Luật Bảo hiểm xã hội 2024 mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc gồm cả chủ hộ kinh doanh, nhưng có những trường hợp sẽ không thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc.

Theo báo Thương hiệu & Pháp luật ngày 21/6 có bài Vài ngày nữa, chủ hộ kinh doanh phải nộp bảo hiểm xã hội bắt buộc từ 585.000 đồng/tháng, ai sẽ được miễn? Nội dung như sau:

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7 tới, mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc đối với nhiều nhóm đối tượng, trong đó có chủ hộ kinh doanh cá thể.

Theo quy định tại Luật BHXH năm 2014 hiện hành, chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Nếu có nhu cầu, chủ hộ chỉ có thể tham gia BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, theo khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024, chủ hộ của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Về mức đóng BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể: Theo điểm a, b khoản 4 Điều 33 Luật BHXH 2024 quy định tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Về căn cứ đóng, theo điểm d khoản 1 Điều 31 Luật BHXH 2024, chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Vì vậy, mức đóng của chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH hàng tháng là 25% tiền lương. Chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.

Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh phải nộp bảo hiểm xã hội bắt buộc với mức đóng thấp nhất là 585.000 đồng/tháng. (Ảnh minh họa)

Về mức tham chiếu, khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024 quy định: Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.

Hiện mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng. Vì thế, mức đóng BHXH thấp nhất của chủ hộ kinh doanh là 25% x 2.340.000 = 585.000 đồng/tháng.

Một số chủ hộ kinh doanh buôn bán nhỏ thắc mắc có phải bắt buộc tham gia BHXH theo Luật BHXH 2024 hay không khi đã về hưu và đang hưởng lương hưu.

Về vấn đề này, Luật BHXH 2024 quy định về các đối tượng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Điểm a khoản 7 Điều 2 Luật BHXH 2024 nêu rõ: “Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng” không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Do đó, dù Luật BHXH 2024 mở rộng phạm vi tham gia, nhưng những người đã nghỉ hưu và đang hưởng lương hưu sẽ không phải tham gia BHXH bắt buộc, ngay cả khi là chủ hộ kinh doanh.

Chính sách này đảm bảo những người đã nhận được các chế độ an sinh dài hạn sẽ không phải tiếp tục đóng góp vào quỹ BHXH bắt buộc, tránh sự trùng lặp trong hệ thống và bảo vệ quyền lợi của người thụ hưởng.

Ngày 20 tháng 6 năm 2025, tạp chí điện tử An ninh tiền tệ đã đăng tải thông tin với tiêu đề: “Nóng: Bảo hiểm xã hội Việt Nam ra thông báo khẩn về thông tin “tăng mức đóng BHYT từ ngày 1/7/2025”. Nội dung như sau

Thông báo từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam nêu, thời gian gần đây, trên một số nền tảng mạng xã hội xuất hiện thông tin cho rằng mức đóng BHYT sẽ tăng từ 4,5% lên 6% kể từ ngày 01/7/2025. Về nội dung này, BHXH Việt Nam khẳng định: Hiện tại chưa có quy định nào về việc điều chỉnh tăng mức đóng BHYT lên 6% từ thời điểm nêu trên.

Cụ thể, tại Điều 13 của Luật số 51/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT có quy định: Mức đóng BHYT của các nhóm đối tượng tham gia có thể tối đa bằng 6% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc hoặc mức tham chiếu,…

Tuy nhiên, đây không phải mức áp dụng ngay, mà chỉ là trần tối đa mức đóng cho phép trong khung pháp luật. Tùy điều kiện cụ thể, khi cần thiết, Chính phủ sẽ xem xét điều chỉnh mức đóng phù hợp nhằm bảo đảm quyền lợi cho người tham gia và cân đối quỹ BHYT trong dài hạn.

Hiện nay, mức đóng BHYT vẫn giữ nguyên là 4,5% mức lương cơ sở (mức lương cơ sở hiện là 2.340.000 đồng/tháng). Việc điều chỉnh mức đóng nếu có, sẽ do Chính phủ ban hành Nghị định để thực hiện. Do đó, những thông tin cho rằng mức đóng sẽ tăng lên 6% từ ngày 01/7/2025 là chưa chính xác, gây hoang mang trong dư luận.

Theo đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cảnh báo người dân cần lưu ý: trong trường hợp người dân tham gia BHYT hộ gia đình mà được yêu cầu đóng cao hơn mức 4,5% tiền lương cơ sở, cần yêu cầu tổ chức, cá nhân thu nộp BHYT đưa ra căn cứ pháp lý rõ ràng, đặc biệt là Nghị định có liên quan đến việc điều chỉnh mức đóng của Chính phủ.

Mức đóng BHYT hộ gia đình hiện nay.

Hiện nay, Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng Nghị định hướng dẫn thi hành Luật số 51/2024/QH15. Trong thời gian chờ văn bản hướng dẫn chính thức được ban hành, cơ quan BHXH khuyến cáo người dân, người lao động chỉ nên tiếp cận thông tin từ các nguồn tin chính thống như: Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ, Bộ Y tế, BHXH Việt Nam và các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương, địa phương.

“Mọi hành vi cố tình đăng tải, chia sẻ thông tin sai lệch nhằm xuyên tạc chính sách hoặc lợi dụng để trục lợi, chiếm đoạt tài sản của người dân sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, thông báo từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam nhấn mạnh.

“Vợ đã không chịu nghỉ việc ở nhà chăm con, còn hay đi sớm về muộn. Không chăm lo cho mẹ chồng. Tôi bực quá đưa vợ về nhà ngoại, nhờ bố vợ dạy lại. Bố vợ chỉ gật gù, bảo ‘để tôi nói chuyện lại’. Tôi an tâm ra về. Nhưng sáng hôm sau, khi lướt Facebook, tôi tái mét nhìn bức ảnh ông đăng công khai kèm caption: ‘Nhà tôi nuôi được hổ dữ!’…”

Tôi là đàn ông, là trụ cột gia đình. Tôi đi làm về là muốn có bữa cơm nóng hổi, căn nhà gọn gàng, tiếng con cười và mẹ tôi – người mẹ già yếu của tôi – được chăm sóc chu đáo.

Thế nhưng, mọi thứ bắt đầu đảo lộn từ khi vợ tôi sinh con. Mọi người cứ nói sinh xong phụ nữ hay “trầm cảm”, “mệt mỏi”, “thiếu ngủ”, nhưng tôi thấy đó là cái cớ. Bao đời nay phụ nữ vẫn sinh con, vẫn làm tròn bổn phận. Mẹ tôi kể, ngày xưa bà đẻ tôi xong hôm sau vẫn gánh nước giặt tã. Có sao đâu?

