Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xếp formaldehyt vào nhóm “chất gây ung thư cho con người”, với bằng chứng rõ ràng về liên quan đến ung thư hầu họng và bệnh bạch cầu.

Phòng Cảnh sát kinh tế Công an Quảng Ninh vừa tiến hành tiêu hủy 1.914 con gấu bông Baby Three không rõ nguồn gốc, trị giá gần 107 triệu đồng. Trước đó, lực lượng CSGT đường bộ số 3 phát hiện một ôtô chở 27 thùng carton chứa số gấu bông này, vỏ hộp in chữ nước ngoài.

Tài xế không xuất trình được hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Qua giám định, cơ quan chức năng xác định các sản phẩm chứa hàm lượng formaldehyt vượt ngưỡng cho phép, có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe người dùng.

Đáng nói, đây là loại gấu bông được thiết kế theo trào lưu sản phẩm Baby Three có nguồn gốc từ Trung Quốc, được nhiều người yêu thích, đặc biệt là trẻ em. Việc phát hiện formaldehyt trong món đồ chơi này khiến không ít người lo ngại, khi chất cấm không chỉ xuất hiện trong thuốc, thực phẩm mà nay còn có thể len lỏi vào cả sản phẩm dành cho trẻ nhỏ.

Hóa chất được quy định nghiêm ngặt

Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) định nghĩa formaldehyt là hóa chất không màu, có mùi hăng nồng và dễ bắt lửa. Đây là hợp chất được sử dụng phổ biến trong công nghiệp, xuất hiện trong vật liệu xây dựng như ván ép, gỗ nén và trong vai trò chất khử trùng, diệt khuẩn tại các cơ sở y tế, phòng thí nghiệm, nhà xác.

Ngoài ra, gấu bông nói riêng và các sản phẩm dệt may nói chung cũng nằm trong số những sản phẩm phổ biến có nguy cơ chứa formaldehyt.

Những con gấu bông bị tịch thu. Ảnh: Công an tỉnh Quảng Ninh.

Những con gấu bông bị tịch thu. Ảnh: Công an tỉnh Quảng Ninh.

Theo Hệ thống Quản lý Toàn diện – Quản lý An toàn và Chất lượng (HQTS-QAI) Trung Quốc, hàm lượng formaldehyt có trong gấu bông chủ yếu bắt nguồn từ các loại vải dùng làm lớp vỏ bên ngoài. Trong ngành sản xuất đồ chơi, vải là vật liệu được sử dụng với số lượng lớn. Để đáp ứng yêu cầu về độ bền, hạn chế co rút, formaldehyt thường được đưa vào trong quá trình xử lý vải.

Formaldehyt được sử dụng trong ướp xác, khử trùng tạm thời. Ảnh: NIH.

Để tăng tính thẩm mỹ cho sản phẩm, một số nhà sản xuất còn bổ sung thêm chất trợ nhuộm vào vải – chủ yếu để giữ nếp, chống nhăn. Nếu không sử dụng các chất phụ gia kể trên, vải sẽ dễ bị nhăn, phai màu, kém bền và làm tăng đáng kể chi phí sản xuất.

Điều đáng lo ngại là nếu không kiểm soát chặt chẽ, lượng formaldehyt tồn dư trong các chất trợ nhuộm này có thể vượt quá ngưỡng an toàn, gây nguy hại cho sức khỏe người sử dụng, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Tại Việt Nam, Thông tư số 21/2017/TT-BCT do Bộ Công thương ban hành quy định rõ mức giới hạn hàm lượng formaldehyt trong sản phẩm dệt may: Đối với trẻ dưới 36 tháng tuổi không được vượt quá 30mg/kg; đối với sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với da là 75mg/kg; còn sản phẩm không tiếp xúc trực tiếp là 300mg/kg. Riêng amin thơm chuyển hóa từ thuốc nhuộm azo – một chất độc hại khác – cũng không được vượt quá 30mg/kg, do có thể gây tổn hại đến sức khỏe.

Tiềm ẩn nguy cơ ung thư

Formaldehyt là chất kích ứng mạnh đối với mắt, da và hệ hô hấp. Khi nồng độ trong không khí vượt quá 0,1 phần triệu (ppm), người tiếp xúc có thể bị chảy nước mắt, nóng rát ở mắt, mũi, họng, ho, thở khò khè, buồn nôn và kích ứng da. Nếu có mặt trong mỹ phẩm hoặc kem dưỡng, formaldehyt có thể gây viêm da tiếp xúc dị ứng, biểu hiện bằng phát ban, ngứa và thậm chí nổi mụn nước.

Riêng với gấu bông – món đồ chơi thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với da trẻ nhỏ – mối nguy càng lớn. Việc tiếp xúc lâu dài không chỉ gây dị ứng mà còn dẫn đến các vấn đề hô hấp hoặc tiêu hóa, nhất là khi trẻ có thói quen ngậm đồ chơi. Chưa kể, nguy cơ lây nhiễm chéo cũng tăng cao khi nhiều trẻ cùng chơi chung.

Formaldehyt trong gấu bông có thể dẫn đến nhiều vấn đề về hô hấp ở trẻ nhỏ. Ảnh: Freepik.

Formaldehyt trong gấu bông có thể dẫn đến nhiều vấn đề về hô hấp ở trẻ nhỏ. Ảnh: Freepik.

Về lâu dài, formaldehyt không chỉ gây kích ứng mà còn được xác định là chất có khả năng gây ung thư. Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) trực thuộc WHO đã xếp formaldehyt vào nhóm “chất gây ung thư cho con người”, với bằng chứng rõ ràng về liên quan đến ung thư hầu họng và bệnh bạch cầu.

Cơ quan này nhấn mạnh rằng những người thường xuyên tiếp xúc với formaldehyt, như nhân viên làm trong ngành nhựa hoặc nhà tang lễ, có tỷ lệ ung thư cao hơn, đặc biệt ở vùng hầu họng và xoang mũi. Một số nghiên cứu còn cho thấy formaldehyt có thể gây biến đổi nhiễm sắc thể trong tế bào máu non ở tủy xương, từ đó liên quan đến bệnh bạch cầu myeloid.

Trước nguy cơ tiềm ẩn từ chất độc này, Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo phụ huynh nên thận trọng khi chọn đồ chơi cho trẻ. Ngoài yếu tố xuất xứ rõ ràng, phụ huynh nên mở bao bì ngay sau khi mua, làm sạch và phơi nơi thoáng khí ít nhất 24 giờ để giúp giảm bớt formaldehyt còn sót lại.

Trẻ cũng cần được rửa tay kỹ sau khi chơi, đặc biệt trước bữa ăn. Việc vệ sinh, khử trùng đồ chơi định kỳ sẽ góp phần xây dựng môi trường an toàn, sạch sẽ hơn cho trẻ nhỏ.

Đêm hôm đó, điện thoại của chồng bất ngờ rung lên. Lan không có thói quen kiểm tra đồ cá nhân của anh, nhưng ánh sáng nhấp nháy và tiếng rung liên tục khiến cô chợt thức giấc. Cô không ngờ rằng, chỉ một tin nhắn ấy lại mở ra cánh cửa đến một thế giới mà cô chưa từng nghĩ đến—thế giới của sự ngờ vực, tổn thương… và một quyết định lặng lẽ đầy bất ngờ.

Trời Hà Nội về đêm giữa tháng Tư, mưa phùn nhẹ rơi qua khe cửa sổ mở hé, tiếng tí tách vang lên như điểm nhịp cho một bản tình ca u uẩn. Lan nằm nghiêng người, tay vẫn ôm lấy chồng—Minh, người đàn ông cô đã yêu từ năm đại học và kết hôn đã hơn bảy năm.

Cuộc sống của họ, với nhiều người nhìn vào, có thể gọi là “ổn định”: một căn chung cư hai phòng ngủ ở quận Thanh Xuân, một đứa con trai 5 tuổi, và hai công việc văn phòng tạm gọi là khá.

Nhưng thời gian gần đây, Minh thường về muộn. Anh nói công ty đang triển khai dự án lớn, lại hay họp với đối tác nước ngoài nên giờ giấc thay đổi. Lan không nghi ngờ gì, phần vì tin chồng, phần vì cô cũng bận rộn với con nhỏ và việc nhà.

Cho đến đêm đó.

Điện thoại của Minh để chế độ im lặng, nhưng Lan vẫn nghe thấy tiếng rung khẽ dưới gối. Không hiểu sao, lần này cô lại cầm lên. Màn hình sáng lên với một tin nhắn Zalo:
“Mai họp xong, anh qua chỗ em luôn nhé 😉”
Người gửi: “Thảo – Kế toán Atech”

Lan cảm thấy máu trong người mình chậm lại. Không hoảng loạn, không gào thét, cô chỉ nhìn chăm chăm vào dòng chữ ấy như thể đang cố tìm một lý do hợp lý cho nó.

Cô đặt điện thoại xuống, quay lưng lại. Nhưng mắt thì mở trừng trừng trong bóng tối.

Sáng hôm sau, Minh vẫn như thường lệ—vội vã thay đồ, hôn nhẹ lên trán vợ rồi đi làm. Lan nhìn theo anh, nụ cười nhẹ như mọi ngày. Nhưng trong lòng cô, một điều gì đó đã thay đổi.

Thay vì chất vấn hay theo dõi, Lan chọn cách… im lặng. Cô âm thầm bắt đầu quan sát. Cô để ý mùi nước hoa trên áo anh, những lần điện thoại anh đột nhiên tắt nguồn khi về đến nhà, và cả lịch họp mà anh chia sẻ không còn trùng khớp với thời gian anh về.

Lan tìm hiểu về Thảo qua Facebook công ty. Cô gái này trẻ hơn Lan vài tuổi, chưa lập gia đình, thường xuyên đăng ảnh check-in sang chảnh, nhiều ảnh chụp ở các quán cà phê có ánh nến lãng mạn, kèm những câu quote mơ hồ như:

“Khi đàn ông đủ quan tâm, mọi khoảng cách đều không còn là rào cản.”

Lan không dại gì nhắn tin hay gây chuyện. Cô biết, một khi người đàn ông muốn giấu, anh ta sẽ xoá dấu vết sạch sẽ hơn cả thám tử.

Một tuần sau đó, Minh thông báo sẽ đi công tác Đà Nẵng 3 ngày cùng bộ phận tài chính. Lan gật đầu, như thể chẳng có gì đặc biệt. Nhưng đêm trước ngày anh đi, cô âm thầm lên kế hoạch riêng mình.

