“Trước đó thuyền trưởng đã cảnh báo cho hành khách mặc áo phao để sẵn sàng ứng phó với các tình huống bất lợi”, nhận định của Phó Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Ninh về vụ lật tàu Vịnh Xanh.

Thông tin này được ông Bùi Hồng Minh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh đưa ra tại hội nghị thông tin báo chí về vụ việc đắm tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long diễn ra chiều 20/7, tại tỉnh Quảng Ninh.

Ông Bùi Hồng Minh, khẳng định, các tàu du lịch hoạt động trên Vịnh Hạ Long đều đảm bảo an toàn.

100% tàu hoạt động trên Vịnh Hạ Long đạt tiêu chuẩn

Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh cho biết, trước đây tỉnh Quảng Ninh cũng đã có những quy định đối với tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long đảm bảo tiêu chuẩn cao hơn tiêu chuẩn của đăng kiểm.

Hiện nay, đối với Quy định 43 của UBND tỉnh Quảng Ninh về các biện pháp quản lý hoạt động của phương tiện thủy nội địa phục vụ khách du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long cũng khuyến khích 15 tiêu chí an toàn về chất lượng, dịch vụ cao hơn quy chuẩn Quốc gia.

“Hiện nay 100% tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long đạt và có chất lượng về an toàn kỹ thuật cao hơn tiêu chuẩn Quốc gia”, ông Bùi Hồng Minh khẳng định và dẫn chứng tàu Vịnh Xanh gặp nạn có hệ số an toàn là 2,3, trong khi tiêu chuẩn đăng kiểm, hệ số an toàn theo quy định chỉ là hơn 1,15.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh cho biết thêm, theo quy định của luật và các nghị định, thông tư hướng dẫn thì chỉ có hành khách đi trên phương tiện vận chuyển khách ngang sông mới bắt buộc mặc áo phao cả hành trình.

Còn các phương tiện vận chuyển hành khách thông thường, đường dài chỉ phải mặc áo phao khi có tình huống nguy hiểm, nguy cơ mất an toàn và thuyền trưởng sẽ có hướng dẫn cụ thể.

“Trường hợp xảy ra đối với tàu Vịnh Xanh, quá trình trục vớt có đến 80-90% nạn nhân được đưa từ trong tàu ra mặc áo phao. Như vậy, trước đó thuyền trưởng đã cảnh báo cho hành khách mặc áo phao để sẵn sàng ứng phó với các tình huống bất lợi”, ông Minh nhận định.

Về việc cấp phép cho các tàu xuất bến, hoạt động trên Vịnh Hạ Long, ông Bùi Hồng Minh chia sẻ, việc này được thực hiện theo quy định của pháp luật và sẽ do cảng vụ cấp phép.

Trong đó, điều kiện cấp phép để tàu hoạt động là điều kiện về an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường; chứng chỉ các điều kiện về thuyền viên; điều kiện về thời tiết.

Thời tiết ổn định trước khi tàu Vịnh Xanh rời bến

Đối với điều kiện thời tiết, Sở Xây dựng sẽ căn cứ vào dự báo thời tiết của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn.

Riêng Quảng Ninh, nhiều năm nay Sở Xây dựng chỉ đạo các đơn vị và có hợp đồng riêng với Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn cung cấp bản tin thời tiết ngày 3 lần, khi có diễn biến thời tiết bất lợi sẽ có thêm bản tin bổ sung.

Căn cứ vào thông tin thời tiết, Sở Xây dựng điều hành và cấp phép cho các tàu hoạt động.

Ngày 19/7, bản tin dự báo thời tiết lúc 6h30 và 10h đều thông báo Vịnh Hạ Long có gió cấp 2-3, không có cảnh báo gì thêm.

Đến 13h30, trung tâm có bản tin bổ sung cảnh báo dông lốc. Song tàu Vịnh Xanh đã xuất bến lúc 12h45, trước khi có cảnh báo của Trung tâm khí tượng thủy văn.

“Sau khi nhận được bản tin bổ sung về dông lốc, Giám đốc cảng vụ đã thông báo dừng cấp phép cho toàn bộ tàu du lịch và thông tin trên nhóm các chủ tàu về tình hình thời tiết, yêu cầu chủ tàu báo cáo về tình hình hoạt động của tàu”, ông Bùi Hồng Minh nói.

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh, khi nhận được thông tin bất lợi về thời tiết, Cảng vụ đã thông tin cho chủ tàu để chủ động ứng phó.

Thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ rà soát lại quy trình thông tin, ứng phó với thời tiết bất thường, cực đoan để có những hướng dẫn, cảnh báo cụ thể trong từng tình huống, tránh lúng túng.

Các đơn vị chức năng cũng đã nghiên cứu kỹ về các phương tiện thủy nội địa hoạt động trên Vịnh Hạ Long và theo quy chuẩn, tiêu chuẩn đăng kiểm của Việt Nam, kể cả các phương án thoát hiểm, thoát nạn.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát lại các tiêu chuẩn, điều kiện đặc thù của tàu hoạt động du lịch trên Vịnh Hạ Long để tham mưu cho UBND tỉnh có các giải pháp để nâng cao chất lượng, an toàn kỹ thuật và các khả năng ứng phó với rủi ro khi xảy ra tình huống đột ngột”, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Ninh nói.

Nói thêm về vấn đề an toàn, đăng kiểm của tàu Vịnh Xanh, Phó Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ninh Cù Quốc Thắng cho biết, tàu có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện thủy nội địa do Trạm đăng kiểm phương tiện thủy nội địa (Sở Giao thông vận tải tỉnh Quảng Ninh, nay là Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh) cấp ngày 10/1 và có hiệu lực đến ngày 4/6/2026.

Vụ lật tàu Vịnh Xanh khiến 35 người thiệt mạng, để lại hàng loạt câu hỏi “vì sao” mà theo chuyên gia khí tượng, nạn nhân không có lỗi bởi giông lốc là hiện tượng bất ngờ, rất khó dự báo trước.

Sau hơn 1 ngày trôi qua kể từ khi xảy ra vụ tàu du lịch Vịnh Xanh gặp nạn tại khu vực Gia Luận, Cát Hải đã để lại nỗi bàng hoàng và xót xa khi cướp đi sinh mạng 35 người, trong đó 4 người mất tích, chỉ khoảng 10 người sống sót trở về.. Tính đến thời điểm hiện tại, lực lượng chức năng đang khẩn trương triển khai tìm kiếm trước khi thời tiết trên biển diễn biến xấu bởi cơn bão số 3.

Những câu chuyện sinh tồn trong khoang tàu chật hẹp, khoảnh khắc một hành khách lặn ngụp kéo thêm vài người ra khỏi dòng nước lạnh, hay tiếng khóc nấc của thân nhân bên bờ biển… càng khiến nhiều người xót xa, tiếc thương.

Thế nhưng, giữa muôn vàn những nỗi xót xa ấy, không ít ý kiến trái chiều xuất hiện trên mạng xã hội. Nhiều người đặt câu hỏi: “Tại sao trời báo bão mà vẫn đi biển?”, “Sao không hoãn chuyến tham quan để giữ an toàn cho mình và người khác?”. Một số bình luận còn gay gắt hơn khi cho rằng việc đi du lịch, tắm biển trong thời điểm gió mùa, giông lốc đang hình thành là quá liều lĩnh.

Ở chiều khác, không ít người bày tỏ sự bức xúc hướng về lực lượng quản lý: Tại sao tàu vẫn được phép xuất bến khi đã có cảnh báo thời tiết xấu?

Bên cạnh tranh luận, vẫn có những ý kiến kêu gọi mọi người tránh đổ lỗi nạn nhân, bởi thực tế trước khi xảy ra vụ việc đau lòng tại Hạ Long trời vẫn nắng đẹp.

Trước những ý kiên trên, tối ngày 20/7, tiến sĩ Nguyễn Ngọc Huy – Chuyên gia nghiên cứu thời tiết và cảnh báo thiên tai cực đoan đã có một bài phân tích về vụ lật tàu trên Vịnh Hạ Long như để trả lời cho hàng loạt thắc mắc của cộng đồng mạng. Tiến sĩ Huy cũng lên tiếng khẳng định “các nạn nhân trong vụ lật tàu ở Vịnh Hạ Long không có lỗi”.

Chúng tôi xin trích nguyên văn bài phân tích của tiến sĩ Nguyễn Ngọc Huy:

“Lẽ ra tôi không phân tích vấn đề này mà dành thời gian theo dõi và dự báo bão Wipha vào thời điểm này sẽ tốt hơn. Tuy nhiên có quá nhiều sự đổ lỗi trên cộng đồng mạng XH mà có thể chúng ta chưa đủ góc nhìn và chuyên môn để hiểu hết vấn đề. Chẳng hạn các câu hỏi như:

– 1.”Tại sao biết có bão vào mà vẫn đi chơi trên biển?”

