Nguyễn Văn Dũng, 35 tuổi, sinh ra trong một gia đình truyền thống ở Thái Bình. Là con trai trưởng của dòng họ Nguyễn, từ nhỏ Dũng đã được dạy rằng một ngày nào đó anh phải gánh vác gia đình, nối dõi tông đường. Ông nội Dũng, một người nặng tư tưởng phong kiến, từng nói trong bữa cơm họp mặt gia đình:
– “Nhà này mà không có cháu đích tôn thì coi như tuyệt tự. Con gái là con người ta, chỉ có con trai mới giữ được hương hỏa!”
Dũng nghe những lời đó như chân lý sống. Vì thế, khi vợ anh – chị Hồng – sau 7 năm chung sống chỉ sinh được hai cô con gái, trong lòng anh bắt đầu sinh nghi ngờ, thất vọng và cả xấu hổ. Hồng là cô giáo tiểu học hiền lành, hết mực yêu thương chồng con. Cô không quan tâm giới tính con cái, chỉ mong gia đình yên ấm. Nhưng với Dũng, mỗi lần nhìn đứa cháu trai nhà em út được cả họ tung hô, anh lại nhức nhối, cảm thấy bị “thua thiệt”.
Một ngày nọ, sau một buổi họp họ đầy căng thẳng, ông nội gọi riêng Dũng ra và nói:
– “Mày phải lo việc sinh con trai đi. Không thì đừng trách ông làm căng!”
Dũng về nhà, mặt lạnh như băng. Hồng vừa bưng cơm ra đã bị anh gạt tay:
– “Cô đẻ không nổi con trai thì tốt nhất buông tay đi cho tôi đi bước nữa!”
Hồng chết lặng, không khóc, không van xin, chỉ lặng lẽ ôm hai con vào phòng. Cô biết lòng chồng đã đổi, mình có giữ cũng chỉ là giữ một cái xác không hồn.
Chỉ hai tháng sau, Dũng đưa đơn ly hôn. Hồng không ký vội, nhưng rồi vì thương con, không muốn chúng chứng kiến cha mẹ cãi nhau, cô đành chấp nhận. Căn nhà từng là tổ ấm giờ lạnh lẽo hơn bao giờ hết.
Rồi Thu xuất hiện.
Thu trẻ hơn Hồng đến gần chục tuổi, làm kế toán tại một công ty Dũng quen biết. Cô nhanh nhẹn, sắc sảo, và – quan trọng nhất – luôn biết cách làm vừa lòng người già. Chỉ sau vài lần gặp gỡ, Thu đã khéo léo lấy lòng cả ông bà nội Dũng bằng những món quà quê, những câu chuyện mang màu sắc tâm linh và cả lời hứa: “Cháu tuổi tốt, mệnh vượng, lấy cháu kiểu gì cũng có quý tử!”
Thế là đám cưới diễn ra rình rang. Cả họ mừng rỡ khi nghe tin Thu mang thai chỉ sau ba tháng cưới. Và đến khi bé trai ra đời, tiếng pháo mừng vang lên khắp xóm. Đứa trẻ được đặt tên là Nguyễn Đức Tín – mang ý nghĩa “niềm tin và sự kế thừa”. Ông nội ôm bé mà nước mắt giàn giụa:
– “Thằng Tín là cháu đích tôn thật sự của dòng họ ta!”
Dũng lúc đó như được “tái sinh”. Anh tự tin hơn, kiêu hãnh hơn, bước đi đâu cũng ngẩng cao đầu vì cuối cùng cũng “có con trai”. Hồng và hai cô con gái thì bị anh đẩy vào quên lãng, chẳng mấy khi hỏi thăm.
Thời gian trôi đi, Thu ngày càng thể hiện mình là người vợ “xứng đáng”: biết chăm con, biết lo cho ông bà nội, biết cách lấy lòng họ hàng. Nhưng đôi khi, những hành động và lời nói của cô khiến người ta thấy… có gì đó không thật.