Sáng hôm sau, sau khi đưa con đến lớp, Lan không về nhà như thường lệ mà đến văn phòng luật sư quen biết. Cô bắt đầu làm việc với một tổ chức cung cấp dịch vụ theo dõi chuyên nghiệp. Mọi thông tin được bảo mật tuyệt đối.

Lan không tìm bằng chứng để làm ầm lên, mà cô cần sự thật để… lựa chọn lối đi tiếp.

Ba ngày trôi qua, Minh trở về như chưa từng có chuyến đi nào. Anh mang về vài món quà lưu niệm, nói chuyện rôm rả về cuộc họp, đồng nghiệp, và thậm chí còn hỏi Lan có muốn đi Đà Nẵng vào dịp hè.

Lan mỉm cười, gật đầu, nhưng trái tim cô như một khối đá chìm nghỉm.

Chiều hôm đó, cô nhận được bộ hồ sơ từ bên dịch vụ. Gồm ảnh, video, và cả đoạn ghi âm cuộc trò chuyện giữa Minh và Thảo khi hai người ở cùng nhau tại một khách sạn gần bãi biển Mỹ Khê.

Trong đó, Minh nói:

“Anh sẽ sớm dứt điểm với vợ. Cô ấy không nghi ngờ gì đâu.”

Lan đọc đến dòng ấy, tay cô siết chặt, nhưng mắt vẫn ráo hoảnh. Cô hiểu, gào thét hay đánh ghen lúc này không phải là điều cô muốn. Cô cần một kết thúc… xứng đáng.

Ba ngày sau, Minh trở về sau giờ làm, bước vào căn nhà quen thuộc. Nhưng hôm nay mọi thứ có gì đó khác lạ.

Bàn ăn dọn sẵn một bữa tối đầy đủ. Nến thơm, nhạc nhẹ, và Lan—mặc một chiếc váy lụa mềm, ngồi bình thản rót rượu vang.

Minh ngỡ ngàng:
– Có chuyện gì đặc biệt à em?

Lan mỉm cười, đưa cho anh một phong bì.
– Em có món quà tặng anh.

Bên trong là bản sao hồ sơ ngoại tình, cùng một lá đơn ly hôn đã ký sẵn.

Minh tái mặt, nhìn Lan như thể không tin vào mắt mình.
– Em… sao em biết…?

Lan vẫn bình thản, giọng nhẹ như gió thoảng:
– Em không cần biết thêm gì nữa đâu. Em chỉ muốn cảm ơn anh… vì đã giúp em nhận ra giá trị của sự tự do.

Minh đứng chết lặng trong phòng khách. Ánh đèn vàng dịu hắt xuống khuôn mặt đờ đẫn của anh, còn Lan thì ngồi đó—bình thản, tỉnh táo như thể chính cô mới là người cầm lái cuộc đời của cả hai.

Tờ đơn ly hôn Minh cầm trên tay run nhẹ. Anh chưa từng nghĩ Lan sẽ làm điều này. Cô vẫn luôn là người dịu dàng, nhẫn nhịn, hiền hậu. Nhưng giờ đây, trước mặt anh là một người phụ nữ khác—điềm tĩnh, sắc sảo và… không còn yêu anh nữa.

– Em định ly hôn thật sao? – Giọng Minh khản đặc, một phần vì sợ, một phần vì xấu hổ.

Lan rót thêm rượu, nhấp một ngụm rồi mới trả lời:
– Em không định. Em đã quyết rồi.

Minh ngồi phịch xuống ghế. Căn phòng im lặng đến ngột ngạt.

– Anh xin lỗi. Anh… anh sai thật rồi. Anh không biết phải làm sao. Nhưng… em nghĩ lại được không?

Lan quay sang nhìn thẳng vào mắt anh.
– Anh đã nghĩ lại… trước hay sau khi đọc tin nhắn từ cô ấy?

Minh im lặng.

– Em không cần lời xin lỗi – Lan nói tiếp. – Em cần một cuộc sống không bị lừa dối.

Tòa án nhân dân quận chính thức công nhận ly hôn theo yêu cầu đơn phương của Lan. Mọi thủ tục diễn ra nhanh chóng, bởi cô đã chuẩn bị kỹ từng bước. Tài sản chung chia đôi. Quyền nuôi con thuộc về Lan. Minh được quyền thăm nom mỗi tuần một lần.

Lan rời căn hộ cũ, chuyển về sống cùng mẹ ruột ở Long Biên một thời gian để ổn định tinh thần. Cô nghỉ việc ở công ty truyền thông nơi làm đã 6 năm, đăng ký một khóa học về marketing online và bắt đầu xây dựng kênh bán hàng riêng.

Không ai thấy Lan gào khóc hay đăng status đầy ẩn ý. Cô biến mất khỏi mạng xã hội gần hai tháng, rồi xuất hiện trở lại bằng một tài khoản mới:
“Lan.N – Sống là để tỏa sáng”
Với hình ảnh cô đứng trước biển, tay dang rộng, nụ cười rạng rỡ.

Anh không ngờ Lan lại mạnh mẽ đến thế. Anh đã nghĩ chỉ cần xin lỗi, hối hận, mọi thứ sẽ quay lại như cũ. Nhưng không. Lan không quay đầu. Và điều khiến Minh sốc nhất là khi Thảo—cô gái kia—cũng chẳng buộc được anh vào bất kỳ cam kết lâu dài nào. Chỉ sau vài tuần, Thảo bắt đầu lảng tránh, viện đủ lý do để không gặp mặt.

Một buổi chiều, Minh tìm đến quán cà phê nơi Thảo thường đến. Cô nhìn thấy anh thì thở dài:
– Em không muốn gặp anh nữa. Em tưởng anh sẽ dứt khoát với vợ cũ rồi chúng ta sẽ bắt đầu lại từ đầu. Nhưng giờ em thấy… em sai rồi.

Minh chết lặng. Không vợ, không con bên cạnh, không người tình, cũng chẳng còn một ai để trở về.

Ba tháng sau ly hôn, Lan xuất hiện trong một sự kiện hội thảo doanh nghiệp trẻ tại Hà Nội với tư cách diễn giả. Cô chia sẻ câu chuyện về việc khởi nghiệp ở tuổi 33 sau khi bước ra khỏi một cuộc hôn nhân đổ vỡ. Câu chuyện của cô lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội.

Không kể xấu ai. Không bóc phốt chồng cũ. Cô chỉ nói một câu:

“Có những nỗi đau bạn không cần công khai. Hãy để sự thành công của bạn là tiếng nói lớn nhất.”

Kênh bán hàng của Lan nhanh chóng thu hút hàng chục nghìn lượt theo dõi. Cô trở thành KOL trong ngành mỹ phẩm thiên nhiên. Tài chính dần ổn định, thậm chí còn tốt hơn trước. Lan thuê riêng một căn hộ nhỏ, tự do, độc lập và hạnh phúc bên con trai.

Một chiều thứ bảy, Minh đến đón con trai như lịch hẹn. Cậu bé ríu rít kể chuyện ở lớp, còn Minh thì lặng nhìn Lan đang tưới cây ngoài ban công.

– Em… dạo này trông khác thật. – Minh nói, giọng pha chút nuối tiếc.

Lan quay lại, nở một nụ cười nhẹ.
– Em không khác. Em chỉ… không còn là người cũ nữa.

Minh gật đầu.
– Anh thật sự… mất em rồi.

Lan không trả lời. Cô nhìn con trai đang chạy vòng quanh, rồi quay sang Minh:
– Anh không mất em. Anh đã buông tay. Chỉ là lúc đó, anh chưa nhận ra.

Lan không trả thù bằng dao kéo, nước mắt hay những trận cãi vã. Cô trả thù bằng sự trưởng thành, bằng thành công, và bằng việc dám yêu lại chính mình.

Không phải ai cũng đủ bản lĩnh để bước ra khỏi một cuộc hôn nhân đã nứt vỡ. Nhưng một khi làm được, người phụ nữ ấy sẽ không bao giờ trở lại là người yếu đuối ngày xưa nữa.

Và đôi khi, sự trả thù thầm lặng… lại là thứ khiến người đàn ông day dứt cả đời.

23h47 phút. Trong bóng tối yên tĩnh của căn nhà nhỏ ở quận Gò Vấp, điện thoại của chồng đổ chuông. Người vợ nằm bên cạnh hé mắt nhìn màn hình phát sáng: “Trang – Kế toán tổng hợp.” Không phải lần đầu. Nhưng lần này, mẹ chồng cô cũng chưa ngủ…

Lan đang trong giấc ngủ chập chờn thì âm thanh reng reng vang lên từ điện thoại của Hưng. Cô lặng lẽ quay sang nhìn màn hình. Cái tên “Trang – Kế toán tổng hợp” nhấp nháy như chọc vào mắt cô.

Không nói gì, cô quay người lại, kéo chăn lên che kín mặt. Cảm giác nghèn nghẹn nơi cổ họng. Trong lòng, một nỗi buốt giá lặng thầm len lỏi.

Hưng cầm điện thoại, bước ra ngoài ban công. Đèn phòng ngủ tắt nhưng Lan vẫn lắng nghe được tiếng giọng anh, nhỏ nhưng không đủ để che đi sự thân mật bất thường:

“Ừ, anh vẫn thức… Em chưa ngủ à? Nhớ anh hả?”

Tim Lan nhói lên. Cô cắn chặt môi để ngăn tiếng nấc bật ra.

Đây không phải lần đầu. Cô từng thấy tin nhắn, từng nghe thấy tiếng cười lả lơi khi Trang gọi đến trong giờ nghỉ trưa. Mỗi lần nhắc đến, Hưng gạt đi:

“Đồng nghiệp thôi mà em. Em nhạy cảm quá rồi đấy.”

Cô không còn nhắc nữa. Cô chọn cách im lặng. Bởi cô sợ nếu cứ cố đào sâu, thứ mình phát hiện ra sẽ là sự thật mà cô không muốn tin.

Sáng hôm sau, Lan dậy sớm chuẩn bị bữa sáng như mọi ngày. Bà Cúc bước ra từ phòng riêng, liếc thấy đôi mắt sưng húp của con dâu.

“Con lại mất ngủ hả Lan?” – bà hỏi, giọng lo lắng.

Lan chỉ lắc đầu:

“Dạ không sao đâu mẹ, chắc do mấy hôm nay công ty con có chút áp lực thôi ạ.”

Bà Cúc không nói gì thêm. Nhưng trong lòng bà đã có những nghi ngờ. Bà là người từng trải, từng làm dâu, làm mẹ, và chứng kiến đủ chuyện đời.