Ấy vậy mà vợ tôi – một đứa từng là nhân viên văn phòng – sinh con xong lại nhất định không chịu nghỉ việc ở nhà. Tôi bảo, thôi thì con còn nhỏ, công ty có gì mà quan trọng bằng gia đình? Vợ tôi chỉ nói lạnh lùng:
– Em đi làm để giữ công việc, cũng là để con có tương lai tốt hơn.

Tôi nén bực, gật đầu. Nhưng rồi mọi chuyện càng lúc càng vô lý. Cô ta đi sớm về muộn, lắm hôm bữa cơm cũng không nấu. Mẹ tôi thì già yếu, phải trông cháu, ấy vậy mà vợ tôi chẳng đỡ đần. Đến cả việc rửa bát cô ta cũng tính chia theo… ngày chẵn lẻ!

Tôi góp ý thì vợ nói tôi cổ hủ, gia trưởng. Bảo tôi thử thay bỉm cho con, rửa bình sữa, rồi sẽ hiểu. Tôi không hiểu nổi – đàn ông thì phải lo việc lớn, sao bắt tôi làm chuyện vặt?

Đỉnh điểm là hôm mẹ tôi bị tụt huyết áp, nằm bẹp cả buổi mà vợ tôi đi làm về vẫn thản nhiên lên phòng ôm con ngủ, bảo:
– Con quấy cả đêm, em không ngủ đủ. Mẹ thì có anh chăm rồi.

Tôi uất quá. Đêm đó, tôi nằm trằn trọc cả đêm. Sáng hôm sau, tôi dậy sớm. Nhìn vợ đang bận rộn mặc đồ cho con, tôi buông một câu:
– Em không xứng làm vợ, làm dâu. Về nhà ngoại đi. Để bố mẹ em dạy lại.

Vợ không nói gì. Cô ta chỉ cúi đầu bế con, chuẩn bị đồ đạc. Tôi chở hai mẹ con về tận nhà ngoại, gặp bố vợ. Ông già lặng im nghe tôi nói, chỉ gật gù:

– Được rồi, để tôi bảo ban lại con gái. Anh cứ yên tâm.

Tôi thở phào, yên trí ra về, lòng nhẹ nhõm. Ít ra thì còn người lớn trong nhà hiểu chuyện.

Sáng hôm sau, tôi mở điện thoại, vào Facebook như thường lệ. Và tôi tái mét mặt khi thấy một bức ảnh do bố vợ đăng công khai: một tấm ảnh vợ tôi đang cười rạng rỡ bế con, sau lưng là tôi – rõ ràng là lúc đưa về hôm qua, tôi đứng cúi đầu nhìn xuống.

Dòng caption đính kèm:
“Nhà tôi nuôi được hổ dữ. Cái gì không thuần hóa được thì đem gửi vườn bách thú thôi.”

Tôi sốc. Nhưng chưa kịp phản ứng, hàng trăm comment phía dưới đã xuất hiện. Bạn bè ông, cả họ hàng, thậm chí mấy người tôi không quen cũng vào thả haha. Có người còn viết:

“Khôn thế chứ lị. Gửi về ngoại là đúng rồi, đỡ tốn gạo bên kia!”

Cơn giận trong tôi bốc lên tận óc. Tôi gọi cho bố vợ. Ông nghe máy, giọng thản nhiên:

– À, thấy chưa? Tôi bảo rồi, tôi sẽ nói chuyện lại. Mà anh yên tâm, nhà tôi đang huấn luyện lại… chồng ấy chứ không phải con gái.

Tôi tên Hằng. Tôi từng nghĩ rằng, hôn nhân là cùng nhau vun vén một mái nhà. Nhưng tôi đã nhầm. Tôi từng yêu chồng mình vì anh hiền, biết lo cho mẹ. Nhưng sau khi cưới, tôi mới hiểu ra – “lo cho mẹ” trong từ điển của anh có nghĩa là mặc định tôi phải gánh vác phần đó.

Tôi sinh con, cơ thể kiệt quệ, tâm lý sa sút, đêm mất ngủ, ngày vẫn phải cố tươi cười cho vừa lòng mẹ chồng. Chồng tôi thì đi làm về… nằm xem điện thoại. Thậm chí một lần tôi phát hiện anh chát với đám bạn, khoe:

“Đàn bà mà ở nhà là quen ăn hại. Phải bắt nó đi làm mới biết kiếm tiền cực thế nào.”

Tôi uất ức. Tôi vẫn đi làm. Tôi cố gắng giữ vị trí của mình, để sau này con tôi có cuộc sống tốt hơn. Nhưng với anh, tôi là một người vợ thất bại chỉ vì… không mang cơm ra kịp lúc.

Tôi đã cố. Nhưng đến lúc mẹ chồng ốm, tôi đang sốt, vừa hút sữa cho con, anh vẫn nhìn tôi như kẻ có tội.

Tôi im lặng thu đồ khi bị đuổi về nhà mẹ đẻ. Không phải tôi yếu đuối. Tôi chỉ muốn cho anh thấy một thứ: sự im lặng của phụ nữ đôi khi là hồi chuông kết thúc.

Tôi nghĩ bố sẽ bênh anh. Nhưng không, ông chỉ cười nhạt và nói:
– Ngày xưa ba cũng nghĩ giống thằng rể. Mà nhìn má con bây giờ, ba còn thấy xấu hổ.

Đêm đó, bố tôi viết status kia. Tôi đọc xong vừa buồn cười, vừa cảm động.

Anh nhắn tin cho tôi sau đó, bảo tôi xóa bài. Tôi không trả lời.

Ba ngày sau, mẹ anh đến xin gặp tôi. Bà nắm tay tôi, nước mắt giàn giụa:
– Mẹ xin lỗi. Mẹ không biết mọi chuyện lại như vậy. Thằng Tùng nó giống ba nó, khó thay đổi lắm. Nhưng con đừng bỏ nó…

Tôi im lặng. Tôi chưa từng nghĩ sẽ bỏ. Tôi chỉ muốn được tôn trọng.

Chồng tôi cuối cùng cũng đến. Nhưng lần này, không phải với giọng hách dịch. Anh cúi đầu:

– Anh sai rồi. Anh muốn học lại… làm chồng.

Tôi vẫn chưa trả lời. Nhưng tôi biết, chỉ khi nào người ta học cách đứng bên cạnh, chứ không chỉ đạo từ trên xuống, hôn nhân mới có thể đi tiếp.

Tiền đạo Nguyễn Xuân Son đã có những chia sẻ rất đáng chú ý với truyền thông Brazil.