– 2.”Tại sao cơ quan chức năng không cấm biển?”

– 3. “Tại sao thuyền trưởng không yêu cầu hành khách mặc áo phao?”

– 4.”Tại sao không dự báo dông lốc sớm hơn?”

Tôi lần lượt trả lời các câu hỏi như sau:

1. Tại sao biết có bão vào mà vẫn đi chơi trên biển?

Trước hết! Những du khách trên thuyền rời cảng vào khoảng thời gian buổi trưa. Lúc đó trời đang nắng nóng và không có dấu hiệu của mưa gió. Các bản tin cảnh báo bão cũng nêu rõ ngày 21/7 bão mới vào Vịnh Bắc Bộ. Nếu tôi là khách hàng thì tôi cũng sẽ lên thuyền. Vì vậy không thể trách nạn nhân rằng họ cố đi chơi trong khi bão đang vào. Có 1 clip ghi lại cảnh hành khách mặc áo mưa đi lên tàu và chúng ta nghe giọng chửi của một người đàn ông không lên tàu. Đó là clip ghi lại từ tháng 6. Vào thời điểm trưa hôm qua Quảng Ninh đang nắng nóng.

2. Tại sao cơ quan chức năng không cấm biển?

Việc cấm biển phải dựa trên bản tin dự báo thời tiết chính thống hoặc quan sát tình hình thời tiết tại chỗ. Bản tin dự báo thời tiết vào buổi sáng thông báo gió cấp 2, cấp 3 (theo thông tin họp báo từ báo Tuổi Trẻ). Bản tin dự báo cập nhật lúc 13h30 báo có mưa và dông lốc. Lúc này tàu Vịnh Xanh đã xuất bến và ban quản lý cảng đã không cho các tàu khác xuất bến.

Theo thông lệ việc cấm biển có thể được đưa ra khi bão cách đất liền 24 giờ di chuyển để đảm bảo các tàu vào cảng neo đậu an toàn. Dự báo bão Wipha tới 21/7 mới vào Vịnh Bắc Bộ nên không thể ban hành lệnh cấm biển từ 19/7 nếu không phát hiện tình huống thời tiết cực đoan.

3. Tại sao thuyền trưởng không yêu cầu hành khách mặc áo phao?

Cơ quan chức năng cho biết, quá trình cứu hộ, cứu nạn phát hiện 80%-90% nạn nhân có mặc áo phao. Chứng tỏ thuyền trưởng có phát lệnh mặc áo phao.

Tuy nhiên điều nguy hiểm khi mặc áo phao trong thuyền kín đó là sẽ khó xoay xở và thoát ra ngoài. Lẽ ra khi mặc áo phao thì hành khách phải lên boong hoặc tất cả các cửa sổ phải mở. Tôi dự đoán rằng khi có mưa lớn và gió tạt mạnh, các hành khách đã đóng kín cửa để mưa không tạt vào trong khoang. Đó là nguyên nhân khiến hành khách không thể thoát ra ngoài khi thuyền bị lật. Đêm hôm qua cũng có 1 thuyền khách dịch vụ câu mực bị lật tại biển Thiên Cầm và 34 người rơi xuống biển. Tất cả họ đều được cứu an toàn vì đó chắc chắn là thuyền mở và hành khách đều ở bên ngoài, có mặc áo phao.

4. Vấn đề chính: Tại sao không dự báo dông lốc sớm hơn?

Trong các hình là một loạt các dự báo tôi trích dẫn từ các mô hình dự báo rất mạnh gồm GFS của Mỹ và ECMWF của Châu Âu. Cả 2 mô hình đều không dự báo có dông lốc trên Vịnh Hạ Long vào khung giờ từ 12h đến 14h ngày 19/7. Mô hình GFS dự báo cấp gió 17kt vào thời điểm 12h-15h, cấp gió 27kt vào khung giờ 18h. Trong khi đó mô hình ECMWF dự báo cấp gió 11kt. Tất cả các dự báo này cho thấy các mô hình dự báo KHÔNG HỀ PHÁT HIỆN THẤY CÓ DÔNG LỐC.

5. Vậy làm sao để phát hiện được dông lốc mà không có mặt ở vị trí đó?

– Ảnh vệ tinh: Tôi phát hiện đám mây phát triển trên ảnh vệ tinh vào khoảng 14h chiều. Lúc đó thì “chuyện đã rồi” vì ban đầu cụm mây rất nhỏ phía bắc VBB phát triển lan dần ra. Nếu theo dõi sớm và liên tục có thể dự đoán được xu hướng phát triển cơn dông. Nhưng khu vực thuyền bị nạn có tốc độ phát triển dông rất nhanh và rất khó phát cảnh báo sớm nếu không có mặt tại đó quan sát.

– Ảnh radar từ đài khí tượng cao không: Ảnh radar quét mây thời gian thực có thể phát hiện cơn dông nhưng cũng giống như ảnh vệ tinh, đó là ảnh thời gian thực. Khi phát hiện cũng đồng nghĩa là cơn dông đã xuất hiện.

– Dấu hiệu phán đoán mây dông: Vào thời điểm xảy ra mây dông khí áp bề mặt cực thấp do áp thấp nóng nhiều ngày liên tục gây ra. Khí áp thấp này kết hợp nền nhiệt cao khi bốc hơi mà gặp không khí lạnh đới cao hội tụ theo dải hẹp thì chắc chắn có mây dông. Tuy nhiên để đo được nhiệt độ và khí áp trên cao ở mực từ 850hpa (1500m) trở lên cần có bóng thám không. Mỗi bóng cao không mỗi lần thả lên trời để thu thập số liệu tốn hơn 1000 usd. Đó là số tiền lớn nếu ngày nào cũng thả bóng.

Do vậy, việc cảnh báo mây dông là tương đối, khó dự báo xa và khó dự báo cấp gió.

Cơn dông chiều hôm qua là một siêu mây dông hiếm gặp, quét mạnh từ Bắc vào Nam do không khí lạnh đới cao có hướng Bắc – Nam gặp phải không khí nóng ẩm từ biển vào kết hợp mây đối lưu tại chỗ. Đó là một tình huống hiếm gặp trong khí tượng.

Tình huống chìm tàu hôm qua cũng là một tình huống hy hữu và có thể có lốc xoáy tại chỗ khi mây dông xảy ra. Gặp lốc xoáy thì dù thuyền hiện đại và thuyền trưởng có kinh nghiệm cũng không xử lý được.

Dự báo bão số 3 đổ bộ vào đất liền từ tối và đêm 21-7, vùng ven biển Quảng Ninh – Nghệ An gió mạnh dần lên cấp 7-9, gần tâm bão cấp 10-11, giật cấp 14.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, vị trí tâm bão số 3 vào hồi 4 giờ ngày 21-7 ở 21,5 độ Vĩ Bắc – 110,4 độ Kinh Đông, gần khu vực phía Bắc bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc).

Bão số 3 hiện đang cách Quảng Ninh – Hải Phòng khoảng 275 km về phía Đông.

Bão số 3 dự báo mạnh trở lại, cách Quảng Ninh – Hải Phòng 275 km

Sức gió mạnh nhất cấp 9, giật cấp 11. Bão di chuyển hướng Tây Tây Nam với tốc độ 15-20 km/giờ.

Dự báo trong 24 giờ tới, bão số 3 di chuyển hướng Tây Tây Nam, khoảng 15 km/giờ và có khả năng mạnh trở lại cấp 10-11, giật cấp 14.

Vị trí tâm bão sẽ trên khu vực Bắc vịnh Bắc Bộ, trực tiếp ảnh hưởng tới vùng biển phía Tây Bắc khu vực Bắc Biển Đông, khu vực Bắc vịnh Bắc Bộ, vùng biển ven bờ các tỉnh từ Quảng Ninh đến Hưng Yên.

Tới ngày 23-7, bão di chuyển theo hướng Tây Tây Nam, 10-15 km/giờ và suy yếu dần thành áp thấp nhiệt đới, vị trí tâm bão trên đất liền các tỉnh Hưng Yên – Thanh Hoá với cường độ cấp 6-7, giật cấp 9.

Vùng biển vịnh Bắc Bộ, vùng biển ven bờ các tỉnh từ Quảng Ninh đến Nghệ An chịu ảnh hưởng chịu rủi ro thiên tai cấp 3.

Sau khi đổ bộ vào đất liền, bão suy yếu thành một vùng áp thấp trên đất liền khu vực Thượng Lào.

Cảnh báo bão số 3: Mưa lớn có nơi trên 600 mm

Trước ảnh hưởng của bão, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cảnh báo trên biển ở khu vực Tây Bắc Bắc Biển Đông có gió cấp 7-8, vùng gần tâm bão cấp 9, giật cấp 11; sóng cao 4-6 m, biển động rất mạnh.

