“Có những cái giá phải trả không phải bằng tiền, mà bằng những tháng ngày tổn thương tinh thần. Tôi đã bước chân vào hôn nhân như thể đang chạy đua với hạnh phúc – mà quên mất rằng, chặng đua dài mới là nơi cần tỉnh táo nhất.”
Tôi lấy chồng khi vừa tròn 25 tuổi. Một đám cưới gọn gàng, không quá xa hoa nhưng ấm cúng. Mọi người đều chúc tụng, rằng tôi may mắn vì lấy được người chồng hiền lành, có công việc ổn định, gia đình nền nếp.
Ngày về làm dâu, tôi mang theo một niềm tin lãng mạn rằng chỉ cần yêu nhau là đủ, mọi thứ khác đều có thể học cách thích nghi. Và chính cái niềm tin ấy – giản đơn đến mức ngây thơ – đã khiến tôi trả giá từng ngày sau đó.
Ngay buổi sáng hôm sau sau lễ cưới, tôi và chồng được bố chồng gọi lên phòng khách. Không khí không đến mức căng thẳng, nhưng cũng chẳng dễ chịu. Ông ngồi ngay ngắn trên ghế gỗ, tay lật từng tờ giấy trong một cuốn sổ chi tiêu cũ kỹ.
– “Từ giờ về sống chung, thì phải có quy củ rõ ràng. Gia đình này có nề nếp, không thể sống theo kiểu tự do như ngoài kia.”
Tôi hơi giật mình, nhưng vẫn ngồi im lắng nghe.
– “Hai vợ chồng mỗi tháng đưa bố 70% tổng thu nhập. Bố sẽ là người quản lý chi tiêu, lo hết từ ăn uống, sinh hoạt, điện nước, cưới hỏi, giỗ chạp… Mỗi người giữ lại 30% còn lại để tự lo cá nhân. Xăng xe, điện thoại, mỹ phẩm… tự túc.”
Tôi quay sang chồng, ánh mắt mong chờ một lời giải thích, nhưng anh chỉ khẽ gật đầu.
– “Anh vẫn làm thế từ trước đến giờ, bố mẹ dạy vậy. Mình sống chung thì phải góp gạo thổi cơm chung em ạ.” – Anh thì thầm với tôi khi ra khỏi phòng.
Tôi không phản ứng ngay. Một phần vì còn mới, chưa muốn tạo ấn tượng phản kháng, phần khác vì nghĩ “thôi thì mình cũng đi làm, góp một phần xây dựng gia đình cho đúng đạo làm dâu”.
Nhưng không ngờ rằng đó chỉ là khởi đầu cho chuỗi ngày sống trong áp lực mang tên “tiêu chuẩn cũ” của bố chồng tôi.
Tôi là người sống tiết kiệm. Tôi quen với việc tự quản lý tài chính cá nhân, mua gì cũng ghi chép, không hoang phí. Nhưng ở nhà chồng, dù tôi không đụng đến tiền nhà, vẫn cảm giác như từng đồng từng cắc mình bỏ ra đang bị đem ra soi mói.
Tháng đầu tiên, tôi cố gắng hòa nhập. Đi làm về là lao vào bếp. Cuối tuần đi chợ cùng mẹ chồng, nấu ăn, giặt giũ. Không than phiền, không chê bai. Nhưng đến cuối tháng, khi cả nhà ngồi ăn cơm, bố chồng bắt đầu “thống kê” chi phí bằng cái giọng nửa đùa nửa thật:
– “Trước kia nhà mình chỉ mất tầm triệu rưỡi tiền điện, giờ lên hơn 2 triệu. Không hiểu sao bỗng dưng lại nhiều thế.”
– “Chắc là do vợ chồng trẻ thích dùng điều hòa suốt ngày.”
– “Tủ lạnh thì không ngừng đóng mở. Cơm thì nấu xong lại bỏ thừa.”
Từng câu nói như những cú đánh nhẹ vào lòng tự trọng. Không chỉ ám chỉ, mà rõ ràng ông đang nhắm vào tôi – người mới về làm dâu.
Tôi cười gượng, không nói gì. Nhưng trong lòng bắt đầu có cảm giác bị coi thường. Tiền mình bỏ ra hàng tháng đủ để chi cho phần ăn uống và điện nước, vậy mà vẫn bị xem như “ăn bám”.
Chồng tôi thì im lặng. Anh không dám phản ứng gì trước bố. Từ bé đã sống trong sự kiểm soát tài chính của ông, nên coi đó là điều hiển nhiên. Nhưng tôi thì không.