Tối hôm trước, bà cũng chưa ngủ. Bà nghe thấy chuông điện thoại. Bà thấy ánh sáng từ ban công và bóng dáng con trai bà cười nói thì thầm. Bà cũng từng thấy Lan im lặng ngồi gấp áo quần, mắt đỏ hoe.

Lan là đứa con dâu bà quý. Cô hiền, biết điều, chưa một lần lớn tiếng. Cưới về 4 năm, vợ chồng chưa có con, nhưng Lan chưa bao giờ than trách hay đổ lỗi. Bà hiểu, đứa con trai bà thương yêu giờ đang khiến người phụ nữ ấy tổn thương.

Mấy hôm sau, như một sự trùng hợp, bà Cúc rủ Lan đi chợ sớm, bảo cần mua ít đồ nấu món bún riêu Hưng thích. Trên đường về, bà tạt vào một tiệm photo.

“Lan, con giúp mẹ in ít tài liệu này. Mẹ định gửi đơn đăng ký câu lạc bộ dưỡng sinh phường, nhưng mắt mẹ mờ quá.”

Lan ngoan ngoãn gật đầu, bước vào tiệm. Nhưng tài liệu bà Cúc nhờ in không chỉ là đơn đăng ký. Trong tập giấy đó, có cả ảnh chụp màn hình từ điện thoại của Hưng – tin nhắn giữa anh và Trang.

Khi Lan cầm tập giấy trở ra, lật xem để kiểm tra lại, gương mặt cô tái mét.

“Mẹ… cái này…” – cô nghẹn lời.

Bà Cúc đón lấy, xếp lại cẩn thận.

“Mẹ biết từ lâu rồi con à. Nhưng mẹ chờ. Chờ coi thằng Hưng nó có biết lỗi không, có tỉnh ra không.”

Lan rưng rưng:

“Con… con không biết nên làm gì.”

Bà Cúc nhìn Lan đầy thương cảm:

“Không ai dạy phụ nữ phải chịu đựng cả đời, con ạ. Nhưng nếu con muốn giữ gia đình, mẹ sẽ giúp. Nếu con không muốn nữa, mẹ cũng đứng về phía con.”

Tối hôm đó, bà Cúc gọi Hưng xuống phòng khách. Lan lặng lẽ đứng trong góc bếp.

“Con còn nhớ cha mày hồi xưa không?” – bà mở đầu bằng giọng trầm trầm. – “Ông ấy từng có người khác. Mẹ chịu đựng 5 năm. Nhưng rồi mẹ suýt chết vì suy nhược. Mẹ không muốn con dâu mẹ đi lại vết xe đó.”

Hưng chưa kịp phản ứng, bà Cúc đã ném tập giấy in thẳng xuống bàn.

“Đọc đi. Rồi trả lời mẹ. Mày coi Trang là gì? Còn vợ mày là gì trong nhà này?”

Gương mặt Hưng trắng bệch. Lan bước ra, đôi mắt đỏ hoe nhưng bình tĩnh.

“Em không muốn phá vỡ gì cả, nhưng em cũng không thể cứ sống như vậy. Nếu anh cần thời gian để nghĩ, em có thể về nhà ba mẹ vài hôm.”

Hưng ú ớ không nói được câu nào. Bà Cúc chỉ buông một câu:

“Nếu mày để mất vợ vì trò đùa, thì mày xứng đáng cô đơn cả đời.”

Hưng im lặng cả buổi tối hôm đó. Anh lên phòng, đóng cửa. Không mở miệng một lời. Còn Lan, cô thu dọn vài bộ quần áo, nhẹ nhàng chào mẹ chồng rồi rời đi, để lại một khoảng trống lặng thinh trong ngôi nhà từng ấm cúng.

Trưa hôm sau, bà Cúc gọi điện cho Lan:

“Con cứ ở nhà ba mẹ vài hôm, nghỉ ngơi. Mẹ muốn mượn ít thời gian… để làm một chuyện.”

Lan không hỏi thêm. Trong lòng cô, có điều gì đó mách bảo: mẹ chồng đang lên kế hoạch.

Hưng trở về nhà sau buổi họp kéo dài ở công ty. Anh vừa bước vào cửa thì bà Cúc đã đợi sẵn.

“Ngồi xuống. Có khách đang chờ.”

Hưng ngơ ngác. Và rồi, trước mặt anh, không ai khác… Trang – đồng nghiệp của anh – đang ngồi uống trà, trông có vẻ bối rối.

“Chào anh Hưng…” – Trang cười nhẹ, ánh mắt né tránh.

“Mẹ… chuyện gì vậy ạ?”

Bà Cúc mỉm cười, nhưng ánh mắt sắc lạnh:

“Mẹ nghe nói con bé Trang rất quý mày. Thường gọi mày nửa đêm, tâm sự chuyện công việc. Mẹ nghĩ… thôi thì cứ cho hai đứa một cơ hội.”

Trang chột dạ, nhưng cố giữ bình tĩnh:

“Dạ… con và anh Hưng chỉ là đồng nghiệp thân thiết thôi ạ, không có gì đâu.”

“Thật không?” – bà Cúc đẩy một xấp giấy nữa lên bàn – toàn bộ bản in tin nhắn, ảnh selfie, các lần check-in trùng nhau của Hưng và Trang tại quán cà phê, trung tâm thương mại.

Hưng lắp bắp:

“Mẹ, con… con không có gì với Trang thật mà.”

Bà Cúc khoanh tay, ngồi thẳng:

“Tốt. Vậy thì dễ. Nếu là ‘không có gì’, thì con sẽ không thấy phiền khi mẹ gửi cái này cho sếp con và chồng sắp cưới của Trang.”

Trang tái mặt:

“Cái gì? Sao bác biết…?”

“Mẹ già rồi nhưng không mù. Tài khoản Facebook, Zalo, mẹ không xài nhưng mẹ biết nhờ ai. Mà nè, con đừng lo. Mẹ không làm gì nếu con chịu rút lui – ngay bây giờ.”

Trang đứng dậy, líu ríu:

“Dạ… con xin lỗi bác. Con… con sai rồi. Con xin phép…”

Cô cúi đầu thật sâu rồi vội vã rời khỏi ngôi nhà – mang theo cơn nhục nhã mà có lẽ cô sẽ không bao giờ quên.

Căn nhà lại rơi vào im lặng. Hưng cúi đầu, không dám nhìn mẹ.

Bà Cúc lúc này mới nhẹ giọng:

“Con tưởng con có thể giấu mẹ? Giấu vợ? Con nghĩ đàn ông làm ra tiền là muốn làm gì cũng được sao?”

“Con sai rồi mẹ… Con chỉ… chỉ thấy Lan lúc nào cũng lạnh nhạt. Không gần gũi như xưa…”

Bà Cúc nheo mắt:

“Vì nó tổn thương. Vì nó mệt mỏi. Vì nó sống trong im lặng và nghi ngờ. Nó không lạnh nhạt – nó đang giữ thể diện cho con.”

“Giờ thì sao hả con? Muốn ly hôn không? Mẹ có thể dắt Lan ra tòa ngay mai, mẹ không trách con, nhưng mẹ không tha thứ đâu.”

Lan vẫn ở nhà ba mẹ ruột, nhưng lòng cô không yên. Cô nhớ căn bếp quen thuộc, nhớ tiếng cười đùa của mẹ chồng khi hai người cùng nấu ăn, nhớ cả tiếng chuông cửa mỗi chiều Hưng đi làm về. Cô không còn giận. Cô chỉ cảm thấy… trống rỗng.

Tối đó, cô nhận được tin nhắn từ bà Cúc:

“Con ơi, nếu rảnh thì ghé nhà mẹ một lát, có ít đồ mẹ muốn gửi con mang về.”

Lan chần chừ, rồi quyết định đi. Khi đến nơi, ngôi nhà sáng đèn. Cửa mở sẵn. Cô bước vào – và ngỡ ngàng.

Trên bàn ăn là một bữa cơm đủ món cô thích: canh chua cá lóc, đậu hũ nhồi thịt, gỏi xoài khô cá sặc.

Hưng đứng đó, áo sơ mi trắng, tay lóng ngóng cầm muỗng.

“Anh… anh làm mấy món này.”

Lan cười nhạt:

“Anh nấu?”

“Ừ. Có mẹ chỉ. Nhưng anh tự tay làm. Vì anh biết, nếu không làm, thì không còn cơ hội nữa.”

Hưng cúi đầu, rồi tiến tới, đưa cho cô một chiếc hộp nhỏ. Bên trong không phải trang sức – mà là xấp giấy khám: hồ sơ điều trị hiếm muộn của anh.

“Anh đi khám lại rồi. Không phải lỗi của em như anh từng nghĩ. Là anh. Và anh xin lỗi vì đã để em một mình chịu tất cả.”

Lan rưng rưng. Không nói nên lời.

Lan trở về nhà. Cô và Hưng quyết định bắt đầu lại – không phải bằng hoa hồng hay lời hứa, mà bằng sự chân thành và đồng hành trong từng việc nhỏ. Họ đi tư vấn hiếm muộn. Hưng xin nghỉ một tháng không lương để ở nhà, chăm sóc vợ, học nấu ăn, học… làm chồng tử tế.

Bà Cúc vẫn là bà mẹ chồng thẳng tính nhưng đầy yêu thương. Trong một buổi tối, bà nói nhỏ với Lan:

“Mẹ không thay con tha thứ. Nhưng mẹ mong… con chọn điều gì khiến con hạnh phúc. Nếu con chọn ra đi, mẹ vẫn là mẹ con. Còn nếu ở lại… thì mẹ sẽ giúp con gìn giữ nó, từng chút một.”

Lan ôm lấy bà, lần đầu tiên… khóc như một đứa con gái thực sự trong vòng tay mẹ.

Trên bàn thờ nhỏ trong nhà, một cây nhang đang cháy dở. Khói nhẹ bay lên, vương trên khung ảnh cưới cũ kỹ của Hưng và Lan. Trong ánh mắt họ, là những lỗi lầm đã qua, là sự trưởng thành từ nước mắt, và là… một chút hy vọng mong manh cho một tương lai chưa định hình, nhưng đáng để bước tiếp.

Giá vàng tăng không tưởng đã khiến cả người vay và người cho vay khó xử, không biết giải quyết ra sao.

Đứng ngồi không yên vì giá vàng ngày càng tăng

Từ nhiều năm nay, việc người thân, bạn bè cho nhau vay vàng không phải chuyện hiếm. Thế nhưng, sau một thời gian dài, giá vàng tăng gấp 2-3 lần đã khiến cả người vay và người cho vay khó xử, không biết giải quyết ra sao.

