Mới đây, một đoạn video ghi lại hình ảnh bên trong một căn phòng trọ đang khiến mạng xã hội dậy sóng vì mức độ bẩn tới khó tin.

Ngày 4 tháng 7 năm 2025, chuyên trang Phụ nữ số – báo Phụ nữ Thủ đô đã đăng tải bài viết với tiêu đề “Phá khóa phòng trọ của sinh viên điều dưỡng, chủ trọ rùng mình khi thấy cảnh tượng bên trong”. Nội dung như sau:

Mới đây, một đoạn video ghi lại hình ảnh bên trong một căn phòng trọ đang khiến mạng xã hội dậy sóng vì mức độ bẩn tới khó tin. Bật khóc giữa nhà ‘hộp giày’ ở Hong Kong: Một căn 18 người ở chung, giá thuê phòng vừa 1 chiếc giường tầng cũng 11 triệu đồng

Theo nội dung video chia sẻ, đây từng là nơi ở suốt 4 năm qua của một sinh viên đại học điều dưỡng ở Nam Định. Từ những hình ảnh ghi lại có thể thấy căn phòng rộng chỉ khoảng 15 mét vuông nhưng tràn ngập rác thải sinh hoạt với đủ loại hộp nhựa, túi nilon, chai lọ bẩn chất đống khắp nền nhà, giường ngủ… khiến ai nhìn vào cũng rùng mình.

Không những vậy, lẫn trong đống rác thải đó là gián, dòi bọ bò lổm ngổm… mọi ngóc ngách, bốc lên mùi hôi thối. Sau khi dọn, số rác đã lên tới 5 bao tải lớn.

“(Người thuê trọ) mới trả tiền được đến tháng 12 thôi. Suốt từ tháng 12 cứ bảo đến khi nào sang nhưng có sang đâu. Hôm nay mới dám phá khoá vì vẫn đang cho thuê. Nó ở đây 4 năm, 1 2 tháng cuối nó chỉ về đây ăn cơm rồi đi. Sau đó thì về nữa nhưng nói bác cứ để đồ đây, vẫn trả tiền thuê”, chủ trọ kể lại, giọng còn chưa hết ám ảnh.

Đoạn video ngay sau khi đăng tải đã khiến nhiều người không khỏi bức xúc với cảnh tượng bên trong căn phòng.

Một số cư dân mạng đặt câu hỏi: Làm sao một người theo học ngành điều dưỡng, ngành nghề gắn liền với chăm sóc và vệ sinh, lại có thể sống trong môi trường như vậy suốt một thời gian dài?

“Sinh viên điều dưỡng mà sống như thế này thì ai dám để chăm sóc bệnh nhân?”

“Chủ trọ hiền quá, để tình trạng này kéo dài cả nửa năm trời. Quá khổ!”

“Không thể tin nổi là có người để căn phòng như này suốt thời gian dài.”

Hiện vụ việc hiện vẫn đang thu hút nhiều sự quan tâm và tranh luận trên mạng xã hội.

Trước đó, ngày 11 tháng 13 năm 2024, báo Dân trí cũng đăng tải thông tin tương tự với tiêu đề “Thái Nguyên: Nam thanh niên ở phòng ngập rác, chủ nhà tá hỏa khi mở cửa”. Nội dung như sau:

Mới đây, cư dân mạng xôn xao trước hình ảnh một căn phòng trọ bừa bộn, ngổn ngang rác thải từ giường đến sàn nhà.

Theo hình ảnh được chia sẻ, bên trong căn phòng rộng khoảng 10m2, rác thải chất đống, trải dài từ cửa ra vào đến khu vực nấu nướng, chiếm trọn lối đi.

Giường ngủ xập xệ, trở thành nơi tập kết đủ loại rác như: Vỏ hộp cơm, vỏ cốc mì tôm đến túi ni-lông… Sàn nhà đầy vết bẩn không ai dọn dẹp.

Nhiều cư dân mạng bày tỏ sự bức xúc với lối sống thiếu ý thức của người thuê. Đa số ý kiến thắc mắc, người này đã ngủ như thế nào khi xung quanh là rác chất chồng.

“Nhìn thôi đã ngộp thở, không hiểu vì sao họ có thể sống trong tình trạng bẩn thỉu như vậy”, một cư dân mạng viết.

Một người khác bày tỏ: “Tôi cứ nghĩ căn phòng này vài năm không có người ở, quá kinh khủng. Chủ nhà nên chấm dứt hợp đồng cho thuê. Sinh sống bẩn thỉu thế này gây mầm bệnh cho cả khu trọ”.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, anh Trần Hoàng Hạnh (sống tại Thái Nguyên) xác nhận, đoạn video được lan truyền trên mạng xã hội do anh ghi lại tại một phòng trọ của gia đình hàng xóm trên địa bàn phường Đồng Tiến, thành phố Phổ Yên vào sáng 11/12.

Người thuê phòng là một nam thanh niên làm việc tại khu công nghiệp gần đó.

Anh Hạnh cho biết, trước khi phát hiện sự việc, phòng trọ ngập rác xảy ra vụ cháy nhỏ do máy sấy tóc gây ra. Khi phát hiện khói, mọi người vội vàng giúp chủ nhà dập lửa và tình cờ phát hiện núi rác chất chồng bên trong.

“Lúc đó, người thuê trọ đã đi làm. Chủ nhà vô cùng bức xúc khi nhìn thấy căn phòng bẩn thỉu. Rác nằm khắp mọi nơi, từ giường đến sàn nhà, có nhiều gián bò lổm ngổm. Tôi nhìn thấy hộp cơm, chai nước, cốc mì tôm, vỏ bánh kẹo được tích trữ lại suốt một thời gian dài. Trước đó, chủ nhà từng nhắc nhở nhưng người thuê vẫn không thay đổi”, anh Hạnh chia sẻ.

Được biết, trong ngày 11/12, chủ trọ đã dọn dẹp rác, cho vào nhiều túi để đổ đúng nơi quy định.

Khu vực anh Hạnh sinh sống có nhiều phòng trọ cho thuê vì gần khu công nghiệp lớn. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên, mọi người phát hiện phòng trọ ngập rác như vậy.

“Dù ở trọ hay sống tại nhà riêng, mỗi người nên có ý thức giữ gìn vệ sinh chung để đảm bảo môi trường sạch, sức khỏe cho bản thân và cộng đồng”, anh Hạnh cho biết.

Trước đó, hồi năm 2023, anh Sơn (chủ nhà trọ ở quận 1, TPHCM) phát hiện bên trong phòng trọ của một cô gái sinh năm 2000 ngập rác thải.

Anh Sơn đã đăng tải các hình ảnh lên mạng xã hội vì bức xúc. Theo người đàn ông này, cô gái thuê trọ với giá 5 triệu đồng/tháng, đã ở được 2 năm.

Sau khi phát hiện rác thải ngập phòng, anh dự định thuê một người lao công dọn dẹp nhưng họ từ chối. Vì vậy, người đàn ông này phải tự tay thu dọn rác.

Từ ngày 1/7/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tổng tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ là 25% trên tiền lương làm căn cứ đóng, với nhiều thay đổi quan trọng về cách tính mức đóng, thời hạn nộp và quyền lợi giữa người lao động và người sử dụng lao động.

Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 và các Nghị định hướng dẫn, đều có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cơ bản kế thừa quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, và bổ sung quy định về thời hạn đóng chậm nhất.

