Gia đình bà Hợi sống ở vùng ven thành phố, nơi đang lên cơn sốt đất vì dự án đường cao tốc vừa mới phê duyệt. Mảnh đất hơn 300 mét vuông của bà, vốn chỉ trồng chuối và rau lang, bỗng chốc được đền bù hơn 3 tỷ đồng. Đó là con số mà bà chưa từng dám nghĩ đến trong đời.
Bà Hợi có hai người con: con trai là Hưng – chồng của Thảo, và con gái là Oanh – đã lấy chồng về quê ngoại, sống cách nhà bà gần 20 cây số. Từ ngày Hưng lấy Thảo, hai vợ chồng ở chung với bà trong căn nhà cấp bốn trên mảnh đất tổ tiên. Bà Hợi vẫn thường càm ràm chuyện Thảo không biết điều, không khéo léo, lại hay cãi lại bà – dù Thảo vốn là người nhẫn nhịn, chăm chỉ, đi làm công nhân ngày 8 tiếng, tối về còn chăm con nhỏ. Nhưng trong mắt bà Hợi, con dâu luôn là người “ăn nhờ ở đậu”, có làm gì cũng không vừa lòng.
Khi chính quyền thông báo đền bù, vợ chồng Hưng và Thảo cũng hồ hởi lắm. Hưng bàn với mẹ:
– Mẹ ơi, con nghĩ mình nên xây lại nhà, phần còn lại để dành lo cho cháu ăn học. Mẹ giữ hộ nhưng sau này chia đều cho tụi con, đỡ phải đi vay ngân hàng.
Bà Hợi nhếch mép, giọng đanh lại:
– Tiền đất là của mẹ, đất đứng tên mẹ. Ai mà động tới một đồng thì coi chừng!
Hưng nghe xong chỉ biết câm lặng. Còn Thảo, dù ấm ức, vẫn cố giữ im lặng. Cô biết bà Hợi trước giờ thiên vị con gái, hở ra cái gì quý là nghĩ đến con gái đầu tiên. Cô đã quá quen với ánh mắt soi mói và giọng điệu nặng nhẹ mỗi lần cơm canh không vừa miệng bà.
Một tuần sau, Hưng phát hiện mẹ mình âm thầm rút 1,5 tỷ trong sổ tiết kiệm rồi bảo “gửi giúp người quen”. Nhưng anh không ngờ, số tiền đó bà Hợi đem cho Oanh – con gái ruột của bà – để “lo sửa sang nhà cửa, mua thêm miếng đất bên cạnh mà hàng xóm đang bán rẻ”. Thậm chí, bà còn bảo Oanh giữ kín, đừng nói với anh trai và chị dâu kẻo “chúng nó sinh chuyện”.
Thảo biết chuyện từ miệng một người hàng xóm thân cận. Cô không làm ầm lên, chỉ nhẹ nhàng nói với Hưng:
– Nhà này em sống 8 năm, chưa từng đòi hỏi gì. Em không cần mẹ chia tiền, chỉ mong bà hiểu tụi mình cũng vất vả. Em không muốn con lớn lên thấy cha mẹ bị đối xử bất công.
Hưng chỉ biết ôm vợ, trong lòng vừa tức vừa bất lực. Bà Hợi thì vẫn tỉnh bơ, ngày ngày tính toán mua sắm đồ mới, gọi thợ sửa sang lại mái nhà, và quan trọng nhất: chuẩn bị đến thăm con gái để tận mắt xem nơi “mình đã đầu tư” có khang trang hay không.
Cuối tuần đó, bà Hợi xách giỏ quà đến nhà Oanh. Vừa tới nơi, bà đã cảm thấy lạ: trước cổng không có xe máy, cửa đóng im lìm. Bà gõ cửa một lúc thì một người phụ nữ lạ ra mở, nhìn bà ngỡ ngàng:
– Bác tìm ai ạ?
– Tôi tìm con gái tôi, Oanh. Nó ở đây mà?
Người phụ nữ thoáng bối rối:
– Oanh bán nhà cách đây hai tuần rồi bác ạ.
Bà Hợi tái mặt.
– Bán? Sao lại bán? Cô nhầm không?
Người kia nói thêm:
– Không đâu bác, tôi chính là người mua. Họ bán vội lắm, nghe đâu để đi nước ngoài theo diện bảo lãnh chồng.
Bà Hợi như sét đánh ngang tai. Đến lúc gọi điện cho con gái thì máy đã tắt. Tin nhắn cũng không hồi âm. Cả nhà như bốc hơi.
Bà ngồi bệt xuống bậc thềm, miệng lẩm bẩm:
– Không thể nào… Sao nó dám…
Một người hàng xóm chạy qua, vừa thấy bà thì nói:
– Bà Hợi, bà còn ở đây à? Con gái bà hôm kia đưa cả nhà ra sân bay rồi. Tôi còn thấy họ kéo mấy vali to lắm!
Bà Hợi ngồi chết lặng. Trong đầu chỉ vang lên một câu hỏi duy nhất: “Con gái mình… lừa cả mình sao?”
Sau khi biết con gái đã bán nhà và cùng chồng con ra nước ngoài mà không hề báo một lời, bà Hợi về nhà như người mất hồn. Đôi mắt đỏ hoe, dáng đi xiêu vẹo, giỏ quà vẫn cầm lủng lẳng trên tay, nay trở nên vô nghĩa. Bà không nói gì, lẳng lặng vào buồng, đóng cửa suốt cả buổi chiều.