Đây cũng là lần đầu Nguyễn Xuân Son công khai về quá trình hồi phục chấn thương, cũng như tâm thế của mình sau hàng loạt tin vui trong thời gian qua.

Theo truyền thông Brazil, Nguyễn Xuân Son đang trải qua giai đoạn đáng nhớ trong sự nghiệp. Anh vừa cùng CLB Nam Định vô địch V.League 2024/2025, danh hiệu quốc nội thứ ba của Xuân Son. Không chỉ vậy, tiền đạo sinh năm 1997 còn được CLB tưởng thưởng bằng bản hợp đồng mới có thời hạn đến năm 2031, như một lời khẳng định về giá trị và vị thế tại đội bóng thành Nam.

Tuy nhiên, điểm nhấn lớn nhất trong cuộc trò chuyện với báo Brazil lại nằm ở khía cạnh sức khỏe. Nguyễn Xuân Son không né tránh khi nói về chấn thương gãy chân trong trận chung kết AFF Cup 2024 hồi tháng 1, biến cố khiến anh phải nghỉ thi đấu hơn nửa năm.

Sau 5 tháng phẫu thuật và phục hồi chức năng, Xuân Son cho biết anh đang bước vào giai đoạn cuối cùng của quá trình hồi phục: “Quan trọng nhất là tôi cảm thấy khỏe mạnh. Giờ chỉ còn là vấn đề thời gian để lấy lại phong độ và thể lực tốt nhất. Tôi tin mình sẽ đạt trạng thái 100% khi bước vào giai đoạn chuẩn bị cho mùa giải mới”.

Theo Xuân Son, chuỗi tin vui vừa qua, từ chức vô địch đến hợp đồng dài hạn, không chỉ là sự ghi nhận mà còn là nguồn năng lượng mới giúp anh quyết tâm hơn bao giờ hết.

“Điều đó cho tôi thêm động lực để tập luyện và trở lại mạnh mẽ hơn, đáp lại kỳ vọng của người hâm mộ và ban lãnh đạo đội bóng. Tôi sẽ nỗ lực hết mình để tiếp tục cống hiến cho CLB và đội tuyển quốc gia”, Nguyễn Xuân Son trải lòng.

Từ chỗ là Vua phá lưới nội chỉ sau 7 vòng đầu mùa, đến khi trở thành biểu tượng tinh thần trong ngày Nam Định đăng quang, Nguyễn Xuân Son đang viết tiếp hành trình không tưởng bằng bản lĩnh và lòng trung thành. Và nếu tất cả diễn ra đúng như những gì anh kỳ vọng, ngày Xuân Son trở lại sân cỏ với đôi chân mạnh mẽ sẽ là tín hiệu đầy hứa hẹn cho cả CLB Nam Định lẫn đội tuyển Việt Nam.

Tiền đạo Nguyễn Xuân Son, tên đầy đủ là Rafaelson Bezerra Fernandes, sinh năm 1997, đã trải qua hành trình theo đuổi sự nghiệp bóng đá từ thành phố Pirapemas, Brazil, với ước mơ thay đổi cuộc đời. Sau 5 năm theo đuổi sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp, anh đã đến Việt Nam để thi đấu tại V.League. Nguyễn Xuân Son đã chơi cho các CLB như Nam Định FC, Đà Nẵng FC, Bình Định FC trước khi trở lại đội bóng thành Nam và trở thành công dân Việt Nam.

“Tôi đã chăm sóc mẹ chồng suốt gần mười năm, từ ngày bà ngã bệnh không tự đi lại được, từng bữa cơm giấc ngủ đều do một tay tôi lo. Chẳng ai trong nhà hỏi han, đỡ đần lấy một ngày. Thế mà đến khi bà làm di chúc, toàn bộ đất đai lại để lại cho cô con gái út ở thành phố, còn tôi, chỉ được vỏn vẹn 50 triệu đồng tiền tiết kiệm. Tôi im lặng không nói gì, nghĩ rằng mình làm phúc sẽ có báo, nhưng đến khi đi rút số tiền ấy, tôi mới bật khóc nức nở khi biết được lý do…”

Tôi về làm dâu năm 27 tuổi, nhà chồng có năm người con, ba trai hai gái. Chồng tôi là con trai thứ hai, trên có anh cả và dưới là một cậu út vẫn còn đang học đại học lúc đó. Hai cô con gái thì một lấy chồng xa tận Cần Thơ, một ở thành phố Hồ Chí Minh, ít khi về nhà.

Ngày mới cưới, tôi đã nghe nhiều người bảo mẹ chồng tôi khó tính. Bà từng làm y tá thời bao cấp, quen lối sống tằn tiện, sạch sẽ và kỷ luật. Ai cũng sợ bà, nhưng tôi lại thấy thương. Có lẽ vì mẹ tôi mất sớm nên tôi luôn thiếu thốn tình cảm của một người mẹ lớn tuổi. Tôi nghĩ nếu mình sống thật lòng, thật hiếu thuận, thì bà sẽ hiểu.

Rồi năm thứ ba sau cưới, bà ngã bệnh, liệt nửa người sau một cơn tai biến. Từ đó, mọi sinh hoạt cá nhân của bà đều cần người giúp. Cả nhà họp lại, ai cũng rút lui. Cô chị cả viện lý do con nhỏ, cô em út bảo nhà chồng khó khăn, anh cả thì bận công việc, em út còn đi học, chỉ còn tôi – người con dâu không có tiếng nói gì trong nhà – ở lại lo cho bà.

Tôi không trách ai. Tôi hiểu mỗi người đều có hoàn cảnh riêng. Nhưng chăm một người nằm liệt giường không phải là chuyện đơn giản, nhất là chăm trong suốt gần mười năm ròng rã.

Tôi nhớ có những đêm đông lạnh, bà sốt cao, tôi ngồi canh chừng suốt, lấy khăn lau người, pha sữa, xoa bóp cho bà dịu lại. Có hôm bà tiêu tiểu không tự chủ, tôi dậy lúc 3 giờ sáng, vừa dọn vừa khóc vì quá mệt, nhưng vẫn cố nhẹ tay để bà không xấu hổ.

Những lần cả nhà đi chơi Tết, tôi ở lại với mẹ. Những lần giỗ chạp, tôi vừa lo cơm nước vừa lo vệ sinh cho bà. Chồng tôi đi làm xa, chỉ về cuối tuần, rồi cũng ít dần vì công việc. Người duy nhất còn ở nhà là tôi – người con dâu không danh không phận, lo cho một người mẹ chồng đã gần như không còn nói chuyện được.

