Một đường dây sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm với quy mô đặc biệt lớn đã bị cơ quan chức năng triệt phá. Đáng chú ý, sản phẩm được quảng cáo là sữa Hiup – nhãn hiệu quen thuộc với nhiều phụ huynh – thực chất là hàng giả. Tổng doanh thu của đường dây này ước tính lên đến hơn 6.700 tỷ đồng.
Cơ quan Cảnh sát điều tra đã xác định ít nhất ba doanh nghiệp có liên quan, mỗi bên đóng vai trò khác nhau trong chuỗi sản xuất và phân phối ra thị trường. Đến nay, 10 bị can thuộc ba doanh nghiệp này đã bị khởi tố để điều tra về các tội: “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” và “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”.
Đường dây này hoạt động trong một hệ sinh thái rộng lớn do Công ty cổ phần Z Holding đứng đầu, quy tụ hàng chục doanh nghiệp và hàng trăm hộ kinh doanh, với tổng số nhân sự lên tới hàng nghìn người.
Từ năm 2023 đến tháng 4/2025, Hoàng Quang Thịnh – Tổng Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT Z Holding – đã chỉ đạo cấp dưới lập hai hệ thống sổ sách kế toán để che giấu doanh thu, giảm nghĩa vụ nộp thuế. Số thiệt hại cho ngân sách nhà nước được bước đầu xác định là hơn 410 tỷ đồng.
Ngoài ra, Thịnh còn chỉ đạo các cá nhân Trần Xuân Chiến (Giám đốc Công ty TNHH Kinh doanh và Công nghệ Alma Việt Nam), Lê Văn Duyên (cổ đông sáng lập), Nguyễn Thị Thu Hiền (Giám đốc) và Phạm Duy Tân (nguyên Giám đốc) thuộc Công ty CP Thương mại và Sản xuất Nature Made lập hồ sơ công bố sản phẩm dinh dưỡng Hiup 27 với thành phần công bố gồm 37 chất dinh dưỡng.
Tuy nhiên, điều tra cho thấy thực tế sản phẩm được sản xuất chỉ có 15–17 loại chất, không đảm bảo chỉ tiêu chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng và tính năng như hồ sơ công bố. Kết luận giám định xác định đây là hàng giả.
Theo báo cáo, giá xuất xưởng mỗi lon sữa là 87.800 đồng, nhưng được bán ra thị trường với giá trung bình hơn 546.000 đồng/lon – gấp gần 7 lần giá gốc.
Đại tá Nguyễn Công Khôi – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C05), Bộ Công an – cho biết: các đối tượng đã thuê phiếu kiểm nghiệm, không thực hiện kiểm nghiệm theo quy định. Một số doanh nghiệp còn thành lập phòng kiểm nghiệm riêng, nhập nguyên liệu đắt tiền như DHA để “tô vẽ” công dụng, đánh vào tâm lý muốn cải thiện chiều cao, sức khỏe của người tiêu dùng.
Đáng chú ý, Công ty CP Thương mại và Sản xuất Nature Made – đơn vị trực tiếp sản xuất sữa giả – từng tự quảng bá là “một trong những cơ sở sản xuất hàng đầu” trong lĩnh vực sữa bột, thực phẩm. Doanh nghiệp này được thành lập từ tháng 2/2023, trụ sở tại xã Uy Nỗ, huyện Đông Anh (Hà Nội), với vốn điều lệ ban đầu chỉ 5 tỷ đồng.
Theo cơ quan điều tra, các sản phẩm giả mang tên “Sản phẩm dinh dưỡng Hiup 27” được đóng trong lon có trọng lượng 420g, 650g, 800g và cả dạng lỏng, được sản xuất tại nhà máy của Nature Made từ ngày 08/8/2024 đến 05/3/2025, không đảm bảo đúng hàm lượng, thành phần như hồ sơ công bố.
