Trưa hè tháng Bảy, mặt đường như nứt ra dưới cái nắng gắt của thành phố. Những tia nắng phản chiếu trên nắp capo chiếc xe hơi màu đen bóng loáng đậu sát lề đường, tạo thành những vệt chói lóa đến nhức mắt. Một chiếc ô tô dừng giữa ngã tư khi đèn giao thông đã chuyển sang đỏ được hơn bảy giây. Một chiếc mô tô phân khối lớn của Cảnh sát giao thông ngay lập tức lướt tới. Tiếng còi huýt sắc như lát dao mỏng cắt ngang dòng âm thanh ồn ã của phố xá.
Bên trong xe, một người phụ nữ trẻ tháo kính râm, môi nhếch nhẹ đầy thách thức.
“Dám dừng xe của tôi ư, những người CSGT này thật thú vị. Cô gái cho phép anh phạt tôi. Phạt nặng vào nhé, chị không có tiền lẻ đâu.”
Câu nói ấy, tưởng như chỉ là một lời trêu đùa nửa vời, lại trở thành khởi đầu cho một câu chuyện mà chính cô cũng không ngờ đến.
Thanh Mai, 32 tuổi, giám đốc một công ty truyền thông đang lên tại Sài Gòn, là kiểu người phụ nữ không ngại va chạm, sắc sảo và kiêu hãnh. Cuộc đời cô là một chuỗi những nỗ lực tự thân, từ đứa con gái tỉnh lẻ lên thành phố học đại học, đi làm thêm đủ nghề, rồi đứng dậy thành công với hai bàn tay trắng. Từ lâu, Mai tin rằng tiền có thể giải quyết được gần như mọi vấn đề. Kể cả những lần vi phạm giao thông.
Cô không hẳn là người xấu – chỉ là đã quen với việc được ưu tiên, được nể trọng, và đôi khi, được tha thứ chỉ vì địa vị của mình.
Cảnh sát Tuấn – 27 tuổi, quê ở Đồng Tháp – là một người đàn ông điềm tĩnh, ít nói và đặc biệt ghét những người lái xe thiếu ý thức. Anh không quan tâm họ giàu hay nghèo, xinh đẹp hay quyền lực – chỉ quan tâm đến sự an toàn của những người đi đường.
Khi dừng chiếc xe đó lại, anh không hề biết người trong xe là ai. Câu nói của cô gái khiến anh hơi khựng lại – không phải vì bị “đe nẹt”, mà vì cảm giác buồn lạ lùng. Một người phụ nữ có vẻ ngoài thanh lịch, lại có thể nói ra một câu thiếu thiện chí đến vậy.
“Chào chị, tôi yêu cầu chị xuất trình giấy tờ xe và bằng lái. Chị đã vượt đèn đỏ – đây là lỗi nghiêm trọng có thể gây tai nạn cho người khác.”
Mai không thèm nhìn anh. Cô lục ví, đưa giấy tờ kèm theo một câu nữa:
“Phạt luôn cho nhanh. Tôi không có thời gian đứng đây tranh luận đâu.”
Tuấn bình tĩnh nhìn cô một lúc lâu. Anh không nhận tiền. Anh cũng không vội lập biên bản. Thay vào đó, anh nói:
“Chị có thể không quan tâm đến mức phạt. Nhưng tôi cần chị hiểu rõ, hành vi của chị có thể khiến một đứa trẻ bị tai nạn khi qua đường. Tôi gặp nhiều trường hợp như vậy rồi.”
Mai cười khẩy: “Tôi không cần nghe bài thuyết giáo đó. Anh làm đúng trách nhiệm thì cứ phạt, thế thôi.”
Im lặng một lúc, Tuấn nói, vẫn với giọng nhẹ nhàng:
“Nếu chị rảnh một buổi, tôi mời chị đến một ca trực với tôi. Chỉ cần 2 tiếng thôi. Nếu sau đó chị vẫn nghĩ việc vượt đèn đỏ không đáng gì, tôi sẽ xin cơ quan miễn lỗi vi phạm cho chị.”
Mai cười phá lên: “Cảnh sát giờ mời cả người vi phạm đi chơi à?”
“Không phải đi chơi. Là để hiểu. Chị dám không?”