Ban đầu, tôi cũng mong một lời động viên, một cái nhìn biết ơn. Nhưng không có. Cô em út gửi vài hộp sữa, rồi đăng lên Facebook “dù xa nhưng vẫn luôn nhớ mẹ”. Cô chị cả Tết về, dắt con vào phòng thắp nhang, không hỏi mẹ sống ra sao. Họ hàng ai đến cũng khen tôi giỏi, nhưng chỉ có lời nói. Còn tiền, còn công sức, còn việc thì không ai đụng vào.

Tôi có lúc tủi thân đến mức không dám soi gương. Đôi bàn tay thô ráp vì giặt giũ, làn da sạm đi vì mất ngủ, nụ cười gượng gạo. Tôi từng là cô gái có ước mơ mở tiệm may, giờ quanh quẩn trong căn nhà nhỏ, chăm một người không còn biết tôi là ai.

Rồi một hôm, tôi tình cờ nghe chồng nói chuyện điện thoại với chị gái. Anh bảo:
– Má nói chắc sau này để lại miếng đất lớn cho con Út. Ổng Bảy (anh cả) cũng không nói gì, miễn bà thấy thoải mái.
Tôi lặng người.

Mảnh đất ấy nằm ngay mặt tiền quốc lộ, giá trị hơn 2 tỷ đồng. Bao năm nay tôi vẫn chăm bà với một niềm tin rằng, dù không cần báo đáp, ít ra cũng được ghi nhận. Nhưng hóa ra, người ta chỉ nhìn vào máu mủ ruột rà.

Tôi không hỏi. Tôi không trách. Tôi chỉ im lặng tiếp tục chăm bà. Tôi từng nghĩ, thôi thì làm điều đúng đắn sẽ có ông trời chứng giám.

Cho đến ngày bà mất.

Mẹ chồng tôi mất vào một buổi sáng tháng Chạp, khi sương vẫn còn giăng kín trên mảnh vườn sau nhà. Bà ra đi nhẹ nhàng, mắt khép lại, không đau đớn, không trăn trối. Tôi là người phát hiện ra đầu tiên khi mang cháo lên phòng như thường lệ. Lúc tôi gọi khẽ, bà không đáp. Tim tôi khựng lại. Tôi lay nhẹ vai bà, rồi mạnh hơn, rồi nhận ra tay bà đã lạnh đi từ lúc nào. Tôi ngồi đó thật lâu, bên cạnh người phụ nữ đã từng là gánh nặng, là bổn phận, rồi dần thành thói quen, thành một phần của cuộc sống tôi suốt gần mười năm trời.

Đám tang bà diễn ra nhanh chóng. Mọi người đều đến đủ. Ai cũng rơi nước mắt, người thân, bà con, hàng xóm. Cô em út từ thành phố về, khóc lóc ôm di ảnh, gọi “má ơi má ơi” như thể bao năm qua vẫn luôn cận kề. Tôi không nói gì, chỉ lo cúng bái, tiếp khách, dọn dẹp, rồi lại ra vườn rửa những cái nồi to nặng bằng đôi tay quen thuộc.

Ba ngày sau đám tang, cả nhà họp lại nghe đọc di chúc.

Người luật sư lấy từ trong cặp ra một phong bì dán kín, bảo bà đã lập từ năm ngoái, có chữ ký và xác nhận đầy đủ. Khi phong bì được xé ra, mọi người dỏng tai lắng nghe. Tôi thì đã chuẩn bị sẵn tâm lý.

Di chúc ghi rõ:
– Mảnh đất mặt tiền 360m2 để lại cho cô con gái út, Nguyễn Thị Diễm.
– Căn nhà đang ở và vườn cây phía sau thuộc về người con trai cả, Nguyễn Văn Hùng.
– Còn lại, khoản tiền tiết kiệm trong ngân hàng – 50 triệu đồng – để lại cho con dâu, Nguyễn Thị Mai (là tôi).

Không ai phản đối. Mọi người coi như hợp lý. Chồng tôi lặng thinh. Tôi cũng chỉ gật đầu cảm ơn.

50 triệu. Đó là tất cả phần của tôi, sau gần một thập kỷ chăm sóc một người bệnh liệt giường. Tất cả đất đai, nhà cửa đều không có tên tôi. Tôi không thấy sốc. Chỉ có một cảm giác hụt hẫng nhẹ nhàng – như gió lùa qua một ô cửa khép hờ. Tôi lặng lẽ cầm giấy ra ngân hàng để làm thủ tục rút tiền.

Người giao dịch viên ở quầy nhìn kỹ giấy tờ một hồi, rồi bảo tôi ngồi chờ vì cần xác minh thêm thông tin. Tôi gật đầu. Sau khoảng 15 phút, một chị nhân viên lớn tuổi bước ra, tay cầm cuốn sổ tiết kiệm. Chị nhìn tôi với ánh mắt lạ kỳ.

– Chị là cô Mai, đúng không? Người được bà Nguyễn Thị Lành ủy quyền?

Tôi gật đầu. Chị kéo ghế ngồi xuống, đặt cuốn sổ lên bàn, nói chậm rãi:

– Tôi từng tiếp mẹ chồng chị vài lần. Trước khi bà yếu hẳn, bà có đến đây, nhờ mở sổ tiết kiệm và yêu cầu ghi chú rõ ràng người thụ hưởng là chị. Lúc đó, tôi hỏi sao không để lại cho con ruột, bà bảo, mấy đứa kia ai cũng có phần đất cả rồi. Còn chị… là người duy nhất chịu ngồi bên bà suốt mười năm.

Tôi ngẩn ra. Chị tiếp tục:

– Nhưng còn một chuyện này… bà để lại kèm một lá thư tay. Bảo rằng nếu chị đến rút tiền, thì đưa cho chị đọc.

Chị lấy ra một phong thư nhỏ, ố vàng, dán kín. Tôi mở ra, dòng chữ nghiêng nghiêng quen thuộc của mẹ chồng hiện ra trước mắt:

“Mai,

Má biết con sẽ không mong má để lại gì cho con, nhưng má cũng không thể nhắm mắt mà lòng không áy náy. Má không nói được, nhưng má thấy hết. Từng lần con bế má dậy, từng đêm lạnh con đắp chăn, từng lúc con rửa ráy cho má, má đều biết.

Má xin lỗi vì không bênh con khi con bị trách. Má xin lỗi vì không ôm con một lần.

Má có mỗi từng này tiền, để dành được từ trợ cấp và con út gửi. Má muốn nó là của con. Má mong con dùng để làm điều con thích.

Đừng nghĩ má không thương con. Má chỉ… không biết cách thể hiện.

Má – Lành.”