Hậu quả khi sử dụng sữa kém chất lượng: Không chỉ là tiền, mà còn là sức khỏe và sự ân hận
Dù không đảm bảo thành phần và hàm lượng các chất dinh dưỡng như trong “bản đăng ký công bố sản phẩm”, nhưng hàng nghìn người tiêu dùng vẫn đã mua và sử dụng sữa Hiup – sản phẩm nay được xác định là hàng giả.
Họ chọn mua sữa với mong muốn mang lại điều tốt nhất cho người thân, nhưng lại vô tình tiếp tay cho hàng giả. Và cái giá phải trả cho một lựa chọn sai lầm đôi khi không chỉ là tiền bạc, mà còn là niềm tin, sức khỏe và cả sự ân hận kéo dài.
Anh Nguyễn Văn Dương, trú tại huyện Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình), đã chi gần 30 triệu đồng để mua sữa Hiup cho hai con trai với kỳ vọng cải thiện chiều cao cho các cháu – điều mà anh luôn trăn trở bởi bản thân và vợ đều có vóc dáng khiêm tốn.
Dù điều kiện kinh tế không dư dả, anh Dương vẫn tin tưởng vào những lời quảng cáo “sữa tăng chiều cao thần tốc” và quyết định đầu tư. Tuy nhiên, sau 6 tháng sử dụng, các bé không những không cao lên mà còn xuất hiện những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe.
“Bạn nhỏ nhà tôi tăng vọt 12kg, còn bạn lớn thì đường huyết từ 4,5 lên đến 12. Tôi phải mua máy đo đường huyết về kiểm tra rồi áp dụng chế độ ăn như người tiểu đường. Tôi rất lo – không biết sau này các cháu có quay lại bình thường được không” – anh Dương bày tỏ.
Sau khi phản ánh tình trạng này đến bên bán hàng, anh chỉ nhận được lời khuyên… “hãy kiên trì thêm một năm nữa”. Nhưng nhận thấy sức khỏe con ngày càng bất ổn, anh Dương đã quyết định dừng sử dụng sản phẩm.
“Tôi ân hận lắm. Không biết mình đã đưa những chất gì vào cơ thể con. Tôi cần một câu trả lời từ cơ quan chức năng – những người cấp phép cho loại sữa này bán ra thị trường. Nhà nước cần kiểm soát chặt hơn”.
Không riêng gì gia đình anh Dương, hàng nghìn phụ huynh khác sau khi cho con dùng sữa Hiup cũng lâm vào cảnh tương tự: lo lắng, hoang mang và hối hận. Nhiều trẻ em tăng cân mất kiểm soát, nhưng chiều cao không thay đổi.
Theo phản ánh của phóng viên, dù từng bị Sở Y tế Hà Nội xử phạt 25 triệu đồng vì quảng cáo sai sự thật và yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm, công ty sản xuất sữa Hiup vẫn tiếp tục hoạt động kinh doanh.
Họ trấn an khách hàng rằng “đây là sữa thật, chỉ là… nói hơi quá công dụng một chút”, đồng thời tung ra loạt giấy chứng nhận nhằm chứng minh chất lượng, đi kèm các chương trình giảm giá sâu – từ mức giá 590.000–600.000 đồng/hộp, hiện sản phẩm chỉ còn dưới 300.000 đồng/hộp.
Ông Hồ Tùng Bách – Phó Trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) – nhấn mạnh: “Quyền lợi của người tiêu dùng là được yêu cầu đền bù sản phẩm, yêu cầu bồi thường nếu xảy ra hậu quả”.
Cơ quan chức năng khuyến nghị: cá nhân, tổ chức từng sử dụng các sản phẩm “Sản phẩm dinh dưỡng Hiup 27” dạng lon (420g, 650g, 800g) hoặc dạng lỏng, sản xuất trong thời gian từ 08/08/2024 đến 05/03/2025, cần nhanh chóng liên hệ với Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an để cung cấp thông tin, hỗ trợ điều tra và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Quảng cáo sai sự thật tiếp tay cho hàng giả
Trong phóng sự vừa phát sóng, đại diện Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho biết: hàng triệu hộp sữa Hiup – hiện đã được xác định là hàng giả – đã được phân phối rộng rãi ra thị trường, tiếp cận tới hàng nghìn người tiêu dùng thông qua các nền tảng mạng xã hội. Đáng chú ý, chiến dịch quảng cáo này có sự tham gia của nhiều người nổi tiếng, người có ảnh hưởng, thậm chí cả bác sĩ và nhân viên y tế.