Trên các diễn đàn đầu tư tài chính cá nhân, câu chuyện cho vay và đi vay vàng mỗi khi giá vàng tăng nóng lại trở thành chủ đề bàn luận hết sức sôi nổi.

Chỉ trong vòng vài năm, giá vàng đã tăng gấp 3 lần khiến người vay vàng ngày càng gặp khó trong việc trả nợ.

Là người cho chị gái ruột vay 1,2 lượng vàng cách đây 6 năm, chị Vân (Hà Nội) lại trở thành người khó nghĩ khi giá vàng tăng không tưởng.

“Năm đó, vàng mới có 3,1 triệu đồng một chỉ. Đến giờ, vàng lên 120 triệu đồng/lượng rồi chị vẫn chưa trả. Tôi không biết phải làm thế nào”, chị Vân chia sẻ.

Cũng cho người quen vay 3 lượng vàng cách đây 2 năm, khi giá chỉ 70 triệu đồng/lượng nhưng chị Nhung (Hà Nội) lại khó nghĩ khi bất ngờ người vay lại đề xuất muốn trả bằng tiền mặt cộng thêm lãi ngân hàng.

“Đợt đó, họ vay rồi đi bán được hơn 200 triệu đồng. Bây giờ, 3 lượng vàng nếu mua lại cũng có giá trên 300 triệu đồng rồi nhưng họ bảo khó khăn, muốn trả 210 triệu đồng tiền gốc cộng với tiền lãi theo lãi suất ngân hàng trong 2 năm qua. Tôi khó nghĩ quá”, chị Nhung nói.

Không chỉ người đi vay gặp khó mà người cho vay cũng lâm vào tình huống dở khóc dở cười khi giá vàng tăng nóng.

Là người đi vay vàng, anh Trần Tú cũng lo lắng khi thấy giá vàng tăng mỗi ngày. “Lúc đó, cũng nghĩ đơn giản, thôi thì nợ vàng cũng như nợ tiền, cứ từ từ mà trả. Ai dè, chưa đầy một năm mà giá vàng tăng phi mã, nhìn giá mà muốn rụng rời tay chân”, anh Tú nói.

Thấy giá vàng tăng, anh Tú cứ phân vân không biết có nên chờ cho vàng hạ xuống chút rồi gom một cục trả luôn cho xong hay cày cuốc mua từng chỉ một, tích cóp dần dần.

Mất cả tình cảm vì cho nhau vay vàng

Không những dở khóc dở cười vì trót vay vàng lúc giá thấp, nhiều người còn lâm vào cảnh mất cả tình cảm vì vay vàng nhưng lại muốn trả bằng tiền mặt.

Giá vàng đã tăng gần 4 lần chỉ trong vòng hơn 10 năm.

“Năm 2020, vợ chồng anh chị cho vợ chồng tôi mượn 20 cây vàng để xây nhà. Hôm đó vợ chồng tôi cầm đủ 20 cây vàng về. Hôm sau, vợ chồng tôi đi bán vàng thì có nhờ vợ chồng anh chị đi cùng, được hơn 900 triệu đồng. Lúc đó, vợ chồng tôi hứa khi nào ổn định sẽ gửi lại anh chị đủ 1 tỷ đồng. Thoả thuận chỉ bằng miệng chứ không có giấy tờ gì”, một người giấu tên (tạm gọi là chị C.) chia sẻ.

Từ năm 2020 đến năm 2023, chị C. có trả lãi mỗi tháng 8 triệu đồng để cảm ơn và tăng lên 10 triệu đồng mỗi tháng đến tháng 3/2025.

Chỉ trong vòng vài năm, giá vàng đã tăng gấp hơn 2 lần đã khiến cả người cho vay và người đi vay đều khó xử. Người cho vay thì muốn nhận lại vàng nhưng người đi vay lại muốn trả bằng tiền nên sự việc ngày càng trở nên bế tắc.

Nhiều người cho rằng, khi vay và cho vay bằng vàng nên có thoả thuận rõ ràng bằng văn bản cho dễ xử lý.

“Tiền lãi hàng tháng chúng tôi trả không thiếu 1 xu, đến tháng 3/2025, vợ chồng tôi đem đủ 1 tỷ đồng tiền mặt đến nhà anh chị để trả và cảm ơn thì chị ấy nhất định không nhận mà đòi đủ 20 cây vàng. Gia đình tôi nói, vậy thì gửi lại toàn bộ tiền lãi đi rồi gia đình tôi chở chị đi mua 20 cây, chứ đã trả tiền lãi hơn nửa tỷ rồi nhưng chị ấy cũng không chịu”, chị C. phân tích.

Câu chuyện cho vay và đi vay bằng vàng của chị C. thu hút hàng nghìn lượt bình luận, chia sẻ. Đa số ý kiến cho rằng, vay vàng thì phải trả bằng vàng.

Giá vàng từ năm 2020 đến nay đã tăng gấp hơn 2 lần.

Hết sức cân nhắc khi vay và cho vay vàng

Trao đổi với PV, Luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty Luật ANVI cho biết, pháp luật không cấm việc người dân và doanh nghiệp cho nhau vay vàng.

Tuy nhiên, giá vàng lên xuống, biến động khá thất thường và đôi khi tăng, giảm giá rất lớn do nhiều yếu tố quốc tế khác nhau, hoàn toàn nằm ngoài khả năng kiểm soát của Nhà nước và các bên tham gia giao dịch. Vì vậy cần hết sức cân nhắc khi vay và cho vay bằng vàng.

Đối với người cho vay thì trước sau họ vẫn giữ một số lượng vàng cố định dù giá có tăng hay giảm bao nhiêu. Đối với người đi vay, khi trả nợ mà giá giảm thì có lợi, nhưng nếu giá tăng cao, thậm chí tăng gấp rưỡi, gấp đôi khi vay, thì sẽ vô cùng thiệt hại.

“Tức ngoài lãi suất vay (nếu có), thiệt do chênh lệch giá mua vào, bán ra, còn có thể phải trả thêm tiền do giá tăng. Khi đó, lãi suất có thể tính thêm vài chục, thậm chí hàng trăm phần trăm mỗi năm. Chính vì nguy cơ rủi ro rất lớn từ sự thất thường đó, nên ngành ngân hàng đã cấm việc huy động và cho vay bằng vàng”, Luật sư Trương Thanh Đức nhấn mạnh.

Kết quả giám định cho thấy gấu bông “Baby Three” chứa hàm lượng formaldehyde (formol) vượt mức cho phép. Cơ quan Đăng ký chất độc hại và bệnh tật (ATSDR) liệt kê formol vào loại hóa chất độc hại đối với sức khỏe con người.

Chất formaldehyde trong gấu bông Baby Three vừa bị tiêu hủy có thể gây ung thư

Ngày 31-5, Công an tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành tiêu hủy 1.914 con gấu bông Baby Three – tang vật bị thu giữ trong vụ vận chuyển hàng hóa vi phạm từ tháng 3-2025.

Lô hàng trị giá hơn 106 triệu đồng, thuộc sở hữu của Hoàng Thành Công (SN 1990, trú tại xã Bình Thanh, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình).

Kết quả giám định cho thấy các sản phẩm chứa hàm lượng formaldehyde (formol) vượt mức cho phép. Cơ quan Đăng ký chất độc hại và bệnh tật (ATSDR) liệt kê formol vào loại hóa chất độc hại đối với sức khỏe con người. Hóa chất này chủ yếu được sử dụng trong công nghiệp, dùng để ướp xác trong phòng thí nghiệm y tế, làm chất trung gian hóa học để sản xuất xốp cách nhiệt, nhựa, phân bón, giấy, thuốc sát trùng…

Cơ thể con người khi tiếp xúc với formaldehyde ở mức độ nhẹ nhất có thể gây ho và dị ứng da; ở mức độ cao hơn gây chảy nước mắt; thậm chí có thể gây đau rát cho mắt, mũi và họng. Đặc biệt, formaldehyde là chất gây dị ứng mạnh và có khả năng gây ung thư ở người.

Ngoài ra, formaldehyde xâm nhập vào cơ thể con người, hủy hoại và phá hỏng các cơ quan khiến chúng mất nhiều chức năng, khiến hệ miễn dịch cũng bị ảnh hưởng và dần suy yếu đi. Thậm chí có thể gây tử vong khi nó chuyển hóa thành axit formic làm tăng axit trong máu, gây thở nhanh và thở gấp, bị hạ nhiệt, hôn mê.

Phụ nữ mang thai tiếp xúc với fomaldehyd sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bình thường của thai nhi, thậm chí có thể gây ra đột biến, sai lệch trong cấu trúc nhiễm sắc thể của bào thai. Từ đó, trẻ ra đời rất dễ mắc phải dị tật, bệnh bẩm sinh…

Đặc biệt, trẻ em không phải lúc nào cũng phản ứng với hóa chất giống như người lớn, vì vậy cần chú ý bảo vệ trẻ tốt hơn để không tiếp xúc với hóa chất này.

Tạm giữ 3.000 chai bia Heineken không có hóa đơn chứng từ

Ngày 1-6, Chi cục Quản lý thị trường Phú Yên thông tin Đội quản lý thị trường số 4 vừa tạm giữ 3.000 chai bia Heineken do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn chứng từ theo quy định, trị giá hơn 65 triệu đồng.

Theo đó vào lúc 2h10 ngày 31-5, Đội quản lý thị trường số 4 – Chi cục Quản lý thị trường Phú Yên phối hợp với Đội cảnh sát giao thông – Công an tỉnh Phú Yên tiến hành khám xét xe khách mang biển số Quảng Trị do ông N.V.T. (47 tuổi, trú tỉnh Quảng Trị) là người trực tiếp điều khiển phương tiện, cũng là người quản lý hàng hóa trên xe.

Lúc này xe đang lưu hành theo hướng Bắc – Nam qua địa phận tỉnh Phú Yên. Qua khám xét phương tiện, đoàn công tác phát hiện trên xe đang vận chuyển 3.000 chai bia Heineken, loại 250ml, hạn sử dụng đến tháng 2-2026, xuất xứ từ Pháp.

Tại thời điểm kiểm tra, ông T. không xuất trình được hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa. Đội quản lý thị trường số 4 đã tiến hành tạm giữ toàn bộ số tang vật nêu trên theo quy định pháp luật. Ước tổng trị giá hàng hóa tạm giữ hơn 65 triệu đồng.