Trong đó, về mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được xác định như sau: 3% trên tiền lương làm căn cứ đóng vào quỹ ốm đau và thai sản; 22% trên tiền lương làm căn cứ đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Tổng cộng tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc là 25% trên tiền lương làm căn cứ đóng. Tỷ lệ này được phân bổ giữa người lao động và người sử dụng lao động với các trường hợp sau:

Căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được quy định khác nhau tùy thuộc vào chế độ tiền lương áp dụng.

Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1/7/2025. Nguồn: Bảo hiểm xã hội Việt Nam.

Cụ thể, đối với người lao động thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm, và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có).

Đối với người lao động thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương, và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Đối với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, công nhân công an, hạ sĩ quan, binh sĩ, học viên hưởng sinh hoạt phí, tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội trong 2 năm đầu là 2 lần mức tham chiếu.

Sau đó, cứ mỗi năm tiếp theo tăng thêm 0,5 lần mức tham chiếu, tối đa bằng 4 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu, và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội.

Khi mức lương cơ sở bị bãi bỏ, mức tham chiếu sẽ thay thế, và không thấp hơn mức lương cơ sở đó.

Phương thức và thời hạn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Đối với người lao động, thực hiện đóng bảo hiểm xã hội cho cơ quan Bảo hiểm xã hội theo phương thức hằng tháng.

Riêng người lao động hưởng lương theo sản phẩm, theo khoán trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp, có thể đóng hằng tháng, 3 tháng, hoặc 6 tháng một lần.

Đối với người sử dụng lao động, thời hạn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc chậm nhất là: Ngày cuối cùng của tháng tiếp theo đối với phương thức đóng hằng tháng; Ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng, đối với phương thức đóng 3 tháng, hoặc 6 tháng một lần.

Người sử dụng lao động có thể được xem xét tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất trong các trường hợp gặp khó khăn phải tạm dừng sản xuất, kinh doanh, dẫn đến người lao động và người sử dụng lao động không có khả năng đóng bảo hiểm xã hội. Thời gian tạm dứng đóng tối đa 12 tháng. Sau thời hạn tạm dừng, phải đóng bù.

“Tôi không thể quên được hình ảnh đêm đó — mẹ già ngồi thu mình trong góc bếp, run rẩy giữa tiếng mưa, đôi mắt hoe đỏ nhìn tôi như van xin điều gì đó. Trong đầu tôi chỉ vang lên một câu hỏi: ‘Vợ tôi đâu?’.”

Tôi là Trung, 35 tuổi, kỹ sư xây dựng, làm việc thường xuyên phải công tác xa nhà. Gia đình tôi có mẹ già 70 tuổi – bà bị chứng tim nhẹ, trí nhớ không còn minh mẫn – và vợ tôi, Trang, 32 tuổi, từng là nhân viên văn phòng nhưng nghỉ việc vài năm nay để ở nhà chăm mẹ tôi và lo việc gia đình.

Tuần rồi, tôi nhận công trình ở tận Vũng Tàu, dự định đi bảy ngày. Mỗi ngày đều gọi về hỏi thăm vợ và mẹ. Trang vẫn cười nói bình thường, còn mẹ thì lúc nhớ lúc quên, chẳng bao giờ chịu cầm điện thoại. Tôi vẫn yên tâm, nghĩ rằng Trang đang làm tốt vai trò làm dâu, như cô vẫn từng thể hiện.

Nhưng tối hôm đó – ngày thứ sáu – tôi bất ngờ nhận được cuộc gọi từ hàng xóm:

– “Anh Trung à, hình như nhà anh có chuyện… tôi nghe tiếng bà cụ khóc suốt từ chiều tới giờ. Không thấy Trang đâu cả.”

Tôi giật mình, bỏ hết công việc, bắt xe đêm về Sài Gòn. Gần 3 giờ sáng, tôi đứng trước căn nhà quen thuộc mà như xa lạ. Đèn trong nhà tắt hết, chỉ còn ánh sáng hắt từ bếp.

Bước vào, tôi chết sững: mẹ tôi đang ngồi ôm gối, gương mặt thất thần, đôi mắt đỏ hoe. Bà nhìn tôi không chớp, rồi bật khóc như một đứa trẻ:

– “Trang bỏ đi rồi con ơi… Mẹ gọi nó… nó không quay lại…”

Tôi bối rối hỏi dồn: “Cô ấy đi đâu? Khi nào? Sao mẹ biết?”
Mẹ tôi ú ớ không nhớ rõ. Chỉ nói “nó mang đồ, nói mấy câu rồi đi…”, lặp lại như cái máy.

Tôi kiểm tra khắp nhà – không có vali, không có túi xách, không một lời nhắn. Điện thoại của Trang tắt máy. Zalo lần cuối online lúc 18h hôm qua. Tôi gọi liên tục, cuối cùng thuê bao đổ chuông.

– “Alo…”, một giọng nam lạ bắt máy.

– “Tôi là chồng Trang. Anh là ai? Vợ tôi đâu?”

– “…À, cô ấy không muốn nói chuyện với anh nữa. Tạm thời cô ấy không muốn về. Đừng gọi nữa.”

Tôi như bị tát vào mặt. Không một lời giải thích. Không lý do. Không cảm xúc.

Tôi ngồi sụp xuống, trước mắt chỉ là hình ảnh mẹ già vẫn lẩm bẩm tên vợ tôi trong tiếng mưa gió đập vào cửa kính. Điều gì đang diễn ra? Trang – người phụ nữ tận tụy chăm mẹ tôi từng bữa cơm, từng lần đi viện – lại bỏ đi trong đêm, không một lời?

Tôi lên phòng, tìm thấy trong ngăn kéo một xấp giấy photo – là đơn xin việc của Trang. Có vẻ cô ấy đã âm thầm đi phỏng vấn. Trong góc tủ, có vài bộ đồ công sở không còn. Nhưng điều khiến tôi rợn người là… một tờ giấy ghi tay gấp tư, không ký tên, chỉ có vỏn vẹn một câu:

“Anh sẽ không bao giờ hiểu điều tôi đã chịu đựng ở ngôi nhà này.”

Tôi đọc đi đọc lại. Và rồi tôi bắt đầu nhìn lại – điều gì đã khiến vợ tôi từ bỏ tất cả, ngay cả mẹ tôi?

Sau đêm đó, tôi xin nghỉ dài hạn, vừa để chăm mẹ, vừa tìm hiểu chuyện gì đã xảy ra. Mọi thứ không hề đơn giản.

Đầu tiên là camera an ninh – tôi mở lại đoạn ghi hình chiều hôm Trang rời đi. Cô ấy ra khỏi nhà lúc 17h23, tay xách vali, mặt đeo khẩu trang. Không ai đi cùng. Cô lên một chiếc taxi, biển số tôi ghi lại được.

Tôi tìm đến hãng taxi, lần ra địa chỉ mà Trang đã đến – một căn nhà nhỏ ở quận Tân Phú. Tôi không biết ai sống ở đó. Sau hai ngày chờ trước cổng, cuối cùng tôi thấy cô xuất hiện, cùng một người phụ nữ lớn tuổi – có vẻ là mẹ ruột cô ấy.

Tôi bước đến, gọi tên:

– “Trang!”

Cô khựng lại, rồi quay đi. Nhưng tôi đuổi theo, van xin:

– “Em nói cho anh biết đi… Tại sao lại như vậy? Em bỏ mẹ anh, bỏ cả anh, mà không một lời?”

