.
Chiều hôm đó, Trung về. Anh ôm tôi, mặt mũi mệt mỏi, nhưng tôi đẩy anh ra. Tôi hỏi thẳng:
— “Có phải anh vay tiền đánh bạc không? Có phải mẹ đã phải lấy hết vàng cưới trả nợ cho anh?”
Trung chết lặng. Một thoáng hoảng hốt hiện lên trong mắt anh, rồi gục đầu xuống vai tôi.
— “Anh xin lỗi… anh lỡ dại trong lúc quá căng thẳng chuyện công việc. Anh cứ nghĩ… sẽ thắng để xoay vòng nợ.”
— “Vậy mà anh để mẹ phải gánh hết? Để bà âm thầm cầm hết vàng cưới, đối đầu với dân xã hội đen, mà không nói với em một lời?”
Anh nghẹn ngào:
— “Mẹ cấm anh nói. Mẹ nói nếu để em biết, em sẽ hoảng loạn rồi bỏ đi… Mẹ bảo để bà gánh lần cuối, sau này ráng mà sống cho tử tế.”
Tôi khóc. Không phải vì giận anh, mà vì thương… thương mẹ chồng – người mà tôi từng nghĩ là người phụ nữ cay nghiệt, độc đoán.
Tối hôm đó, tôi tự tay nấu một bữa cơm đơn giản. Bà Lành vẫn như mọi ngày, ăn uống lặng lẽ, không nhìn tôi, không nói một lời. Sau bữa ăn, tôi rửa chén xong, bước vào phòng bà, khẽ gõ cửa:
— “Mẹ, con xin phép vào một lát.”
Bà nhìn tôi, hơi nhíu mày, nhưng gật đầu. Tôi ngồi xuống mép giường, rút trong túi một chiếc vòng tay nhỏ – là món quà mẹ ruột tôi cho ngày cưới, tôi giấu riêng ra vì có giá trị tinh thần đặc biệt.
— “Con không có gì nhiều… nhưng con muốn gửi lại cho mẹ. Cảm ơn mẹ đã bảo vệ con mà không cần con biết. Con xin lỗi vì đã hiểu lầm mẹ.”
Bà nhìn chiếc vòng, rồi nhìn tôi. Ánh mắt bà không còn lạnh như trước nữa. Bà cười, rất nhẹ, lần đầu tiên từ ngày tôi bước chân vào nhà này.
— “Giữ mà đeo. Đừng làm dâu kiểu phải ‘trả ơn’. Cứ sống tử tế, sống bản lĩnh, vậy là đủ.”
Tôi sững người, rồi khẽ gật đầu. Trong khoảnh khắc ấy, tôi thấy bà không còn là “mẹ chồng” nữa – bà là người mẹ thứ hai, người đã im lặng chịu đựng để giữ lấy danh dự cho con, cho tôi, cho gia đình.
Những ngày sau đó là khoảng thời gian tôi và Trung cùng nhau trả nốt khoản nợ còn lại. Trung xin nghỉ việc, vào làm phụ hồ cho người quen của mẹ. Anh thay đổi hẳn – ít nói, ít cười, nhưng chăm chỉ. Tôi mở tiệm may nhỏ, nhận đồ online để phụ tiền sinh hoạt. Mẹ chồng vẫn không nói nhiều, nhưng luôn là người đầu tiên dậy sớm nấu cơm, để phần cho tôi mang đi.
Một chiều mưa, tôi đi làm về muộn, thấy bà đang cắm cúi vá lại cái áo mưa rách của Trung. Tôi đứng nhìn, tự dưng nước mắt lại rơi.
— “Mẹ ơi… sao mẹ không kể gì cho con từ đầu?”
Bà không ngẩng lên:
— “Kể rồi con có chịu nổi không? Mới về làm dâu mà đã biết chồng nợ bạc, mẹ chồng trả thay. Con có còn dám ở lại không? Tao không muốn mất thêm ai nữa.”
Tôi hiểu. Trong ánh mắt bà là ký ức, là thương tích của một đời vất vả, mất chồng sớm, con trai thì dại dột, con dâu vừa bước vào đời đã phải chứng kiến gia đình nhà chồng bấp bênh như thuyền nan gặp bão.
Tôi quỳ xuống, ôm lấy bà. Bà khựng lại một giây, rồi vỗ nhẹ vào lưng tôi:
— “Khóc lóc gì. Đứng dậy mà sống. Nhà này chưa chết là còn hy vọng.”
Bây giờ, sau hai năm, tiệm may của tôi đã có khách quen ổn định. Trung học thêm nghề điện lạnh, làm thuê nhưng thu nhập vững. Mẹ chồng vẫn vậy – ít nói, nhiều làm. Và chiếc vòng tay hôm đó, bà vẫn cất trong hộc tủ, chưa từng trả lại tôi.
Tôi không còn trách bà vì giữ vàng cưới. Nếu có, tôi chỉ trách bản thân ngày đó đã vội phán xét.
Hóa ra, tình thân cũng như vàng – càng bị tôi luyện, càng sáng lên giữa lửa đỏ của thử thách.