Theo Chi cục Quản lý thị trường Phú Yên, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Phú Yên đã ban hành kế hoạch cao điểm đấu tranh ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn tỉnh. Trong thời gian đến, các đội quản lý thị trường tiếp tục làm tốt công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, góp phần bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Khánh Hòa tăng cường kiểm tra, chống buôn lậu, hàng giả

UBND tỉnh Khánh Hòa vừa có công văn tăng cường thanh tra, kiểm tra hậu mãi, chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng thuộc nhóm hàng hóa là mỹ phẩm trên địa bàn tỉnh theo công văn của Bộ Y tế.

UBND tỉnh yêu cầu Sở Y tế, Công an tỉnh, Sở Công Thương, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh (Ban Chỉ đạo 389 tỉnh) tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm; trong đó tập trung vào các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không được công bố theo quy định, mỹ phẩm quảng cáo sai sự thật, ghi nhãn không đúng quy định, hoạt động kinh doanh trực tuyến.

Đặc biệt, thực hiện hậu kiểm thường xuyên đối với các sản phẩm mỹ phẩm đã lưu thông trên thị trường thông qua việc lấy mẫu kiểm nghiệm, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; thu hồi và tiêu hủy toàn bộ các loại mỹ phẩm nghi ngờ giả, không rõ nguồn gốc, không đạt chất lượng, không an toàn cho người tiêu dùng.

Sở Y tế chủ động phối hợp chặt chẽ với Công an tỉnh, Sở Công Thương, Chi cục Hải quan khu vực XIII, Chi cục Thuế khu vực XIII, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh và các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi sản xuất, tàng trữ, buôn bán mỹ phẩm giả, không đạt chất lượng; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm theo quy định của pháp luật; rà soát các quy định của Trung ương và của tỉnh về hoạt động sản xuất, buôn bán mỹ phẩm để đề xuất cấp thẩm quyền sửa đổi, bổ sung trong trường hợp cần thiết, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 15-6.

UBND tỉnh Khánh Hòa cũng yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến pháp luật về quản lý mỹ phẩm đến cộng đồng, doanh nghiệp, người tiêu dùng nhằm nâng cao nhận thức, cảnh giác và tố giác các hành vi vi phạm.

Sau khi một tài khoản mạng xã hội tự xưng là cựu nhân viên của C.P. Việt Nam tố cáo công ty này bán thịt heo bệnh ra thị trường, các siêu thị tại TP.HCM đã có phản ứng. Một số cửa hàng tiếp tục bày bán sản phẩm, trong khi những nơi khác nhanh chóng thu hồi chờ thông tin từ cơ quan chức năng.

Ngày 30/5, tài khoản Facebook “Jonny Lieu” tự nhận là nhân viên Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam đăng trên mạng xã hội tố doanh nghiệp này đưa thịt heo, gà bệnh và sản phẩm có dấu hiệu phân hủy ra thị trường qua hệ thống C.P. Fresh Shop Mỹ Xuyên (Sóc Trăng).

Theo thông tin đăng tải, tài khoản Facebook “Jonny Lieu” cáo buộc cửa hàng của Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam nơi mình làm việc đã nhận các tảng thịt heo bốc mùi, sau đó được chế biến, pha lóc bán với giá rẻ cho người dân làm lạp xưởng. Ngoài ra, các sản phẩm như xúc xích hết hạn được cho là tháo nhãn thương hiệu rồi bán lại dưới dạng chả chiên.

Thông tin trên sau khi được chia sẻ đã khiến dư luận xôn xao, không ít người bày tỏ sự hoang mang và làm dấy lên lo ngại về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Ngay trong chiều cùng ngày, Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh Sóc Trăng đã tiến hành kiểm tra đột xuất cửa hàng C.P Fresh Shop tại thị trấn Mỹ Xuyên (huyện Mỹ Xuyên, Sóc Trăng). Đây là một trong số cửa hàng thuộc hệ thống của Công ty cổ phần chăn nuôi C.P Việt Nam.

Sản phẩm thịt heo và thịt gà của Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam vẫn được bày bán tại nhiều hệ thống siêu thị trên địa bàn TP.HCM trong chiều 30/5

Cạnh đó là quầy bày thịt gà – sản phẩm của C.P Việt Nam

Theo ghi nhận của chúng tôi sau vụ việc ồn ào nói trên, vào chiều 30/5 tại một số siêu thị trên địa bàn TP.HCM vẫn bày bán các sản phẩm thị heo của C.P. Việt Nam. Các khay thịt vẫn được trưng bày trên các kệ của siêu thị để phục vụ nhu cầu của người dân.

Bên cạnh đó, một số siêu thị khác lại có động thái trái ngược khi ngay lập tức thu hồi các sản phẩm của C.P. Việt Nam sau vụ việc bị tổ bán thịt heo bệnh.

Riêng với sản phẩm thịt gà thì hiện tại vẫn được bày bán trên các kệ hàng của các siêu thị lớn trên địa bàn TP.HCM.

Trả lời phỏng vấn của chúng tôi, một số người tiêu dùng cũng bày tỏ quan ngại trước những thông tin gây xôn xao về chất lượng các sản phẩm thịt của C.P. Việt Nam.

Nhiều người tiêu dùng cũng bày tỏ quan ngại trước những thông tin về chất lượng thịt của C.P. Việt Nam

Sản phẩm thịt gà C.P. được bày bán trên kệ siêu thị

Tuy nhiên, tại một số siêu thị đã ngay lập tức thu hồi các sản phẩm của C.P. Việt Nam sau vụ việc bị tổ bán thịt heo bệnh.

Trên kệ thực phẩm của một siêu thị chỉ còn bày các mặt hàng của các thương hiệu khác, thịt gà và thịt heo của C.P. Việt Nam hoàn toàn vắng bóng sau vụ việc bị tố bán heo, gà mắc bệnh

Liên quan đến vụ việc ồn ào nói trên, chia sẻ với báo Tiền Phong, ông Cao Tấn Phước – phụ trách hệ thống kinh doanh của C.P Việt Nam tại Sóc Trăng cho biết: Sau khi các thông tin chưa được kiểm chứng lan truyền trên mạng xã hội, hoạt động kinh doanh tại cả 4 cửa hàng của hệ thống trên địa bàn tỉnh bị ảnh hưởng đáng kể.

“Tâm lý hoang mang khiến nhiều khách hàng đắn đo khi mua sản phẩm. Lượng tiêu thụ thịt giảm 50% so với trước đó”, ông Phước nói, việc này ảnh hưởng doanh thu và tinh thần làm việc của nhân viên.

Về sản lượng tiêu thụ, ông Phước cho biết, mỗi cửa hàng bán khoảng 100kg thịt (tương đương 1–2 con heo). “Chúng tôi cam kết toàn bộ quy trình từ nguồn heo, giết mổ đến vận chuyển đều được kiểm soát nghiêm ngặt, khép kín và tuân thủ đúng quy định”, ông Phước nói.

Ở một góc nhỏ yên bình của khu đô thị ven sông tại quận Long Biên, Hà Nội, cuộc sống của gia đình tôi trôi qua êm ả như bao ngày thường. Bố mẹ đi làm, tôi bận rộn với công việc văn phòng, hai đứa trẻ học hành ngoan ngoãn. Nhưng có một người thầm lặng đứng sau sự yên ổn đó – chị Hòa, người giúp việc đã gắn bó với nhà tôi suốt sáu năm nay.

Chị không phải máu mủ ruột rà, nhưng từ lâu, chúng tôi đã xem chị như một thành viên không thể thiếu trong đại gia đình này. Chị hiền lành, chất phác, chăm chỉ và đặc biệt luôn cư xử đầy lễ nghĩa, chân thành.

Ấy vậy mà, chỉ vài ngày trước thôi, tôi bắt đầu nhận ra những điều bất thường…

Tôi vẫn còn nhớ buổi sáng hôm ấy, khi vừa bước xuống bếp để lấy ly nước, tôi đã thấy chị Hòa đang ngồi tựa vào tường, tay ôm bụng, mặt tái mét như không còn giọt máu. Ly nước rơi khỏi tay tôi, vỡ tan trên nền gạch lạnh lẽo.

– “Chị Hòa! Chị làm sao đấy?”

Chị ngước lên, gượng cười, xua tay:
– “Không sao đâu em, chắc chị đau bụng nhẹ thôi, chị bị lạnh bụng…”

Nhưng khi tôi dìu chị đứng dậy, tay chị run rẩy, chân khuỵu xuống. Tôi không đành lòng để yên, liền đưa chị vào bệnh viện gần nhà, bất chấp chị một mực từ chối.

Tại bệnh viện Đa khoa Đức Giang, sau một hồi thăm khám, bác sĩ gọi tôi vào phòng riêng.

– “Chị là người nhà cô Hòa đúng không?”

Tôi gật đầu theo phản xạ.

– “Chúng tôi phát hiện cô ấy đang mang thai – khoảng gần ba tháng.”

Tôi chết lặng.

Chị Hòa năm nay đã gần bốn mươi, độc thân, sống một mình trong căn phòng trọ nhỏ cuối xóm. Suốt sáu năm làm giúp việc ở nhà tôi, chị luôn cẩn thận, kín đáo, chưa bao giờ kể gì về chuyện riêng tư. Tôi chưa từng thấy ai đến thăm chị ngoài bà hàng xóm lâu lâu ghé qua rủ đi chợ.

Tôi bước ra khỏi phòng khám với hàng loạt câu hỏi trong đầu: “Ai là cha đứa bé? Tại sao chị ấy lại giấu?” Nhưng nhìn gương mặt chị – mệt mỏi, xám xịt và có phần hoang mang – tôi biết đây không phải lúc để hỏi.

Tối đó, khi đưa chị về, tôi pha cho chị ly sữa nóng. Hai chị em ngồi trên bộ ghế gỗ quen thuộc, không gian im lặng chỉ có tiếng quạt quay nhè nhẹ.

Một lúc lâu, tôi nhẹ nhàng hỏi:
– “Chị Hòa à… Em biết rồi. Sao chị không nói với em?”

Chị cúi mặt, mắt đỏ hoe.

– “Chị… chị tính giữ im lặng luôn… Chị không định giữ đứa bé đâu.”

Tôi lặng người.
– “Sao lại không giữ? Chị có quyền làm mẹ mà.”

Chị bật khóc. Những giọt nước mắt rơi xuống đôi bàn tay chai sạn.