Trang im lặng một lúc lâu. Rồi cô nói, nhẹ nhàng nhưng rắn rỏi:

– “Anh có biết trong 3 năm qua em đã bị mẹ anh mắng chửi, coi thường thế nào không? Em không nói, không phải vì em chịu đựng được, mà vì em nghĩ… đó là nghĩa vụ. Nhưng rồi em nhận ra, nếu em cứ ở đó, em sẽ trở thành cái bóng – vô hình trong cả mắt anh và mẹ.”

Tôi nghẹn lời. “Nhưng… mẹ anh già rồi. Bà có bệnh…”

– “Càng vì bà già, anh càng bỏ rơi em. Anh luôn đi công tác, mỗi lần gọi về chỉ hỏi ‘Mẹ sao rồi?’, chưa bao giờ hỏi ‘Em có mệt không?’. Anh chưa từng thấy mẹ anh lặng lẽ xúc cơm cho em rồi đổ đi, chỉ vì em nấu không đúng ý. Anh không thấy em khóc trong bếp mỗi đêm, khi bà nói em vô dụng, ăn bám…”

Tôi lặng thinh. Trang nói tiếp, đôi mắt đỏ hoe:

– “Em từng rất yêu anh. Nhưng em sợ rằng, nếu tiếp tục, em sẽ hận luôn chính tình yêu đó.”

Những ngày sau đó, tôi tìm cách xin lỗi, thuyết phục. Nhưng Trang không về. Cô bắt đầu đi làm trở lại, thuê nhà sống cùng mẹ ruột, và dần lấy lại cuộc sống.

Còn tôi – tôi học cách tự chăm mẹ. Tôi đưa mẹ đi khám, thuê người chăm ban ngày, và dành thời gian ở nhà nhiều hơn. Tôi dần hiểu ra: một người vợ không chỉ cần tình yêu, mà còn cần được thấy, được hiểu, và được tôn trọng.

Ba tháng sau, Trang gửi tôi một lá thư tay – trong đó có một đoạn khiến tôi ám ảnh:

“Nếu một ngày nào đó anh thực sự lắng nghe – không phải vì mất mát, mà vì thấu hiểu – em tin, mọi thứ sẽ bắt đầu lại được. Nhưng đến lúc đó, đừng tìm em bằng trách nhiệm, mà hãy tìm bằng trái tim.”

Tôi đọc xong, đặt thư lên bàn thờ cha, rồi thắp nhang – cầu mong một ngày cô ấy quay về, không phải vì nghĩa vụ, mà vì tình yêu đã được chữa lành.

“Chỉ sau chưa đầy 30 phút bước vào phòng tân hôn, người ta đã thấy chú rể quỳ gối, lạy vợ mình trong im lặng. Không ai hiểu chuyện gì đã xảy ra trong căn phòng ấy, nhưng từ giây phút đó, cả làng biết rằng cuộc hôn nhân này sẽ không giống bất cứ điều gì họ từng thấy.”

Nguyễn Duy, 25 tuổi, là một thợ điện ở huyện miền núi nghèo. Nhà đông con, cha mất sớm, mẹ già yếu, Duy từ bé đã quen làm việc quần quật. Anh không học đại học, mà đi phụ hồ, làm thuê, rồi học nghề điện dân dụng để có thể kiếm sống gần nhà chăm mẹ.

Cuộc đời của Duy có lẽ sẽ cứ thế mà trôi nếu như không có sự xuất hiện của bà Duyên, một người phụ nữ 52 tuổi, giàu có, góa chồng, sống ở thị xã gần đó. Bà có hai căn nhà cho thuê, xe riêng, tài khoản tiết kiệm lên đến tiền tỷ. Nhưng bà lại cô đơn. Rất cô đơn.

Duyên gặp Duy trong một lần gọi thợ đến sửa hệ thống điện trong biệt thự mình. Người phụ nữ nhiều tuổi, từng trải, dường như nhìn thấy nơi cậu thanh niên trẻ tuổi này một điều gì đó khác biệt – ánh mắt ngây thơ, lời nói lễ phép, và nhất là, một sự hiền lành dễ điều khiển.

Sau vài lần thuê sửa chữa, bà Duyên chủ động mời Duy ở lại ăn cơm. Rồi bà đề nghị thuê Duy làm việc cố định với mức lương gấp ba lần bình thường. Mẹ Duy bệnh nặng, thuốc men tốn kém. Anh nhận lời.

Câu chuyện từ đó bắt đầu chuyển sang hướng không ai ngờ tới.

Người ta bắt đầu xì xào khi thấy một thanh niên nghèo thường xuyên xuất hiện bên cạnh một người phụ nữ hơn anh gần 30 tuổi. Ban đầu là nghi ngờ, rồi đến chế giễu, cuối cùng là chỉ trích.

Duy không nói gì. Anh chỉ chăm chỉ làm việc, cố gắng tiết kiệm. Nhưng khi mẹ nhập viện dài hạn, tiền thuốc men ngày một nhiều, thì Duyên đưa ra lời đề nghị:

– “Chúng ta cưới nhau đi. Em sẽ lo hết cho mẹ cậu. Em không cần gì, chỉ cần cậu bên cạnh.”

Duy như chết lặng. Anh chưa từng yêu ai, chưa từng nghĩ sẽ cưới một người đáng tuổi mẹ mình. Nhưng anh nhìn mẹ trên giường bệnh, thở bằng máy, bác sĩ lắc đầu báo trước chi phí điều trị kéo dài hàng trăm triệu.

Một tuần sau, đám cưới diễn ra trong sự kinh ngạc của cả làng. Chú rể trẻ cúi đầu lặng lẽ, cô dâu son phấn rực rỡ, ánh mắt đầy thỏa mãn như vừa mua được món hàng quý giá.

Đêm tân hôn, căn phòng phủ toàn hoa hồng, rượu vang, nến thơm và bộ đồ ngủ ren đỏ nằm sẵn trên giường. Duyên ngồi trên ghế, mắt không rời Duy đang lúng túng tháo cà vạt.

– “Lại đây, ngồi bên em.” – Bà lên tiếng, giọng trầm trầm như ra lệnh.

Duy tiến lại, gượng gạo. Anh không biết phải làm gì. Anh chưa từng gần gũi phụ nữ, chứ đừng nói là một người từng sinh ra trước cả bố mẹ anh quen nhau.

– “Cậu biết đêm nay là đêm gì không? Là đêm em mua được cậu. Cậu là của em.” – Giọng Duyên chát chúa, khàn đặc.

Duy im lặng. Anh thấy sợ. Không phải sợ con người trước mặt, mà là sợ cái hoàn cảnh mà chính mình đã chọn để bước vào.

– “Quỳ xuống.” – Bà ta ra lệnh. – “Lạy em ba lạy. Từ giờ cậu phải nhớ, em không phải là vợ, mà là ân nhân của cậu. Là người cứu mẹ cậu. Không có em, mẹ cậu đã chết từ tháng trước.”

Duy không tin vào tai mình. Nhưng bà ta rút ra điện thoại, mở video ghi lại cảnh mẹ anh nằm mê man, bác sĩ nói về chi phí và đơn thuốc dài như sớ.

Anh run rẩy. Dường như bà ấy đã tính trước mọi chuyện. Mọi đồng tiền, mọi cử chỉ tử tế trước đây – không phải là giúp đỡ, mà là mua bán.

Không còn lựa chọn, Duy quỳ xuống.