Mọi thứ lên đến đỉnh điểm vào tháng thứ ba sau khi cưới. Hôm đó là cuối tuần, tôi và chồng được nghỉ, quyết định ngủ nướng một chút. Tầm 9 giờ sáng, tôi vừa thức dậy, thì nghe tiếng bố chồng gọi vọng từ dưới nhà lên.
– “Xuống đây bố bảo cái này!”
Hai vợ chồng xuống, thấy ông đang cầm tờ hóa đơn điện nước, mặt hơi cau lại.
– “Tháng này tiền điện gần 2 triệu rưỡi, nước 700 ngàn. Cái kiểu tiêu thế này là không ổn. Nhà này không phải khách sạn để ai thích thì dùng.”
Ông nhìn thẳng vào tôi:
– “Tôi nói thật, trước đây nhà này có hết ngần ấy đâu. Có thêm người mà tiêu như phá. Ở kiểu này có ngày sạt nghiệp.”
Tôi cảm thấy máu nóng dồn lên mặt. Chồng tôi đứng đó, mặt đỏ lên nhưng không nói gì. Tôi quay sang anh, nắm tay anh và nói to:
– “Em không chịu nổi nữa rồi. Anh chọn đi, hoặc ra ở riêng, hoặc em về nhà mẹ.”
Không khí lập tức đông cứng lại. Bố chồng lặng đi vài giây, rồi bật lên:
– “Cô dâu mới mà dám cãi lời cha chồng thế à? Tưởng có tí tiền là làm loạn à?”
Tôi không khóc, nhưng mắt cay xè. Đó không phải vì tôi bị mắng, mà vì sự thất vọng trong chính người chồng – người không nói nổi một câu bênh vực vợ.
Tối hôm đó, tôi viết đơn xin nghỉ phép một tuần, thu dọn ít đồ về nhà mẹ đẻ. Không ai níu lại. Cũng chẳng ai hỏi han.
Chồng nhắn tin: “Anh xin lỗi. Nhưng bố là người khó thay đổi. Anh chưa biết làm sao để dung hòa.”
Tôi chỉ đọc, không trả lời.
Trong lòng tôi lúc đó chỉ có một câu hỏi: “Liệu có đáng để hy sinh lòng tự trọng của mình chỉ để giữ lấy một cuộc hôn nhân mà mình luôn là người thua cuộc?”
“Tôi tưởng chỉ cần ra khỏi ngôi nhà ấy là mọi thứ sẽ dễ dàng. Nhưng hóa ra, sự độc lập không chỉ đòi hỏi dũng cảm, mà còn cần cả sự kiên nhẫn – để hiểu, tha thứ và cả để lớn lên.”
Tôi về nhà mẹ trong tâm thế chẳng mấy nhẹ nhõm. Mẹ không hỏi nhiều, chỉ nhìn tôi thật lâu rồi thở dài:
– “Mẹ biết kiểu gì con cũng vướng phải chuyện này. Nhưng con phải hiểu, lấy chồng là phải sống với cả gia đình họ, không chỉ là mỗi thằng chồng.”
Tôi bật khóc. Không phải vì bị mẹ trách, mà vì cuối cùng cũng có người chịu lắng nghe tôi thật lòng.
Những ngày ở nhà mẹ, tôi dành thời gian để suy nghĩ nghiêm túc về cuộc hôn nhân của mình. Tôi không phải kiểu phụ nữ yếu đuối, nhưng tôi cũng không muốn trở thành người đàn bà suốt ngày gồng mình để tồn tại trong một nhà chồng quá khắt khe, nơi mà mọi chi tiêu, hành vi, lời ăn tiếng nói đều bị soi mói, bị kiểm soát – trong khi mình là người đi làm, có thu nhập, có lòng tự trọng.
Chồng tôi những ngày đầu còn nhắn tin gọi điện, nhưng sau dần thưa. Tôi không trách, vì hiểu anh đang bị kẹt giữa hai bên. Nhưng tôi cần thấy anh hành động – không chỉ là những lời xin lỗi vô nghĩa.
Đến gần cuối tuần, anh đến nhà mẹ tôi. Vẫn là dáng vẻ hiền lành, nhưng có gì đó mệt mỏi hiện rõ trên khuôn mặt.
– “Anh suy nghĩ rồi. Mình ra ngoài ở riêng đi.”
Tôi ngạc nhiên.
– “Còn bố mẹ anh?”