Khu vực Bắc vịnh Bắc Bộ (bao gồm các đặc khu Bạch Long Vĩ, Cô Tô, Cát Hải, đảo Hòn Dấu) có gió mạnh cấp 6-7, sau tăng lên cấp 8-9, vùng gần tâm bão đi qua cấp 10-11, giật cấp 14; sóng 3-5 m, biển động dữ dội.

Nam vịnh Bắc Bộ (bao gồm đảo Hòn Ngư) có gió mạnh dần lên cấp 6-7, vùng gần tâm bão cấp 8-9, giật cấp 11; sóng 2-4 m, biển động rất mạnh.

Trên đất liền, từ tối và đêm 21-7, vùng ven biển Quảng Ninh – Nghệ An gió mạnh dần lên cấp 7-9, gần tâm bão cấp 10-11, giật cấp 14. Sâu trong đất liền gió cấp 6, giật cấp 7-8. Gió cấp 10-11 có thể gây đổ cây, cột điện, tốc mái.

Đáng lo ngại, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão, từ 21 đến 23-7, khu vực Đông Bắc, đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa, Nghệ An mưa rất to 200-350 mm, có nơi trên 600 mm. Các nơi khác ở Bắc Bộ và Hà Tĩnh mưa 100-200 mm, có nơi trên 300 mm. Nguy cơ cao là mưa lớn cường suất >150 mm/3 giờ gây lũ quét, sạt lở đất, ngập sâu vùng trũng thấp.

Thoát chết sau vụ lật tàu, anh Quân vẫn chưa nguôi ám ảnh bởi lời từ biệt của người đàn ông buông tay khỏi chiếc ghế gỗ giữa biển khơi: “Thôi chào anh em, tôi đi”.

Là một trong những người may mắn sống sót sau vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh 58 trên vịnh Hạ Long, anh Nguyễn Hồng Quân (SN 1985, quê Nghệ An) vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại thảm kịch đã cướp đi sinh mạng của 35 người và khiến 4 người khác mất tích.

Anh Quân kể, sáng 19/7, sau khi hoàn thành công việc được công ty giao tại Quảng Ninh, anh ngồi cà phê ở phường Bãi Cháy và nảy sinh ý định mua vé tham quan các hang động ngoài khơi.

“12h55, tàu xuất bến từ Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long trong tiết trời nắng đẹp. Chúng tôi di chuyển được khoảng 30 phút thì bất ngờ gặp mưa lớn. Ít phút sau, gió nổi lên dữ dội, rồi một con sóng lớn ập tới khiến con tàu bị lật úp”, anh Quân nhớ lại.

Trước khi mọi thứ chìm vào bóng tối, anh nghe thấy tiếng hét thất thanh của một nữ nhân viên làm ở quầy bếp. Khoang khách trở nên hỗn loạn rồi nhanh chóng lặng đi. Trong khoảnh khắc định thần, anh Quân nghĩ rằng mình khó có thể sống sót.

May mắn thay, trong giây phút sinh tử, anh phát hiện ánh sáng le lói từ khu vực bếp, liền lần theo cầu thang để tìm lối thoát khỏi thân tàu, cố gắng ngoi lên mặt nước.

Sau khi bơi được khoảng 50m, anh nhìn thấy một chiếc ghế gỗ trôi bồng bềnh, có lẽ bị văng ra từ con tàu gặp nạn. Như chiếc phao cứu sinh giữa biển tuyệt vọng, anh dồn hết sức giữ lấy ghế để níu sự sống.

“Ít phút sau, ba người đàn ông khác cũng trồi lên mặt nước và bám vào chiếc ghế, nghĩ cách bơi vào bờ. Nhưng chỉ được khoảng 15 phút, một người đàn ông khoảng 40 tuổi đuối sức, tự buông tay, có lẽ anh ấy quá mệt khi lặn từ trong tàu ra khỏi mặt nước. Anh ấy bảo ‘thôi chào anh em, tôi đi’ rồi buông xuôi, dần chìm vào làn nước. Câu từ biệt và đôi mắt tuyệt vọng của anh ấy khiến tôi rất ám ảnh“, anh Quân nghẹn ngào chia sẻ.

Ba người còn lại cố gắng động viên nhau bơi về phía luồng tàu thuyền qua lại với hy vọng mong manh được cứu.

Giữa biển khơi mênh mông, mỗi khi thấp thoáng thấy bóng tàu ở phía xa, ba người đàn ông lại hét khản cổ “cứu với! cứu với!” và không ngừng vẫy tay trong vô vọng.

Sau hơn 3 giờ vật lộn giữa sóng nước, một ngư dân đi thuyền gần đó nghe thấy tiếng kêu yếu ớt, lập tức lái thuyền tới ứng cứu và đưa các nạn nhân lên bờ.

“Nếu trôi thêm 1 tiếng nữa, có lẽ ba anh em không còn cơ hội sống sót. Khi được cứu, ai cũng kiệt sức, tay chân tê cứng, chỉ còn bám vào chiếc ghế theo bản năng sinh tồn“, anh Quân kể lại.

Cùng bám vào chiếc ghế gỗ với anh Quân, anh Vũ Anh Tú (SN 2000, trú phường Hà An, tỉnh Quảng Ninh) là thủy thủ trên tàu Vịnh Xanh 58.

Với giọng nói còn run run, anh Tú cho biết, thuyền bị lật chỉ trong tích tắc, 48 hành khách và 3 thuyền viên gần như không kịp trở tay. Chỉ trong vòng chưa đầy 10 giây, nước đã tràn ngập mọi khoang. Buồng lái – nơi anh làm việc – là khu vực chìm đầu tiên.

“Khi ấy tôi đang trên cabin của tàu, sự việc diễn ra quá nhanh khiến tất cả không kịp trở tay. Tôi không kịp phản ứng gì cả, lúc tàu bị lật úp, xung quanh tối om. Chỉ thoáng chốc, tôi thấy mình đã trên mặt biển mà không biết mình thoát ra ngoài bằng cách nào“, anh Tú thuật lại.

Vận dụng kỹ năng bơi lội, nam thuyền viên cố thoát thân ra ngoài qua một ô cửa kính nhỏ đã vỡ nham nhở do bị va đập trong quá trình tàu chìm.

“Lúc rơi xuống biển, có thể tôi bị va đập, tay bị rách và xây xát, khi đó không có cảm giác đau mà chỉ sợ hãi mong tìm cách lên bờ. May mắn nhất là tôi thoát được ra ngoài, cố gắng quan sát mọi thứ xung quanh, trấn tĩnh bản thân. Tôi ngoái lại thì thấy đã bị trôi dạt xa khỏi khu vực tàu bị lật“, anh Tú cho biết thêm.

Trở về từ “cửa tử”, điều đọng lại trong tâm trí Tú không phải ký ức về vụ lật tàu mà chính là giây phút được giải cứu. Khi ấy, cả ba người – anh Tú, anh Quân và anh Mai Quân Hải (quê tỉnh Bắc Ninh) – gương mặt tái nhợt, người ướt sũng, kiệt sức sau nhiều giờ chống chọi giữa biển khơi, nghẹn ngào nhìn nhau thốt lên: “Chúng ta được cứu rồi…“.

“Tít ơi… con ở đâu rồi… về với bố mẹ đi con…”
Tiếng người đàn ông nghẹn ngào vang lên giữa cánh đồng lộng gió, nơi từng cọng cỏ dại cũng bị bứt bật vì cơn bão sắp kéo về. Mưa bắt đầu rơi nặng hạt, rơi lên mặt đất đã loang lổ bùn, rơi lên bàn tay chai sạn đang run lên từng đợt của anh Bình – bố Tít. Anh đứng đó, giày lấm bùn, mắt đỏ ngầu, tay ôm chặt chiếc áo phao nhỏ màu vàng – thứ duy nhất còn sót lại sau cú điện thoại khiến cuộc sống cả gia đình anh đảo lộn.

Chiếc áo phao ấy, là của Tít.

Đã ba ngày kể từ khi có tin báo chiếc tàu du lịch nhỏ bị lật úp ngoài khơi cách Hạ Long không xa. Trong số những hành khách, có một bà cụ quê ở Nghệ An và đứa cháu ngoại sáu tuổi đi cùng. Không ai rõ vì sao họ có mặt trên chuyến đi ấy. Trong danh sách đăng ký, bà cụ ghi tên mình, không đề cập đến đứa cháu. Có lẽ bà muốn tạo bất ngờ, hoặc chỉ đơn giản nghĩ đó là một chuyến đi ngắn, không đáng để phiền hà con cái.

Nhưng bất ngờ ấy… đã trở thành cơn ác mộng.

Anh Bình nhận tin dữ vào sáng ngày thứ tư, khi cơn bão số 3 được dự báo sẽ đổ bộ vào miền Trung trong vòng chưa đầy 48 tiếng. Lúc ấy, anh vẫn đang bận họp trong công ty. Điện thoại reo liên tục với những số lạ. Đến khi một cuộc gọi từ biên phòng Hạ Long vang lên, anh mới tá hỏa. Tin báo ngắn gọn: có thể con anh nằm trong số người mất tích trên chuyến tàu gặp nạn.