Lạy thứ nhất – cho mẹ còn sống.

Lạy thứ hai – cho bản thân mình được yên thân.

Lạy thứ ba – cho cuộc đời đã đi vào ngõ cụt.

Sáng hôm sau, người giúp việc thấy phòng tân hôn vẫn nguyên vẹn như cũ. Duy ngủ dưới sàn, mặc nguyên quần áo, còn bà Duyên thì gắt gỏng:

– “Nó là của tôi, nhưng đêm đầu tiên, tôi còn chưa thèm đụng đến.”

Làng xóm càng được dịp bàn tán. Người thì nói Duy ham tiền, người thì thương anh như bị ép. Còn mẹ Duy – người đang được điều trị ở bệnh viện lớn nhờ tiền bà Duyên – vẫn không hay biết gì về “cái giá” mà con trai mình đang trả.

Nhưng đó mới chỉ là khởi đầu.

Căn nhà sang trọng dần trở thành nhà tù, nơi Duy không được phép ra ngoài nếu không có sự cho phép. Mỗi bước đi, mỗi cuộc gọi, đều bị kiểm soát. Một lần Duy xin về thăm mẹ, bà Duyên đáp:

– “Vợ chưa cho đi, mà đòi về thăm mẹ à? Ai nuôi mẹ cậu, cậu quên rồi sao?”

Duy cúi đầu. Trong lòng, một ngọn lửa nhỏ bắt đầu âm ỉ cháy. Lửa của uất hận, của sự giằng xé giữa hiếu đạo và nhân phẩm.

Anh biết – hoặc là tiếp tục sống như một “con chó cưng” được cho ăn, hoặc là phải thoát ra, dù phải mất tất cả.

“Người ta tưởng chú rể quỳ gối trong đêm tân hôn là vì phục tùng vợ. Nhưng không ai biết, cú quỳ ấy là lời thề câm lặng: hoặc sống như một con người, hoặc chết trong nhục nhã. Và khi một người đàn ông bị dồn đến đường cùng, mọi thứ có thể đổi chiều.”

Sau đêm tân hôn “bất thường”, Duy sống như một cái bóng. Mỗi sáng, anh dậy sớm, nấu ăn, lau dọn, làm mọi thứ trong nhà theo đúng lịch bà Duyên đặt ra. Mỗi tuần chỉ được ra ngoài một lần – đi chợ cùng tài xế riêng, không được ghé qua nhà mẹ nếu không có “lệnh”. Điện thoại có GPS, camera lắp khắp nhà. Ngay cả giúp việc cũng không thân thiện – họ coi anh là kẻ ăn bám.

Anh không phải chồng. Cũng không còn là người. Anh là tài sản, là “vật trang trí sống”, một món hàng sau khi bị mua đứt.

Một buổi tối, Duy lén mở laptop cũ của bà Duyên, định tìm thông tin luật ly hôn. Nhưng ngay khi vừa gõ “l-u-ậ-t”, một giọng nói vang lên phía sau:

– “Muốn bỏ trốn hả?”

Duyên đứng đó. Không giận dữ, không la hét, chỉ lạnh lẽo. Bà ta bước đến, rút ổ cứng gắn ngoài từ ngăn kéo, ném lên bàn. Trong đó là một loạt ảnh Duy đang ngủ, đang thay đồ, cả lúc trong phòng tắm.

– “Em lắp camera giấu kín từ tuần đầu tiên. Cậu mà dám nghĩ đến chuyện bỏ em, chỉ cần một clip đưa lên mạng, cậu sống không nổi đâu.”

Duy cảm thấy ruột gan mình thắt lại. Một loại nhục nhã không thể gọi thành tên. Anh muốn hét lên, đập phá, nhưng anh không thể. Vì mẹ anh vẫn còn nằm viện, và vì chính mình đã ký vào giấy vay nợ do bà ta ép – một khoản “vay chữa bệnh” mang tên anh, đứng trước pháp luật là anh nợ chứ không ai khác.

**

Nhưng rồi, điều không ngờ tới xảy ra.

Mẹ anh yếu dần. Sau 3 tháng, bà qua đời. Dù được chăm sóc tốt, nhưng cơ thể bà quá kiệt quệ. Lúc đó, Duy gần như tê liệt. Anh không khóc. Không nói. Chỉ lặng lẽ lo hậu sự.

Bà Duyên ngồi bên linh cữu, thản nhiên:

– “Mẹ cậu yên nghỉ rồi, giờ cậu toàn quyền dành cho em. Chúng ta có thể ‘sống thật sự’ như vợ chồng.”

Câu nói đó, với người ngoài nghe thì bình thường. Nhưng với Duy, nó như một nhát dao xoáy vào tâm can.

Tối hôm ấy, lần đầu tiên anh phản kháng. Anh nói thẳng:

– “Tôi chịu đựng vì mẹ. Giờ mẹ mất, tôi không còn lý do nào ở lại đây nữa.”

Bà Duyên cười. Nhưng không phải nụ cười dịu dàng. Mà là nụ cười điên loạn.

– “Tưởng cậu muốn là được à? Cậu nợ tôi 300 triệu. Muốn đi? Trả xong rồi đi. Còn không thì ở lại làm chó!”

Lúc ấy, một tia sét như xé toạc lồng ngực Duy. Anh đứng lên, bước lại gần bà.

– “Được. Tôi sẽ trả. Nhưng không phải bằng tiền. Mà bằng cái giá mà bà chưa từng nghĩ tới.”

Ngày hôm sau, Duy rời khỏi nhà. Không ai cản được. Vì anh âm thầm ghi âm toàn bộ cuộc trò chuyện tối hôm đó – bằng chính chiếc đồng hồ thông minh mà Duyên tặng.

Anh gửi toàn bộ bản ghi âm, ảnh chụp clip lén, giấy nợ, và chi tiết lắp camera vi phạm riêng tư – cho luật sư trẻ ở huyện. Là người từng nhờ anh sửa điện. Và cũng là người từng nói: “Nếu em có gì sai, anh giúp được.”

Một tuần sau, đơn kiện được nộp lên tòa. Không chỉ tố cáo hành vi lạm dụng, cưỡng ép, mà còn cả tội xâm phạm quyền riêng tư, lợi dụng hoàn cảnh để chiếm đoạt thân thể và nhân phẩm người khác.

Duyên không ngờ. Bà ta nghĩ Duy là con cừu. Nhưng cừu cũng có lúc mọc sừng.

Trước sức ép dư luận và bằng chứng, bà phải dàn xếp ngoài tòa – chấp nhận hủy hôn, xóa nợ, và cam kết không được liên lạc, theo dõi Duy dưới mọi hình thức. Nếu vi phạm, án hình sự chờ đợi.

Duy trở về quê. Không ai còn cười nhạo. Ngược lại, người ta thương anh như thương một người vừa trải qua trận bão lớn.

Anh dựng lại căn nhà cũ, sống bình dị, làm nghề cũ. Mỗi sáng, anh ra đồng, đi sửa điện, và có khi viết vài dòng nhật ký – về những gì mình đã trải qua.

Một lần, có người hỏi:

– “Cậu có hối hận vì lấy bà ấy không?”

Duy chỉ lắc đầu:

– “Không. Vì nếu không từng rơi xuống đáy, tôi đã không biết cách bò lên lại bằng chính đôi chân mình.”

Không phải mọi tình yêu đều lãng mạn. Không phải mọi cuộc hôn nhân đều vì tình cảm. Nhưng dù bắt đầu bằng nỗi sợ hay sự ép buộc, mỗi người đều có quyền chọn lại, sống lại, và làm lại.