Cụm từ “cam kết tăng chiều cao 3-5cm chỉ sau 3-6 tháng” liên tục xuất hiện trong các nội dung quảng cáo, phủ sóng dày đặc trên nhiều nền tảng như TikTok, Facebook, YouTube… và được lặp đi lặp lại nhằm tạo hiệu ứng tâm lý tin tưởng.
Nhiều trang mạng cùng lúc đăng tải những bài quảng cáo về sản phẩm sữa Hiup với công dụng “thần kỳ”. Nhờ đó, sản phẩm nhanh chóng được nhiều phụ huynh đặt mua với kỳ vọng cải thiện chiều cao cho con.
Người dân chia sẻ: “Chỉ cần xem một lần, một lúc sau lướt lướt lên thấy rất nhiều sản phẩm đó hiện lên, nói là tốt các thứ. Nghe quảng cáo hiệu quả sau 1–2 lần sử dụng, idol, tiktoker người nổi tiếng review nên mình nghĩ là tốt, nhưng không phải như thế”.
Bên cạnh sản phẩm dành cho trẻ em, một dòng sữa khác được quảng cáo là sản phẩm dinh dưỡng cho người trên 30 tuổi, người cao tuổi. Sữa được giới thiệu là chứa sữa non, bổ sung canxi và các dưỡng chất giúp kích thích ăn ngon miệng, phục hồi sức khỏe, ổn định huyết áp, cân bằng đường huyết… Tuy nhiên, nội dung quảng cáo bị thổi phồng đến mức gây nhầm lẫn với thuốc chữa bệnh, đồng thời gây hiểu sai về nguồn gốc – xuất xứ sản phẩm.
“Đây là loại sữa được rất nhiều người dân ở Việt Nam và Nhật Bản tin dùng giúp cải thiện sức khỏe một cách toàn diện” – một đoạn quảng cáo phổ biến khẳng định.
Không ít người tiêu dùng thừa nhận: họ ban đầu chưa quan tâm đến sản phẩm, nhưng vì thấy có sự tham gia quảng cáo của bác sĩ, KOL, KOC nổi tiếng nên dần bị thuyết phục và tin tưởng. Tuy nhiên, cơ quan điều tra đã làm rõ: nhiều sản phẩm thuộc đường dây sữa giả này không đạt chất lượng như công bố, công dụng bị phóng đại.
Một phần nguyên nhân đến từ chính những người nổi tiếng tham gia quảng cáo mà không tìm hiểu kỹ về sản phẩm. Có người chỉ đọc kịch bản sẵn có, nói theo kịch bản để “chốt đơn” nhanh, nhận tiền thù lao mà không cần xác minh nguồn gốc sản phẩm.
Đại tá Nguyễn Minh Tuấn, Phó Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an cho biết: “Việc liên kết, lôi kéo người nổi tiếng để quảng cáo sản phẩm giúp đường dây thu lợi cực kỳ lớn. Nếu chỉ bán hàng thông thường, số lượng hàng giả không thể lớn đến vậy. Nhưng với hình thức bán hàng qua mạng xã hội, thương mại điện tử và nhờ sức ảnh hưởng của người nổi tiếng, mức độ lan tỏa của sản phẩm đã ảnh hưởng trên diện rộng đến toàn xã hội”.
Theo tìm hiểu, nhiều nhãn hàng kém chất lượng sẵn sàng chi từ 25% đến 70% giá thành sản phẩm để thuê người nổi tiếng quảng bá. Đây là chiêu thức quen thuộc để thu hút người tiêu dùng, dù chất lượng sản phẩm không được kiểm chứng.