– “Chị… chị dại lắm em ạ. Người đó – anh ấy có vợ con rồi. Chị cũng không biết mình lại mang thai. Đến lúc phát hiện thì không dám nói với ai. Chị sợ. Chị lo mình không đủ sức, không đủ điều kiện…”

Tôi siết nhẹ lấy tay chị.

– “Chị không đơn độc đâu. Gia đình em luôn xem chị là người thân. Chuyện gì cũng có cách giải quyết, miễn là chị muốn giữ đứa bé.”

Lần đầu tiên tôi thấy chị Hòa bật khóc nức nở như thế – tiếng khóc như bao năm dồn nén, như một người đã chịu đựng quá lâu.

Những ngày sau đó, tôi xin chị nghỉ vài tuần, để dưỡng sức. Tôi đến nhà trọ của chị, ngạc nhiên khi thấy không gian nhỏ hẹp, cũ kỹ, chỉ vỏn vẹn vài món đồ. Chị sống đạm bạc hơn tôi tưởng. Những đồng lương giúp việc chị dành dụm hầu hết để gửi về quê cho cha mẹ già yếu.

Biết chị không đủ điều kiện chăm con một mình, vợ chồng tôi quyết định:
– “Chị cứ ở lại nhà em. Đến khi nào chị sinh xong, rồi tính tiếp. Nếu chị muốn nuôi con, em sẽ giúp. Còn nếu chị cần ai nhận nuôi, em cũng có người bạn hiếm muộn muốn nhận đứa bé.”

Chị rưng rưng:
– “Em tốt với chị quá… Chị không biết làm sao báo đáp…”

Tôi chỉ cười:
– “Chị lo cho nhà em sáu năm nay rồi. Bây giờ tới lượt bọn em lo cho chị.”

Việc chị Hòa mang thai trở thành đề tài rì rầm khắp xóm trọ chỉ trong vòng vài ngày. Người thì thương xót, kẻ lại châm chọc. Trong mắt một số người, một người phụ nữ trung niên làm giúp việc mà lại “chửa hoang” là điều không thể chấp nhận được.

Một buổi chiều, khi tôi đưa chị đi khám thai, bà chủ nhà trọ của chị đứng ngoài sân chép miệng:

– “Tôi bảo rồi, sống phải đoan chính. Làm thân đàn bà mà không biết giữ mình thì khổ cả đời. Đẻ ra lại khổ thêm một kiếp.”

Chị Hòa đứng cạnh tôi, không nói một lời. Nhưng tôi biết, mỗi câu chữ kia như con dao cứa vào lòng chị. Tôi siết tay chị, nhỏ nhẹ:

– “Mặc kệ người ta nói gì. Quan trọng là con chị vẫn đang lớn lên từng ngày. Đó mới là điều đáng quý nhất.”

Từ ngày biết mình sẽ làm mẹ, chị Hòa như biến thành một con người khác. Vẫn là dáng vẻ cần mẫn đó, nhưng thêm vào là ánh mắt rạng rỡ khi nhìn ảnh siêu âm, là nụ cười nhẹ nhõm khi tôi tặng chị cái áo bầu cũ của tôi cách đây vài năm.

Chị bắt đầu đọc sách chăm con, học cách thở sâu khi thai máy mạnh, và mỗi buổi sáng đều vỗ về chiếc bụng tròn tròn:
– “Ngoan nhé con, mẹ sẽ cố gắng.”

Tôi quyết định một việc quan trọng: đưa chị Hòa về quê thăm bố mẹ – để chị có thể nói thật. Chuyến xe về vùng quê nghèo tỉnh Hưng Yên hôm ấy chở đầy tâm sự.

Ba mẹ chị – hai cụ già gầy gò với đôi mắt đã mờ – ban đầu sững sờ khi thấy con gái bụng bầu. Cụ ông lặng đi một lúc, quay mặt ra vườn. Cụ bà chỉ thốt được một câu:

– “Sao mày lại dại thế con…”

Không ai trong họ lớn tiếng hay chửi rủa. Nhưng cái im lặng ấy còn xót xa hơn vạn lời trách móc. Tôi ngồi cạnh chị Hòa trên chiếc giường tre cũ, vỗ nhẹ vào lưng chị:

– “Mọi chuyện rồi sẽ qua. Nhưng chị cần nói ra. Họ là cha mẹ chị. Họ xứng đáng biết.”

Và rồi chị kể. Kể về mối quan hệ sai trái, về những đêm khó ngủ, về cái thai lớn lên trong sợ hãi và đơn độc. Khi kể xong, nước mắt chị thấm đẫm gối.

Cụ ông quay vào, đặt tay lên vai chị:

– “Thôi… chuyện đã rồi. Tao chỉ mong mày sống cho đàng hoàng, nuôi đứa nhỏ tử tế. Chừng nào tao còn sống, vẫn còn chỗ cho mẹ con mày.”

Chị òa khóc như một đứa trẻ. Đó là lần đầu tôi thấy chị thật sự được tha thứ – bởi người quan trọng nhất.

Trở lại Hà Nội, thời gian trôi qua như chớp mắt. Chị Hòa mang thai tháng thứ tám. Căn nhà tôi bỗng vui như có thêm một thành viên mới. Hai đứa nhỏ nhà tôi gọi chị là “dì Hòa” – và luôn vuốt bụng chị, thì thầm:
– “Dì ơi, em bé có biết cháu không?”

Ngày sinh của chị đến sớm hơn dự kiến hai tuần. Đó là một buổi sáng mưa phùn, gió rét, chị đau bụng và phải vào viện cấp cứu. Tôi phóng xe như bay giữa đường phố ngập nước. Khi đến nơi, bác sĩ nói chị phải mổ vì thai ngược, chị yếu sức, nguy cơ cao.

Tôi ký vào giấy đồng ý phẫu thuật thay chị, tay run bần bật. Trong lòng chỉ cầu mong một điều: hai mẹ con được bình an.

Cuối cùng, sau gần bốn giờ căng thẳng, bác sĩ bước ra với nụ cười:
– “Mẹ tròn con vuông. Là bé gái, nặng 2,7kg.”

Tôi bật khóc.

Khi chị Hòa được đẩy ra khỏi phòng mổ, đôi mắt nhòe nước, tay run run đón lấy hình hài bé nhỏ nằm cạnh mình, chị thì thầm:
– “Con ơi, mẹ xin lỗi… Mẹ sẽ bảo vệ con cả đời.”

Hai tháng sau, tôi đứng nhìn chị Hòa bế con, ánh nắng chiều chiếu nhẹ qua tấm rèm cửa. Cô bé được đặt tên là Hân Nhi, nghĩa là “niềm vui nhỏ”. Chị Hòa vẫn ở cùng nhà tôi, nhưng giờ không còn là người giúp việc nữa – mà là một người mẹ, một người thân, một người mà tôi trân quý.

Hàng xóm vẫn có người xì xào. Nhưng chị không còn cúi mặt nữa. Chị đi chợ, dắt con theo, ngẩng đầu chào mọi người. Ai thân thiện, chị cười đáp. Ai nói khó nghe, chị im lặng bước qua. Bởi chị biết, giờ đây, chị không sống vì người khác nghĩ gì, mà vì một sinh linh bé nhỏ đang nắm tay chị mỗi ngày.

Một buổi tối nọ, chị nói với tôi:

– “Nếu không có em, có lẽ đời chị đã khác. Chị mang ơn em suốt đời.”

Tôi lắc đầu:

– “Không đâu chị. Em chỉ làm điều mà bất kỳ ai có trái tim cũng sẽ làm.”

Chúng tôi ngồi bên nhau, giữa căn nhà nhỏ, nghe tiếng con bé Hân Nhi ê a cười khúc khích. Ngoài trời, hoa gạo đã bắt đầu nở đỏ rực.

Vì quy hoạch, dân làng quyết chặt hạ cây cổ thụ đầu đình để mở đường. Nào ngờ đêm đó cả làng mất điện, sấm chớp đùng đùng, sáng hôm sau nhà nào có trẻ con cũng đều…

Xóm Gò Cát nằm khuất sau một dãy núi thấp, bao đời nay sống bình yên bên bờ sông Mã. Ở đầu làng, ngay trước cổng đình làng cũ, có một cây đa cổ thụ sừng sững – người làng gọi nó là “cụ Đa”. Rễ chằng chịt, thân cây to hai người ôm không xuể. Trẻ con chơi trốn tìm, người lớn họp làng, già làng kể chuyện tâm linh… tất cả đều xoay quanh gốc đa ấy như trung tâm linh hồn của cả làng.

Nhưng thời thế đổi thay. Làng Gò Cát được chọn làm điểm xây dựng tuyến đường liên xã. Cái cây nằm đúng chỗ cần mở rộng, thành ra… “vướng quy hoạch”. Sau nhiều buổi họp bàn, tranh luận nảy lửa, cuối cùng Trưởng thôn – ông Bảy Lễ – đại diện dân ký vào biên bản chấp thuận: chặt hạ cây đa cổ thụ để giải phóng mặt bằng.

Chính ông Bảy cũng thở dài:
– Tâm linh thì tâm linh, nhưng không thể để cả làng nghèo mãi vì một cái cây. Phải mở đường cho con cháu đi học, đi làm!

Người phản đối quyết liệt nhất là cụ Trần – một trong những bô lão sống lâu nhất làng, năm nay đã ngoài 80 tuổi, mắt mờ nhưng tai vẫn thính. Nghe tin cây sẽ bị đốn, cụ chỉ lắc đầu, bảo nhỏ với cháu:
– Cây đa ấy không phải cây thường. Chặt đi, e là… long mạch động.

Cháu cụ – Việt – là sinh viên năm hai ngành xây dựng ở Hà Nội, về quê nghỉ hè. Nghe chuyện, Việt cười:
– Thời đại nào rồi còn tin mấy chuyện đó, cụ ơi. Cây lớn thì dễ sét đánh, chặt đi cũng an toàn hơn!

Cụ Trần không nói gì nữa. Nhưng tối hôm đó, cụ lặng lẽ ra thắp hương dưới gốc đa, tay run run vái ba vái rồi cắm một nắm hương.
Khói quyện lên, mùi thơm nhè nhẹ lan ra giữa khoảng sân vắng.

Sáng hôm sau, xe cẩu, cưa máy, công nhân kéo đến. Dân làng bu lại coi. Ai cũng im lặng, nửa tin nửa ngờ.

Tiếng cưa máy rít lên, thân cây rung chuyển. Một nhánh lớn rơi xuống, đập trúng mái đình kêu “rầm” – làm vỡ mất mấy viên ngói cổ. Trưởng nhóm thi công cười gượng:
– Chuyện bình thường mà, gió mạnh thôi.