Không kịp suy nghĩ, anh lao về nhà, kéo vợ – chị Hạnh – đang nấu cơm trong bếp, hai người vội vã lên đường. Họ chạy dọc theo quốc lộ 1A, giữa trời nắng gắt, xe lao như thể chở theo hy vọng duy nhất của một gia đình đang gục ngã. Gió từ biển bắt đầu nổi lên, nhưng họ chẳng quan tâm. Mỗi phút trôi qua, lòng anh Bình như bị ai đó dùng dao cứa từng đường mảnh.

“Không thể nào… không thể là Tít…” – anh liên tục lẩm bẩm như kẻ mất hồn.

Chỉ cách đây mấy ngày, thằng bé vẫn còn ríu rít hỏi bố:
– Bố ơi, hè này mình đi đâu chơi?
– Bố bận lắm, Tít à, để hè sau nhé con…
– Hay bố cho con về với bà ngoại đi! Bà kể con diều to lắm, thả lên trời cao ơi là cao!

Anh Bình nhớ lại lúc ấy, mình đã gật đầu quá nhanh. Nghĩ rằng quê ngoại yên bình, có mẹ già chăm cháu là ổn rồi. Ai ngờ đâu…

Họ đến Hạ Long khi chiều muộn. Bầu trời xám xịt, mặt biển sẫm màu như một vết mực loang. Các lực lượng cứu hộ vẫn đang căng mình tìm kiếm. Một người lính trẻ kể lại: “Cháu chỉ thấy một chiếc áo phao màu vàng trôi dạt vào bờ sáng nay… không rõ của ai.” Khi nghe đến đó, chị Hạnh gục xuống. Mặt chị trắng bệch, môi run rẩy. Còn anh Bình thì im lặng. Ánh mắt anh rực lên, như một ngọn lửa sắp tắt nhưng vẫn cố gắng bùng cháy lần cuối cùng.

Đêm hôm đó, anh không ngủ. Mặc dù trạm trú đã được lực lượng hỗ trợ chuẩn bị, anh vẫn ra bờ biển, đứng nhìn từng đợt sóng vỗ. Mỗi cơn gió lùa qua đều khiến áo anh phần phật, nhưng anh không hề rùng mình. Gió lộng chẳng làm anh sợ, vì thứ đáng sợ hơn chính là sự im lặng – cái im lặng của biển cả khi nó cướp đi một sinh mạng mà chưa ai tìm thấy.

Anh gọi con trong đêm:
– Tít ơi… nếu nghe thấy bố, con hãy lên bờ… con đừng chơi nữa, nguy hiểm lắm con ơi…

Nhưng đáp lại anh chỉ là tiếng sóng vỗ vào ghềnh đá, và tiếng lá cây đập vào nhau dưới trận cuồng phong đang đến gần.

Một ngày trôi qua. Rồi hai. Rồi ba.
Bà con làng chài ven biển đã quá quen với cảnh một người đàn ông mặc áo sơ mi cũ sũng nước biển, lặng lẽ đi dọc bờ cát mỗi sáng. Anh Bình chẳng màng ăn, cũng không nói gì với ai. Trong tay anh lúc nào cũng là chiếc áo phao vàng của Tít, đã bạc màu, sờn mép. Mỗi khi có người vớt được một vật gì trôi dạt – một mảnh áo, một chiếc dép trẻ con – là anh lao đến, mắt rực lên một tia hy vọng, rồi lại hụt hẫng quay đi.

Anh đang sống giữa lằn ranh mỏng manh của hy vọng và tuyệt vọng.

Người ta bảo rằng sau ba ngày trôi dạt, nếu không có gì bám vào, thì gần như không còn cơ hội. Nhưng làm sao anh tin được điều đó, khi Tít của anh là một đứa bé lanh lợi, biết bơi từ nhỏ, và đặc biệt – luôn luôn đội mũ bảo hộ và mặc áo phao mỗi khi chơi gần nước. Cậu bé ấy mê biển, nhưng cũng được dạy rằng biển rất nguy hiểm. Cậu biết nghe lời. Và quan trọng hơn – cậu chưa từng thất hứa với bố mẹ.

Sáng ngày thứ tư, khi mưa vừa dứt và gió dịu hơn đôi chút, anh Bình cùng chị Hạnh được một người dân làng chài đưa tới một đoạn bờ kè ven vịnh – nơi có một đứa trẻ khoảng sáu tuổi từng được thấy chơi gần đây, nhưng rồi mất hút sau một trận gió lạ.

– Tôi không chắc có phải là thằng bé nhà anh chị không… nhưng nó cũng mặc áo vàng, ngồi nghịch cát, miệng lẩm bẩm gọi “bà ơi bà…”

Nghe đến đó, chị Hạnh gần như ngã quỵ. Anh Bình thì đứng sững, lòng thắt lại. Một luồng hơi lạnh chạy dọc sống lưng. Có phải linh hồn con mình về đây không? Hay là đứa trẻ ấy vẫn còn sống, lạc trong đâu đó giữa vùng ven bờ, nơi chưa ai tìm đến?

Bão số 3 vẫn đang áp sát. Dự báo cho thấy nó sẽ đổ bộ vào tối nay, với sức gió giật cấp 11. Chính quyền đã ra lệnh sơ tán dân cư ở các khu vực nguy hiểm. Nhưng anh Bình không thể rời đi. Dẫu có phải đối mặt với cuồng phong, anh vẫn tin rằng đâu đó, giữa rừng phi lao hay đám lau sậy đang rạp mình trước gió, Tít của anh vẫn đang chờ bố.

Bất giác, anh nhớ lại một buổi chiều năm ngoái, khi cả nhà đi chơi biển ở Cửa Lò. Tít lúc ấy chỉ mới năm tuổi, tay ôm con diều rồng đỏ, chạy dọc bãi cát:
– Bố ơi! Con bay được kìa!
– Diều bay, không phải con – anh Bình bật cười.
– Nhưng con là người điều khiển nó mà!

Nụ cười, giọng nói, ánh mắt ấy… giờ chỉ còn trong ký ức. Nhưng nó quá rõ ràng, quá sống động. Như thể chỉ cần quay người lại, Tít sẽ chạy ùa đến, ôm chầm lấy bố, má phồng lên vì vui sướng.

Bầu trời dần sầm lại. Cơn bão đang đến gần thật rồi. Trên nền trời xám chì, từng đám mây xoáy cuộn như những con rồng khổng lồ. Anh Bình nhìn ra biển, nước mắt chảy không thành tiếng.

– Tít ơi… nếu con còn sống… làm ơn… cho bố một dấu hiệu…

Và đúng lúc đó… một cánh diều đỏ, rách tả tơi, bay lạc giữa bầu trời đầy giông tố, quét ngang qua vạt rừng phi lao trước mặt. Nó không nên có mặt ở đó – không đứa trẻ nào lại thả diều giữa bão. Nhưng cánh diều ấy… quá quen thuộc.

Anh Bình lao theo hướng diều, mặc cho mưa gió bắt đầu quật dữ dội. Trong đầu anh chỉ có một ý nghĩ: có thể đó là Tít. Có thể, con vẫn còn sống.

Và câu chuyện thật sự… bắt đầu từ chính khoảnh khắc ấy.

Tiếng ve râm ran vắt ngang bầu trời Hà Nội một trưa tháng Bảy, như gọi về cả một trời kỷ niệm và hy vọng. Nơi góc phố nhỏ ngập nắng, căn nhà cấp bốn đơn sơ nép mình trong con hẻm ngoằn ngoèo, chất chứa bên trong không phải vật chất xa hoa mà là tình thương và nghị lực âm ỉ cháy của một gia đình nghèo suốt đời chỉ biết lao động, nhẫn nại và hy sinh.

Ông Bình – người đàn ông ngoài năm mươi với đôi vai gầy guộc và ánh mắt lúc nào cũng đượm vẻ từng trải – đang lau chiếc yên xe máy cà tàng trước cửa. Đó là chiếc xe đã gắn bó với ông hai mươi năm qua, chở biết bao hành khách xa gần, nhưng quan trọng hơn, là chở theo cả giấc mơ của con trai ông – Nam – cậu học trò cuối cấp với đôi mắt sáng và mái tóc lúc nào cũng hơi rối như chưa kịp chải vì vội vã ôn thi.

Vợ ông – bà Lan – vẫn đều đặn mỗi sáng kéo chiếc xe rác kẽo kẹt qua những con phố ngập người và khói bụi. Bà không bao giờ than vãn, dù mùi hôi thối bám dai dẳng vào làn da, khiến nhiều người lảng tránh. Nhưng bà Lan chẳng để tâm. Thứ bà lo là những đồng lương còm cõi có đủ để mua sách vở cho Nam, để lo thuốc cho bé Hà khi trái gió trở trời.