Duy đã chọn. Và anh thắng.

Tôi đứng trước căn nhà cũ, nơi từng chất đầy tiếng cười và hạnh phúc—nhưng giờ đây chỉ còn là vết sẹo âm ỉ trong lòng. Năm năm trước, tôi rời khỏi nơi này như một kẻ bại trận: tay trắng, danh dự bị chà đạp, trái tim vỡ vụn vì người đàn bà từng thề non hẹn biển đã phản bội tôi. Bây giờ, tôi quay lại. Không phải để hàn gắn. Mà để trả đũa.

Tôi tên Hưng. 35 tuổi. Năm năm trước, tôi là một kỹ sư công nghệ thông tin, sống cùng vợ—Thảo—và con trai 3 tuổi trong một căn chung cư nhỏ ở Hà Nội. Chúng tôi từng yêu nhau từ thời đại học, trải qua nhiều khó khăn mới đến được với nhau. Tôi tin cô ấy là người phụ nữ của đời mình. Nhưng hóa ra, tôi chỉ là một chương tạm trong cuộc đời cô ấy.

Mọi chuyện bắt đầu khi Thảo chuyển sang làm ở một công ty bất động sản. Cô bắt đầu thay đổi: về muộn, cầm điện thoại cả đêm, và đặc biệt… không còn mặn mà chuyện vợ chồng. Tôi nghi ngờ nhưng không có bằng chứng. Đến một ngày, tôi bắt gặp cô ấy nhắn tin cho một người đàn ông, nội dung đầy những lời yêu đương ngọt ngào. Khi tôi đối chất, cô ấy không chối, mà còn lạnh lùng nói:

“Em yêu người khác rồi. Chúng ta ly hôn đi.”

Tôi tưởng như không thở nổi. Nhưng cuối cùng, tôi buông tay. Không giành quyền nuôi con. Không tranh tài sản. Tôi chỉ mang theo một va li, và bỏ lại sau lưng mọi thứ.

Tôi vào Sài Gòn, bắt đầu lại từ con số không. Vừa làm vừa học thêm, khởi nghiệp cùng vài người bạn. Sau ba năm, tôi có công ty riêng chuyên về phần mềm quản lý cho doanh nghiệp. Khách hàng lớn, doanh thu tốt. Tôi có nhà, có xe, có địa vị. Nhưng mỗi đêm, tôi vẫn nhớ đến đứa con trai nhỏ, và… nỗi nhục ngày xưa.

Năm năm là quá đủ. Tôi quyết định quay về Hà Nội. Không báo trước. Không liên lạc với ai. Tôi tìm hiểu: Thảo vẫn sống ở căn nhà cũ, nhưng giờ là một bà mẹ đơn thân. Người tình năm xưa bỏ rơi cô ta sau một năm. Công việc của cô không mấy khá khẩm. Tôi biết tất cả qua người bạn cũ vẫn giữ liên lạc với cả hai.

Kế hoạch của tôi rất đơn giản: xuất hiện lại trong cuộc đời cô ta như một người thành đạt, thành công vượt trội, để cô ấy phải hối hận, ghen tị, đau khổ vì đã đánh mất tôi. Tôi muốn cô ta nhìn thấy tôi, tiếc nuối, khao khát, rồi tôi sẽ… lạnh lùng quay đi. Đó là cái giá cô ta phải trả.

Một chiều thứ Bảy, tôi đứng trước cổng trường tiểu học nơi con trai tôi—bé Nam—đang học. Tim tôi đập mạnh khi thấy thằng bé từ xa, đeo cặp sách nhỏ, chạy tung tăng. Nó lớn quá. Không nhận ra tôi. Tất nhiên rồi.

Tôi bắt chuyện. Ban đầu nó dè chừng. Nhưng khi tôi nói: “Chú là bạn của bố cháu. Ngày xưa chú hay bế cháu lắm đó”, nó bỗng tươi cười. Tôi mua cho nó cây kem, hỏi han chuyện học hành. Nó kể: “Mẹ cháu hay làm thêm buổi tối, nên cháu hay ăn mì gói. Nhưng mẹ thương cháu lắm.”

Lòng tôi chùng xuống.

Tối đó, tôi gọi điện cho Thảo. Số cô ấy vẫn vậy. Cô bắt máy sau 3 hồi chuông. Giọng cô hơi run khi nghe tôi nói:

“Anh là Hưng.”

Im lặng vài giây.

“Anh… về rồi à?”

“Ừ. Gặp nhau nói chuyện chút được không?”

Chúng tôi gặp nhau ở một quán cà phê cũ, nơi từng là chỗ hẹn hò thời sinh viên. Thảo gầy hơn trước. Mắt có quầng thâm. Không son phấn, không lộng lẫy như xưa. Nhưng ánh mắt thì vẫn… rất cũ: ánh mắt từng khiến tôi tin vào tình yêu.

“Anh thay đổi nhiều quá.” – cô nói, mắt nhìn bộ vest tôi mặc.

“Em cũng vậy.” – tôi đáp, cố giữ bình thản.

Chúng tôi nói chuyện vài tiếng. Tôi không trách móc. Cô không biện minh. Câu chuyện lạc lõng như hai người lạ. Nhưng tôi thấy trong mắt cô ánh lên chút gì đó… tiếc nuối. Tôi nghĩ: “Kế hoạch của mình đang hiệu quả.”

Những ngày sau đó, tôi bắt đầu đến trường đón Nam vài lần mỗi tuần. Ban đầu Thảo không đồng ý. Nhưng tôi nói mình chỉ muốn gần con. Cô miễn cưỡng cho phép. Tôi dẫn Nam đi chơi, mua đồ chơi, kể cho nó nghe chuyện ngày xưa. Thằng bé dần gọi tôi là “bố”. Một lần nó nói:

“Bố ơi, mẹ hay khóc một mình lắm. Nhưng mẹ bảo không sao.”

Tôi cứng người.

Một tháng sau, tôi mời Thảo ăn tối tại một nhà hàng sang trọng. Tôi chuẩn bị sẵn bài diễn văn trả đũa: khoe thành tựu, đá xoáy, rồi dứt áo ra đi để cô ta mãi mãi tiếc nuối. Nhưng khi nhìn thấy Thảo bước vào, mặc chiếc váy cũ kỹ nhưng vẫn giữ vẻ nền nã, tôi… không mở miệng được.

Thay vào đó, tôi hỏi:

“Em sống thế này… có ổn không?”

Thảo ngạc nhiên, rồi mỉm cười nhạt:

“Không ổn. Nhưng em chấp nhận. Em đã sai, và đang trả giá rồi.”

Tôi cứng họng. Cô không than thở, không đổ lỗi, cũng không cố gắng lấy lòng tôi. Mọi kế hoạch trong đầu tôi bỗng sụp đổ. Tôi bắt đầu nghi ngờ: liệu có phải mình mới là người còn mắc kẹt trong quá khứ?

Từ buổi tối hôm đó, tôi mất ngủ. Mọi thứ không diễn ra theo đúng những gì tôi tính toán.

Tôi nghĩ mình sẽ ngẩng cao đầu rời đi, để lại sau lưng ánh mắt tiếc nuối của Thảo. Nhưng không. Cô không cầu xin, cũng không níu kéo. Cô chỉ nói đơn giản: “Em sai. Em đang trả giá.”