Hưng và Thảo thấy lạ, định vào hỏi thì bà quát lớn:
– Để mẹ yên! Đừng có giả bộ quan tâm!
Câu nói lạnh ngắt khiến Hưng giật mình, còn Thảo thì chỉ cúi mặt, dắt con về phòng. Dù không ai nói ra, nhưng Thảo đã đoán được điều gì đó. Ánh mắt của bà Hợi khi bước vào nhà chứa đầy cay đắng, như một người vừa bị phản bội bởi chính ruột thịt của mình.
Tối hôm đó, cả nhà ăn cơm trong không khí ngột ngạt. Bà Hợi không ăn gì, chỉ ngồi nhìn đăm đăm vào góc tường. Đến khi Hưng lên tiếng:
– Mẹ có chuyện gì thì nói với tụi con. Dù sao cũng là nhà mình mà…
Bà Hợi nhìn anh chằm chằm rồi bật khóc:
– Mẹ… bị con Oanh nó lừa! Mẹ cho nó hết tiền, nó nói sửa nhà, mua đất… Ai ngờ nó bán luôn nhà rồi kéo nhau đi nước ngoài! Không một lời từ biệt!
Thảo thở dài. Dù trong lòng vẫn thấy chua xót, nhưng cô không vui mừng vì điều đó. Cô biết, dù bà có đối xử bất công với mình, thì nỗi đau khi bị con ruột phản bội vẫn là một cú sốc lớn.
– Thôi mẹ à, mất tiền còn hơn mất tình. Nó là con gái mẹ, chắc cũng có nỗi khổ riêng.
Bà Hợi quay sang nhìn Thảo như vừa nhận ra điều gì:
– Con… con không trách mẹ sao? Mẹ… mẹ xử tệ với con lắm. Tiền đền bù mẹ không cho các con đồng nào, còn mắng chửi con nữa…
Thảo chỉ cười buồn:
– Con đã nghĩ nhiều lần rồi, nhưng thôi, trách để làm gì. Chồng con, con cái con vẫn sống dựa vào ngôi nhà này. Nếu mẹ không chấp nhận con, con cũng đâu có chỗ mà về.
Hưng nắm tay vợ, mắt đỏ hoe. Anh biết Thảo đã chịu quá nhiều thiệt thòi.
Những ngày sau đó, bà Hợi như biến thành người khác. Bà không còn soi mói Thảo chuyện bếp núc, không mắng cháu khi nó làm đổ sữa. Bà lặng lẽ quét sân, phơi quần áo, thi thoảng còn nấu cháo cho Thảo mang đi làm. Cả xóm ai cũng ngạc nhiên vì “bà Hợi ghê gớm” ngày nào giờ lại dịu dàng lạ thường.
Một buổi tối, sau khi ăn cơm xong, bà Hợi kéo Hưng và Thảo ra bàn nước:
– Mẹ quyết rồi. Số tiền còn lại mẹ sẽ chia đôi. Một nửa mẹ gửi tiết kiệm để dưỡng già, nửa còn lại cho vợ chồng con sửa nhà, cho cháu ăn học. Ngôi nhà này sau này cũng là của tụi con.
Hưng chưa kịp nói gì thì bà giơ tay:
– Mẹ biết tụi con không đòi hỏi, nhưng mẹ làm vậy là vì mẹ nợ. Cũng là để mẹ có cơ hội chuộc lại lỗi lầm. Mẹ không muốn chết đi rồi con cháu vẫn nhớ mẹ là người ích kỷ.
Thảo rớm nước mắt, lần đầu tiên cô thấy mẹ chồng mình yếu đuối, nhưng lại rất chân thành.
Từ đó, gia đình nhỏ của họ trở nên yên ấm hơn. Nhà được sửa lại khang trang, có thêm phòng học cho bé Bin – đứa cháu nội mà bà Hợi giờ yêu quý như vàng. Mỗi sáng, bà dắt cháu đi học, chiều về đón, vui vẻ như được sống lại tuổi trẻ.
Một chiều nọ, khi đang ngồi quạt mát dưới hiên, Thảo thấy bà Hợi đang cầm trên tay một bức thư – là thư tay của Oanh, gửi từ nước ngoài. Trong thư, Oanh viết:
“Mẹ ơi, con xin lỗi. Con không dám đối mặt với mẹ. Con sai khi giấu mẹ chuyện đi nước ngoài, nhưng con không còn lựa chọn nào khác. Chồng con làm ăn thất bại, nợ chồng chất, bị xã hội đen rượt. Nếu không đi, có khi cả nhà mất mạng. Con không muốn lấy của mẹ, nhưng lúc đó số tiền đó là lối thoát duy nhất. Mong mẹ tha thứ.”
Bà Hợi lặng thinh, nước mắt rơi trên bức thư nhòe mực. Thảo đến ngồi cạnh, đặt tay lên vai bà:
– Nếu có ngày Oanh về, con tin mẹ vẫn sẽ tha thứ. Máu mủ mà…
Bà Hợi gật đầu:
– Ừ, chỉ mong tụi nó sống yên ổn. Nhưng từ giờ, mẹ không để mất thêm ai nữa. Mẹ có con, có cháu rồi. Vậy là đủ…
Câu chuyện khép lại bằng sự thức tỉnh của một người mẹ, sau khi mất đi niềm tin ở đứa con ruột mà bà từng yêu thương nhất. Nhưng đồng thời, bà đã học được cách yêu thương những người kề cận và xứng đáng – ngay trong ngôi nhà mình từng lãng quên.