Nam hiểu tất cả. Hiểu đôi bàn tay mẹ chai sạn vì ngày ngày cầm chổi, hiểu dáng lưng bố còng đi sau mỗi cuốc xe đêm. Cậu học như điên, như thể chỉ có kiến thức mới là con đường thoát khỏi vòng luẩn quẩn nghèo đói này. Và ông Bình hiểu điều đó hơn ai hết. Một buổi tối nọ, khi cả nhà đang ngồi ăn cơm trong ánh đèn vàng leo lét, ông nhìn Nam – cậu con trai đang ngấu nghiến học thuộc bài thi – và chợt cất giọng:

“Nam này… Nếu con đỗ đại học, bố hứa, bố sẽ đưa cả nhà mình đi Hạ Long một chuyến. Cho con nghỉ ngơi, cho mẹ con đổi gió, cho em Hà biết biển là gì.”

Nam ngước lên, tròn mắt. Rồi cậu bật cười – một nụ cười hạnh phúc lấp lánh, ánh lên cả ước mơ ngây ngô và đẹp đẽ.

“Thật hả bố? Con đỗ thật bố có cho đi không?”

“Thật. Bố nói là làm.”

Chỉ một câu nói vu vơ, một lời hứa giản đơn, nhưng nó trở thành động lực để Nam vượt qua bao đêm thức trắng, bao buổi sáng chỉ kịp ăn vội nắm xôi rồi chạy đến lớp ôn thi. Cậu không muốn đi biển để khoe với bạn bè. Cậu muốn nhìn thấy mẹ cười thật tươi, muốn nghe bố kể chuyện Hạ Long từng đưa khách đi tour thế nào, muốn dắt em Hà lên boong tàu ngắm đảo, chụp ảnh bằng chiếc điện thoại cũ.

Và rồi cái ngày đó cũng đến.

Buổi trưa oi ả hôm ấy, Nam cầm tờ giấy báo trúng tuyển trong tay, mặt rạng rỡ như vừa bơi từ trong nắng ra. Cậu lao vào nhà hét to:

“Bố ơi! Con đỗ rồi! Con đỗ thủ khoa rồi!”

Cả nhà như vỡ òa. Bà Lan đánh rơi cái rổ đang rửa rau, nước bắn tung tóe. Ông Bình đứng dậy, đôi mắt dường như ngân ngấn.

“Thật không con? Thủ khoa à? Trời đất ơi…”

Không ai để ý đám ve ngoài sân vẫn kêu râm ran, hay nắng đang hắt lên mái tôn nóng rát. Chỉ có tiếng cười vang lên, giòn giã như bản nhạc mùa hạ không hồi kết. Và trong phút chốc, chuyến đi Hạ Long tưởng chừng xa vời nay bỗng trở thành hiện thực gần kề. Cả nhà xúm lại bàn bạc, vẽ ra trong trí tưởng tượng đủ thứ: thuyền buồm, hang Sửng Sốt, cầu Bãi Cháy, cả những bữa hải sản no nê bên bờ cát trắng…

Nhưng chẳng ai ngờ, mùa hạ ấy lại là mùa hạ cuối cùng…

Cả tuần sau đó, căn nhà nhỏ lúc nào cũng rộn ràng tiếng nói cười. Ông Bình tranh thủ chạy thêm vài cuốc xe vào buổi tối, thậm chí nhận chở hàng đường dài để có thêm ít tiền chuẩn bị cho chuyến đi. Bà Lan thì gấp rút vá lại mấy bộ quần áo cũ, mua cho bé Hà một chiếc mũ tai bèo hình mèo Hello Kitty mà con bé đã ao ước từ lâu. Còn Nam thì lần đầu tiên trong suốt mấy năm qua gác lại sách vở để phụ mẹ dọn nhà, phụ bố lau xe, lo từng túi đồ ăn khô và mấy vỉ thuốc chống say tàu.

Không ai nói ra, nhưng trong lòng mỗi người đều biết: đây không chỉ là một chuyến đi, mà là một phần thưởng thiêng liêng cho cả một đời lam lũ và cố gắng. Là một cột mốc. Là lần đầu tiên – và có lẽ là duy nhất – cả gia đình được cùng nhau rời khỏi thành phố đông đúc để đặt chân đến một nơi mà họ chỉ từng thấy qua tivi.

Sáng hôm ấy, khi ánh nắng đầu tiên xuyên qua những tán cây, chiếc taxi cũ kỹ đưa cả gia đình rời khỏi căn nhà nhỏ. Bà Lan mặc chiếc áo sơ mi trắng lâu ngày mới dám đem ra, tay cầm chiếc túi vải đựng đầy bánh mì và nước lọc. Ông Bình tay xách vali, miệng không ngừng nhắc Nam kiểm tra lại vé tàu và giấy tờ. Bé Hà ríu rít kể về chuyện cá heo, về chuyện muốn gặp cướp biển như trong phim hoạt hình, khiến cả xe bật cười.

Khi con tàu du lịch rời bến Bãi Cháy, lướt qua mặt nước biếc xanh của Vịnh Hạ Long, không ai trong số họ biết rằng những giờ phút ấy sẽ mãi in sâu trong ký ức như ánh chớp cuối cùng trước cơn giông.

Nam đứng trên boong tàu, ánh mắt ngỡ ngàng trước cảnh sắc thiên nhiên kỳ vĩ. Những dãy núi đá vôi nhô lên giữa mặt nước, phủ đầy cây xanh, tựa như một bức tranh thủy mặc khổng lồ. Ông Bình chỉ tay về phía xa, nơi có mấy ngư dân đang buông lưới, kể lại những năm tháng ông từng chở khách qua từng ngóc ngách nơi đây. Bà Lan dựa đầu vào vai chồng, đôi mắt lấp lánh hạnh phúc. Hà chạy nhảy trên sàn tàu, thỉnh thoảng dừng lại nhờ Nam chụp ảnh.

Mọi thứ thật yên bình, đến mức ai cũng tin rằng không gì có thể phá vỡ được khoảnh khắc ấy.

Nhưng rồi, bầu trời bắt đầu đổi sắc.

Đầu tiên là một cơn gió nhẹ. Rồi đến những vệt mây xám kéo nhau tụ lại phía chân trời. Mặt nước không còn phẳng lặng, những con sóng nhỏ bắt đầu dập dềnh. Một vài hành khách bắt đầu xôn xao, một số người lên boong gọi điện kiểm tra thời tiết.

Tiếng loa phát thanh vang lên: “Kính thưa quý khách, hiện thời tiết có dấu hiệu thay đổi, đề nghị quý khách giữ bình tĩnh và tuân theo hướng dẫn của thủy thủ đoàn.”

Không khí bỗng chùng xuống. Hà ngừng chạy nhảy, níu chặt tay mẹ. Ông Bình cau mày, ánh mắt lo lắng nhìn ra biển. Nam đứng cạnh lan can, tay nắm chặt thanh inox lạnh ngắt, cố gắng trấn an em gái:

“Không sao đâu, chỉ là mưa thôi. Mình ở trên tàu lớn mà, an toàn lắm.”

Nhưng Nam không biết, đó là cơn bão trái mùa hiếm gặp – một xoáy lốc nhỏ hình thành đột ngột ngay trên vịnh.

Gió bắt đầu gào rú. Mưa rơi lộp bộp, rồi dồn dập như trút. Những cơn sóng cao ập đến, đánh vào mạn tàu khiến con thuyền chao đảo. Tiếng người hét vang lên. Những đồ vật bắt đầu trượt trên sàn. Một chiếc ghế bay qua đầu, đập vào lan can phát ra tiếng “rầm” rợn người.

Nam hét lên:

“Bố! Mẹ! Em Hà đâu rồi!?”

Trong cơn hoảng loạn, cậu nhìn thấy cha mẹ đang ôm nhau, cố giữ bé Hà không bị cuốn đi. Ông Bình quay lại, định gọi con trai thì một cột sóng trắng xóa ập đến, nhấn chìm nửa thân tàu.

Tất cả chìm trong tiếng nước gào thét, tiếng kim loại va chạm, tiếng người kêu cứu…

Và giữa bầu trời đen kịt, Nam vùng vẫy tuyệt vọng, tay chới với bám vào chiếc ghế trôi nổi, miệng gọi như điên:

“Bố ơi! Mẹ ơi! Hà ơi!”

Biển chiều Vịnh Hạ Long hôm ấy đẹp đến nao lòng, như thể cả vũ trụ đang hòa cùng hơi thở nhẹ nhàng của sóng, của gió, của những mạch sống đang trôi trên mặt nước xanh thẳm. Trời trong vắt như một tấm kính thủy tinh khổng lồ, để mặc ánh nắng vàng rót tràn xuống mặt vịnh, lung linh như rắc mật ong lên từng con sóng lăn tăn. Không khí lãng đãng, phảng phất mùi mặn của muối biển hòa quyện cùng hương nắng mới. Những hòn đảo đá vôi nhấp nhô như lưng khủng long ngủ yên, cổ tích hiện ra ngay trước mắt. Đó là khung cảnh trong mơ — và cũng là lần cuối cùng cả gia đình anh Hải còn được bên nhau trọn vẹn.