Đến chiều, cây bị cắt trơ gốc. Người ta khoan sâu vào thân cây, đổ thuốc để cây chết hẳn. Xong việc, ai nấy tản đi.

Đêm hôm đó, giông nổi lên.

Sấm chớp đùng đoàng như đánh ngay sát mái nhà. Gió rít liên hồi. Điện phụt tắt lúc 11 giờ đêm, cả làng chìm trong bóng tối. Trẻ con giật mình khóc thét. Người lớn lục đục tìm đèn pin, nến.
Rồi… tiếng động lạ bắt đầu xuất hiện.

Từ đầu làng vọng lại tiếng gió rít rất gần, xen lẫn tiếng “cộc cộc” như ai đang gõ xuống đất bằng gậy gỗ. Có nhà nói nghe thấy tiếng trẻ con cười khúc khích ngay ngoài cửa sổ, nhưng mở cửa ra chỉ thấy bóng đêm đặc quánh.

Cụ Trần đêm đó ngồi bất động trước bàn thờ, tay cầm chuỗi tràng hạt. Cụ không ngủ.

Sáng hôm sau, khi điện chưa kịp có lại, dân làng bắt đầu hoang mang thực sự.

Nhà nào có trẻ nhỏ cũng báo… con mình không tỉnh dậy được.
Chúng vẫn thở, không sốt, không đau, nhưng gọi không phản ứng. Đưa đi trạm y tế, bác sĩ cũng bó tay:
– Không phát hiện dấu hiệu bệnh lý nào. Giống như… các cháu đang ngủ mê quá sâu.

Bảy đứa trẻ trong làng cùng rơi vào trạng thái đó. Đáng nói, có ba đứa là cháu ruột của ba người trong ban quyết định chặt cây.

Không ai dám nói to, nhưng mọi ánh mắt đều bắt đầu nhìn về phía… gốc cây đa.

Cây đã trơ trụi, nhưng… gốc vẫn ươn ướt nhựa, không khô lại như bình thường. Vài người bảo ban đêm thấy ánh sáng mờ như lửa lập lòe quanh đó. Một bà già gần đình bảo nghe tiếng gọi thì thào:

– Về… trả lại chỗ ta…

Trưởng thôn Bảy Lễ tái mặt. Ông mời sư thầy từ chùa Kim Cốc bên kia sông sang xem.
Sư thầy đến, nhìn cây, lặng im. Rồi quay sang hỏi:

– Trước khi chặt cây, có làm lễ xin phép không?

Ông Bảy gãi đầu:

– Có thắp hương. Mấy nén thôi, làm lấy lệ…

Sư thầy thở dài, bảo:

– Thế là chưa đủ. Cây cổ thụ trăm năm gắn với đình làng, linh khí quy tụ. Không xin – coi như phạm.

Dân làng xì xào:
– Phạm rồi! Phạm rồi!

Việt – ban đầu còn tỏ ra bàng quan – giờ cũng cảm thấy rờn rợn. Em gái Việt, bé Thuỷ – 6 tuổi – cũng nằm mê man từ sáng.

Cụ Trần nói:

– Nếu con tin, hãy theo cụ làm một lễ xin lỗi. May ra…

Việt gật đầu. Cậu không còn dám chắc lý trí khoa học là đủ.

Họ cùng ra gốc đa, thắp hương, dâng lễ vật đơn sơ: bát chè, quả chuối, nén nhang thơm. Cụ Trần lẩm nhẩm khấn:

– Cây thiêng, hồn linh, nếu dân làng lỡ dại, xin tha thứ. Trẻ con vô tội, mong người buông tha…

Hương tàn hết, cả làng vẫn im lặng. Không ai biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Sáng ngày thứ hai kể từ khi cây đa bị chặt, cả làng Gò Cát vẫn chìm trong không khí nặng nề. Bảy đứa trẻ vẫn chưa tỉnh lại. Dù không có dấu hiệu nguy hiểm đến tính mạng, nhưng suốt từ lúc ngủ mê tới giờ, không ai lay gọi được chúng mở mắt.

Việt sau khi cùng cụ Trần làm lễ đêm qua, suốt cả sáng ngồi bên giường em gái Thuỷ, lòng rối như tơ vò. Cậu không thể tin thứ đang xảy ra trong ngôi làng mình từng nghĩ là bình dị, yên ổn.

Cụ Trần sau buổi khấn hôm qua bỗng như trở nên trầm mặc hẳn. Cụ không nói gì nhiều, chỉ thở dài và lôi từ hòm gỗ cũ ra một quyển sổ tay đã úa màu, bên trong là những trang viết tay loằng ngoằng từ thời ông nội cụ để lại.

Cụ đưa quyển sổ cho Việt:

– Nếu con thực sự muốn hiểu chuyện gì đang xảy ra, hãy đọc đi. Đây là chuyện không phải ai trong làng cũng biết, và cũng không ai muốn nhắc lại.

Theo cuốn sổ ghi lại, gốc đa đầu làng từng là nơi chôn giữ một lời nguyền. Chuyện xảy ra cách đây gần trăm năm. Hồi đó, thời Pháp thuộc, có một viên cai tổng người Việt tên là Trần Văn Hậu, rất tàn ác. Hắn bắt dân làng Gò Cát nộp sưu cao thuế nặng, ai không nộp được đều bị trói đánh ngay tại sân đình – dưới gốc đa.

Một ngày, một cụ bà mù tên là Lành, sống một mình, bị cáo buộc trốn thuế. Cụ bị bắt ra đình, đánh đòn giữa trưa nắng. Cụ Lành khi ấy không van xin, chỉ ngẩng mặt lên trời, nói một câu rành rọt:

– Tội tôi mang xuống đất, oan tôi gửi vào cây. Ai động tới gốc này, con cháu người ấy sẽ không còn yên giấc.

Ngay đêm hôm đó, cụ Lành treo cổ chết dưới gốc đa.

Từ đó, cây đa ấy trở thành nơi người dân làng cúng vọng mỗi dịp lễ rằm, cầu mưa thuận gió hoà, tránh tai ương. Không ai dám chặt một cành, bẻ một lá.

Việt đọc đến đó thì cảm thấy lạnh sống lưng. Trong danh sách ban chấp thuận đốn hạ cây đa vừa qua, có ông Lễ, ông Phúc, ông Minh – đều là… cháu chắt của những người từng trực tiếp đánh cụ Lành năm xưa.

Cả ba nhà này, hiện tại… đều có con cháu đang nằm mê man.

Việt lật tiếp trang cuối, thấy một dòng chữ mờ nhòe viết bằng mực nho:
“Muốn giải lời, phải trả lại lời. Cây mất gốc, người phải dựng tâm.”

Việt đem chuyện kể lại với cụ Trần, cụ gật đầu:

– Vậy là cháu cũng thấy rồi. Muốn cứu lũ trẻ, làng phải xin lỗi thật lòng – không chỉ là thắp hương cho có.

Chiều hôm đó, ông Bảy Lễ tập hợp dân làng, đứng giữa sân đình, cúi đầu xin lỗi:

– Tôi là trưởng thôn, là người đã thay mặt ký tên chặt cây. Tôi xin nhận sai vì không xem xét kỹ yếu tố tâm linh và lịch sử. Nếu tổ tiên bị xúc phạm, xin cho tôi mang tội, xin tha cho lũ trẻ…

Mỗi người trong làng lần lượt dâng lễ vật đơn sơ: củ khoai, nải chuối, bát cơm trắng, nén nhang – những thứ gắn liền với dân nghèo và lễ nghĩa cổ truyền. Họ quỳ trước gốc đa đã bị cắt trơ gốc, cắm hương vào lòng đất.

Cụ Trần mặc áo dài nâu, tay cầm quyển sổ cổ, đứng ra đọc bài khấn:

“Nếu cây là nơi gửi oan, thì người xin được gỡ oan. Nếu cây từng chứng kiến đòn roi, thì nay xin cây chứng kiến lòng ăn năn.”

Gió nổi lên nhẹ nhẹ.

Một con chim lạ – giống chim khách nhưng to hơn – bay tới, đậu lên gốc cây trơ trụi rồi hót lên một tràng dài. Mọi người nín thở.

Đêm đó, lần đầu tiên sau ba ngày, trời quang không một tiếng sấm. Sáng hôm sau, tin vui lan khắp làng: các đứa trẻ đều đã tỉnh dậy. Không đau đớn, không sợ hãi – chỉ hỏi:

– Mẹ ơi, sao hôm qua con mơ thấy… có bà già gọi con ngồi chơi dưới gốc đa?

Việt ôm em gái, nước mắt trào ra. Cậu ngước nhìn gốc cây, thấy lũ trẻ con đang chơi trốn tìm quanh đó như xưa.

Sau sự kiện đó, dân làng Gò Cát họp bàn, quyết định: giữ lại phần đất quanh gốc cây, xây một miếu nhỏ thờ “Cụ Lành” – như cách tạ lỗi với quá khứ.

Con đường liên xã vẫn mở, nhưng vòng tránh qua khu đất thiêng. Chính quyền huyện không phản đối, vì báo cáo lên thì gọi là “bảo tồn di tích văn hóa dân gian”.

Việt sau kỳ nghỉ hè đó quay lại Hà Nội học, mang theo câu chuyện không thể nào quên. Cậu bắt đầu viết luận văn tốt nghiệp về chủ đề: “Quy hoạch phát triển và việc gìn giữ không gian văn hóa làng quê”.

Không ai còn dám gọi gốc đa là “cây cản đường” nữa. Bởi người làng Gò Cát đã hiểu:
Phát triển không có nghĩa là xóa sạch quá khứ. Có những thứ không thể đo bằng mét vuông hay tiền bạc – mà bằng cả một đời ký ức.

“Mẹ ngoại tình… nhưng bố tôi chưa từng nổi giận. Ông không mắng mỏ, không đánh đập, cũng không ly hôn. Ông vẫn lặng lẽ đi làm, lặng lẽ đưa đón chúng tôi đi học, vẫn là người pha ấm trà nóng mỗi sáng và hì hục dưới bếp nấu bữa cơm chiều. Cho đến cái ngày ông gọi cả ba chị em tụ họp, đặt lá thư lên bàn rồi lặng lẽ đứng dậy. Khi chị cả đọc xong, tay chân chúng tôi như rụng rời…”

Ở một làng nhỏ ven thị xã Đông Hà, Quảng Trị, gia đình ông Hoàng được xem là kiểu mẫu suốt nhiều năm. Ông Hoàng là thầy giáo dạy Toán cấp hai, tính tình trầm lặng, sống chan hòa với xóm làng. Bà Hạnh – vợ ông – làm y tá ở trạm y tế xã. Họ có ba người con: chị cả Thảo, giữa là tôi – Dũng, và em út là Thủy.