Người tiêu dùng, cuối cùng, là những người chịu thiệt hại nặng nề nhất khi tin vào quảng cáo để mua phải hàng kém chất lượng, thậm chí là hàng giả, hàng lậu. Và cái giá phải trả có thể không chỉ là tiền bạc, mà còn là sức khỏe và niềm tin.
Phát hiện và xử lý các sản phẩm, thực phẩm giả, kém chất lượng
Theo Bộ Công an, trong quá trình đẩy mạnh điều tra và đấu tranh với các đường dây sản xuất hàng giả, lực lượng chức năng đã ghi nhận tình trạng một số người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng vi phạm trong hoạt động quảng cáo đã dừng hoạt động, đồng thời tìm cách che giấu, tiêu hủy các tài liệu liên quan đến hành vi vi phạm trước đó. Cơ quan công an khẳng định sẽ tiếp tục điều tra, làm rõ và xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm pháp luật.
Các sản phẩm, thực phẩm giả, kém chất lượng không chỉ gây tổn thất kinh tế khổng lồ mà còn trực tiếp đe dọa sức khỏe, thậm chí tính mạng người tiêu dùng. Trước vấn nạn này, nhiều quốc gia đã áp dụng các biện pháp mạnh để ngăn chặn và đẩy lùi hàng giả, hàng nhái.
Trung Quốc từng đối mặt với một trong những bê bối an toàn thực phẩm nghiêm trọng nhất trong lịch sử hiện đại – vụ sữa nhiễm melamine được phát hiện năm 2008. Melamine là một loại hóa chất công nghiệp, khi trộn vào sữa có thể làm tăng giả tạo hàm lượng protein trong xét nghiệm nhưng lại gây sỏi thận và suy thận. Vụ việc khiến hơn 300.000 trẻ bị ảnh hưởng, 6 em tử vong. Chính quyền Trung Quốc đã vào cuộc quyết liệt: kiểm tra hơn 22 công ty sữa, phát hiện hơn 10 thương hiệu có sản phẩm nhiễm melamine, thu hồi hàng loạt các lô sữa bột, lập đường dây nóng và tổ chức khám miễn phí cho trẻ em nghi bị ảnh hưởng sức khỏe.
Hơn 100 người liên quan bị bắt giữ, trong đó có hai người bị tuyên án tử hình vì sản xuất và bán melamine trái phép. Giám đốc điều hành Công ty sữa Sanlu – doanh nghiệp pha trộn melamine vào sữa bột dành cho trẻ sơ sinh – bị tuyên án tù chung thân. Đồng thời, Trung Quốc cũng yêu cầu rà soát toàn bộ chuỗi cung ứng sữa từ nông trại đến nhà máy và ban hành hàng loạt quy định siết chặt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Tại Liên minh châu Âu (EU), mỗi năm thiệt hại ước tính khoảng 60 tỷ euro, 434.000 người mất việc làm do hàng giả, hàng kém chất lượng. Để đối phó, EU đã triển khai đồng bộ các biện pháp xử lý mạnh tay, tổ chức nhiều chiến dịch truy quét hàng giả trên diện rộng, thu giữ hàng chục triệu mặt hàng, loại bỏ hàng chục nghìn tấn thực phẩm và hàng triệu lít đồ uống giả. Một số nước thành viên áp dụng mức phạt rất cao: phạt đến 12.000 euro cho người mua – sử dụng hàng xa xỉ giả, riêng Tây Ban Nha có thể phạt tới 20.000 euro nếu mua hàng giả từ người bán rong hoặc chợ trời không chính thức.
Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành Nghị định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm với mức phạt tăng mạnh, có thể lên tới hàng tỷ đồng, kèm theo nhiều chế tài nghiêm khắc hơn đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng. Đây là bước đi thể hiện quyết tâm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, uy tín hàng hóa “Made in Vietnam”, đồng thời cảnh báo rõ ràng đến các đối tượng có ý định vi phạm.
Tuy nhiên, để cuộc chiến chống hàng giả thực sự hiệu quả, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan quản lý, rất cần đến ý thức tự giác và trách nhiệm xã hội của mỗi doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng Việt Nam.