Ánh mắt anh lúc đó không hề khiêu khích, chỉ là một sự thách thức rất yên tĩnh. Lạ thay, lần đầu tiên sau nhiều năm, Mai cảm thấy… mình bị lay động.
Ngày hôm sau, đúng 5 giờ chiều, Thanh Mai có mặt ở trụ sở Đội CSGT quận. Cô không chắc tại sao mình lại đến. Có lẽ là sự tò mò. Cũng có thể là vì sự lạnh lùng bình thản trong mắt anh cảnh sát hôm trước khiến cô không thể dửng dưng như mọi lần.
Tuấn đón cô bằng nụ cười nhẹ. Anh đưa cho cô một áo phản quang, mũ bảo hiểm và cùng cô leo lên mô tô.
“Hôm nay anh định cho tôi xem điều gì? Người vượt đèn đỏ như tôi, nhưng nghèo hơn?” – Mai hỏi, nửa giễu cợt.
Tuấn không trả lời. Họ dừng tại một đoạn đường giao nhau gần trường học, nơi thường xảy ra kẹt xe giờ tan học.
Chỉ trong 15 phút, Mai tận mắt chứng kiến một ông bố hốt hoảng dắt đứa con bị ngã xe vì một chiếc ô tô phóng nhanh vượt đèn. Một bà cụ bị lạc giữa dòng xe cộ hỗn loạn, suýt bị một xe tải húc vào. Và một nhóm học sinh cấp 2 lách vội giữa các làn xe, thiếu chút nữa bị xe ba gác tông trúng.
Tuấn chỉ lặng lẽ hướng dẫn, ngăn cản, giải quyết.
Mai đứng bên, đột nhiên thấy nóng lòng – không phải vì trời – mà vì cảm giác xấu hổ đang len lỏi dần trong ngực.
“Khi chị vượt đèn đỏ hôm qua,” Tuấn nói khi họ nghỉ uống nước sau hơn một tiếng, “chỉ cần có một người chạy theo chị, và một người khác cũng vội – tai nạn xảy ra là chuyện trong tích tắc.”
Mai lặng đi. Không ai từng nói với cô như vậy – không bằng giọng la mắng, cũng không bằng thái độ ghét bỏ. Chỉ là một người đang làm đúng công việc, và muốn ai đó hiểu vì sao họ phải làm vậy.
Cô nhìn anh. Lần đầu tiên, ánh mắt không còn thách thức. “Tôi… không nghĩ mọi chuyện nghiêm trọng vậy,” cô khẽ nói.
Tuấn mỉm cười: “Giờ thì chị biết rồi.”
Chiều hôm đó, Thanh Mai rời khỏi Đội CSGT với một tâm trạng kỳ lạ. Cô không còn thấy bản thân ở vị trí “người trên”, cũng không cảm thấy mình bị “giáo huấn”. Thay vào đó là sự im lặng lạ lẫm – thứ im lặng khi người ta bắt đầu nhìn lại chính mình.
Cô không kể cho ai về buổi chiều hôm ấy. Nhưng hôm sau, thay vì cho tài xế đưa đi làm, cô tự lái xe đến công ty. Dừng đèn đỏ đúng thời gian. Nhìn rõ vạch dừng. Đeo dây an toàn, không dùng điện thoại. Lần đầu tiên sau nhiều năm, cô cảm thấy như mình đang lái một chiếc xe có linh hồn – không phải là công cụ để thể hiện đẳng cấp, mà là phương tiện kết nối giữa cô và những con người khác cùng chia sẻ con đường.
Tối đó, khi ngồi một mình trong căn hộ cao cấp tầng 18, ánh đèn thành phố lấp lánh ngoài cửa kính, Mai bỗng nhớ về một buổi chiều năm cô 13 tuổi. Khi ấy, mẹ cô bị một chiếc xe máy đâm phải khi đang đi bộ qua đường ở quê – vì một người đàn ông phóng nhanh vượt đèn đỏ.
Mẹ gãy chân, phải nghỉ bán hàng gần 3 tháng. Cả nhà thiếu thốn, bữa ăn chỉ còn rau luộc và cơm chan nước mắm. Cô bé Mai khi ấy từng phải xin nghỉ học vài tuần để trông em, nấu cơm, giặt đồ.