– “Anh đã nói chuyện với bố mẹ. Bố giận, nhưng không cấm. Mẹ thì lặng lẽ, chắc bà hiểu.”
Tôi nhìn chồng, lòng có chút nhẹ nhõm, nhưng vẫn e dè. Tôi không muốn anh quyết định chỉ vì tôi nổi giận. Tôi cần anh thật sự hiểu vì sao ra riêng là cần thiết.
– “Anh có chắc không? Ra riêng đồng nghĩa với việc mình tự lo hết, không còn ai hỗ trợ. Có lúc mệt mỏi, vất vả, có chịu được không?”
– “Chính vì thế anh càng phải làm. Vì anh muốn bảo vệ vợ anh – chứ không phải biến em thành một người luôn phải cúi đầu trong chính gia đình mình.”
Lúc đó, tôi mới thật sự thấy thương và tôn trọng anh.
Chúng tôi thuê một căn hộ chung cư nhỏ ở ngoại thành, không quá sang trọng nhưng yên tĩnh, đủ ánh sáng, đủ cảm giác “được thở”.
Ba tháng đầu là chuỗi ngày xoay xở đủ kiểu: từ việc học nấu ăn đúng khẩu vị chồng, chia nhau việc nhà, đến chuyện quản lý chi tiêu, cân đo đong đếm từng hóa đơn điện nước.
Và rồi tôi mới hiểu – bố chồng tôi không hoàn toàn vô lý.
Điện, nước, rác, thực phẩm, phí gửi xe, mạng internet – mỗi thứ một ít nhưng gộp lại là cả một khoản đáng kể. Có tháng, tổng chi tiêu vượt cả con số ông từng kêu ca.
Chúng tôi không dùng hoang phí. Nhưng vì có thiết bị điện, có thói quen sinh hoạt riêng, nên chi phí là điều không tránh khỏi. Trước đây, tôi luôn nghĩ ông soi mói, nhưng giờ tôi mới hiểu: với người từng “làm chủ” mọi chi tiêu trong nhà, việc tăng gấp đôi hóa đơn là cú sốc tài chính thật sự – nhất là khi ông là người đã về hưu.
Tôi bắt đầu nhìn mọi chuyện bằng góc nhìn khác. Không còn giận dữ, chỉ còn sự thấu hiểu. Nhưng tôi vẫn tin rằng lựa chọn ra ở riêng là đúng đắn – không phải để trốn tránh mâu thuẫn, mà để mỗi người được sống trong không gian phù hợp với mình, để giữ được sự tôn trọng lẫn nhau.
Một buổi tối, chồng tôi trở về với ánh mắt đầy suy tư:
– “Hôm nay bố gọi anh về sửa cái bình nước nóng. Bố không nói gì, nhưng mẹ dúi cho anh bịch bánh bà làm, bảo mang về cho em.”
Tôi mỉm cười.
– “Thế là bà nhớ em rồi đấy.”
Chồng tôi lặng đi một chút, rồi nói nhỏ:
– “Anh xin lỗi vì đã không bảo vệ em sớm hơn. Nhưng cũng nhờ ra ngoài, anh mới thấy có quá nhiều thứ trước giờ mình coi là đương nhiên.”
Tôi nắm lấy tay anh. Trong lòng thấy bình yên hơn bao giờ hết.
Ba tháng sau, tôi chủ động về thăm bố mẹ chồng. Không phải với tâm thế oán trách, mà là một người con đã trưởng thành, biết đối thoại.
Bố chồng nhìn thấy tôi thì ngạc nhiên, nhưng không gắt gỏng như trước. Bữa cơm hôm đó, ông không nói gì nhiều, nhưng tôi nhận ra ánh mắt ông đã dịu lại.
Trước khi về, ông nói:
– “Ra ngoài mà sống tốt là được. Có giận gì bố cũng phải về ăn giỗ đấy.”
Tôi cười. Trong lòng nhẹ hẳn. Không phải vì lời mời ăn giỗ, mà vì tôi biết: cuối cùng thì, gia đình không cần phải sống chung một mái nhà để gọi là “hòa thuận”. Mà cần học cách tôn trọng nhau trong không gian riêng, và thỉnh thoảng mở lòng để hiểu nhau hơn một chút.
“Ra ở riêng không phải là sự bất hiếu, mà là một cách để giữ gìn sự tôn trọng – cho cả hai thế hệ. Hôn nhân, sau cùng, không phải là chuyện ai đúng ai sai, mà là chuyện có chịu lớn lên cùng nhau hay không.”