Lần đầu tiên sau năm năm, tôi nhìn Thảo không phải với ánh mắt giận dữ. Tôi nhìn cô như một con người—đầy vết xước, đầy bất toàn, nhưng vẫn đang cố sống, cố làm mẹ tốt. Và tôi bắt đầu nhận ra… có điều gì đó chưa rõ ràng.

Chuyện chưa bao giờ kể

Một tuần sau, tôi đến nhà Thảo đưa Nam đi công viên. Thằng bé vui lắm. Nó nắm tay tôi chạy nhảy, cười nói. Lúc quay về, Thảo bảo:

“Anh có rảnh không? Ở lại ăn cơm với mẹ con em.”

Tôi gật đầu. Căn nhà cũ không thay đổi nhiều, nhưng mọi thứ gọn gàng, ấm cúng. Trên bàn ăn là những món đơn giản—trứng chiên, canh bí, đậu phụ sốt cà. Nhưng không hiểu sao, tôi thấy ngon hơn tất cả các nhà hàng tôi từng ăn.

Sau bữa cơm, Thảo rửa bát, còn tôi ngồi xem tivi với Nam. Bất chợt nó hỏi:

“Bố ơi, lúc xưa mẹ với bố chia tay… là vì mẹ xấu đúng không?”

Tôi giật mình. Tôi chưa bao giờ nói điều đó. Tôi định bảo nó đừng nghĩ linh tinh thì Thảo từ trong bếp bước ra, nghe thấy. Cô nhìn tôi, rồi nói nhẹ nhàng:

“Có lẽ… đã đến lúc nói sự thật.”

Tôi nhìn cô, ngạc nhiên.

“Anh còn nhớ lúc em nói em yêu người khác không?”

“Nhớ. Làm sao mà quên được.”

“Em nói dối. Không có ai cả. Em bịa ra người đàn ông đó.”

Tim tôi như ngừng đập.

“Em… tại sao lại làm vậy?”

“Vì lúc đó em phát hiện mình bị ung thư tuyến giáp giai đoạn đầu. Bác sĩ bảo có thể điều trị, nhưng không chắc chắn. Em sợ… sợ làm gánh nặng cho anh. Em nghĩ nếu em cứ vậy, anh sẽ không chịu rời bỏ. Em biết anh thương em lắm.”

Tôi nghẹn họng.

“Em muốn anh được tự do. Bắt đầu lại. Nên em dựng lên chuyện em phản bội. Cả năm đó em âm thầm điều trị, vừa đi làm vừa nuôi con. Khi biết mình ổn, em đã muốn gọi cho anh… nhưng em nghe tin anh đã vào Nam, khởi nghiệp, và thành công. Em không muốn phá vỡ cuộc sống mới của anh.”

Tôi đứng dậy, lòng như có ai bóp nghẹt.

“Tại sao… tại sao em không nói gì? Em nghĩ anh cần danh vọng hơn vợ con sao?”

Thảo không trả lời. Chỉ cúi đầu. Tôi thấy nước mắt rơi xuống bàn tay gầy guộc ấy.

Quỵ ngã trong sự thật

Tôi lang thang cả đêm. Đầu óc quay cuồng. Từng mảnh ký ức xưa trở lại. Những đêm cô ấy mất ngủ. Những lần cô quay mặt khi tôi muốn gần gũi. Những lần cô ho khan, bảo là dị ứng, nhưng hóa ra là do xạ trị.

Tôi mới là kẻ mù quáng. Tôi đã tin vào kịch bản dễ dãi nhất: cô phản bội. Và tôi bỏ đi. Trong năm năm ấy, cô đã một mình gồng gánh, một mình chống chọi bệnh tật, một mình nuôi con. Còn tôi… lại ôm nỗi hận thù, và tưởng mình cao thượng.

Tôi không ngủ đêm đó. Sáng hôm sau, tôi đến trường đón Nam. Tôi nhìn thằng bé, và thấy đôi mắt nó… y chang mẹ nó. Đôi mắt từng làm tôi yêu, rồi từng khiến tôi oán.

Tôi cúi xuống, nói:

“Nam này, từ hôm nay… bố sẽ ở lại đây, bên con và mẹ. Bố không đi đâu nữa.”

Thằng bé nhìn tôi, rồi lao vào ôm tôi thật chặt.

Cái kết của sự trả đũa

Tôi từng trở về để trả đũa người phụ nữ phản bội mình. Nhưng cuối cùng, tôi chỉ tìm thấy sự thật và một vết thương cũ chưa bao giờ được chữa lành. Tôi tưởng mình là nạn nhân. Nhưng hóa ra, tôi cũng có lỗi: lỗi vì đã không hỏi, không tin, và không nhìn kỹ vào người mình từng yêu.

Giờ đây, tôi không còn là Hưng của năm năm trước—đầy tự tôn và oán hận. Tôi là Hưng của hiện tại, học được rằng đôi khi sự trả đũa không cần thiết. Thứ duy nhất đáng làm sau những tổn thương… là hiểu và tha thứ.

Thảo và tôi không vội vàng quay lại. Nhưng tôi ở gần, chăm con, giúp đỡ cô ấy. Mỗi ngày một chút. Không phải để chuộc lỗi, mà vì tôi muốn viết lại chương cũ theo một cách khác.

Và có lẽ… một ngày nào đó, chúng tôi sẽ lại nắm tay nhau. Nhưng lần này, không còn giấu giếm, không còn tổn thương. Chỉ có tình yêu thực sự—từ hai con người đã học cách trưởng thành từ chính nỗi đau.

“Không phải ai rời đi cũng là kẻ sai. Không phải ai ở lại cũng là người đúng. Chỉ khi nhìn thẳng vào sự thật, ta mới biết điều gì là đáng tiếc… và điều gì vẫn còn kịp.”

Việc cấp sổ đỏ cho nhà tạm, nhà trong quy hoạch treo đang làm nức lòng người dân tại TP.Thủ Đức cũng như tạo nên kỳ vọng cho nhiều người dân TP.HCM đang sống trong những khu tương tự.

Ngay sau khi Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP.Thủ Đức (TP.HCM) có văn bản gửi UBND 34 phường trên địa bàn thông báo về việc cấp giấy chứng nhận cho đất (sổ đỏ) đối với giấy phép xây dựng có thời hạn, chúng tôi đã có cuộc khảo sát nhỏ với những người dân thuộc diện này.

Người dân phấn khởi, nhiều quyền lợi được bảo đảm

Sau gần 2 thập niên sống trong nhà tạm, ông Hoàng Tuấn, ngụ tại P.Hiệp Bình Chánh (TP.Thủ Đức), bày tỏ niềm vui lớn khi nghe thông tin nhà xây dựng tạm được hợp thức hóa, cấp sổ đỏ và ông nhanh chóng tiến hành thuê công ty đo vẽ để làm hồ sơ cấp sổ đỏ từ năm 2025 cho căn nhà xây theo giấy phép xây dựng tạm.

Ông Tuấn kể năm 2003 ông mua đất bằng giấy tay trên đường Kha Vạn Cân (P.Hiệp Bình Chánh). Do đất nằm trong vùng quy hoạch ga Bình Triệu nên không được xây dựng. Đến năm 2006, do nhu cầu bức thiết về chỗ ở nên ông đánh liều xây nhà không phép và đã bị chính quyền xử phạt hành chính. Đến năm 2015, căn nhà bị hỏa hoạn thiêu rụi. Thời điểm đó, ông được UBND phường hướng dẫn đi xin giấy phép có thời hạn để xây dựng lại căn nhà hai tầng. Trong giấy phép quy định rõ thời hạn sử dụng là 5 năm. Sau này, khi nhà nước thực hiện quy hoạch, căn nhà sẽ không được bồi thường và người dân như ông sẽ phải tự tháo dỡ.