Du thuyền rẽ sóng băng băng tiến vào lòng vịnh, để lại phía sau là vệt nước bạc lấp lánh. Trên boong thuyền, gia đình ông bà Nam ríu rít tiếng nói cười. Chuyến đi này được chuẩn bị từ nhiều tháng trước, như một món quà tri ân cuộc sống mà ông bà muốn dành tặng cho cả gia đình – tám người, tám mảnh ghép yêu thương của một đại gia đình ấm cúng. Cụ ông Nam, mái tóc bạc trắng nhưng dáng người vẫn khỏe khoắn, tựa vai vào cụ bà – người phụ nữ hiền hậu với nụ cười nhân hậu luôn thường trực trên môi. Họ nhìn lũ cháu nội ngoại chơi đùa mà ánh mắt như ánh lên cả một đời viên mãn.

Ở giữa boong, Hải – người con trai trưởng, cao lớn và trầm tĩnh, đang chỉnh lại khăn quàng cổ cho mẹ. Gương mặt anh rám nắng, nét điềm đạm hiện rõ trên vầng trán cao, dáng người rắn rỏi như một thân cây gỗ lim đã trải qua bao gió sương. Hải là người ít nói nhưng sống tình cảm, luôn là người gánh vác những điều nặng nhọc nhất trong gia đình mà không một lời than vãn. Bên cạnh anh là Quỳnh – người con gái đã gắn bó gần ba năm, mảnh mai mà kiên cường, mang vẻ đẹp nhẹ nhàng như cánh sen sớm. Họ vừa đính hôn cách đây vài tháng và dự định sau chuyến đi này sẽ bắt đầu cuộc sống mới bằng một lễ cưới ấm cúng nơi quê nhà. Trong mắt Hải, Quỳnh không chỉ là người yêu – cô là định mệnh, là người sẽ cùng anh xây đắp một mái ấm, những đứa trẻ có đôi mắt biết cười, tiếng nói rộn ràng vang trong gian bếp nhỏ.

Lan – em gái út của Hải – đang tung tăng chạy nhảy khắp nơi như chú chim sẻ nhỏ, chiếc mũ rộng vành đội lệch trông thật đáng yêu. Cô bé chỉ mới mười sáu nhưng tràn đầy sức sống, đôi mắt long lanh như hút hết cả trời mây vịnh biển. Hai em gái còn lại, Thu và Hương, nắm tay nhau cười khúc khích khi ngắm những tảng đá kỳ lạ trồi lên từ mặt nước. Họ tranh nhau gọi tên những hòn đảo có hình thù độc đáo: nào là Hòn Trống Mái, nào là Đầu Người, nào là Lưỡi Rồng…

Không khí chan hòa yêu thương, không một ai nghĩ rằng tất cả chỉ là khoảng lặng bình yên trước cơn bão.

Ở mạn tàu, Hải lặng lẽ khoác áo khoác mỏng lên cho Quỳnh rồi vòng tay ôm nhẹ cô từ phía sau. “Em thấy không?” – anh khẽ nói bên tai cô – “Chúng ta đang ở nơi đẹp nhất đất nước, với những người mình yêu thương nhất. Anh ước gì thời gian có thể dừng lại ở khoảnh khắc này.”

Quỳnh không nói, chỉ mỉm cười – nụ cười mỏng manh như tia nắng vừa chạm xuống má nước. Trong tim cô, cũng đang đầy ắp niềm hạnh phúc. Đây là lần đầu tiên cô chính thức hòa vào đại gia đình của Hải, lần đầu tiên thấy mình là một phần trong cái vòng tay ấm áp ấy. Dù là dâu tương lai, Quỳnh không hề thấy khoảng cách – vì chính sự chân thành của từng người trong gia đình đã khiến cô cảm nhận rõ ràng: mình thuộc về nơi đây.

Xa xa, tiếng còi tàu của chiếc du thuyền khác vọng lại, hòa cùng tiếng hải âu lượn lờ trên cao. Một ngày lý tưởng – như thể biển trời đã gửi gắm món quà đặc biệt dành riêng cho họ.

Nhưng ngay tại thời điểm tưởng chừng đẹp đẽ nhất, chính là lúc định mệnh bắt đầu khẽ rung lên những dây tơ mỏng manh…

Gió đổi chiều.

Thoạt đầu chỉ là một làn hơi nhẹ thổi ngang qua mặt nước, khiến mặt vịnh lăn tăn gợn. Rồi chẳng hiểu từ khi nào, bầu trời đang xanh trong bỗng nhuốm dần sắc xám. Những vệt mây xám xịt bắt đầu tụ lại, cuộn lên từng lớp như vải màn bị vò nhàu. Mặt trời vẫn còn đó, nhưng ánh sáng giờ đây không còn rực rỡ, mà lặng lẽ như chiếc đèn đang dần cạn dầu.

“Có bão à?” – ông Nam nhìn lên bầu trời, ánh mắt trầm ngâm.

Thuyền trưởng trên cabin vội điều chỉnh hướng đi, ra hiệu cho thủy thủ đoàn chú ý. Tiếng bộ đàm vang lên lách cách, loáng thoáng những lời trao đổi gấp gáp. Sóng bắt đầu vỗ mạnh vào mạn tàu. Con thuyền không còn lướt êm như ban nãy mà khẽ chao nghiêng theo nhịp.

Hải cảm nhận rõ không khí thay đổi. Anh đứng thẳng dậy, mắt nhìn ra xa xăm, nỗi lo thoáng qua đáy mắt. Anh chưa từng thấy bầu trời Hạ Long mang dáng vẻ này – như một chiếc lồng lớn đang từ từ khép lại, nhốt tất cả trong một vở kịch mà không ai biết đoạn kết.

Tiếng sấm vang lên, cuộn qua những dãy núi đá như gầm thét. Gió bỗng nhiên rít mạnh, cuốn tung tóc tai, váy áo. Những đứa trẻ vốn đang cười đùa bắt đầu bám chặt lấy người lớn, ánh mắt hoảng hốt.

“Chúng ta quay lại đi!” – Hải gọi lớn về phía thuyền trưởng.

Nhưng mọi thứ lúc ấy đã quá muộn. Cơn giông từ biển Đông như một con mãnh thú lao tới. Những đợt sóng cao hàng mét bắt đầu nổi lên. Du thuyền chao đảo dữ dội, như chiếc lá giữa dòng xoáy khổng lồ. Tiếng la hét vang lên chói lói khi một đợt sóng ập thẳng vào mạn phải, làm con thuyền nghiêng hẳn một bên.

“Bám vào! Tất cả bám vào lan can!” – tiếng ai đó hét lên giữa hỗn loạn.

Lan – cô em gái nhỏ – trượt chân, suýt bị hất văng khỏi boong nếu không được Hải lao tới kịp, ôm chặt lấy. Thu và Hương ôm lấy nhau, run rẩy. Ông bà Nam được một thủy thủ đỡ vào trong khoang nhưng nước đã tràn vào lối đi. Con thuyền không còn kiểm soát được nữa. Một cơn gió lốc xoáy, gào rú như thú dữ, quất mạnh từ phía sau.

Rồi điều không ai ngờ tới cũng đến.

Một tiếng rạn kinh hoàng vang lên – như thể thân tàu bị bẻ đôi. Toàn bộ chiếc du thuyền nghiêng hẳn, lật nghiêng trong tiếng hét kinh hoàng của hàng chục con người. Người bị hất văng, người bám trụ, nhưng cuối cùng – không ai thoát khỏi định mệnh: họ đều bị cuốn xuống biển nước đen ngòm.

Khoảnh khắc ấy, Hải không còn biết mình đang ở đâu. Tất cả trở nên mờ nhòe – tiếng gọi tên nhau, tiếng nước ào ạt, tiếng sóng gió gào thét. Trong cơn hỗn loạn, Hải cố gắng ngoi lên khỏi mặt nước, tay quờ quạng. Anh thấy một cánh tay – là của Lan – và kéo em lên. Rồi đến Hương, rồi Thu. Quỳnh đâu? Mẹ đâu? Bố đâu?

“Anh Hải ơi… cứu em… em không thở được nữa rồi…” – tiếng gọi như từ cõi chết vọng lên giữa muôn trùng sóng dữ.

Hải gào lên, bơi về phía âm thanh. Anh thấy Quỳnh đang vật lộn, bàn tay yếu ớt giơ lên giữa nước đen. Anh vươn tay ra – chỉ một chút nữa thôi… Nhưng một cơn sóng khác ập đến, mạnh và dữ dội hơn tất cả. Nó cuốn Quỳnh đi xa khỏi tầm với, nuốt chửng cả lời gọi, cả hơi thở cuối cùng của người con gái anh yêu.