Tôi đọc đến đó thì nước mắt rơi xuống từng giọt. Không ồn ào, không khóc nức nở, chỉ là nước mắt tự chảy, như trút bỏ thứ gì đó đã đè nặng trên ngực tôi bao năm.

Hóa ra… bà biết.

Hóa ra, tôi không vô hình như tôi vẫn tưởng.

50 triệu đồng – với người khác có thể là một khoản nhỏ, nhưng với tôi lúc đó, là một sự thừa nhận, một lời xin lỗi, một cái ôm muộn màng.

Tôi bước ra khỏi ngân hàng, tay vẫn cầm lá thư đã nhòe mực vì nước mắt. Tôi nhìn lên trời, nghĩ rằng bà chắc đang mỉm cười đâu đó.

Tôi không cần đất. Không cần tiếng thơm. Tôi chỉ cần một người từng ở bên tôi suốt gần mười năm cuối đời… đã hiểu tôi.

Sở Y tế Đà Nẵng đình chỉ, thu hồi mặt nạ G-Thera do sai thành phần công bố. Sản phẩm do công ty của chồng ca sĩ Đoàn Di Băng phân phối.

Ngày 21/6, Sở Y tế Đà Nẵng cho biết đã ban hành văn bản về việc đình chỉ lưu hành, thu hồi và xử lý sản phẩm mỹ phẩm vi phạm liên quan đến Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ VB Group.

Động thái này được đưa ra căn cứ các quy định hiện hành về quản lý mỹ phẩm và theo văn bản số 1425 của Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) về việc đình chỉ lưu hành, thu hồi sản phẩm mỹ phẩm không đáp ứng yêu cầu.

Sản phẩm bị đình chỉ lưu hành và thu hồi là G-Thera Amino Anti-Wrinkle Mask, loại 5 miếng, hộp 25g, số lô: CL06C7, hạn sử dụng: 18/12/2025, số tiếp nhận phiếu công bố: 196219/23/CBMP-QLD.

Mặt nạ dưỡng da do ca sĩ Đoàn Di Băng quảng cáo bị thu hồi. Ảnh chụp màn hình

Đây là sản phẩm do C&Tech Corporation (Hàn Quốc) sản xuất, được Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ VB Group (địa chỉ phường 14, quận 5, TPHCM) chịu trách nhiệm đưa ra thị trường.

Lý do thu hồi do nhãn gốc sản phẩm ghi không đúng thành phần công thức như hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm (ghi thiếu Butylene Glycol, Phenoxyethanol, Ethylhexylglycerin).

Sở Y tế Đà Nẵng yêu cầu tất cả cơ sở kinh doanh, sử dụng mỹ phẩm trên địa bàn thành phố ngừng ngay việc kinh doanh, sử dụng sản phẩm nêu trên; đồng thời trả lại cho cơ sở cung ứng và báo cáo về Sở Y tế trước ngày 19/7/2025.

Thanh tra Sở Y tế sẽ phối hợp với các phòng chuyên môn và Trung tâm Kiểm nghiệm Đà Nẵng kiểm tra, giám sát việc chấp hành và xử lý nghiêm các đơn vị vi phạm theo quy định hiện hành.

Theo tìm hiểu, Công ty TNHH Thương mại dịch vụ VB Group được thành lập năm 2021, ngành nghề kinh doanh chính là bán buôn đồ dùng khác cho gia đình.

Công ty này còn hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác, bao gồm sản xuất mỹ phẩm, xà phòng, chất tẩy rửa và các chế phẩm vệ sinh, kinh doanh bán buôn thực phẩm, đồ uống, bán lẻ thực phẩm, thuốc, dụng cụ y tế và mỹ phẩm trong các cửa hàng chuyên doanh.

Người đại diện theo pháp luật kiêm chủ sở hữu Công ty TNHH Thương mại dịch vụ VB Group là ông Nguyễn Quốc Vũ (SN 1978) – chồng ca sĩ Đoàn Di Băng. Trên mạng xã hội, Đoàn Di Băng nhiều lần quảng bá, giới thiệu về sản phẩm G-Thera Amino Anti- Wrinkle Mask.

“Ở quê tôi có câu ‘chó ăn đá, gà ăn sỏi’ – nghèo đến mức không còn gì để mất.
Nên khi được mai mối lấy chồng Đài Loan, tôi cứ nghĩ đời mình sang trang, sẽ ‘ngồi mát ăn bát vàng’ như người ta vẫn đồn.
Ai ngờ đâu, mới sang chưa đầy 3 tháng, tôi đã thành người giúp việc không công, chồng thì xem tôi như thứ đồ mua về, đêm nào cũng đòi hỏi.
Một năm sau, mẹ chồng – người mà tôi sợ nhất – lại chính là người dúi vào tay tôi cọc tiền 200 triệu rồi nói:
‘Con trốn đi đi. Trốn ngay khi tao giữ chân nó giúp mày.’“

Tôi tên Hương, quê ở một làng nhỏ miền Trung, sát biển, quanh năm bão lũ. Nhà có 5 miệng ăn, chỉ dựa vào mấy sào ruộng bạc màu. Học hết lớp 9 thì nghỉ, đi làm phụ quán ăn, phụ hồ, ai thuê gì làm nấy.

Năm tôi 18 tuổi, dì họ giới thiệu: “Có mối lấy chồng Đài Loan, giàu lắm, bên đó sống sướng, khỏi cực khổ. Gửi tiền về nuôi cả nhà.”

Tôi không yêu, cũng chẳng quen. Nhưng nghe đến chuyện lấy chồng rồi được đưa đi nước ngoài, tôi thấy như bắt được vàng. Chẳng phải gái trong làng tôi đứa nào đi lấy chồng ngoại về cũng sắm được nhà, gửi tiền đều cho cha mẹ sao?

Thế là tôi gật đầu.

Ngày cưới diễn ra gọn lỏn trong cái nhà bạt dựng tạm ở sân. Tôi mặc áo cưới trắng, tay run rẩy ký vào giấy tờ mà chẳng hiểu hết chữ nghĩa. Người đàn ông sắp thành chồng tôi hơn tôi gần 15 tuổi. Lùn, đậm người, gương mặt lạnh lùng. Nhưng khi chụp ảnh thì cười hết cỡ.

Ba mẹ tôi không khóc tiễn con gái. Chỉ dúi vào tay tôi một xấp phong bì cưới – tiền mừng, hy vọng tôi mang lại cuộc đời mới cho cả nhà.

Chuyến bay sang Đài Loan là chuyến đi xa đầu tiên trong đời tôi. Tim tôi đập liên hồi, vừa sợ vừa mừng. Tôi hình dung đến nhà cao, xe đẹp, thức ăn đầy tủ lạnh như trong phim.

Nhưng đời không phải phim.