Một ngày nọ, Dũng tình cờ thấy Thu lén nghe điện thoại trong phòng tắm. Giọng cô thì thầm: “Anh đừng gọi giờ này, em sợ bị phát hiện…” Nhưng khi bị Dũng gặng hỏi, Thu nhanh chóng giấu nhẹm đi: “Bạn em có chút chuyện cá nhân…”
Nghi ngờ trong lòng Dũng bắt đầu nhen nhóm, nhưng rồi anh lại tự trấn an: “Không thể nào, Thu là mẹ của thằng Tín, là người sinh cháu đích tôn cho dòng họ mình.”
Cho đến ngày định mệnh…
Dũng đưa con đi khám sức khỏe định kỳ tại bệnh viện tư. Trong lúc chờ đợi, bác sĩ – người quen của gia đình – nói đùa: “Hay anh chị làm luôn xét nghiệm ADN cha con cho vui?”
Dũng bật cười, chẳng nghĩ gì, đồng ý cho vui. Nhưng vài ngày sau, bác sĩ gọi lại với giọng lạ lùng:
– “Anh… nên đến bệnh viện nhận kết quả. Tôi nghĩ anh nên xem tận mắt.”
Dũng đến. Trong tay bác sĩ là tờ giấy kết quả xét nghiệm: Không có quan hệ huyết thống giữa Nguyễn Văn Dũng và Nguyễn Đức Tín.
Cả người Dũng như bị rút cạn máu.
Anh đứng dậy, không nói lời nào, lái xe như người mất hồn về nhà. Trong đầu chỉ có một câu vang lên: “Nếu thằng Tín không phải con mình… thì là con ai?”
Tờ kết quả xét nghiệm nằm lạnh lẽo trong tay Dũng. Dòng chữ “Không có quan hệ huyết thống” như nhát dao đâm xuyên tim. Bao nhiêu tự hào, kiêu hãnh, bao lời ngợi ca, ánh mắt hãnh diện của ông bà, của họ hàng… tất cả hóa thành tro bụi trong khoảnh khắc ấy.
Anh không về nhà ngay. Dũng ngồi trong xe hàng giờ đồng hồ, mắt nhìn vô định ra dòng xe tấp nập. Trái tim như vỡ vụn, nhưng đầu óc vẫn cố tìm một cái cớ – một lý do nào đó để không phải tin vào sự thật kia. “Có thể bác sĩ nhầm lẫn? Có thể là sai sót? Có thể… không phải Thu?”
Nhưng lý trí anh thì thầm: “Cái gì sai? Sai ở đâu? Thằng bé không giống mày chút nào – mày biết điều đó, chỉ là mày cố không thấy thôi.”
Cuối cùng, Dũng trở về. Căn nhà nhỏ ấm cúng vẫn như mọi ngày. Thu đang bón cháo cho Tín, miệng cười tươi rói khi thấy chồng về.
– “Anh đi khám gì mà lâu thế? Con nó nhớ anh đấy!”
Dũng không trả lời. Anh chỉ đưa tờ giấy lên, tay run bần bật.
Thu ngừng bón cháo, liếc tờ giấy – rồi sắc mặt cô tái đi. Nhưng chưa đầy hai giây sau, cô lấy lại bình tĩnh, giả ngơ:
– “Cái gì đây? Kết quả xét nghiệm gì thế?”
– “Em tự đọc đi.”
Thu cầm lấy. Khi ánh mắt lướt qua dòng chữ định mệnh, khuôn mặt cô đông cứng. Một thoáng run rẩy lướt qua, rồi cô ném tờ giấy xuống bàn, lớn tiếng:
– “Anh dám đi xét nghiệm con trai mình à? Anh không tin em đến thế sao? Đàn ông mà hèn nhát vậy à?”
Dũng đập tay xuống bàn:
– “Cô đừng diễn nữa! Nếu không có gì, tại sao mặt cô lại trắng bệch? Tại sao cô không dám nhìn tôi?”
Thu quay đi, cắn môi. Nhưng chỉ vài giây sau, nước mắt tuôn như mưa, cô quỳ xuống gào lên:
– “Được rồi! Là lỗi của em! Nhưng em làm thế cũng chỉ vì em yêu anh, vì em không muốn anh xấu hổ với dòng họ!”