Từ nhỏ, tôi luôn cảm thấy gia đình mình có gì đó không bình thường. Không phải vì thiếu thốn, không phải vì bố mẹ hay cãi nhau – thật ra họ chưa từng lớn tiếng – mà là vì giữa họ có một khoảng cách vô hình, một bức tường lạnh lẽo không ai chạm tới.

Tôi từng nghĩ đó là cách cư xử thường thấy của người lớn, nhưng rồi năm 15 tuổi, tôi nghe lén được cuộc cãi vã hiếm hoi giữa ông Hoàng và bà Hạnh trong bếp. Không phải là tiếng la hét, mà là những lời nói nặng trĩu:

– Hạnh à… anh biết hết rồi. Từ lâu. – Giọng bố tôi trầm lặng như một tiếng thở dài.
– Biết thì sao? Anh đã nói gì chưa? Anh định sống thế này đến bao giờ? – Mẹ tôi gần như bật khóc.

Tôi nín thở, nép sát bức tường. “Biết rồi”? Biết cái gì? Tôi chưa hiểu.

Từ ngày đó, tôi bắt đầu để ý nhiều hơn. Tôi để ý cái cách mẹ hay ra ngoài vào buổi trưa, cái cách bà hay cười khi nhắn tin, và nhất là ánh mắt bố nhìn mẹ – lặng lẽ, cam chịu, không oán trách.

Năm tôi học đại học năm cuối, em Thủy vẫn còn học lớp 12, còn chị Thảo đã đi làm ở Huế. Bố vẫn như xưa: sáng đi dạy, chiều làm vườn, tối đọc sách. Ông không bao giờ tỏ ra tức giận hay than phiền điều gì.

Chúng tôi tưởng bố là người vô cảm. Giống như thể ông sống trong một cái vỏ, để không ai có thể làm tổn thương ông được nữa.

Cho đến cái ngày định mệnh đó.

Đó là một buổi chiều mùa đông, gió lạnh luồn qua khe cửa. Bố gọi cả ba chị em về quê. Ông nói: “Bố có chuyện quan trọng.”

Chúng tôi ngồi quây quần bên mâm cơm, nhưng không ai ăn được nhiều. Không khí ngột ngạt. Bố đợi mẹ đi vắng mới nhẹ nhàng kéo ngăn tủ, lấy ra một chiếc phong bì cũ màu vàng úa, đưa cho chị Thảo.

– Con đọc đi. – Giọng ông khàn đặc, lặng như sương.

Chị cả cầm lấy, chậm rãi xé mép phong thư. Bên trong là một tờ giấy viết tay đã ố màu.

Chị vừa đọc, tôi vừa cảm thấy sống lưng lạnh buốt:

“Các con của bố.

Nếu lúc các con đọc lá thư này, thì có lẽ bố đã không còn đủ sức để giữ trong lòng nữa. Suốt bao năm qua, bố đã biết mẹ con có một người khác. Bố không trách mẹ, cũng không trách các con.

Vì thật ra, trong ba đứa, chỉ có Thảo là con ruột của bố…”

Chị Thảo run tay, mắt nhòa đi.

– Em… em không tin… – Tôi lắp bắp.

“Bố biết, giữ điều này là sai. Nhưng bố yêu các con như nhau. Bố không thể rời bỏ gia đình này, càng không thể để người ngoài điều tiếng với các con. Bố chọn ở lại. Bố chọn im lặng. Vì các con, bố đã tha thứ cho mẹ.

Bố không cần các con biết ơn. Bố chỉ mong các con hiểu, trên đời này, tình yêu thương không nhất thiết phải mang dòng máu. Từ khi các con gọi bố là ‘ba’, thì các con đã là con của bố – trọn vẹn.

Hãy sống tử tế. Đừng để hận thù làm mù trái tim.

Yêu các con.
– Bố.”

Chị Thảo sụp xuống bàn. Tôi nghe tiếng em Thủy nức nở bên cạnh. Tôi thì như người mất hồn.

Trong căn nhà cũ, không ai nói gì. Chỉ còn tiếng gió rít ngoài hiên và tiếng nấc nghẹn chảy dài vào bóng tối.

Ông Hoàng – người đàn ông từng bị vợ phản bội, từng âm thầm nuôi nấng hai đứa con không phải máu mủ, lại là người duy nhất không oán hận, không trách móc. Bố tôi đã sống như thế suốt hơn hai mươi năm.

Sau ngày chị Thảo đọc xong lá thư, nhà tôi như chìm vào một cơn bão ngầm. Không phải vì ai la hét hay đập phá, mà vì sự im lặng, nặng nề đến nghẹt thở.

Bố không nói gì thêm. Ông chỉ đứng lên, lặng lẽ ra vườn sau như thường lệ, lom khom tưới cho mấy luống cải và hành lá. Tay ông vẫn run, nhưng động tác vẫn chậm rãi, đều đặn. Như thể chuyện vừa xảy ra không liên quan gì đến ông.

Chị Thảo gục đầu cả đêm trên bàn thờ ông bà. Em Thủy trùm chăn kín mít trong phòng. Tôi – lần đầu tiên trong đời – thấy mình ghét chính bản thân mình, vì suốt thời gian qua, tôi không nhìn thấy được nỗi đau thầm lặng của người đàn ông ấy.

Tối hôm đó, khi chỉ còn tôi và bố trong gian bếp, tôi cố gắng gượng giọng hỏi:

– Bố… tại sao bố không nói sớm hơn?

Bố tôi chỉ cười. Một nụ cười không hề nhẹ nhõm.

– Nói sớm thì để làm gì? Để các con lớn lên trong hận thù? Bố nghĩ giữ bí mật là cách tốt nhất… cho tất cả.

Tôi không biết phải trả lời ra sao. Nhưng lần đầu tiên, tôi thấy mắt bố đỏ hoe. Dưới ánh đèn dầu vàng vọt, đôi mắt ấy chứa cả một bầu trời nhẫn nhịn.

– Con… không phải con ruột của bố. Vậy… bố chưa từng ghét con sao?

– Bố không có quyền ghét. Vì bố chọn thương.

Chỉ một câu nói đó, mà tôi òa khóc như một đứa trẻ. Cảm giác bao năm bố con gọi nhau, giờ như được xới tung lên – nhưng không phải để đổ vỡ, mà là để được hiểu sâu sắc hơn.

Ngày hôm sau, mẹ về. Bà không nói gì khi nhìn thấy phong thư đã bị mở. Bà ngồi lặng một lúc lâu, rồi quay sang bố, giọng trĩu xuống:

– Anh nói hết rồi sao?

– Không còn gì phải giấu nữa. Anh già rồi, chẳng biết còn sống bao lâu. Nhưng anh muốn các con biết rõ.

Chị Thảo từ trong phòng bước ra, mắt đỏ hoe.

– Mẹ… sao mẹ lại làm vậy? – Giọng chị run rẩy, pha lẫn giận dỗi và tuyệt vọng.

Mẹ tôi không chối. Bà chỉ rút từ ví ra một tấm hình cũ. Một người đàn ông mặc quân phục, đứng bên cạnh mẹ, tay đặt lên vai mẹ rất nhẹ.

– Đó là người mẹ từng yêu… trước khi cưới bố con.

Bà kể, ngày đó mẹ yêu say đắm một anh bộ đội, nhưng anh mất tích trong một trận càn ở biên giới. Gia đình giấu không cho mẹ biết sự thật, ép cưới bố vì ông là người “hiền lành, có nghề nghiệp đàng hoàng”.

– Mẹ tưởng người đó đã chết. Nhưng ba năm sau, anh ấy trở về… Và mẹ đã không kìm được. Mẹ sai rồi. Nhưng bố các con đã không bỏ rơi mẹ. Ông ấy tha thứ. Ông ấy còn nuôi nấng các con như con ruột…

Mẹ ôm mặt khóc. Lần đầu tiên trong đời tôi thấy bà yếu đuối như thế.

Thời gian sau đó là những ngày dài im lặng. Gia đình tôi như chiếc bình đã rạn, nhưng chưa vỡ. Chị Thảo xin nghỉ phép, đưa mẹ đi Đà Lạt một tuần để “tĩnh tâm”. Em Thủy thì đậu đại học ở Sài Gòn, nhưng không còn vẻ hồ hởi như trước. Tôi chuyển về quê ở một thời gian để gần bố hơn.

Một buổi chiều, khi tôi đang cắt cỏ ngoài vườn, bố gọi tôi vào.

– Dũng này, bố định để lại mảnh đất này cho con.

Tôi giật mình:

– Nhưng… con đâu phải con ruột của bố?

Bố gõ đầu tôi một cái:

– Con là con của bố. Giấy khai sinh có chữ ký của bố, chứ không phải của ai khác. Không ai được quyền phủ nhận điều đó, kể cả con.

Tôi im lặng, mắt rưng rưng.

– Nhưng con có một điều kiện – bố nói tiếp – Là sau này, dù con làm gì, ở đâu, cũng phải sống tử tế. Phải thương em, thương chị, và nếu có thể… tha thứ cho mẹ.

Tôi gật đầu. Lần đầu tiên, tôi hiểu vì sao người ta nói “người cha vĩ đại là người biết thua thiệt mà vẫn bao dung.”

Một năm sau, bố tôi mất vì một cơn tai biến bất ngờ.

Không kịp trăn trối, không lời từ biệt. Nhưng ông đã để lại cho chúng tôi tất cả – không phải tài sản, mà là lòng tin và sự tha thứ.

Đám tang ông, cả làng kéo đến đông nghịt. Họ gọi ông là “ông giáo Hoàng sống hiền như đất”. Mẹ tôi đứng lặng trước linh cữu, khóc như chưa từng được khóc suốt mấy chục năm trời. Chị Thảo quỳ bên di ảnh bố, không ngừng lẩm bẩm: “Con xin lỗi, bố ơi…”

Còn tôi, tôi chỉ đứng yên, tay ôm lấy em Thủy, để giữ chặt lấy một phần gia đình mình – phần còn lại mà bố tôi đã dùng cả đời gìn giữ.

Chúng tôi không mang dòng máu của bố.
Nhưng chúng tôi mang trong tim một di sản lớn hơn cả máu mủ: tình yêu không điều kiện.