Căn nhà mà tôi về làm dâu chỉ có một tầng, không sang trọng như mơ. Trong nhà có mẹ chồng, bố chồng, chồng tôi, và hai em chồng – một trai, một gái. Không ai nói tiếng Việt. Tôi chỉ biết bập bẹ vài câu tiếng Trung cơ bản học vội ở lớp môi giới.

Từ ngày đầu tiên, tôi đã biết mình không phải nàng dâu – mà là người ở không lương.

Mẹ chồng đưa tôi cây lau nhà, chỉ chỗ giặt đồ, nói dứt khoát bằng giọng lệnh:
“Việc mày đó. Làm sạch.”

Mỗi ngày tôi dậy lúc 5h sáng, nấu ăn, dọn dẹp, rửa bát, đi chợ, về lại nấu tiếp. Đến tối, chưa kịp thở thì chồng tôi lại bảo:
“Vợ thì phải phục vụ chồng. Không thì lấy làm gì?”

Mỗi đêm là một lần tôi bật khóc trong lặng lẽ. Đau. Mệt. Nhục. Nhưng tôi không dám nói. Không dám than.

Tôi nhớ nhà. Muốn gọi về, nhưng sợ mẹ lo. Muốn bỏ đi, nhưng chẳng biết đi đâu. Tôi không có giấy tờ, không có tiền. Làm gì cũng bị mẹ chồng kiểm soát.

Lâu dần, tôi sống như cái bóng. Vô hình, vô tiếng. Người giúp việc thì còn có lương, tôi thì không.

Chồng tôi ngày càng thô lỗ. Về nhà là mắng, là lườm nguýt. Uống rượu vào là đập bàn, đập ghế, đòi hỏi như một con thú. Tôi từ chối thì hắn nhốt tôi ngoài ban công giữa mùa đông lạnh cắt da.

Tôi từng nghĩ đến việc nhảy lầu. Nhưng mỗi lần nghĩ đến mẹ tôi ở quê, tôi lại không dám. Tôi phải sống. Dù chỉ là để gửi tiền về. Dù chỉ để “sướng” thay ba mẹ.

Một hôm, chồng tôi đi làm đêm. Tôi đang giặt đồ thì mẹ chồng đi xuống, đưa tôi một cái túi vải. Mở ra là cọc tiền 200 triệu – toàn tờ mới.

Tôi hoảng hốt:
“Gì đây? Sao mẹ…?”

Bà không nói nhiều, chỉ dúi vào tay tôi cái sim điện thoại và một tờ giấy ghi địa chỉ. Giọng bà nhỏ nhưng dứt khoát:

“Mày đi đi. Tao gọi xe cho. Tao giữ chân nó giúp. Cứ đi, đừng quay lại.”

Tôi đứng chết lặng.

Người mà tôi sợ nhất – mẹ chồng – giờ lại bảo tôi trốn đi. Không giận, không đay nghiến. Chỉ có ánh mắt mệt mỏi và điều gì đó… giống như thương hại.

– Sao… mẹ lại giúp con?

Mắt bà hoe đỏ. Lần đầu tiên, tôi thấy bà không còn là người đàn bà lạnh lùng nữa. Bà nhìn tôi chằm chằm, rồi nói chậm rãi:

“Vì tao cũng từng là mày. Tao từng là dâu Việt ở đây. Tao hiểu.”

Tôi ngồi thụp xuống, tim đập dồn dập, mắt không dám chớp khi nghe bà nói:

“Vì tao cũng từng là mày… Tao cũng là gái Việt lấy chồng Đài Loan.”

Tôi chết lặng.

Mẹ chồng tôi – người phụ nữ luôn mắng chửi, kiểm soát tôi từng bữa ăn, giấc ngủ – lại từng là một cô dâu như tôi, cách đây hơn 30 năm?

Nhưng sao bà lại tàn nhẫn với tôi như vậy?

Bà ngồi xuống ghế nhựa cạnh sân giặt đồ, thở dài, rít một hơi thuốc mà từ trước đến giờ tôi chưa từng thấy bà hút.

– Hồi đó tao còn trẻ hơn mày. Mới 16 đã bị bán qua đây. Chồng tao không khác gì chồng mày bây giờ. Mẹ chồng tao thì ác hơn cả phim. Tao trốn một lần bị bắt lại, đánh gần chết.

Tôi nín thở nghe, không dám chen vào.

– Rồi tao có thai. Không còn đường lùi. Tao buộc phải sống, phải biến mình thành người mà tao ghét nhất: lạnh, cứng, độc đoán. Tao sống được, nhưng đánh đổi bằng linh hồn.

Giọng bà khàn đi.

– Tao tưởng mày cũng sẽ như vậy. Rồi tao thấy mày y chang tao: mắt vô hồn, tay chai sạn. Nhưng khác một điều: mày còn đường thoát. Tao không muốn mày giống tao.

Tôi nghẹn ngào, ôm lấy bà lần đầu tiên. Trong vòng tay không còn là mẹ chồng – mà là một người phụ nữ đau khổ nhận ra chính mình trong tôi.

Sáng hôm sau, tôi rời nhà lúc 5h sáng khi mọi người còn ngủ. Mẹ chồng đã thuê sẵn một chiếc xe 7 chỗ qua người quen của bà – một ông bác Đài gốc Việt làm nghề đưa người trốn khỏi hôn nhân bạo hành.

Tôi mang theo balo nhỏ, vài bộ đồ, giấy tờ tùy thân photocopy và hơn 200 triệu tiền mặt bà dúi cho tôi.

Trên xe, tôi ngoái lại nhìn căn nhà đã từng là ngục tù của tôi. Không thấy bà ra tiễn, nhưng tôi biết, bà đang nhìn qua khe rèm cửa, nước mắt lặng lẽ rơi.

Bắt đầu lại

Tôi đến Cao Hùng – nơi có một trung tâm bảo trợ cô dâu Việt từng bị bạo hành, do chính một chị người Việt lập ra sau khi trốn khỏi cuộc hôn nhân giống tôi. Chị tên là Hòa, 35 tuổi, nói tiếng Việt lơ lớ pha tiếng Trung như người lai.

Chị đón tôi bằng một cái ôm thật chặt:

– Em không cần phải sợ nữa. Ở đây, ai cũng từng giống em.

Ở đó, tôi gặp những người phụ nữ từ khắp nơi ở Việt Nam: Quảng Ngãi, Hậu Giang, Nam Định… Có người bị đánh đến hỏng một mắt, có người mang thai mà bị đuổi ra đường. Nhưng họ vẫn sống sót.