Dũng chết sững.
– “Yêu tôi? Vậy là con ai?”
Thu cúi đầu, nức nở:
– “Là của người cũ… Trước khi cưới anh em đã biết mình có thai. Em định bỏ, nhưng rồi nghĩ… đây là cơ hội. Em biết anh cần con trai, cần một cháu đích tôn. Em nghĩ… chỉ cần em làm tốt vai trò người vợ, người mẹ, anh sẽ không bao giờ nghi ngờ…”
Dũng gào lên:
– “Cô nghĩ tôi là thằng ngu à?! Cô biến tôi thành trò cười cho cả họ, cả làng!”
Trong lúc đó, từ cửa nhà, ông nội Dũng đứng chết lặng. Ông vừa đến để đưa ít thuốc cho cháu Tín, ai ngờ lại nghe trọn toàn bộ sự thật.
Tiếng quát của ông nội vang như sấm:
– “Thu! Cô dám lừa cả dòng họ này sao? Còn thằng Dũng! Mày bỏ vợ, bỏ hai đứa con gái ngoan ngoãn, tử tế… để rước về một đứa con của thằng nào không biết! Giờ thì vừa lòng chưa?!”
Dũng quỳ xuống, bật khóc như một đứa trẻ.
Cả làng xôn xao. Tin tức “cháu đích tôn không phải ruột thịt” lan nhanh như lửa gặp gió. Dũng không dám bước chân ra khỏi nhà. Mỗi lần có người đi ngang qua là y như rằng nghe tiếng thì thầm, cười cợt.
Thu thì bỏ về quê sau hôm bị đuổi khỏi nhà. Đứa bé Tín – dù không có lỗi – cũng bị ông nội kiên quyết từ chối nhận nuôi.
Dũng phải tự mình chăm con trong lúc chờ Thu trở lại đón bé. Nhưng mỗi lần nhìn thằng bé, trái tim anh lại nhói lên. Nó vẫn là đứa bé ngoan, vẫn vô tư gọi anh là “bố” – nhưng giờ anh không thể nhìn nó mà không thấy sự lừa dối trong đó.
Một chiều mưa, Dũng run run đứng trước cổng nhà vợ cũ. Căn nhà nhỏ vẫn như xưa, nhưng trong mắt anh giờ đầy ân hận.
Cánh cổng mở ra. Hồng đứng đó, tay nắm nhẹ cửa, ánh mắt bình thản.
– “Anh tới đây làm gì?”
Dũng cúi đầu:
– “Anh… xin lỗi.”
Hồng im lặng một lúc lâu, rồi nhẹ nhàng nói:
– “Tôi không giận anh. Tôi chỉ tiếc cho hai đứa con gái không có cha suốt ba năm qua.”
Dũng quỳ xuống:
– “Anh sai rồi. Anh đã mù quáng, chạy theo một giấc mơ không có thật. Anh bỏ em, bỏ con… để rồi nhận về sự nhục nhã. Anh biết anh không xứng đáng, nhưng… cho anh được chuộc lỗi.”
Hồng nhìn Dũng, đôi mắt hoe đỏ. Cô không nói gì thêm. Nhưng trong lòng, đã có một sự lay động.
Dũng không quay lại với Thu. Anh dành cả năm đó để bù đắp cho hai con gái – đưa đi học, dạy bài, dắt đi chơi, nấu cơm… Từng điều nhỏ nhặt khiến Hồng cảm nhận sự thay đổi.
Và vào một buổi tối, khi cả nhà cùng nhau ăn bữa cơm giản dị, cô con gái út bỗng nói:
– “Bố ơi, sau này con muốn làm bác sĩ, để chữa bệnh cho ông nội!”
Cả nhà bật cười. Dũng nhìn hai con gái, rồi quay sang Hồng. Cô gật đầu nhẹ. Nụ cười nở trên môi anh – nhẹ nhõm và biết ơn.
Không cần “cháu đích tôn”, không cần sĩ diện hão. Hạnh phúc thật sự là khi ta trân quý những gì mình đang có.