“KHÔÔÔÔÔNG!”

Tiếng gào thét của Hải rách toạc màn đêm.

Anh cứu được người – vài hành khách, vài người thân. Nhưng khi đếm lại… tám người trong gia đình anh… từng người… từng người… đã vĩnh viễn bị biển cả giữ lại.

Chỉ trong một buổi chiều.

Một gia đình hạnh phúc – hóa thành những mảnh vỡ đau thương.

Thuyền viên duy nhất sống sót trên tàu Vịnh Xanh 58 thất thần sau tai nạn. “Tàu đi được nửa hành trình thì bất ngờ giông lốc nổi lên. Trong vòng vài giây, sóng lớn đánh lật úp tàu, mọi người bị nhấn chìm”, anh Tú kể.

Du khách yêu cầu quay lại, nhưng tàu vẫn đi tiếp

Trở về từ cõi chết, anh Đặng Anh Tuấn (36 tuổi, trú tại Hà Nội), hiện đang điều trị tại Khoa Chấn thương – Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, kể lại khoảnh khắc đau đớn.

Nhóm anh gồm 14 người bạn đại học thuê tàu Vịnh Xanh 58 để tham quan tuyến 2 vịnh Hạ Long. Khi tàu vừa rời bến vào khoảng 13 giờ 30, trời bất ngờ chuyển mưa to, gió lớn. Lo sợ, nhiều người trong đoàn yêu cầu quay về bờ nhưng chủ tàu và thuyền viên trấn an “sắp đến điểm tham quan đầu tiên”.

Du khách cho biết, khi thấy giông lốc xuất hiện, mọi người yêu cầu về bờ nhưng thuyền trưởng vẫn cho tàu đi tiếp

ẢNH: LÃ NGHĨA HIẾU

Khi mọi người vừa mặc áo phao theo hướng dẫn thì bất ngờ sóng lớn ập vào khiến tàu lật úp trong tích tắc.

“Chỉ có một khoảng không còn không khí, tôi cố hít một hơi thật sâu rồi lặn xuống. Khi nhìn thấy ánh sáng từ mặt biển hắt xuống, tôi cởi áo phao để dễ bơi và lao theo hướng đó để thoát ra ngoài,” anh Tuấn nghẹn giọng.

Anh cố gắng cứu thêm 4 người, nhưng chỉ 2 người còn sống. Hai nạn nhân còn lại không qua khỏi, anh đành buộc thi thể họ vào mạn tàu để chờ lực lượng cứu hộ đến. Trong đoàn của anh, chỉ còn 2 người sống sót.

Thuyền viên duy nhất sống sót: ‘Tôi may mắn còn sống’

Anh Vũ Anh Tú (25 tuổi, trú tại Hà An, Quảng Ninh), thuyền viên duy nhất sống sót trên tàu Vịnh Xanh 58, vẫn thất thần sau tai nạn.

“Tàu đi được nửa hành trình thì bất ngờ giông lốc nổi lên. Trong vòng vài giây, sóng lớn đánh lật úp tàu, mọi người bị nhấn chìm”, anh Tú kể.

Thuyền viên may mắn sống sót sau thảm họa vẫn chưa hết bàng hoàng

Bị va đập mạnh vào các vật cứng, tay bị rách, nhưng anh vẫn cố giữ bình tĩnh, lặn mò theo ánh sáng le lói để ngoi lên mặt nước. May mắn, anh bám được vào một chiếc ghế gỗ trôi nổi.

“Tôi không thể hình dung nổi vì sao mình thoát được, có lẽ tôi đã quá may mắn,” anh nói trong nước mắt.

Trong khi đó, anh Nguyễn Hồng Quân (39 tuổi, quê Nghệ An) là một trong số ít khách du lịch thoát nạn. Anh kể, khi đang đứng ở boong tầng 2 thì bất ngờ sóng lớn đánh mạnh vào tàu. “Nước biển tràn vào cabin, boong ướt sũng, tôi bị hất văng và đập mạnh vào vật cứng. Mắt tối sầm lại. Tôi cố gắng nín thở, lặn theo ánh sáng và ngoi lên mặt nước”, anh Quân nhớ lại.

Dù bị thương, anh cùng một số người trôi dạt, bám vào các vật nổi rồi tìm cách hướng vào đảo gần nhất. Sau đó, anh được ngư dân và lực lượng cứu hộ đưa vào bờ.

Giây phút thoát khỏi thảm họa của những nạn nhân trong vụ lật tàu trên vịnh Hạ Long

ẢNH: BPQN

Đến chiều nay 20.7, lực lượng chức năng đã cứu được 10 người, tìm thấy 35 thi thể, vẫn còn 4 người mất tích. Công tác tìm kiếm vẫn đang được triển khai gấp rút trước khi bão số 3 đổ bộ.

Trao đổi với Thanh Niên, bác sĩ Bùi Mạnh Hùng, Phó giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Ninh, cho biết trong số 10 nạn nhân được cứu, có bé trai 10 tuổi đã mất hết gia đình trong vụ lật tàu trên vịnh Hạ Long. Bé trai đã được chuyển lên Hà Nội để người thân chăm sóc. Còn người phụ nữ bị thương ở tay cũng mất chồng và 2 con cũng xin được xuất viện về nhà để lo hậu sự.

“Đến thời điểm hiện tại, 8 nạn nhân đang điều trị tại các cơ sở y tế của tỉnh Quảng Ninh được chăm sóc trong điều kiện tốt nhất, sức khỏe của mọi người đã tốt lên, tâm lý ổn định hơn sau vụ tai nạn thảm họa”, bác sĩ Hùng thông tin.

Những lời kể từ các nhân chứng sống sót không chỉ lột tả mức độ khốc liệt của vụ tai nạn, mà còn là tiếng chuông cảnh tỉnh về sự an toàn trong du lịch đường thủy, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết ngày càng diễn biến khó lường.

Anh Hòa không phải là người mơ mộng nhiều. Anh sống thực tế – đủ để biết rằng với đồng lương công nhân của mình, cuộc sống chẳng mấy khi có những chuyến đi xa hay những trải nghiệm đắt đỏ. Suốt 12 năm từ khi lấy vợ, chưa khi nào anh đưa cả nhà đi nghỉ ở đâu ngoài ngoại ô thành phố. Chuyến đi xa nhất là lần về quê vợ ở Nam Định, cách Hà Nội hơn trăm cây số – cũng là bằng xe khách chật chội, nóng nực và chỉ gói gọn trong ba ngày.

Vậy mà năm nay, khi con gái lớn của anh – bé Thảo – được giấy khen học sinh giỏi toàn diện, còn bé út – cu Bin – bắt đầu ê a đánh vần những con chữ đầu tiên, anh quyết định “chơi lớn” một lần. Cũng bởi vợ anh, chị Ngân, đã thỏ thẻ từ đầu năm: “Hay là hè này mình cố thu xếp cho các con đi biển một lần anh nhỉ? Chúng nó chưa từng thấy biển đâu.” Anh cười, nửa thật nửa đùa: “Ừ, để anh gom tiền Tết thưởng, rồi mỗi tháng để dành chút, biết đâu cuối hè mình đủ.”

Nói vậy, nhưng anh nghiêm túc thực hiện. Từ Tết, anh bắt đầu ghi chép chi tiêu từng đồng. Bỏ hẳn thói quen mua vài lon bia mỗi cuối tuần, từ chối hết các cuộc tụ tập với bạn bè, thậm chí còn xin làm thêm giờ. Chị Ngân cũng tiết kiệm từng mớ rau, cân thịt. Cả hai đều có cùng một mục tiêu duy nhất: đưa các con đến biển.

Và cuối cùng, đến đầu tháng Bảy, khi anh đếm lại những tờ tiền đã được cuộn gọn trong ống nhựa cũ – một triệu, hai triệu… mười lăm triệu – anh thở phào, mắt ánh lên niềm hạnh phúc. “Vừa đủ! Mình đi Hạ Long, hai ngày một đêm thôi cũng được. Để bọn trẻ ngắm biển, tắm nắng, ăn hải sản lần đầu trong đời.”

Lũ trẻ thì khỏi phải nói, vui như Tết. Cả nhà háo hức chuẩn bị từ áo phao, kính bơi đến kem chống nắng. Đêm trước ngày đi, bé Thảo còn viết nhật ký: “Ngày mai con được đi biển! Biển như thế nào nhỉ? Có màu xanh như trong sách Địa không? Con sẽ nhặt vỏ ốc thật nhiều mang về tặng cô giáo.”