Chúng tôi cùng làm việc trong tiệm bánh, quán ăn, xưởng đóng gói nhỏ của cộng đồng Việt. Tôi học tiếng Trung mỗi tối, học cách đi xe bus, cách mở tài khoản ngân hàng. Sau ba tháng, tôi đủ vững để xin vào làm tạp vụ cho một tiệm nail lớn của người Đài.

Lương không cao, nhưng là tiền của tôi – không ai giành, không ai kiểm soát. Từng đồng tôi cầm được là từng nhịp thở tự do.

📩 Lá thư từ người mẹ chồng cũ

6 tháng sau, tôi nhận được một bưu phẩm: là một lá thư tay của mẹ chồng, kèm theo tấm ảnh cũ – là bà hồi trẻ, mặc áo dài trắng ngày cưới.

Bức thư viết bằng chữ Việt xiêu vẹo, nét chữ run rẩy:

“Con Hương,

Tao biết chắc mày sẽ sống được. Tao tin vậy. Tao không cần mày quay lại, cũng không cần cảm ơn. Tao chỉ muốn mày sống khác tao. Sống đúng với phần người trong mình.

Còn tao… tao đã không thể rời khỏi nhà đó, nhưng tao sẽ không để mấy đứa con tao lớn lên thành người như cha chúng. Tao hứa với mày.

Thương con.
Mẹ (cũ).”_

Tôi đã khóc. Khóc như đứa trẻ được tha thứ.

Tôi biết, trên đời này, tình thương có thể ẩn giấu trong lớp vỏ cứng như đá. Nhưng nếu đủ đau, nó sẽ nứt ra, rồi nở thành một thứ gì đó… gọi là nhân hậu.

🌱 Ba năm sau

Tôi giờ 24 tuổi. Làm quản lý tiệm nail, biết 2 thứ tiếng, có căn hộ thuê riêng, và gửi tiền về cho cha mẹ mỗi tháng.

Tôi chưa lấy chồng lại. Tôi chưa sẵn sàng. Nhưng tôi biết, nếu có lần sau – tôi sẽ chọn bằng con tim và lý trí, không phải bằng miếng ăn và lời hứa hão.

Tôi cũng đã bắt đầu tham gia hỗ trợ phiên dịch cho các cô gái Việt mới sang, làm cầu nối để các em không rơi vào địa ngục như tôi từng trải.

🌸 Kết

Ngày xưa tôi nghĩ lấy chồng Đài Loan là con đường đổi đời.
Bây giờ tôi hiểu, chỉ có chính mình mới cứu được đời mình.

Và trong một thế giới khắc nghiệt, đôi khi, người giơ tay cứu mình lại chính là người mình sợ nhất.

Tôi từng nghĩ công việc trông trẻ chỉ đơn giản là thay tã, pha sữa, dỗ dành những cơn khóc dai dẳng. Nhưng không ai nói với tôi rằng có ngày, tôi sẽ trở thành mẹ nuôi bất đắc dĩ của một đứa trẻ bị bỏ rơi, sống lay lắt trong căn nhà dột nát giữa vùng quê nghèo. Mười năm trôi qua, mọi thứ tưởng chừng đã lắng lại, cho đến khi một chiếc xe sang trọng đỗ xịch trước cổng, và người đàn ông mặc vest đen lạnh lùng đưa ra một lời đề nghị khiến tim tôi lạnh buốt: “Trả lại con bé cho chúng tôi – và cô sẽ có tất cả.”
Nhưng liệu tình yêu của một người mẹ có thể đem ra đổi chác?

Tôi tên là Ngân, năm ấy mới 23 tuổi, vừa tốt nghiệp trung cấp mầm non thì may mắn được giới thiệu đến làm bảo mẫu cho một gia đình giàu có ở quận 2. Chủ nhà là chị Khánh – một người phụ nữ đơn thân xinh đẹp, lạnh lùng, luôn bận rộn với công việc kinh doanh. Bé gái chị mới hơn một tuổi, tên là An, kháu khỉnh nhưng nhạy cảm.

Tôi sống tại căn biệt thự ấy, được ăn mặc đầy đủ, hưởng mức lương cao đến mức không dám khoe với ai. Mỗi sáng tôi bế bé An ra vườn, hát cho con nghe, dạy con bi bô nói từng từ một. Tôi bắt đầu yêu quý đứa trẻ ấy hơn cả mức cần thiết trong công việc. Bé An dường như cũng quấn tôi hơn mẹ ruột. Chị Khánh thường xuyên đi sớm về muộn, có hôm đi công tác cả tuần, chỉ gọi về đúng một lần.

Rồi một ngày, chị Khánh rời đi như thường lệ. Nhưng lần này là… mãi mãi.

Ban đầu tôi nghĩ chị chỉ đi công tác dài hạn. Nhưng sau một tháng không ai liên lạc, tôi lo lắng. Tôi báo với quản gia – người cũng chỉ làm bán thời gian – và chúng tôi tìm cách liên lạc. Điện thoại, email, mạng xã hội đều im lặng. Tôi hoảng hốt, đi đến công ty chị làm thì được biết chị đã thôi việc từ trước. Một người bảo rằng chị nợ nần, người khác lại đồn chị bỏ trốn với tình nhân ra nước ngoài.

Thực tế thế nào, tôi chẳng thể biết. Chỉ biết tôi và bé An bị bỏ lại như hai cái bóng giữa căn biệt thự lạnh ngắt.

Một tuần sau, chủ nợ kéo đến. Tôi ôm bé trốn về quê – nơi chỉ còn căn nhà cấp bốn lợp tôn của ba má để lại. Tôi không biết phải làm gì, chỉ biết không thể để bé An rơi vào tay trại trẻ mồ côi hay cảnh sát.

Tôi bắt đầu cuộc đời mới, vừa làm thuê vừa nuôi con nhỏ. Hàng xóm dị nghị, người thì thương, người thì chửi là “ngu dại ôm của nợ nhà giàu”. Nhưng tôi mặc kệ. Tôi đăng ký khai sinh lại cho con, đổi tên bé thành Hạ An – “niềm an yên giữa mùa hạ bỏng rát nhất của cuộc đời tôi.”

Mười năm trôi qua. Hạ An lớn lên ngoan ngoãn, học giỏi, lại thừa hưởng vẻ đẹp trời cho từ mẹ ruột. Con không hề biết sự thật về quá khứ, chỉ gọi tôi là “mẹ”. Tôi cũng chưa từng có ý định nói ra, vì tôi sợ sẽ mất con – tình yêu duy nhất trong đời tôi.