“Tại thời điểm đó tôi nghĩ không xa nhà nước sẽ bỏ hoặc điều chỉnh quy hoạch và cho người dân hợp thức hóa chủ quyền nhà nên cố gắng bỏ tiền ra xây nhưng thú thực là không biết đến khi nào. Nay luật Đất đai đã mở cơ chế nên tôi đi làm thủ tục cập nhật tài sản trên đất là căn nhà nói trên lên sổ đỏ ngay”, ông Tuấn nói và bày tỏ hân hoan khi nhà nước có chính sách cởi mở cho dân làm sổ đỏ, mang lại lợi ích lớn cho cả người dân và nhà nước. Người dân có sổ đỏ từ đó có thể giao dịch mua bán, thế chấp… một cách hợp pháp còn nhà nước thì thu được khoản phí, thuế “khổng lồ”.

“Như nhà tôi diện tích gần 80 m² đất, nếu phải bỏ vài chục triệu đồng mà hợp thức hóa được thì tôi sẵn sàng. Chưa hết, hằng năm nhà nước còn có thể thu thuế phi nông nghiệp, quá lợi vì sao không làm?”, ông Tuấn tính toán và nói thêm từ trước đến nay, ông phải chịu vô vàn bất tiện từ việc nhà đã xây nhưng không được hoàn công cấp sổ.

Như việc con ông đang học ở Hàn Quốc nhưng ông không thể làm visa đi thăm con vì muốn làm được visa phải có giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà. Không chỉ vậy, vì không có chủ quyền nhà nên khi kẹt tiền muốn thế chấp ngân hàng cũng “bó tay”. Không có chủ quyền nhà, người dân như ông muốn bán thì bị ép giá giảm gần một nửa so với giá thị trường.

Chính sách này có tác dụng rất lớn đến người dân không chỉ TP.HCM mà trên cả nước khi tháo gỡ những khó khăn, ách tắc lâu nay đến các đồ án quy hoạch “treo”, dự án “treo”. Tại TP.HCM, TP.Thủ Đức là địa phương đầu tiên hiện thực hóa quy định này bằng cách triển khai đến 34 phường. Để đảm bảo quyền lợi của người dân, các quận huyện khác trên địa bàn TP.HCM và các tỉnh nên nhân rộng, triển khai sớm.

Ông Phạm Ngọc Liên, nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM

Vui mừng cũng là cảm xúc của ông Tạ Lâm Hồng (TP.Thủ Đức) khi nghe thông tin nhà xây dựng tạm được cấp sổ đỏ. Bởi 3 năm qua, nhà ông nằm trong các đồ án quy hoạch đất dân cư xây dựng mới, đất hỗn hợp… nên dù được cấp phép xây dựng có thời hạn nhưng không được cập nhật tài sản trên đất, cấp sổ đỏ. “Cách làm của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP.Thủ Đức giúp quyền lợi của người dân được đảm bảo hơn trước. Người dân cũng mạnh dạn hơn khi bỏ tiền tỉ xây dựng nhà trên đất quy hoạch”, ông Tạ Hồng Lâm nhận xét.

“Trước đây đối với nhà có giấy phép xây dựng có thời hạn khi hoàn công cơ quan chức năng thường gạch căn nhà đi không công nhận. Chính vì vậy, những người có nhu cầu về nhà ở không dám xây nhà. Đến nay nhà được cập nhật lên sổ đỏ sẽ giúp chúng tôi yên tâm hơn, việc mua bán chuyển nhượng sẽ dễ dàng hơn. Vì lâu nay khi mua bán người dân mua bán loại nhà này rất khó khi hiện trạng và sổ đỏ khác nhau cũng không thể sang tên. Quyết định của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP.Thủ Đức là mạnh mẽ và hợp lòng dân, cần phải nhận rộng ra cả nước”, ông Hồng đánh giá.

Sống “treo” hàng thập niên

Có sống trong các khu quy hoạch treo mới hiểu hết niềm vui của người dân trước quy định mới nói trên. Nằm ngay trong lòng TP.HCM, khi chúng tôi ghé vào khu Bình Quới – Thanh Đa (Q.Bình Thạnh) đã chứng kiến những căn nhà tạm bợ, cũ kỹ và xuống cấp, khiến cái nóng tháng 8 thêm bức bối. Nhiều căn nhà xiêu vẹo nằm lọt thỏm giữa những khu đất bỏ hoang, cây cỏ mọc um tùm. Đường đi vào bên trong là bờ đê đủ 2 chiếc xe máy tránh nhau, lót một lớp bê tông mỏng, chắp vá.

Khu vực ga Bình Triệu (P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức) nằm trong quy hoạch “treo” suốt 22 năm

NGỌC DƯƠNG

Đem quy định cho làm sổ đỏ đối với nhà xây dựng có thời hạn hỏi anh Hải, một người dân ở đây, anh vui vẻ, hoạt bát hẳn. Bởi gia đình anh sống ở đây đã nhiều đời nhưng vẫn phải ở trong căn nhà cũ kỹ, xuống cấp mà không thể tiến hành xây dựng mới. Anh Hải phân trần gia đình anh là dân cố cựu ở đây, có khoảng 2.000 m² đất nhưng hiện không thể làm nông nghiệp vì không có hệ thống kênh mương. Miếng đất được ông bà chia cho con cháu mỗi người một ít để xây nhà nhưng khi đi xin giấy phép xây dựng có thời hạn lại không được. Để có nhà ở, người dân như gia đình anh phải cơi nới hoặc buộc lòng xây dựng sai phép. “Nếu nhà nước cho xin phép xây dựng nhà có thời hạn và được cấp sổ đỏ, người dân như chúng tôi sẽ chấm dứt được cảnh phải chui rúc trong căn nhà xập xệ mấy chục năm”, anh Hải nói.

“Con cháu có vợ, có chồng phải ra riêng nhưng đất không được tách sổ cũng không cho xây dựng. Trước đây ở khu vực này trồng lúa, nhưng nay không trồng trọt gì được. Mấy chị em trong nhà chia đất ra xây nhà tạm vách tôn, vách lá để ở. Còn dư ít đất thì xây nhà trọ cho thuê để có thêm thu nhập. Quy hoạch từ năm 1992, đến nay đã nửa đời người nhưng vẫn treo chưa biết đến khi nào. Do vậy nếu có thực hiện dự án thì làm nhanh đền bù cho dân, còn không thì xóa treo, trả lại quyền lợi cho người dân”, anh Hải kiến nghị.

Ngồi trước căn nhà xây dựng mấy chục năm đã xuống cấp nghiêm trọng, chị Nguyệt, một người dân sống ở đây, cho hay căn nhà đã qua nhiều lần sửa chữa vì chính quyền không cấp giấy phép xây dựng có thời hạn mà chỉ cho sửa chữa, cải tạo. Miếng đất được ông bà để lại qua nhiều đời nhưng không thể làm nông nghiệp. Để có nguồn thu nhập, chuồng heo, chuồng bò được gia đình chị sửa thành phòng trọ để cho thuê.