Cô đã từng khóc khi nghe bác sĩ nói: “May mà bà ấy né kịp một chút, không là gãy cột sống luôn rồi.”
Vậy mà… cô đã quên. Hoặc cố tình quên. Trong dòng đời bận rộn và những mối quan hệ đầy toan tính, Mai đã biến thành một người phụ nữ lạnh lùng, sống như thể không có quá khứ. Một người nghĩ rằng mình có quyền vượt đèn đỏ – như thể thời gian, luật pháp, và cả người khác… đều là thứ có thể mua được bằng tiền.
Hai tuần sau, Mai gọi điện cho Cảnh sát Tuấn. Không phải để “cảm ơn”, cũng không phải để xin xỏ. Cô nói:
“Tôi muốn tài trợ chương trình tuyên truyền giao thông cho học sinh ở một trường vùng ven. Anh có thể giúp tôi kết nối với nơi cần nhất không?”
Tuấn im lặng vài giây, rồi hỏi: “Chị thật sự muốn làm chứ không phải vì… hình ảnh công ty?”
Mai đáp nhẹ: “Vì hình ảnh của chính tôi. Tôi muốn mình không còn là kiểu người có thể dễ dàng quên một bài học.”
Chưa đầy một tháng sau, chương trình đầu tiên được tổ chức ở một trường cấp 2 tại Hóc Môn. Không có băng rôn rầm rộ, không logo công ty. Mai đến đó trong bộ đồ giản dị, ngồi hàng ghế cuối. Cô nhìn lũ trẻ chăm chú lắng nghe Tuấn chia sẻ về tai nạn, về ý thức, và về những hậu quả có thật. Lúc một em học sinh đứng lên hỏi:
“Nếu ba mẹ con cũng hay vượt đèn đỏ, con phải làm sao ạ?”
Mai thấy sống mũi mình cay xè.
Hôm đó, sau buổi tuyên truyền, Tuấn đến chào Mai. Anh không nói lời cảm ơn sáo rỗng, chỉ hỏi:
“Chị vẫn còn giữ thói quen vượt đèn đỏ không?”
Mai bật cười. “Không. Giờ tôi còn dừng lại trước khi đèn vàng nữa kìa.”
Họ cùng cười. Một lúc sau, Tuấn ngập ngừng:
“Nếu chị rảnh… có thể hôm nào tôi mời chị về quê tôi một chuyến. Có một ngôi trường nhỏ ở đó, các em học sinh chưa từng được dạy bài học về an toàn giao thông một cách tử tế.”
Mai nhìn anh. Trong khoảnh khắc ấy, cô thấy ánh mắt anh không còn là của một người thi hành công vụ – mà là ánh mắt của một người đàn ông tin rằng thay đổi, dù nhỏ nhất, vẫn đáng giá.
Cuộc sống của Mai không thay đổi một cách kịch tính. Cô vẫn điều hành công ty, vẫn dự tiệc, vẫn gặp gỡ đối tác. Nhưng có một điều lặng lẽ thay đổi trong cách cô sống:
-
Cô không còn lái xe ẩu khi vội.
-
Không lớn tiếng với nhân viên.
-
Không coi thường những người lao động ngoài đường phố.
Cô bắt đầu cảm thấy nhẹ nhõm khi làm điều đúng, dù không ai biết. Và bắt đầu hiểu rằng, đôi khi, một lời phạt – nếu đi kèm với sự tử tế – có thể là món quà lớn nhất trong đời một con người.
Một buổi chiều muộn, Mai đang ngồi đọc sách thì nhận được tin nhắn từ Tuấn:
“Chiều mai tôi lên trụ sở trình đề xuất dự án ‘Học Giao Thông – Học Làm Người’. Nếu chị rảnh, cùng đi nhé.”
Mai trả lời chỉ bằng một từ: “Sẵn sàng.”
Ngoài kia, đèn giao thông chuyển xanh. Dòng xe lại tiếp tục trôi, nhưng lần này – cô biết rõ mình đang đi đâu.
“Tử tế không cần phải to tát. Đôi khi, chỉ cần dừng đúng lúc – trước một vạch đèn đỏ – là đã cứu được một cuộc đời.”