Một buổi trưa hè, khi tôi đang rửa chén sau buổi cơm đạm bạc, thì một chiếc xe Mercedes đỗ trước cổng. Người đàn ông mặc vest đen bước xuống, ánh mắt nghiêm nghị, gõ cửa rồi chìa ra một tập hồ sơ. Bên trong là giấy xét nghiệm ADN, hình ảnh của chị Khánh – mẹ ruột Hạ An.

Tôi choáng váng.

– Chị Khánh không chết, – ông ta nói – Chị ấy giờ là chủ một chuỗi bất động sản lớn ở Singapore. Mười năm qua, chị ấy đã tìm lại được chính mình… và giờ muốn đón lại con gái.

Tôi siết chặt tay.
– Cô ấy đã bỏ con bé lại khi nó mới hơn một tuổi! – Tôi gần như gào lên. – Tôi nuôi nó bằng nước mắt, bằng cơm cháy và sữa loãng, bây giờ muốn lấy lại là lấy à?

Người đàn ông trầm giọng:
– Nếu cô giao bé lại, cô sẽ có một căn nhà mới, công việc ổn định, một khoản tiền lớn đủ để đổi đời. Cô không cần sống trong căn nhà dột nát này nữa.

Tôi nhìn vào bức ảnh trong hồ sơ. Hạ An – vẫn là con bé ấy – đứng giữa khu biệt thự ngày xưa, đôi mắt long lanh nhìn tôi.

Cả đêm đó tôi không ngủ. Tôi nghĩ về tương lai của con. Một nơi có trường học tốt hơn, điều kiện sống đầy đủ hơn, một người mẹ ruột đang chuộc lại lỗi lầm. Tôi nghĩ đến chính mình – người mẹ nuôi từng ăn cháo qua ngày để con được uống sữa.

Nhưng liệu tôi có quyền cướp mất sự thật? Hay tôi đang ích kỷ giữ con lại vì sợ cô đơn?

Sáng hôm sau, tôi dắt Hạ An ra ngồi trước hiên nhà.
– Con à, nếu một ngày có người nói rằng mẹ… không phải mẹ ruột của con, thì con có buồn không?

Con bé nhìn tôi, đôi mắt trong veo:
– Con chỉ cần mẹ luôn ở bên con. Vậy là đủ.

Tôi bật khóc. Tôi biết mình phải lựa chọn. Một quyết định sẽ thay đổi cả cuộc đời hai mẹ con.

Tôi ngồi bất động suốt đêm, lòng như có bão. Hơn mười năm qua, tôi chưa từng một lần nghĩ sẽ phải giao con cho bất kỳ ai, nhất là người đã từng vứt bỏ nó. Nhưng tôi cũng không thể ích kỷ nếu như chính Hạ An – đứa con tôi nuôi lớn bằng tất cả yêu thương – lại có thể có một tương lai xán lạn hơn.

Sáng hôm sau, người đàn ông đó quay lại. Vẫn với chiếc xe đen bóng, vẫn với gương mặt lạnh tanh.
– Quyết định của cô là gì?

Tôi nuốt nước bọt, tay siết chặt vào nhau.
– Tôi muốn gặp Khánh. Không phải vì tiền, mà vì tôi cần nghe chính miệng cô ấy nói rằng, cô ấy thực sự muốn làm mẹ lại – lần này là một người mẹ đúng nghĩa.

Ông ta gật đầu, gọi điện thoại. Hai ngày sau, một chiếc xe khác đến. Và lần này, người bước xuống chính là chị Khánh.

Tôi nhận ra chị ngay lập tức – vẫn khuôn mặt ấy, chỉ là sắc sảo và lạnh lùng hơn xưa. Nhưng đôi mắt – đôi mắt chị có gì đó run rẩy. Khi nhìn thấy Hạ An đang chơi trong sân, chị đứng sững lại, đôi tay bất giác siết chặt túi xách.

Chúng tôi ngồi trong nhà. Tôi không nhìn chị, nhưng tôi nghe giọng chị khàn khàn:

– Tôi biết tôi không có tư cách xin lại con. Mười năm trước, tôi là một người mẹ tệ hại. Tôi lạc lối, trốn tránh, tôi tưởng mình chỉ đang bỏ đi khỏi trách nhiệm, nhưng hóa ra tôi bỏ luôn cả một phần trái tim mình lại.

Tôi không nói gì.

– Tôi đã tìm các người suốt nhiều năm. Khi tìm ra rồi, tôi sợ. Sợ con không nhận ra mình. Sợ nó gọi người khác là mẹ… Tôi đã chuẩn bị sẵn tâm lý bị ghét. Nhưng tôi vẫn muốn gặp con, dù chỉ một lần. Và… nếu được, tôi mong cô cho phép tôi được đồng hành trong cuộc sống của con, dù là một vai trò nhỏ nhất.

Tôi quay sang nhìn chị. Lần đầu tiên sau mười năm, tôi thấy chị khóc.

Đó không phải là nước mắt của người đàn bà yếu đuối. Đó là nước mắt của một người mẹ vừa đánh mất, vừa tìm lại được hy vọng sau cả thập kỷ.

Tối hôm đó, tôi ngồi cạnh Hạ An, kể cho con nghe mọi chuyện. Con bé im lặng, rất lâu. Rồi nó hỏi:
– Mẹ có buồn không nếu con gọi người khác là mẹ?

Tôi cười, dù tim như bị bóp nghẹt.
– Không, nếu đó là điều khiến con hạnh phúc. Mẹ chỉ buồn nếu con nghĩ mẹ không yêu con.

Con bé ôm tôi thật chặt.
– Mẹ sẽ luôn là mẹ của con. Không ai thay thế được. Nhưng… con muốn gặp mẹ Khánh.

Tôi gật đầu. Chúng tôi không có buổi chia ly. Không ai phải rời xa ai cả. Thay vào đó, là một sự hòa hợp kỳ lạ của ba con người, trong một gia đình không bình thường, nhưng đầy yêu thương.

Khánh mua lại căn nhà cũ ở quê, tu sửa lại khang trang hơn. Bà về nước định cư. Tôi tiếp tục sống cùng Hạ An, nhưng giờ không còn nghèo khổ, không còn sợ hãi.

Mỗi cuối tuần, cả ba chúng tôi cùng nấu ăn, cùng đi chợ, cùng cười đùa. Không ai tranh giành danh xưng “mẹ”, vì chúng tôi biết: tình yêu của một người mẹ không nằm ở máu mủ, mà ở việc ai sẵn sàng ở lại khi người khác rời đi.

Một ngày nọ, Hạ An viết trong nhật ký:

“Tôi có hai người mẹ. Một người sinh ra tôi, một người dạy tôi sống. Tôi không biết có phải mình may mắn không, nhưng tôi biết mình được yêu – và điều đó đủ để tôi lớn lên không hối hận.”