“Cũng là quận trung tâm của TP và chỉ cách P.Thảo Điền – TP.Thủ Đức một con sông nhưng hai mảnh đất, hai số phận. Phía bên Thảo Điền phồn hoa rực rỡ, còn bên này như miền quê. Ông tôi có 2 người con là mẹ tôi và một người chị. Phía bên kia, bác gái có đất chia thừa kế cho các con xây nhà cửa khang trang, còn bên đây muốn chia thừa kế cho các con cũng không được, bán cũng không xong chứ đừng nói đến chuyện xây nhà. Chúng tôi chỉ mong TP cho chúng tôi xây nhà tạm và cấp sổ. Có được cuốn sổ đỏ trên tay, người dân cũng thấy ấm lòng”, giọng chị Nguyệt xen lẫn niềm hy vọng từ chính sách mới.

Nhà của ông Hoàng Tuấn (TP.Thủ Đức) xây dựng bằng giấy phép xây dựng có thời hạn từ năm 2015 đến nay sắp được cho làm sổ đỏ

ĐÌNH SƠN

Khu đầu mối giao thông Bình Triệu rộng hơn 40 ha (P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức) đã được quy hoạch từ năm 2002 đến nay vẫn là dự án “treo” trên giấy, khiến người dân khốn đốn. Bằng nhiều cách khác nhau, từ xây “lụi”, chung chi để được xây dựng hay xin phép xây nhà có thời hạn, người dân ở đây đã xây nhà kiên cố để an cư. Dẫn chúng tôi đi một vòng, ông Trần Văn Dương, Bí thư Chi bộ KP.14, nói người dân nơi đây đã phải sống tạm bợ nhiều năm trời, việc mua bán nhà đất cũng chỉ bằng giấy tay vì không thể tách thửa, cấp sổ. Do vậy, việc pháp luật cấp phép cho xây dựng nhà có thời hạn và được cấp sổ đỏ khiến người dân rất phấn khởi vì khi được cấp giấy phép xây nhà, cấp sổ thì việc mua bán, thế chấp ngân hàng sẽ thuận lợi hơn và nhà đất của họ cũng có giá trị hơn. Quan trọng hơn hết là hạn chế tình trạng xây dựng sai phép, không phép và hạn chế tiêu cực.

Xóa quy hoạch “treo” nếu hết thời hạn

Ông Phạm Ngọc Liên, nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM, cho biết lâu nay TP có chủ trương cấp phép xây dựng tạm, cấp phép xây dựng có thời hạn cho người dân có đất ở bị “dính” các loại quy hoạch nhằm tạo điều kiện cho những người thuộc diện này có được chỗ ở ổn định, kiên cố. Tuy nhiên, người dân lại không đón nhận bởi thời gian qua các địa phương không chấp nhận hoàn công, cập nhật nhà lên sổ đỏ. Nay luật Đất đai 2024 quy định khá rõ việc cấp sổ đỏ đối với tài sản là nhà ở khi có giấy phép xây dựng nhà ở có thời hạn.

“Chính sách này có tác dụng rất lớn đến người dân không chỉ TP.HCM mà trên cả nước khi tháo gỡ những khó khăn, ách tắc lâu nay đến các đồ án quy hoạch “treo”, dự án “treo”. Tại TP.HCM, TP.Thủ Đức là địa phương đầu tiên hiện thực hóa quy định này bằng cách triển khai đến 34 phường. Để đảm bảo quyền lợi của người dân, các quận huyện khác trên địa bàn TP.HCM và các tỉnh nên nhân rộng, triển khai sớm”, ông Liên kiến nghị.

Luật sư Nguyễn Đăng Tư (đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng về lâu dài đối với công trình xây dựng, nhà ở riêng lẻ thuộc khu vực có quy hoạch nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất thì không cấp giấy phép xây dựng có thời hạn để xây nhà mới, mà chỉ cấp giấy phép xây dựng có thời hạn để sửa chữa, cải tạo. Sau 3 năm kể từ ngày công bố quy hoạch… người sử dụng đất được quyền đề nghị cấp giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định. Hết thời hạn quy hoạch, nếu nhà nước không thực hiện dự án, giấy phép xây dựng có thời hạn sẽ đương nhiên được chuyển sang giấy phép xây dựng lâu dài và căn nhà, tài sản trên đất được cập nhật trong sổ đỏ sẽ được công nhận sở hữu lâu dài và được xóa quy hoạch “treo”. Làm như vậy mới đảm bảo được công bằng, quyền lợi cho người dân. Không thể để quyền lợi người dân “treo” lơ lửng theo các dự án treo hàng thập niên.

“Hiện nay cơ chế bồi thường đã theo giá thị trường nên không thể giam, treo quyền lợi người dân theo các dự án kéo dài lê thê. Người dân mong muốn nhà nước xác định cụ thể quy hoạch đất đai là bao lâu hoặc quyền lợi của họ như thế nào trong khu vực quy hoạch. Nếu hết kỳ quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt mà không thực hiện quy hoạch, dự án thì hủy bỏ quy hoạch. Hết thời gian theo luật Quy hoạch, dự án phải bị xóa và trả lại quyền lợi cho người dân”, luật sư Tư đề xuất.

Dù đã tiến một bước khá mạnh, khá dài nhưng việc cấp phép xây dựng có thời hạn và cho làm sổ đỏ cũng chỉ là giải pháp tình thế, do đó ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, nhấn mạnh: Hết chu kỳ quy hoạch 5 năm đối với quy hoạch chung, 3 năm đối với quy hoạch phân khu 1/2.000 và 10 năm đối với quy hoạch tỉnh, các địa phương phải rà soát, đánh giá lại hiệu quả của đồ án. Nếu không khả thi phải xóa, trả lại quyền lợi cho người dân có nhà đất trong dự án như được xây nhà, được cấp sổ, được mua bán, thế chấp… Với những dự án tiếp tục triển khai, chính quyền cần thông tin công khai phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, lộ trình thực hiện. Trường hợp dự án chưa triển khai, chưa có lộ trình thực hiện, nhà nước nên tạo điều kiện cho người dân được xây dựng, sửa chữa nhà, được cấp sổ như các hộ dân không nằm trong quy hoạch để họ ổn định cuộc sống trong thời gian chờ đợi.

Không được bồi thường

Điều 148 luật Đất đai 2024 quy định: Giấy phép xây dựng nhà ở hoặc giấy phép xây dựng nhà ở có thời hạn đối với trường hợp phải xin giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng sẽ được cấp sổ đỏ. Luật cũng quy định tài sản gắn liền với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn mà đến thời điểm thu hồi đất giấy phép đã hết thời hạn, chủ sở hữu tài sản được hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời mà không được bồi thường.

Đo vẽ, nộp hồ sơ tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai

Kể từ ngày 1.8, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP.Thủ Đức thực hiện đăng ký biến động đối với hồ sơ hoàn công có giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định của luật Đất đai 2024. Điều này đồng nghĩa với việc nhà xây dựng theo giấy phép có thời hạn sẽ được cập nhật lên sổ đỏ. Để được cập nhật, cấp sổ đỏ, người dân tiến hành đo vẽ, nộp hồ sơ hoàn công lên Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP.Thủ Đức. Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP.Thủ Đức phối hợp cùng các bên, trong đó có UBND phường, thực hiện kiểm tra hiện trạng, xác định nội dung xây dựng so với giấy phép xây dựng có thời hạn, trước khi thực hiện đăng ký biến động theo quy định tại Nghị định 101.