Anh Hòa nhìn con hí hoáy ghi chép, trong lòng dâng lên niềm xúc động lạ thường. Anh không phải người hay thể hiện tình cảm, nhưng lúc đó, anh quay sang vợ thì thầm: “Chỉ cần tụi nhỏ hạnh phúc, anh thấy mọi mệt mỏi cả năm qua đều xứng đáng.”

Chuyến xe giường nằm rời Hà Nội lúc 6 giờ sáng, lăn bánh về phía vùng đất của biển cả. Trong lòng anh Hòa là một sự háo hức – giống như cảm giác lần đầu tiên được tặng phần thưởng khi còn là cậu học sinh lớp 5 vậy. Biển đang chờ họ, cùng những tiếng cười ngây thơ, cùng những bước chân nhỏ hằn trên cát trắng.

Chẳng ai ngờ rằng, giấc mơ chỉ vừa mới bắt đầu đã sắp sửa hóa cơn ác mộng…

Hạ Long chào đón họ bằng ánh nắng rực rỡ, tiếng sóng vỗ nhè nhẹ vào bờ và mùi mặn mòi của gió biển – cái mùi xa lạ mà các con anh Hòa thích mê. Bé Thảo reo lên khi lần đầu chân chạm nước: “Mát lạnh quá bố ơi!” Cu Bin thì cứ cười khanh khách, vừa chạy vừa vốc cát ném tung tóe.

Anh Hòa đứng nhìn vợ con với một nụ cười nhẹ nhõm. Lần đầu tiên trong nhiều năm, anh cảm thấy mình đang làm đúng vai trò của người chồng, người cha. Anh không cho con cái điều kiện vật chất đầy đủ như những gia đình khác, nhưng ít nhất, anh đã cho chúng một kỷ niệm quý giá.

Chiều hôm đó, sau khi ăn trưa và nghỉ ngơi tại một homestay nhỏ, cả nhà quyết định đi tàu tham quan vịnh. Tàu không lớn, nhưng có áo phao đầy đủ, có hướng dẫn viên nhiệt tình. Họ cùng với vài gia đình khác lên tàu, háo hức với lịch trình ngắm hang Đầu Gỗ, hang Sửng Sốt rồi neo lại ở một khu vực vắng để tắm biển tự do.

“Anh Hòa, nhớ trông chừng hai đứa nhỏ nhé, đừng cho bơi ra xa,” chị Ngân dặn khi chuẩn bị cho con mặc áo phao.

“Yên tâm, có bố ở đây,” anh vỗ ngực, nửa đùa nửa thật.

Tàu neo ở khu vực nước trong vắt. Có bãi cát nổi nhỏ nổi lên giữa vịnh. Mọi người rôm rả xuống tắm, bơi lội. Bé Thảo và cu Bin được anh Hòa kèm sát. Anh đỡ con tập bơi, cười vang mỗi khi chúng hò hét gọi: “Bố ơi, nhìn con nè!”

Bất chợt, gió nổi lên – không lớn nhưng đủ khiến mặt nước xao động. Một chiếc xuồng máy từ xa đi ngang làm sóng đập mạnh vào mạn tàu. Trong một khoảnh khắc thiếu quan sát, anh Hòa đang giúp cu Bin quay đầu thì sóng ập vào. Chiếc phao nhỏ lệch hướng. Bé Thảo – không biết vì hoảng loạn hay cố bơi theo em – bất chợt mất thăng bằng, trượt khỏi vùng nước nông. Anh Hòa hét lớn: “Thảo ơi, đừng bơi nữa, bố tới!”

Mọi thứ sau đó diễn ra như một cơn lốc. Trong khoảnh khắc ngắn ngủi, anh Hòa quăng mình ra khỏi vùng an toàn, cố gắng tiếp cận hai đứa con đang vùng vẫy. Người trên tàu la hét. Hướng dẫn viên vội thả phao cứu sinh. Nhưng sóng lúc đó đã dồn dập. Một tay ôm Thảo, một tay đỡ cu Bin, anh Hòa cố gắng đạp nước đưa các con vào bờ.

“Bố mệt quá, bố buông tay nhé…”

Chị Ngân kể lại sau này trong nước mắt, rằng đó là câu cuối cùng chị nghe từ miệng chồng khi anh gắng sức đẩy hai con về phía người cứu hộ. Còn chính anh – không một ai biết – đã chìm dần dưới làn nước xanh biếc, giữa hàng ngàn con sóng vô tình.

Ngày hôm đó, Hạ Long không còn là thiên đường. Biển xanh ấy đã giữ lại một người cha.

Ba ngày sau vụ tai nạn, người ta tìm thấy thi thể anh Hòa trôi dạt vào một góc vịnh, cách nơi tàu neo khoảng gần một cây số. Thi thể anh vẫn còn mặc nguyên chiếc áo phao rách – có lẽ do va chạm khi cố gắng cứu hai đứa trẻ. Khuôn mặt anh bình thản, như đang ngủ – một giấc ngủ không mộng mị, nhưng đầy thắt lòng với người ở lại.

Chị Ngân ngất lên ngất xuống, không tin đó là sự thật. Từ khoảnh khắc anh buông tay, để lại hai đứa trẻ hoảng loạn được người dân vớt lên bờ, chị đã chỉ còn lại một nửa linh hồn. Vết nứt ấy quá lớn, không gì hàn gắn nổi.

Bé Thảo từ hôm đó không còn cười nữa. Cô bé chỉ lặng lẽ ôm con vỏ ốc nhặt được trên bãi cát, tay vẫn run rẩy: “Con gọi bố rồi… Bố không nghe thấy con…” Cu Bin thì chưa hiểu hết. Bé chỉ biết bố không còn bế bé nữa, không còn vỗ mông bé trước giờ ngủ. Những đêm về sau, thằng bé hay ú ớ: “Bố đâu rồi mẹ? Sao bố không về nhà mình?”

Chuyến xe về Hà Nội là một hành trình im lặng đến tê dại. Hành lý vẫn còn nguyên – túi bánh rán ven biển, chiếc áo phao nhỏ mua cho cu Bin, cả chiếc kính râm anh Hòa mới mua… nhưng tất cả trở thành những vật kỷ niệm đau đớn. Không ai trong xe dám nói câu nào. Mọi người chỉ đưa mắt nhìn ba mẹ con chị Ngân – như một lời chia buồn lặng câm.

Tang lễ anh Hòa không lớn, không có vòng hoa đắt tiền hay người đưa tiễn đông đúc. Nhưng trong căn nhà nhỏ ở góc phố, tiếng khóc của chị Ngân đủ xé lòng cả khu phố nghèo. Hàng xóm kể nhau nghe rằng cả năm anh Hòa dành dụm để đi du lịch một lần. Mà lần đó lại là chuyến đi cuối đời.

Một ông bác hàng xóm nhìn linh cữu mà lẩm bẩm: “Nó là thằng đàn ông tử tế… Tử tế đến mức dám đánh đổi mạng sống vì con. Hiếm lắm rồi, đời này…”

Ngày tiễn anh về nơi an nghỉ, trời mưa. Những hạt mưa nặng như có nước mắt, cứ rơi mãi không dứt. Bé Thảo cầm bó hoa trắng, đặt lên nắp quan tài bố, thì thầm: “Bố ơi, biển xanh lắm… Nhưng con không muốn đi nữa. Vì bố không ở đó.”

Chị Ngân không còn khóc được nữa. Đôi mắt chị khô khốc, hốc hác chỉ trong vài ngày ngắn ngủi. Đau thương không bật thành tiếng, mà hóa thành cái trống rỗng cào cấu lồng ngực. Từ sau tang lễ, chị thức trắng đêm, lần giở từng tấm ảnh của chồng: ảnh ngày cưới, ảnh anh bế Thảo lần đầu, ảnh Tết năm ngoái cả nhà mặc áo đỏ…

Chuyến đi ấy, đáng lẽ là giấc mơ. Giờ đây, nó trở thành cơn ác mộng – kéo dài không dứt trong từng đêm chị nằm mơ thấy anh Hòa chìa tay, mỉm cười: “Anh không sao… Em cứ sống tốt, chăm các con giúp anh.”

Nhưng làm sao sống bình thường khi người đầu ấp tay gối mười mấy năm bỗng biến mất? Làm sao trả lời những câu hỏi dồn dập từ hai đứa trẻ? Làm sao xóa đi hình ảnh anh vật lộn giữa sóng nước, đẩy con về rồi dần chìm vào vô tận?

Ngày thứ bảy sau tang lễ, chị Ngân đứng trước bàn thờ anh, chắp tay run rẩy:
“Anh à… Em xin lỗi. Em rủ anh đi biển. Nếu ngày đó em không nói, có lẽ giờ anh vẫn còn ở đây… Em sai rồi, anh ơi…”

Và rồi chị ngồi sụp xuống sàn. Hai đứa trẻ ôm mẹ. Cả ba – một gia đình không còn trọn vẹn – ngồi im lặng trong căn nhà lạnh tanh. Ngoài trời, mưa vẫn rơi.